Wereld volgt oorlog via CNN
Omroepen
eensgezind
Golfoorlog in
CNN boert goed dankzij Golf
0EN5!
nam
Nederlandse
omroepen
verrast
STER
stunt
PAGINA 24
DONDERDAG 17 JANUARI 1991
DEN HAAG - De Amerikaanse president George Bush gaf
gisteravond het sein tot de aanval op Irak, trok zijn jasje uit
en installeerde zich in hemdsmouwen voor de tv. Het best
geïnformeerde tv station ter wereld. Cable News Network
(CNN), onderbrak om kwart over twaalf vannacht, Neder
landse tijd, een interview en schakelde over naar de ver
slaggevers Bernhard Shaw en Peter Arnett in Baghdad. Via
de telefoon hoorde de president vervolgens de eerste bom
men vallen en de verslaggevers roepen: „Er is hier iets aan
de hand. De hemel boven Baghdad is verlicht".
De gezamenlijke Nederlandse
omroepen werden toch nog
verrast door het tijdstip van
ide aanval. Bijna anderhalf uur
na de eerste bommen, ver
dween het testbeeld van het
scherm om plaats te maken
voor NOS-Laat presentator
Charles Groenhuysen. Die
- schakelde direct door naar de
CNN-beelden met de woor
den: „Daar kunnen we toch
niet tegenop". Pas een uur la
ter namen de gezamenlijke ac
tualiteitenrubrieken het van
CNN over.
Wie geen CNN kon ontvan
gen en op het puntje van zijn
stoel zat af te wachten wat er
precies in het Midden-Oosten
gebeurde, moest geduld heb
ben. Vele uren na de. eerste
meldingen van de aanval,
kwamen de Nederlandse cor
respondenten in de diverse
landen pas in beeld. Met wei
nig meer te melden dan wat
iedereen al had gehoord: De
oorlog is begonnen en ieder
een in Saudi-Arabië, Israël,
Jordanië en Egypte wacht nu
gespannen af.
Over de hele wereld zagen mil
joenen mensen in hun huiska
mers, misschien met een glaasje
erbij, hetzelfde als de president
van de Verenigde Staten: CNN
met de melding dat de hemel bo
ven Baghdad verlicht is. De
Amerikaanse zender heeft haar
faam in enkele weken bewezen.
Niet voor niets luidt een bekende
anecdote dat de president van de
VS de oorlog pas zou laten begin
nen als CNN het sein zou hebben
gegeven dat de camera's op de
juiste plaatsen staan opgesteld
en de belichting in orde is.
Ademloos
In de loop van de ochtend na
men op alle zenders deskun
digen de beeldbuis in beslag,
maar van de mensen die bij
het opstaan de tv inschakel
den, wist niemand iets zeker.
Het 'scheen' dat de Iraakse
luchtmacht is uitgeschakeld.
En niemand kon vanaf zijn
studiostoel in Hilversum de
situatie juist beoordelen. Mil
joenen mensen keken adem
loos toe, kopje koffie en een
plakje ontbijtkoek bij de
hand.
Charles Groenhuysen: 'Te
gen CNN kunnen we niet
op...' (foto GPD)
Dat was het sein voor Bush om
de verzamelde journalisten
een officiële verklaring voor te
lezen. De Golfoorlog was offi
cieel begonnen toen CNN er de
eerste melding van maakte. De
verwachting dat de oorlog van
'de wereld' tegen Irak een me
dia-oorlog zou worden, is vanaf
het eerste moment uitgeko
men.
Ook in de maanden vóór deze
grote slag gebruikten de hoofd
rolspelers Bush en Saddam
Husayn Amerikaanse nieuws-
stations om hun imago op te
poetsen of hun standpunten
aan de wereld kenbaar te ma
ken. Soms werkte dat ave
rechts, zoals in het geval van
Saddam, die een vijfjarig Brits
gijzelaartje over de bol aaide.
Het oordec. van de wereld dat
de Iraakse leider een 'tweede
Hitler' is, werd daardoor alleen
maar versterkt.
Hoe belangrijk de tv in deze
crisis is en hoe belangrijk voor
al CNN voor wereldleiders kan
zijn, werd vannaeht overduide
lijk. In Brussel kwam direct na
de eerste aanval op Irak de Na-
voraad bijeen. Het was niet no
dig de diverse ambassadeurs in
te lichten over de precieze gang
van zaken. Zij hadden dit alle
maal op de tv gezien.
Faam
HILVERSUM De omroepen doen eensgezind verslag van de
Golfoorlog. Alle omroepen leveren een evenredige bijdrage in
de gezamenlijke verslaggeving, die momenteel via Nederland 3
te zien is.
HILVERSUM (GPD) - De
STER zal haar tarieven voor
de komende tijd drastisch
verlagen. Per procent
kijkdichtheid zal het tarief
voor maart en april dalen tot
1650 gulden. In januari en
februari bedroeg dit tarief nog
1950 gulden.
De tariefsverlaging komt neer
op ruim vijftien procent.
Daarnaast heeft Smeekes
adverteerders, die het gehele
reclamebudget voor televisie
bij de STER plaatsen, een
korting in het vooruitzicht
gesteld van nog eens twintig
procent. Met deze
maatregelen is het.duidelijk
dat de STER de leegloop van
adverteerders een halt wil
toeroepen.
DEN HAAG 'Dankzij' de oorlog in de Golf wordt
de Amerikaanse satelliet-nieuwszender CNN met de
dag bekender in Nederland. Het bewuste kanaal is in
slechts een kwart van de huishoudens te ontvangen.
De kijkdichtheid van de zender is verdrievoudigd.
Veel gemeenten in ons land proberen deze week op
aandrang van de kabelabonnees snel CNN op het
plaatselijke kabelnet te krijgen.
De Nederlandse vertegenwoordiger van de
Amerikaanse satellietzender, Jan Zwerus, doet deze
weken uitstekende zaken en kan de vraag van
kabelexploitanten nauwelijks meer bijbenen.
Zwerus zag het aantal huishoudens dat 'zijn' CNN
nu 24 uur per dag kan bekijken, in anderhalve week
groeien van ongeveer één miljoen naar bijna twee en
een half miljoen. Het huidige succes van CNN is 'te
danken' aan de oorlog en daarom heeft Zwerus,
naast zijn vreugde, ook wat moeite met de
belangstelling.
De Nederlandse tv-kijker wil de oorlog in de Golf op
de voet kunnen volgen en CNN is op dit moment de
enige zender die daaraan tegemoet kan komen. De
Amerikaanse nieuwszender heeft 120 journalisten,
cameramensen en technici in het Midden Oosten
gestationeerd, die op elk uur van de dag het laatste
nieuws het eerst op de buis kunnen brengen. Zo
snel, dat ook politici die bij het conflict zijn
betrokken, de nieuwste ontwikkelingen via CNN
volgen.
Ruimte
Grote steden maken nu letterlijk ruimte vrij voor
CNN. Jan Zwerus: „Ambtelijke procedures worden
in diverse steden ineens versneld. De
gemeentebesturen zijn de machtiginghouders van
de kabelnetten en vaak gaan er maanden overheen,
voordat een gemeenteraad besluit over het toelaten
van zenders op de kabel. Ik vind het prima dat
enkele steden nu snel willen handelen, maar ik heb
als Nederlandse vertegenwoordiger wel als
voorwaarde gesteld dat CNN dan niet meer voor het
toelaten op de kabel betaalt of de auteursrechten
voor zijn rekening neemt, zoals in het verleden
gebeurde".
Publiciteit
CNN krijgt de afgelopen weken enorm veel
publiciteit. "We zijn immers hét kanaal van de
wereld op dit moment. En al is het natuurlijk
cynisch dat we dat door een naderende oorlog zijn
geworden, ik ben zakelijk genoeg om met deze
ontwikkeling zeer tevreden te zijn".
Tom Kamlag: 'Samenwerking
vanzelfsprekend...' (foto gpd>
Overigens zijn de operaties ge
richt op deze week en volgende
week. Als de oorlog dan nog niet
uitgebroken, zullen de meeste
ploegen wel weer terug komen.
Vanzelfspreken d
"Ik moet zeggen dat de samen
werking door allen als zeer van
zelfsprekend wordt gevoeld. Tij
dens de dagen dat we bijna onaf
gebroken in de lucht zijn maken
de actualiteitenrubrieken wel
uitzendingen, maar die bestaan
uit materiaal dat door Neder
land 3 is uitgezonden; samenvat
tingen, montages, misschien een
enkele studiogast. Na die twee
dagen is het mogelijk om een on-
bijtprogramma en een middag
journaal met achtergronden te
maken, en 's avonds terug te val
len op goed gecoördineerde actu
aliteitenrubrieken, waarvoor el
ke omroep van eikaars ploegen
gebruik kan maken. Dat kun je
vrij lang volhouden. Wordt het
nieuws zo belangrijk dat dagen
lange uitzendingen nodig zijn,
dan kan dat zonder al te grote
problemen".
De onverwachte samenwerking
(in feite hadden de omroepen per
net al afspraken met elkaar ge
maakt) betekent dat momenteel
in alle betrokken landen tv-ploe-
gen van de Nederlandse publieke
omroep aanwezig zijn. Chef
NOS-Laat Tom Kamlag, straks
met Ton Verlind (KRO) en Hans
Emans (Veronica) belast met de
eindredactie van de Golfoorlog
uitzendingenhierover: „Het
voordeel van deze grootscheepse
samenwerking is dat de mensen
die al naar het Midden-Oosten
waren gestuurd, nu verspreid
worden over het gehele gebied".
Alleen in Bagdad hebben de
gezamenlijke omroepen geen
ploeg: ze kregen geen visum. Ove
rigens is RTL4 er wel in geslaagd
een verslaggever in Bagdad te
stationeren. Kamlag: „Je moetje
afvragen of dat ook niet te ge
vaarlijk zou worden."
Onafgebroken
De omroepen verzorgen in elk ge
val vandaag en morgen van 7 tot
24 uur een onafgebroken uitzen
ding. Daarna zal hetaldus
Kamlag, van de ontwikkelingen
in het gebied afhangen hoe de
verdere verslaggeving plaats
vindt. „In "Daarnaast zullen pa
neldiscussies met deskundigen
geleid worden door Hans Emans
en Ton Verlind. Verder hebben
we presentatoren en verslagge
vers op vaste punten in het land:
het crisiscentrum in Den Haag,
het crisiscentrum in Den Helder,
we hebben beursdeskundigen die
de economische kant van de zaak
bekijken. Ook uit het gebied van
de olievoorzieningen willen we
een constante berichtgeving krij
gen. De Haagse studio is voortdu
rend open voor politieke reacties.
We hopen daar de vijf leden van
het crisiskabinet regelmatig te
ontvangen".
NEW YORK - De Amerikaanse radio- en televisiestations zenden sinds dinsdag de video van de nu weer
actuele hit van John Lennon 'Give peace a chance' uit, nu gezongen door een keur aan Engelstalige pop
zangers en -zangeressen.
De nieuwe versie is in twee weken geschreven door Sean, de 15-jarige zoon van John Lennon, die hulp
kreeg van de rocker Lenny Kravitz en zijn moeder Yoko Ono. Hij hield het refrein intact maar paste de
coupletten aan bij de actualiteit van de Golfcrisis. Op de foto links Yoko Ono, midden Sean Lennon en
rechts Lenny Kravitz. (foto ap>
DAN OBSE
IK HEM NU P£
LJJSTMET ALLE
SPIONNEN VAN
SL0Zt. PANKUE
LIEVE PANDA
In Nederland bestaat trou
wens zoiets als een hamsterwet.
In de jaren vijftig, ten tijde van
de Koreaanse oorlog, was het
bijvoorbeeld niet toegestaan om
op grote schaal in de winkel
voedsel in te slaan. Zo werden
produkten als rijst, koffie en
suiker gerantsoeneerd. Wie zich
daar niets van aantrok, en
werd betrapt, kreeg de politie
aan de deur. Later werd de
hamsterwet uitgebreid met een
bepaling waarbij de minister
kan vaststellen welke artikelen
op zeker moment op de bon moe
ten. Op die nieuwe wet is tot nu
toe nooit een beroep gedaan.
De grote vraag is of er zich op
dit ogenblik een hamsterkoorts
van de mensen heeft meester ge
maakt. De eerste berichten hier
over hadden betrekking op zui
delijke landen, zoals Italië, dat
kennelijk veel spaghetti uit Irak
importeert. De koorts lijkt zich
echter nu ook naar het noorden
uit te breiden, al is er in Enge
land nog niemand gesignaleerd
die zich opeens als een eekhoorn
gaat gedragen. Het probleem
met deze koorts is evenwel dat
de mensen elkaar besmetten.
Argwanend kijkt men in de su
permarkt naar de karretjes van
anderen, waarin de pakken
koffie, de blikken bruine bonen
en de kartonnen met waspoeder
hoog liggen opgestapeld. Nu
groeit de koffiestruik in de tro
pen en de bruine boon in Zee
land, maar waspoeder, zeep
poeder, wordt dat niet van ge
kraakte olie gemaakt? En al
gauw wordt het schap met was
middelen leger, evenals sommi
ge andere vakken, want als je
toch aan het hamsteren slaat,
dan kunnen de wangzakken be
ter meteen vol.
Wie nu een kijkje in de winkel
neemt, kan weer eens vastellen
dat de mens in diepste wezen
een kuddedier is.
Z..E..ECKT
ECHT
WAAR?
de het woord eekhoornen eigen
lijk beter op zijn plaats dan
hamsteren. In de Dikke van Da-
Ie wordt hamsteren omschreven
als: "heimelijk voorraden ver
zamelen of bewaren in tijden
van of met het oog op schaar
ste". In andere woordenboeken
en de Sesam Encyclopedie
wordt echter niet over "heime
lijk" gerept. Gaan hamsters en
eekhoorns, bij het verzamelen
van hun noten en zaden, stie
kem te werk? Proberen ze erach
ter te komen waar de anderen
hun provisiekast inrichten? Die
vraag moet ik maar eens aan
Midas Dekkers voorleggen. Wie
in tijden van schaarste een ap
peltje voor de dorst achter de
hand houdt, heeft er natuurlijk
geen belang bij om dat aan de
grote klok te hangen. In beginsel
zal het dus inderdaad om gehei
me voorraden gaan. Maar in
deze tijd, waarin bijna nie
mand zijn eigen voedsel ver
bouwt en zijn eigen vee slacht,
valt het niet mee om je hamster
woede voor de omgeving te ver
bergen. B ij de kassa in de super
markt kan iedereen zien wat
buren en kennissen van de toe
komst verwachten.
HE&T U EEN AESLülT GE/VO
VEN OF O HET V!DOEN. 00 STEN
IN EEN OORLOG STORT
OF NIETPRESIDENT
5 A DO AN f JÈp
.„VAAR IK GA HET N'ET VER
KLAPPEN VOOR IS JANUARI.
NATUUR LUK WEL
/VA-
Tt/URl'JK,
GEKKIE.
ZOU JIJEH.
WIL JE MISSCHIEN.
-ZOU JE MET
MIJ. M
ZEG POLLY,
MAG IN JE
IETS VRA
GEN
Hamster
Sommige dieren gedragen zich
zo karakteristiek, dat er van
hun soortnaam een werkwoord
wordt afgeleid, waarmee dan
op beeldende wijze menselijk
gedrag kan worden aangeduid.
Wie in een kamer rusteloos op en
neer loopt, is aan het ijsberen.
Zakt hij door de knieën en be
gint hij in gehurkte houding
rond te springen, dan kikkert
hij over het tapijt. Laat hij zich
vervolgens opzijn handen voor
over vallen om een denkbeeldi
ge vijand te besluipen, dan
heeft het tijgeren het kikkeren
vervangen. Produceert hij
daarbij, om wat voor reden dan
ook, een dof, gonzend geluid,
dan wordt er ook nog gehom-
meld.
Het hameren van spechten is
ook heel karakteristiek, evenals
de manier waarop twee kemp
hanen op elkaar afstuiven.
Toch zijn van die vogels geen
werkwoorden afgeleid, mis
schien wel omdat wij ons niet
meteen herkennen in dieren die
hun snavel als boor en als wa
pen gebruiken. Maar de mens
beschikt evenmin over wang
zakken, en toch heeft het werk
woord hamsteren algemeen in
gang gevonden. In het gegeven
dat het dier een voedselvoor
raad aanlegt, herkennen we
evenwel een menselijk trekje.
In het Engels kent men het be
grip hamsteren ook wel. maar
daar heeft niet de hamster
maar de eekhoorn model ge
staan voor het werkwoord. Dat
is ten slotte ook een dier dat een
wintervoorraad aanlegt. Wie in
Engeland "eekhoornt" (van het
werkwoord 'to squirrel') is dus
aan het hamsteren geslagen.
Aangezien een eekhoorn niet, en
een hamster wel een winter
slaap houdt, is in dit jaargetij-
