'Genetische ingreep
nageslacht verbieden'
Ziekteverzuim in gezondheidszorg fors gestegen
zondheidszorg fors
0uöiliruti)5
Infomiatiseringsbank
vordert 105 miljoen
terug van studenten
DONDERDAG 17 JANUARI 1991
PAGINA 15
Orion binnen acht uur gereed
voor vertrek naar Golfgebied
PvdA iii Tweede Kamer: Wel akkoord voor individuele therapie
DEN HAAG/LEIDEN - De PvdA-fractie in de Tweede Kamer vindt dat het aanbrengen
van veranderingen in het gen van een menselijke ei- of zaadcel of embryo (kiemcellen)
moet worden verboden. Dit staat in een gisteren gepubliceerde PvdA-nota over de gren
zen van genetische manipulatie.
Wonen in steden
wordt duurder'
DEN HAAG - "Nederland wordt
een duur woonland. Er zijn in de
toekomst in de grote steden minder
sociale huurwoningen beschikbaar,
de verbeteringen van de woningen
worden op de huurders afgewen
teld en in de steden bestaat de ten
dens meer voor de marktsector dan
voor de huursector te bouwen". Dat
stelde de Haagse wethouder N.
Dijkhuizen van volkshuisvesting
gisteren tijdens de FNV-themadag
Volkshuisvesting in de jaren negen
tig-
In verhouding tot de toenemende
vraag naar huurwoningen kan in de
grote steden wegens ruimtegebrek
weinig nieuwbouw meer worden
gepleegd. Verbeteringen aan huur
woningen. zoals groot onderhoud,
zal in de toekomst na een wetswijzi
ging in de huur mogen worden ver
werkt.
Het rijk heeft inmiddels gekort op
subsidies van niet-ingrijpende ver
beteringen met 25 procent. Omdat
de corporaties kosten van de wo
ningverbeteringen naar verwach
ting niet zelf kunnen betalen, zullen
de huurders in de toekomst moeten
gaan betalen voor verbeteringen
aan hun woning, voorziet Dijkhui-
Wat betreft de woningvoorraad
richten de grote steden zich volgens
Dijkhuizen de laatste jaren weer op
het bouwen voor de middengroe
pen, nadat eerder deze inkomens
groepen alleen in naburige groei
kernen voor een betaalbare woning
terecht konden. Grote steden willen
de middengroepen wegens hun
koopkracht behouden. Beschikba
re bouwplaatsen worden zodoende
niet voor huurwoningen- bestemd.
Doorstroming van goedkopere naar
duurdere woningen wordt volgens
Dijkhuizen bemoeilijkt omdat bin
nen de grote steden de diversiteit
ontbreekt.
Emeritus hoogleraren
willen eigen status
NIJMEGEN/LEIDEN - Emeritus
hoogleraren willen graag een eigen
status met de daarbij behorende
rechten en plichten binnen de uni
versiteit hebben. Dat blijkt uit een
onderzoek van de (emeritus) sociaal
gerontoloog prof.dr. J.M.A. Mun-
nichs. uitgevoerd onder 138 emeriti
van de Katholieke Universiteit in
Nijmegen.
Hoewel de meerderheid van de
emeriti zegt tevreden te zijn met het
pensioen of de VUT, beschouwt
meer dan de helft zich toch nog als
actief onderzoeker, docent of advi
seur. De emeriti zouden ook graag
meer ingeschakeld willen worden
als deskundige bij hun eigen vak
groep. Daarvoor zouden zij graag
een bescheiden werkplek binnen
de universiteitsgebouwen willen
hebben.
LEIDEN/DEN HAAG - Directies
van ziekenhuizen zullen het extra
geld dat ze van de overheid krijgen
voor de verlichting van de werk
druk in de verpleging niet altijd be
steden voor het aanstellen van meer
personeel. Driekwart van de zieken
huizen heeft met grote tekorten te
maken en daarom zal het extra geld
in veel gevallen de begroting slui
tend moeten maken. Daarmee
wordt dan wel voorkomen dat per
soneel moet worden ontslagen.
Dit heeft voorzitter J A. Zeestra
ten van de Nederlandse Vereniging
van Ziekenhuisdirecteuren laten
weten. Dit standpunt, verkondigd
in het blad 'Verpleegkundenieuws'
is in lijnrechte tegenspraak met dat
van staatssecretaris Simons (volks
gezondheid). Die heelt pas nog ver
klaard de ziekenhuizen aan de af
spraak te houden en niet te zullen
toestaan dat het zogenoemde werk-
drukgeld oneigenlijk wordt uitge
geven.
De ziekenhuisdirecties tonen zich
verder geschrokken, zo blijkt uit de
uitlatingen van Zeestraten, over de
stijging van het ziekteverzuim in de
REGIO - De ijsbanen van de ijs-
clubs van Sassenheim, Voorhout
en Warmond zijn vandaag open
gesteld voor alle schaatslief
hebbers. De Warmondse ijsclub
ging gisteren al open. Het ijs
was echter nog zo dun dat alleen
kinderen tot twaalf jaar op het
ijs mochten. Vannacht vroor het
weer en werd het ijs zo'n 5,5
centimeter dik. Dat was sterk
genoeg om ook volwassenen te
dragen, aldus woordvoerder T.
Vergeer. Ook in Rijnsburg ging
de ijsbaan vandaag open, echter
alleen voor kinderen.
In de Alphense regio waren
nog geen ijsbanen open. Daar
moest de jeugd zich met bevro
ren sloten behelpen, wat overi
gens ook goed ging.
Omdat weerdeskundigen
voor de komende dagen tempe
raturen boven nul verwachten,
is de vraag of de ijspret lang zal
duren. Vandaag ligt de middag-
temperatuur rond de drie gra
den boven nul. Voor vrijdag tot
en met maandag wordt ver
wacht dat de middagtempera-
tuur naar vijf graden stijgt. De
kans op nachtvorst is klein, al
dus weerdeskundigen. Verder
neemt de kans op regen toe.
Voorlopig kunnen schaatsers
alleen terecht bij de Sassen-
heimse Kagerweide. de War
mondse Veerpolder. in Rijns
burg aan de Kleipettenlaan en
op sportpark Overbosch in
Voorhout, waar de nieuwe ver
lichting vanavond voor het eerst
gezondheidszorg. De bedrijfsvere
niging voor de gezondheidszorg
keerde vorig jaar 20 procent meer
ziekengeld uit dan in 1989. De pre
mie voor de werkgevers is in 1990
van 7,3 naar 8 procent verhoogd.
Dat betekent voor de ziekenhuizen
een extra uitgave van 200 miljoen
gulden.
De bedrijfsvereniging (de groot
ste. met 700.000 aangesloten werk
nemers) keerde vorig jaar ruim 1
miljard gulden ziekengeld uit. De
stijging is vooral veroorzaakt door
een toeneming van de gemiddelde
verzuimduur. Het aantal ziekmel
dingen nam slechts licht toe: vier
procent ten opzichte van 1989. Ook
het aantal mensen dat arbeidsonge
schikt werd steeg flink. De bedrijfs
vereniging keerde in 1990 voor f 1,2
miljard aan WAO-uitkeringen uit.
Het aantal WAO'ers steeg met 10
procent tot 74.000.
Geen extra
NVZD-voorzitter Zeestraten, die di
recteur is van het Eindhovense Cat-
harinaziekenhuis, noemt in 'Ver-
YALKENBIRG - De twee Orions
die op marinevliegkamp Valken
burg klaar staan voor vervoer van
gewonden uit het Golfgebied
kunnen elk 16 patiënten meene
men. Ingericht als 'ziekentrans-
porter' zijn ze nog niet. Volgens
een woordvoerder van de marine
is 'dat nog niet aan de orde'.
Nederland beschikt over 13 Ori
ons. Normaal worden ze in NAVO-
verband gebruikt voor het opspo
ren van Sovjet-onderzeeërs. De
toestellen zitten vol opsporings-
apparatuur. maar voor een vlueht
naar het Midden-Oosten hoeft die
er niet uit.
Een woordvoerder van het ma
rinevliegkamp zegt dat er sowieso
weinig aanpassingen nodig zijn
om de vliegtuigen geschikt te ma
ken voor het vervoer van gewon
den. "Een van de toestellen is op
aeht-uurs afroep besehikbaar.
Binnen die tijd lukt het ons om
brancards en spullen te installe
ren. Verder hoeft er niet veel te
gebeuren". De Orion kan zonder
tussenstop in aeht a tien uur naar
het Golfgebied vliegen.
Om ruimte te maken voor aeht
liggende en acht zittende patiën
ten zal er wel minder marineper
soneel meevliegen. "Normaal be
staat de bemanning van deze Ori
ons uit twaalf personen, maar dat
zal dan worden teruggebracht
naar acht. Ik schat dat er drie man
medisch personeel meegaat".
De kisten zijn in eerste instan
tie beschikbaar voor het vervoer
van marinemensen uit Nederland.
Slachtoffers worden opgehaald
bij een noodhospitaal in Jebal Ali,
in de Verenigde Arabisehc Emira
ten. In het mobiele veldhospitaal
is plaats voor circa dertifg gewon
den. voor wie een medisch team
van vijftig man klaarstaat.
Of de Orions na het ophalen van
gewonden weer terugkeren naar
vliegkamp Vakenburg is nog niet
bekend. "Het is wel reëel om dat
te veronderstellen", aldus de
woordvoerder. "Per slot van reke
ning zit je hier midden in de
Randstad, vlak bij een hoop zie
kenhuizen".
Volgens de fractie wordt met deze
vorm van genetische manipulatie,
waardoor menselijke eigenschap
pen kunnen worden verbeterd en
gewijzigd, voor en over het nage
slacht beslist. Met deze techniek,
die naar verwachting binnenkort
voorhanden komt. kan van te voren
worden bepaald hoe het uiterlijk
van iemand moet worden. Dat
gens de directeur van het Eindho
vense Catharinaziekenhuis de ar
beidsomstandigheden voor de ver
pleegkundigen en de ziekenverzor
genden moeten verbeteren.
Zeestraten ziet daarvoor wel mo
gelijkheden: actief betrekken van
de verpleegkundigen in de organi
satie van de zorg. het beter begelei
den van werknemers die zich heb
ben ziek gemeld. Salarissen verho
gen draagt niet bij tot een oplossing.
..Dat werkt maar tijdelijk", zegt de
NZVD-directeur. 'daaraan went
men toch weer en als de werkdruk
hoog blijft komt de ontevredenheid
over de beloning toch weer terug
Wel zouden instellingen meer
hun waardering voor verpleegkun
digen kunnen laten blijken, bijvoor
beeld door een vorm van prestatie
beloning toe te kennen. Maar
Zeestraten geeft toe dat dan het ge-
vaar bestaat dat instell
in gen
i bij el-
kaar personeel gaan
wegzuigen
Mogelijk kan het extra
geld
van de
overheid wel bijdrager
het te-
rugdringen van het zie
rktevi
zegt de voorzitter van
i de
zieken-
hu isdirecteuren.
maakt het gevaar van rassenverede-
ling te groot, aldus de PvdA-fractie.
Er is volgens de sociaal-democra
ten geen reden om genetische thera
pie met lichaamscellen af te wijzen,
mits aan strenge voorwaarden ge
bonden. Deze vorm van genetische
manupulatie heeft alleen gevolgen
voor het individu en dus niet voor
het nageslacht. Door manipulatie
Studenten mogen bruto 210 gul
den per maand bijverdienen of 2500
gulden per jaar. Daar bovenop mag
het bedrug aan ouderlijke bijdrage
worden bijverdiend. Het bedrag
van de ouderlijke bijdrage mag met
de factor 1.3 worden vermenigvul
digd. Bij een ouderlijke bijdrage
van 200 gulden per maand, mag dus
in totaal per maand worden bijver
diend 210 gulden plus 260 gulden
(200 x 1.3), totaal 470 gulden.
Congres bedrijfscultuur
LEIDEN - Bedrijfs- en organisa
tiecultuur is het onderwerp van een
congres dat op vrijdag 25 januari
wordt gehouden aan de Leidse
Rijksuniversiteit. Vijf ipreketl
gaan in op de vraag of een sterke be
drijfscultuur gewenst is. Ze belich
ten hiertoe zowel de theorie als de
praktijk.
Het congres begint om 10.00 uur
Om 15.00 uur begint een forumdis
cussie onder leiding van prof.dr A.
Bekke. hoogleraar bestuurskunde
Het congres wordt gehouden in het
gebouw van de faculteit der sociale
wetenschappen, aan de Wassenaar-
seweg 52 in Leiden.
van een afwijkende gen (drager van
erfelijke lichamelijke eigenschap
pen. zoals lichaamslengte, haar
kleur, erfelijke ziekten) kan ziekte -
op latere leeftijd - worden voorko-
In de nota stelt de PvdA-fractie m
verband met keuringen dat nie
mand mag worden gedwongen een
erfelijkheidsonderzoek te laten ver
richten. Ook mogen mensen niet
worden gedwongen informatie te
geven over de resultaten van eerder
gehouden erfelijkheidsonderzoek.
Dit zou eventueel wettelijk moet
worden vastgelegd, aldus de PvdA-
fractie. Dergelijke keuringen zijn
aan de orde bij aanstellingen voor
werk, pensioenen en verzekerin
gen.
De gentechnologie ontwikkelt
zich snel. Onder wetenschappers
bestaat ook een toenemende be
hoefte aan door de samenleving te
stellen ethische grenzen op het ge
bied van genetische manipulatie.
Om tijdig op die ontwikkelingen in
te spelen, is het volgens de PvdA-
fractie noodzakelijk dat wettelijke
regelingen worden getroffen. De
PvdA brengt nog een aparte nota uit
over gentechnologie in landbouw,
veeteelt en milieu.
Honderd jaar geleden
- Te Opzeff. Polen, tras de advo
caat Schredmitsky met zijn 10-
jarig zoontje op de jacht. Het
kind vloog zijn vader om den
hals en trok bij deze beweging
den haan van het geweer van
ziji\ vader over. De heer S. kreeg
een schot in de borst en was on-
middeiijk een lUk. Bn hel per
roeren van de doode ging door
eene onhandigheid het tweede
schot van het geweer af. waar
door de koetsier van den heer S.
gedood en zijn knecht Magnans-
ky zwaar gewond werd. Met
moeite hadden de jagers inmid
dels het wgtihopige kind belet
zichzelf dood te schieten. Te huis
gekomen maakte de jongen van
een onbewaakt oogenblik ge
bruik om Zich met lucifers te ver
giftigen. Na eemge uren van
vreeset ijk lijden is het arme kind
bezweken.
- Gelukkig moet het bericht uit
Wassenaar van den man. die zij
ne lendenen zou hebben gebro
ken, aldus gelezen worden: de
man is van den takkenwagen
gevallen en heeft eene ernstige
armbreuk bekomen. Het publiek
had erg overdreven.
Vijfentwintig jaar geleden
- De jjostdiens
van de V N heeft
bekend gemac
kt. dat de Spaan-
che schilder Sal-
vadur Dali
i bijzondere envr-
■aardujd voor de
postzegel, die
de Volkerenorga-
uisatie op 31
januari zal mtge-
3ii de wereldbond
van VN-Ven
ingingen Dali be-
schrijft het O
twerp als een af-
beeldt ng van
de vijf armen en
handen Dero
os die uit de boven-
ste arm te roe
rschtjn komt is de
bloem van de prestaties, diedoor
international
samenwerking
bereikt kunnen worden. De za
den die uit de handen neerdwar
relen zijn een beeld van de ver
dere groei als zij wortel schieten
aan de >x>et van de armen,
waaruit de olijftakken te voor
schijn komen. Wie de postzegel
zelf ontworpen heeft is nog met
bekend.
127.000 (ex-)stu- komen per maand dat bepaalt op
denten de basisbeurs voor uitwo- hoeveel studiefinanciering een stu-
nenden over 1990 omzetten in een dent recht heeft,
beurs voor thuiswonenden. Bij
ruim 77.000 (ex-)studenten zal naar Van de 313.000 studenten die zijn
verwachting geld worden terugge- gecontroleerd op hun woonsituatie
vorderd wegens een te hoog eigen stuurden ruim 298.000 het controle-
inkomen. Beide maatregelen leve- formulier terug. Bij de 23.000 stu
ren de Informatiseringsbank naar denten die hun formulier niet terug-
verwachting een bedrag van onge- stuurden gaat de Informatiserings-
veer 105 miljoen gulden op. bank er vanuit dat zij thuiswonend
waren. Uit een controle op door stu-
De bank vordert met de eerste denten aangegeven woonadressen
maatregel een bedrag van ongeveer js gebleken dat tenminste 1.7 pro-
40 miljoen gulden terug. De tweede cent van de studenten met een uit-
maatregel levert vermoedelijk on- WOnendenbeurs in werkelijkheid
geveer 65 miljoen gulden op. De te- ^ij ^un ouders woonden. Dat per-
rugvordering is het gevolg van een Centage kan nog oplopen omdat
grootscheepse controle die de In- nog met a|je gegevens van het on-
formatiseringsbank. de Groningse derzoek znn verwerkt
vestiging van het ministerie van on-
derwijs en wetenschappen, het af- De (ex-lstudenten kunnen tot de
gelopen najaar heeft gehouden. derde eek van februari protest
Zo'n 600 000 studenten zijn ge- ^^^"e^hoeveeTde betrokkenen
™e,en terugbefalen. Als de betrok-
Ziekenhuizen gebruiken extra geld om tekorten te verminderen
1988. Van de studenten die aange- ktnen norstuderen wordt het In
schreven werden, hadden 15.0UU vofderen bedrag verrekend
personen aangifte b,j de belasting- B h maande,l|kse1oelage. Ex-
dienst gedaan. Zo n b2.a00 deden studen,en kn een accep?gir0.
geen aangifte bij de dienst, maar Je>
staan daar wel met een inkomen ge- Bijverdienen
registreerd. Voor beide groepen B,j de terugvordering wegens een te
hoog inkomen zal de Informatise
ringsbank niet verder teruggaan
dan 1988. Het is niet mogelijk ver
der in het verleden te duiken omdat
de eigen administratie voor 1988
nog onvoldoende op orde was.
ng enkele weken geleden - omgebouwd
De jeugd was er gisteren a Is de kippen bij om eindelijk eens de
schaatsen te kunnen onderbinden. De ijsclub in Warmond had
waarschijnlijk de primeur en ging als een van de eerste open (foto
boven).
Voor de beginners wordt het vallen en opstaan en is de hulp van
moeder weer onontbeerlijk, zoals het tafereeltje op de ijsbaan van
Voorhout laat zien. (foto's Hiclco Kuiper» en Wim lliikm.in)
ld om tekorten te verminderen
pleegkundenieuws' zijn eigen in
stelling als voorbeeld. Dit zieken
huis krijgt een half miljoen van het
extra bedrag dat het rijk voor ver
lichting van de werkdruk beschik
baar stelt. Van dat geld kunnen tien
personeelsleden worden betaald.
Maar men zal geen extra mensen
aanstellen. Net als bij veel collega's
zal het geld worden gebruikt om het
tekort aan te zuiveren.
"Het alternatief is dat we perso
neel moeten ontslaan", aldus
Zeestraten. "We kunnen niet door
gaan met tekorten op de begroting".
Volgens de ziekenhuisdirecteur
wordt het gestegen ziekteverzuim
ook veroorzaakt doordat in de sec
tor steeds meer vrouwen werken.
Veel vrouwen blijven na hun zwan
gerschap werken en dat heeft vol
gens Zeestraten een ongunstige in
vloed op het ziekteverzuim.
De uitspraak van de NZVD-voor-
zitter is gebaseerd op voorlopige re
sultaten van een onderzoek van de
Nationale Ziekenhuisraad (NZR).
Daaruit blijkt dat het percentage
vrouwelijke werknemers in de ge
zondheidszorg nog steeds toe
neemt. Ook de groep vrouwen tus
sen de 25 en de 35 jaar is flink toege
nomen. Deze vrouwen blijven nu. in
tegenstelling tot vroeger, vaak wer
ken nadat zij een kind hebben ge
kregen.
Op die manier moeten de instel
lingen grotendeels zelf opdraaien
voor de kosten van een beleid dat de
overheid voorstaat, aldus Zeestra
ten. Vanwege de hoge kosten van
het opleiden van verpleegkundigen
wordt getracht hen zo lang mogelijk
in het arbeidsproces te houden.
Vrouwen die een kind krijgen wor
den gestimuleerd te blijven werken.
Maar de kosten die daaruit voort
vloeien zijn voor de instellingen
zelf.
Compensatie
Voor de premieverhoging als ge
volg van het grotere ziekteverzuim
willen de ziekenhuizen compensa
tie. Getracht wordt bij staatssecre
taris Simons extra geld te krijgen.
Ter vermindering van het ziektever
zuim zouden de ziekenhuizen vol-
