Leidenaar Martijn van
Iter son (20) een belofte'
Applaus voor variété-artiest verstomd
7*1
O
3
Alain Delon nummer één
Fred Oster haalt uit
naar Joop v.d. Ende
PAGINA 20
DINSDAG 15 JANUARI 1991
PARIJS - Filmacteur Alain Delon staat bovenaan het ero
tisch verlanglijstje van de Franse vrouwen. De Franse vrou-
j wen spreken zich via een opiniepeiling, deze week gepubli-
j ceerd in het vrouwenblad Elle, in meerderheid voor een
avontuur met Delon uit. De acteur is overigens net vader ge-
j worden van een dochter bij zijn Nederlandse vriendin Ro-
i salien van Breemen.
Bovenaan het verlanglijstje van de Franse mannen staat
de televisie-presentatrice Anne Sinclair, die bekend staat om
haar doordringende blauwe ogen.
Van Iterson: net geen P"js-wel genomineerd als veelbelovend gitaarspeler (foto
Ilij heeft mijn idee gepikt'
HILVERSUM Tv-produ-
cer Joop van den Ende be
klaagt zich er ten onrechte
over dat zijn idee, een tv-
spelprogramma met bruids
paren, steeds door anderen
onrechtmatig wordt ge
bruikt. Van den Ende, be
denker van de Honeymoon-
Quiz met Ron Brandsteder,
doelt onder meer op de nieu
we show van Linda de Mol,
'Love Letters', waarin paren
elkaar ten huwelijk vragen.
Van den Ende moet niet
zeuren, want hij heeft dat
idee op zijn beurt ook weer
'gepikt', zo stelt AVRO-pre-
sentator Fred Oster.
Oster: "In de jaren zeven
tig, ver voordat de Honey-
moon-Quiz bestond, begon
ik met de presentatie voor
de AVRO van het destijds
best bekeken en hoogst ge
waardeerde spelprogramma
'Wie Kent Kwis' met
bruidsparen. Daarmee be
gon het allemaal. Het idee
van die bruidsparen is van
mij. Dat Joop van den Ende
daar nu zijn zakken mee vult
is gelukkig voor hem en spij
tig voor mij", aldus Fred Os-
ter.
Van onze verslaggeefster
Miep de Graaff
LEIDEN/HILVERSUM Hij
grijpt net naast de forse geld
prijs van 25.000 gulden plus een
beeld van kunstenaar Kees
Verkade. maar Leidenaar Mar
tijn van Iterson (20) zal best nog
kunnen lachen. Immers, 'heel'
Nederland heeft gisteravond
via de buis kennis kunnen ne
men van Martijn en zijn mu
ziek. Dat tv-optreden alleen al
zal heel wat deuren voor hem
openen. Bovendien was het
voor de Leidenaar al een hele
eer om voor een cultuurprijs
als 'De Belofte' via het gelijk
namige AVRO-programma als
'jong en veelbelovend kunste
naar' te worden genomineerd.
Vlak voor de directe uitzen
ding zei Martijn echt nog geen
idee te hebben van de afloop.
Een voorspelling maken was
des te moeilijker omdat de an
dere vier genomineerden, Kiki
Heessels, Elke Schepers. Bori-
ka van den Booren en Job Schu
ring, respectievelijk uit de we
reld van de musical, dans, klas
sieke muziek en cabaret af
komstig zijn. "Het is net zoiets
als appels met peren vergelij
ken". aldus Martijn van Iterson
gistermiddag ietwat berus
tend. "Maar ja, hoe zou het an
ders moeten? Je kunt natuur
lijk uit elke categorie meerde
re genomineerden brengen,
maar ik denk dat het program
ma dan te lang zou worden".
Geen onbekende
LOS ANGELES Komiek Jerry Lewis is duidelijk opgewonden
vanwege de onderscheiding die hij zojuist heeft gekregen: de 'Cable
Academy Tribute to Comedy Excellence Award'. Een hele mond vol
maar het komt erop neer dat Lewis (64) wordt geeërd omdat hij heel
wat jaren als komiek achter de rug heeft.
Jerry Lewis werkte in de jaren veertig samen met Dean Martin.
Het duo maakte in tien jaar tijd zestien films. In de jaren daarna
trad Lewis in z'n eentje op in een groot aantal komedies, waarna hij
zijn eigen films ging schrijven, produceren en regisseren. (foto ap>
In het Leidse jazzwereldje zal
Martijn van Iterson geen onbe
kende zijn. Afgelopen week
einde nog was hij te zien en te
horen in jazzcafé The Duke als
'onderdeel' van de band 'State
of Mind'. Hij had toen net al een
radio-optreden achter de rug.
En voor wie hem gisteravond
op tv heeft gemist: vanavond
zit Martijn van Iterson 'live' en
met weer een andere pet op:
die van de groep D-Code, te
zien in De Waag. Met die groep
neemt hij binnenkort ook een
CD op. Intussen volgt hij voor
het vierde jaar ("ik heb een
jaar kunnen overslaan") het
conser\ratorium, waar hij les
krijgt van 'een grote' als Wim
Ovcrgaauw.
'n Actieve jongen dus, maar
Martijn, die op z'n negende met
de gitaar in aanraking kwam, is
dan ook vastbesloten om ooit
van de muziek te kunnen leven.
We zullen zijn naam alvast ont
houden.
HILVERSUM Het applaus is verstomd. Varié
té bestaat niet meer en de grote namen uit het
variété-verleden kunnen alléén nog maar met
weemoed terugzien op de 'goede tijd', waarin
er nog genoeg theaters, bioscopen en café's wa
ren waarin een rasartiest zijn of haar brood
kon verdienen. Vanavond toont de NOS de do
cumentaire Variété van Hetty van Hoorn. Zij
inventariseerde het rijke artiestenleven tussen
1920 en 1950 in Nederland. Met Charles op de
kogel, Carla en haar sprekende poppen, slan
gemeisje Mary Majocco en vele anderen inven
tariseert zij de 'gouden tijd' van het variété.
Eens, toen de televisie nog uitgevonden moest
worden en Nederland zich koesterde in de luw
te van twee Wereldoorlogen, trokken artiesten
kris kras door het land om hun kunsten te verto
nen. Het variété bloeide. Een voorstelling be
stond uit een afwisselend programma, waarin
artiesten hun uiteenlopende nummers brach
ten. Komische acts werden afgewisseld door
goochelaars, evenwichtskunstenaars of door
een nummer met zingende glazen. In Amster
dam wemelde het van de plaatsen waar de ar
tiest terecht kon. Grand Galet, Carr,' het Tip
Top theater, variété-artiesten stonden rr\et hun
nummer op kermissen, in kleine clubs en thea
ters en in voorprogramma's van bioscopen.
Opvallend
In en na de Tweede Wereldoorlog verdwenen
veel van die plaatsen echter, mede onder in
vloed van de opkomst van televisie. Echte vari-
eté-theaters-zijn er in Nederland inmiddels al
lang niet meer.
Maakster Netty van Hoorn ging op zoek naar
de artiesten en maakte, mede aan de hand van
archiefmateriaal, een programma over deze
rijke periode in de Nederlandse cultuur. Ze
spoorde zo'n tachtig mensen op die in het varié
té hebben gewerkt. Na een selectie bleven er tien
over.
Het programma geeft vooral de sfeer in de
artiestenwereld van die dagen goed weer. De
artiesten zelf komen aan het woord over hun
act, over hun gezinsleven en over de 'gouden
tijd'. „Ik hield meer van m'n nummer dan van
m'n vrouw", zegt één van hen.
Variété is een mooie documentaire die vooral
opvalt door de keuze van het onderwerp. Varié
té zou zich zelfs voor een langere serie lenen,
want iedere artiest heeft wel een opvallend ver
haal. „Het ging om de eer iets te kunnen dat an
deren niet kunnen", legt een van de oud-arties
ten de essentie van variété uit.
Uitzending: vanavond, Ned. 3 (NOS) 21.04
Travestiet
In de jaren zestig begon de
NVSH avondjes te organiseren
voor allerlei seksuele minder
heidsgroepen, die dan onder el
kaar over hun problemen kon
den praten. Niet alleen pedofie
len, sadisten en travestieten
maakten zo met elkaar kennis
maar bijvoorbeeld ook exhibi
tionisten. Zeker zo'n bijeen
komst van potloodventers moet
tot bizarre taferelen hebben ge
leid, lijkt me. Het idee achter
deze contactavonden was dat
de betrokkenen zichzelf moesten
leren aanvaarden. Daarna
diende de maatschappij deze
houding over te nemen, en de
naar emancipatie strevende
groepen met een tolerante glim
lach aan haar boezem te druk
ken.
In zijn boek 'Een dubbel be
staan: Travestieten in hun om
geving' gaat de psycholoog An
ton Verschoor, in wiens huis
destijds de eerste verkleedpar
tijen van deze mannen plaats
hadden, diepgaand in op hun
verlangens zich als vrouw te
verkleden. Bijna steeds gaat het
om heteroseksuele mannen, van
wie velen getrouwd zijn. Vaak
leiden ze een dubbelleven: over
dag lopen ze als Martin achter
een brancard in het ziekenhuis,
of zitten ze als Jan achter een
bureau's avonds en 's nachts
wandelen ze als Martina en
Jannie op hoge hakken door de
stad. Als ze eenmaal aan die ge
heimzinnige drang toegeven om
zich in vrouwenkleren te hullen,
moeten ze vervolgens een hele
strategie ontwikkelen om die
kleren te bemachtigen. Dan le
nen ze een jurk uit de klerenkast
van hun vrouw, ontvreemden
dameslingerie uit een waren
huis en tikken in een uitdrage
rij een pruik op de kop. Make-
up-spullen zijn natuurlijk ook
heel belangrijk, evenals borst-
j e
Gerrit jan Zwier
prothesen, de droom van elke
naar perfectie strevende traves
tiet.
Op het toneel is travestie een
geaccepteerd verschijnsel. Snip
en Snap lustten er wel pap van.
Maar in het leven van alledag
gelden andere regels. Een man
mag wel een zijden shawltje
dragen, en een handtasje bij
zich hebben, en eventueel zijn
haar in een paardestaart bij
eenbinden en zich met een enke
le oorbel tooien, maar het is be
slist niet de bedoeling dat hij ge-
jurkt en opgemaakt over de
straten flaneert. De publieke
moraal is, wat kleding betreft,
veel minder streng: bijna nie
mand neemt er meer aanstoot
aan dat vrouwen zich in een
driedelig pak, inclusief vestzak
horloge, en geknipt als een Ame
rikaanse recruut, in het open
baar vertonen. Het zwakke ge
slacht mag zich kennelijk wel
aan het sterke geslacht spiege
len, maar het omgekeerde is ver
boden.
Op de contactavondjes bekij
ken de travestieten elkaar met
een kritische en keurende blik.
Heeft iedereen zijn harige be
nen wel onder een panty ver
stopt? Ziet Martina er niet wat
te hoerig uit met haar groene
oogschaduw en glanzend paar
se lippenstift? Is er door de rou
ge op Jannies wangen toch niet
een zwart waas van baardstop
pels zichtbaar? Heeft Jannie het
over Martina, dan spreekt ze
over 'zij' en 'haar'. De uitroep
"Hee, joh!" wordt stelselmatig
door "Hee, meid!" vervangen.
Op deze avondjes zijn ze alle
maal vriendinnen onder el
kaar. De rust werd eens op on
prettige wijze verstoord, toen
een man met een grote baard,
die gekleed ging in een minirok
en een schipperstrui, bij het
kransje aanschoof. Hij had
geen panty aan, droeg geen ma-
ke-up en pruik, en beschikte bo
vendien over een basstem. Hij
stelde zich voor als Peter in
plaats van Petra. Het was net
alsof er een vreemde haan in het
kippenhok was binnengedron
gen. In feite dreef de nieuwko
mer, al of niet bewust, op een
schandalige wijze de spot met
de aanwezigen: hij lapte de co
de, om zich in uiterlijk en ge
drag zo vrouwelijk mogelijk te
gedragen, volledig aan zijn
laars. Zijn potsierlijke verschij
ning liet er immers geen twijfel
over bestaan dat hij niet meer
was dan een verklede kerel.
Fefninisten vormen op deze
bijeenkomsten ook een dank
baar roddelonderwerp. Die
staan namelijk uitermate wan
trouwend tegenover mannen
die zich als zachte, behaagzieke
en tjdele vrouwtjes gaan gedra
gen. Datgene, wat door traves
tieten als typisch vrouwelijk
wordt beschouwd, wordt door
feministen juist afgewezen. "Fe
ministen denken dat ze geen
make-up en een beehaatje nodig
hebben om kissable te zijn", laat
Jannie bijvoorbeeld weten. En
Martina vindt dat feministen
steeds meer op kerels gaan lij
ken: ze drinken bier, draaien
shagjes, biljarten en gaan het
liefst met een vrouw naar bed.
Zij hebben de broek aan, en dat
kledingstuk hebben de traves
tieten juist met een zucht van
verlichting uitgetrokken.
in e6. kringen heersten/ge
opluchting over het
aftreden van
sirs. thatcher...
/ffwant oil
kan oe een.
wording nu
niet nieer
in de weg
staan
