acterie als sluipmoordenaar
et ïraakse 'apothekers'
Etnische
bajonet
Aids een van gevolgen'
3n miltvuur in Sverdlovsk
Van 'pokken'-dekens en besmette vlooien tot genetisch gestuurde vergiften
ZATERDAG 12 JANUARI 1991
PAGINA 43
ds is het resultaat van een eerste poging langs gentechnische weg een nieuw biolo-
.vfh wapen te verwerven". Dat zeggen dr. Lilli Segal (77) en haar twee jaar oudere
\fi prof. dr. Jakob Segal uit het voormalige Oost-Berlijn. Hun theorie is als volgt: in
M|9 besluit het Pentagon te proberen binnen tien jaar langs synthetische weg een ge-
vil nieuw organisme te creëren, dat een dodelijke werking heeft, maar zelf onsterfe-
i \i is. Voor het plan wordt acht miljoen dollar uitgetrokken en de leiding wordt toe-
ojtrouwd aan de geniale viroloog dr. Gallo.
ch 1970 gaat hij aan het werk. Vijf jaar later krijgt hij de beschikking over een mo-
jkn, veilig, geheim en goed bewaakt viruslaboratorium in Fort Detrick, Maryland. In
bi7 begint hij via de inmiddels ontdekte DNA-techniek het Visna-en het HTLV-virus
•et elkaar te combineren, maar dat duurt in die tijd nog een half jaar.
;elet nieuwe produkt, nog steeds de belofte van een ongekend biologisch wapen,
npt in het voorjaar van '78 ter beschikking. De mensen die zich beschikbaar stellen
de klinische proefnemingen te ondergaan, zijn langgestraften die na de experi-
Biten vrij komen als ze dan nog leven. Dat gaat zo in. Amerika; dat is geen geheim,
nen de Segals.
ien aantal gevangenen krijgt het virus toegediend, maar wordt niet ziek, want de in-
n(>atietijd bij aids is lang, maar dat weet men dan nog niet. Gallo denkt dat het virus
ait krachtig genoeg is voor militaire doeleinden. Hij beschouwt zijn werk als mislukt,
n^st het hele project af en geeft de gevangenen, zoals beloofd, hun vrijheid.
ar)ie gaan als oud- criminelen en homo-achtige mannen (vanwege hun lange straftijd,
JTjgen de Segals) naar New York, waar zij een jaar na hun injectie ziek worden. Dat
d«pt precies, want tegen de zomer van 1979 traden de eerste gevallen van aids in New
ïd'k op. Pas jaren later zou de ziekte ook in Afrika opduiken, stellen de Berlijnse ge-
lïden.
h£ij hebben niets of niemand kunnen vinden die hun verhaal kan bevestigen. De dos-
iifs zijn geheim tot het jaar 2008, de proefpersonen zijn dood of zoek en de schuldigen
ld het eventuele drama zwijgen als het graf. Het is dan ook geen wonder dgt de be-
hdde bedenkers van deze theorie nauwelijks medestanders vinden. Helaas hebben
vin één ding wel gelijk: Aids is inderdaad de biologische bom geworden die vernie-
1 en zelf onverwoestbaar is.
"Ik ben geschrokken van wat ik heb ge
hoord", zei de doorgaans onverstoorbare
Amerikaanse senator Frank Church op
18 september 1975 tegen een verslagge
ver, nadat hij drie dagen lang een onder
zoek naar illegale activiteiten van de CIA
op het gebied van dodelijke, biologische
organismen had geleid.
De politicus, gepokt en gemazeld in
zijn vak, was niet er eens zozeer van on
dersteboven dat de 'Dienst' onder meer
11 gram schaaldiertoxine en 11 milli
gram cobragif - genoeg om hele volks
stammen mee uit te roeien - achterover
had gedrukt; hij was vooral geschrokken
van het schaamteloze gebrek aan norm
besef waarvan de ambtenaren blijk had
den jgegeven. Hun baas William Colby
voorop. Toen hem werd gevraagd waar
om de CIA het gemene spul had be
waard, terwijl president Nixon zes jaar
daarvoor de vernietiging van alle biolo
gische wapens had bevolen, zei hij on
omwonden en zonder een moment te
aarzelen: "Geen twijfel aan, uit offensief
oogpunt!"
Onder het biologisch materiaal dat de
inlichtingendienst op Fort Detrick ver
borgen hield, bevonden zich ook tuber
kelbacillen. Vier onthullende zinnetjes
verhoor.
Senator Huddleston, een van de on
dervragers uit de commissie-Church:
"Welk gebruik zou hiervan gemaakt
kunnen worden?"
William Colby: "Het ligt voor de hand
dat je hiermee iemand tuberculose kunt
bezorgen die je tuberculose wilt bezor
gen".
Senator Huddleston: "Met welk doel?"
William Colby: "Er is bij ons weten
nooit gebruik van gemaakt, maar het he
le proces berust duidelijk op de gedachte
dat het mogelijk is iemand deze ziekte
toe te brengen".
Het is maar één voorbeeld uit de ge
schiedenis van het biologische wapen,
die zich doodziek en doodstil voltrekt.
Bacteriën gaan geruisloos hun gang. Het
is een eeuwenoud, maar altijd actueel
verhaal.
Eerloos
De Mongolen gooiden al in 1345 met pest
besmette kadavers over de muren van de
stad Caffa op de Krim in een succesvolle
poging het verzet te breken. En Engelse
kolonisten gaven het opperhoofd van
een weerspannige indianenstam in 1763
gul enige met pokken geïnfecteerde de
kens cadeau, waarna er weinig overbleef
van het lastige volkje. Maar we hoeven
niet eens zo ver terug te gaan om biolo
gische misdaden tegen te komen.
Een van de diepst in de doofpot ge
stopte wreedheden uit de Tweede We
reldoorlog betreft het vermoorden van
een groot aantal inwoners van elf Chine
se steden. Japanse vliegtuigen dropten
toen miljarden met builenpest besmette
vlooien boven die plaatsen! De bedenker
van dit satanische scenario was luite
nant-generaal dr. Ishii Shiro, die boven
dien jarenlang als een Japanse Mengele
experimenten met tyfus, cholera en syfi
lis deed op Chinese, Russische, Britse,
Amerikaanse en Nederlandse krijgsge
vangenen. Er vielen daarbij 3000 doden.
Na de oorlog stelden Ishii Shiro en zijn
medebeulen hun perverse gegevens ter
beschikking van de Amerikanen. Als te
genprestatie werden zij niet voor het To-
kio-tribunaal gedaagd en gingen zij vol-
Engelse kolonisten gaven een Indiaans opperhoofd in de achttiende eeuw gul
pokken-dekens cadeau. Japanse soldaten dropten in de Tweede Wereldoor
log miljarden met builenpest besmette vlooien boven China. De Amerikaanse
Inlichtingendient CIA bewaarde vijftien jaar geleden illegaal een partijtje slan
gegif en tuberkelbacillen "uit offensief oogpunt". En Russische geleerden
meenden onlangs een wapen te hebben gevonden waarmee zij tegenstanders
onbedaarlijk kunnen laten huilen. Een verhaal over geheime dossiers vol
doodzieke zaken.
komen vrij-uit. De elf internationale
rechters, onder wie de latere Groningse
hoogleraar Bert Róling, waren niet van
deze eerloze 'deal' op de hoogte. "Daar
over voel ik mij nog altijd in hoge mate
bedrogen", zei de, inmiddels overleden,
Röling in 1982 verontwaardigd in een in
terview.
Stiekem en stil. Geheime dossiers en
de onhoorbare plop van een barstende
bacteriebom in het oorverdovende la
waai van de oorlog. Samen met Ameri
kaanse en Canadese collega's werkten
Britse onderzoekers en militairen vanaf
1942 op Gruinard Island voor de Schotse
westkust aan een miltvuurwapen als ant
woord op een verwachte Duitse aanval
met biologische middelen. In 1944 be
sloot Churchill tot de produktie van
500.000 van deze bommen, maar de vrede
was hem voor. Het duurde evenwel tot
1988 voor het aantal miltvuursporen
op het eiland zodanig was gedaald dat er
zonder bezwaar weer schapen konden
grazen en een groep geleerden Gruinard
Island vrij gaf.
De onzichtbare oorlog was gewoon door
gegaan op een eiland voor de kust van
Schotland. Maar ook blijkbaar in Ameri
ka, waar de bevolking in maart en mei
1977 uit hoorzittingen van de Senaat
mocht vernemen dat zij tot het eind van
de jaren zestig herhaaldelijk aan een ge
heim programma was onderworpen, dat
was bedoeld de kwetsbaarheid van de
natie op b-wapens te testen.
Niet minder dan 239 keer waren be
volkte gebieden met bacteriën be
sproeid. De organismen werden als een
er trichothecenen; mycotoxinen die
es >r de schimmel fusarium worden ge-
oakt en heel gemeen kunnen zijn. Geen
mnder dat het departement van Buiten-
dse Zaken de levering "zeer onge-
t nst" achtte. En weer viste Iran achter
n net.
laar het kan het nóg een keer probe-
VOm alle Nederlandse bedrijven, la
boratoria en academische ziekenhuizen
het terrein van de biotechniek dat
ih er bij elkaar ongeveer 400 - in één
oip te waarschuwen voor dubieuze op-
ichtgevers, stuurt Buitenlandse Za-
ze allemaal een circulaire. In die
lejef staat, huiselijk vertaald, het volgen-
er bestaat in de wereld een toenemen-
belangstelling voor biologische wa
ls. Voor een zeker soort landen is Ne
land een gewild doelwit, omdat het
hoogwaardige biotechnologie heeft,
es dus op als wordt gevraagd materia-
apparatuur of kennis ter beschik-
l ig te stellen; denk aan de mogelijkheid
ai i biologische wapens en neem contact
ons op.
:if!lke leek zal nu onmiddellijk zeggen:
1 omslachtig gedoe. Zet, net als
iijt Vaticaan, alle bedenkelijke dingen
de index en verbindt er een uitvoer-
bod aan. Dan ben je klaar en hoef je
tejoit meer 400 brieven te versturen,
lar dan kent men Den Haag nog niet.
zijn allerlei wetten op het gebied van
Uogische wapens, maar aan een sim-
w exportwetje is men in tegenstelling
Amerika en Duitsland nog niet toege-
men.
huurtje
t r is inderdaad een vreemd gat dat snel
moeten worden opgevuld", vindt
lik dr. Dick Tommei,, chemicus en
ai'eede Kamerlid (D66). "Het is van het
e ergrootste belang dat er een sluitend
ii portsysteem komt liefst meteen
or de hele Europese Gemeenschap
maar ik heb niet het gevoel dat daar veel
aandacht voor is. Er is wel controle op
uranium, maar niet op veel geheimzinni
ger zaken als biologische wapens. Je
kunt die dingen bij wijze van spreken in
je schuurtje maken als je enig risico durft
te lopen en er zijn mensen die dat dur
ven".
"Het is een groot, maar een vergeten
probleem. Kijk maar naar Irak en zo zijn
er nog een paar landen. Je moet vaststel
len dat die landen technisch in staat zijn
biologische wapens, ook de meest gea
vanceerde, te maken; dat ze de raketten
en de vliegtuigen hebben om ze te trans
porteren en dat ze helaas ook de wil heb
ben ze te gebruiken als dat nodig mocht
zijn voor hun eigen belang. Er zijn lieden
als Saddam Hussein die absoluut geen
geweten hebben en die al eerder duizen
den mensen met chemische wapens heb
ben uitgemoord. Dus waarom niet met
biologische? Maar alleen als een soort
vergelding, denk ik, in een onmogelijk
geworden militaire situatie".
Volgens de Duitse auteur Rudolf Brö-
chen heeft Irak in de oorlog met Iran al
eens naar het biologische wapen gegre
pen. In het tijdschrift Europaischen
Wehrkunde schrijft hij dat de even be
kende als omstreden Belgische toxico
loog prof. Heyndrickx op de Majnoun-ei-
landen in Iran sporen van T-2- en HT-2-
mycotoxinen heeft aangetroffen en tege
lijkertijd ongewoon verminkte lijken.
Heyndrickx heeft beide feiten gecombi
neerd en zijn bevindingen met dia- en vi
deo-opnamen gedocumenteerd.
Voorbeelden
In de na-oorlogse geschiedenis van het
biowapen zijn meer voorbeelden van dit
soort wrange verhalen met een vraagte
ken te vinden. Een greep in de gruwelij
ke doos van Pandora:
Een Russisch marineblad beweerde in
1951 dat Amerika twee jaar daarvoor Ca
nadese Eskimo's als proefkonijnen voor
biologische experimenten had gebruikt.
Amerikaanse F 86-jagers zouden in 1952
boven Noord-Korea cylinders hebben af
geworpen, die met miltvuur besmette in
secten en spinnen bevatten.
Colombiaanse regeringstroepen, ge
holpen door Amerikaanse militairen,
gooiden in 1964 bommen met bacteriën
op dorpen van ongewenste boeren. Al
dus de Prawda.
Enzovoort. Amerika liet dit verbale ge
weld uiteraard niet onbeantwoord en
sloeg in het begin van de jaren tachtig te
rug met twee zware beschuldigingen. De
eerste was het gele regenverhaal. Het
Laotiaanse verzet zou van de Sovjetunie
mycotoxinen hebben gekregen en daar
mee het bergvolk H'Mong via een dampi
ge, gele wolk hebben besmet. Later stel
den onafhankelijke deskundigen even
wel vast dat de gele regen bestond uit on
schadelijke uitwerpselen van honingbij
en die de verrassende gewoonte blijken
te hebben zich massaal te ontlasten. De
aanklacht hield geen stand en verdween
langzaam van de agenda.
Sverdlovsk bleek hardnekkiger. Ame
rika signaleerde in deze Russische plaats
een miltvuurepidemie en suggereerde
dat die het gevolg was van een ongeluk
in een biologische wapenlaboratorium.
Hoewel de Russen bij hoog en bij laag
volhouden dat de, inderdaad uitgebro
ken, ziekte door het eten van besmet
vlees was veroorzaakt, voeren de Ver
enigde Staten het verhaal'ieder jaar op
nieuw op.
Aids
De Russen zonnen op wraak en tegen die
achtergrond moet het groteske artikel in
de Literatoernaja Gazeta van 1985 wor
den gezien. Het Russische orgaan citeer
de royaal de Indiase krant Patriot, die
aerosol, een nevel zonder geur en smaak,
boven San Francisco, Saint Louis, Key
West en Washington verspreid en als
proef op de som ook nog door de metro
van New York geblazen. De biologische
agentia (voor de liefhebbers: het betrof
de types serratia marcescens en bacillus
globigii) heetten onschuldig, maar richt
ten niettemin sterfte aan onder de
meende te weten dat aids is begonnen als
een ontsnapt virus na een gezamenlijke
poging van CIA en Pentagon om een
nieuw biologisch wapen te ontwerpen.
(Meer details hierover in het kader).
Het is nu pauze in de beschamende
kaatspartij tussen beide naties. De Ame
rikaanse generale staf probeerde nog
snel wat extra geld voor onderzoek van
het congres los te peuteren door de re
cente Russische inspanningen op het ge
bied van genetisch gestuurde vergiften
zo dramatisch mogelijk voor te stellen.
En het Russische oppercommando deed
vermoedelijk hetzelfde door uiterst zor
gelijk te reageren op het nieuwste Ameri
kaanse programma dat vijftien jaar heet
te gaan duren en drie miljard dollar moet
gaan kosten. Star Wars op bacteriolo
gisch gebied. Het ambitieuze plan is alle
menselijke genen en hun locaties als de
spierbundels uit het handboek voor de
fysiotherapeut in kaart te brengen. De
complete topografie van de menselijke
natuur.
Geld, genetica, geheimen en generaals.
Een onverbrekelijk, ijzeren verbond.
"Een scheiding tussen defensief en of
fensief onderzoek is niet mogelijk," zegt
Albert Grit, een jeugdige biochemicus
die zijn vervangende dienstplicht ge
bruikte om het boek 'Biologische wa
pens, leven om te doden' te schrijven.
"De ontwikkeling van een vaccin tegen
een potentieel biologisch wapen levert
namelijk ook gegevens op over het 6rga-
nisme zelf; gegevens die niet alleen van
belang zijn voor de bescherming tegen
een biologisch wapen, maar eveneens
voor de ontwikkeling van dat biolo
gische wapen. Het is daarom te verkie
zen dat vaccinontwikkeling plaats vindt
bij civiele onderzoekscentra. Dit zal het
zelfde resultaat geven, maar voorkomt
dat in het geheim ook onderzoek wordt
verricht".
Het bleef behelpen tot 1973, toen aan
veel onhandig en zorgelijk gedoe in de
open lucht gaandeweg een einde kwam
en het laboratorium de plaats van het
veld ging innemen. In dat jaar lukte het
namelijk de Amerikaanse moleculair-
biologen Stanley Cohen en Herbert
Boyer van de Stanford Universiteit een
doorbraak in de biotechniek te bewerk
stelligen, die in draagwijdte nog het best
met de kernsplitsing vergeleken kan
worden. Zij transplanteerden met succes
vreemde genen in het erfelijk materiaal
van bacteriën en brachten daarmee een
zegenrijke wetenschappelijke revolutie
teweeg, maar tevens een bizarre oorlog
naderbij. Want tussen het aandoenlijke
kalfje Adriana dat onlangs op de proef-
boerderij 't Gen in Lelystad na geneti
sche modificatie ter wereld kwam en een
gemanipuleerd virus in een spookwolk
dat vijandelijke soldaten hersenvliesont
steking bezorgt, is fundamenteel geen
verschil.
Een sprong over de grenzen van de
soort, schrijft de journaliste Sabine Ro-
senbladt niet ten onrechte in haar boek
Biotopia. Het startschot voor een nieuw
tijdperk in de genetische technologie,
dat ook militair gezien geheel nieuwe
perspectieven o£ent. Want inderdaad gl
oorde door de vondst in Stanford voor
het eerst in de geschiedenis het uitzicht
op een beheersbaar en dus bruikbaar
bacteriologisch strijdmiddel. Een voor
zichtig doorkijkje dat allengs een mach
tig en tegelijk angstig vergezicht werd.
Immers, het gevolg van de technische
mogelijkheid om met de erfelijke eigen-
schapppen van ziektekiemen te knutse
len is dat nu ook overal ter wereld mili
tairen, geholpen door wetenschap en in
dustrie, intensief naar toepassingen te
velde zoeken. En machthebbers, overal
ter wereld, kijken hen met belangstelling
op de vingers.
Tien landen
Tien niet aan enig verdrag gebonden lan
den hebben nu de biologische bom in
huis. Zes meer dan toen in april 1972 de
Biologische Wapens Conventie, die de
ontwikkeling, produktie en opslag van
dit soort strijdmiddelen verbiedt, voor
ondertekening werd opengesteld! Ironi-
scher kan het nauwelijks. Een internatio
nale afspraak in Zwitserland om het bac-
teriële geweld voor eeuwig uit te bannen,
komt vrijwel op hetzelfde moment tot
stand als een uitvinding in Californië die
de biologische dreiging nieuwe kansen
biedt.
Deze grillige wending van het lot is,
bijvoorbeeld, in Baghdad ongetwijfeld
met geestdrift gesignaleerd. DNA is toch
voordeliger, moet Saddam Hussein ver
genoegd hebben gedacht, toen de aldus
benoemde omwenteling in de biotechno
logie hem goedkoop aan een nieuw en
dodelijk zwaard hielp. Met enig geduld
en veel list en bedrog wist hij de benodig
de biologische materialen te verwerven.
Zo hielp een leverancier uit de VS, aldus
onthulde de Amerikaanse senator Mc
Cain in '88, hem aan stammen van de do
delijke francisella tularensis.
Deze bacterie, veroorzaker van de be
smettelijke ziekte tularemie ofwel konij
neziekte, wordt via vliegen op de mens
overgedragen, maar kan ook via een
aerosol worden verspreid. Japan ge
bruikte de boosdoener bij zijn experi
menten op krijgsgevangenen en de VS
ontwikkelden hem tot een modern biolo
gisch wapen. De technische apparatuur
die erbij hoort en die aan de Diergenees
kundige Hogeschool van Hannover werd
ontwikkeld, ging eveneeens ongehin
derd richting Saddam.
De nieuwe Nebukadnesar van Irak
kan aldus pochen op het bezit van een
vervaarlijk wapen, maar hij mag wel op
passen, want de oude N., die over onge
veer hetzelfde gebied heerste, is het
slecht vergaan. Hij veroverde weliswaar
Jerusalem, nam de joden gevangen en
maakte van Babyion de eerste wereld
stad uit de geschiedenis, maar na enige
tijd gebeurde toch wat de profeet Jesaja
reeds had voorzien.
En Babel, het sieraad der koninkrij
ken, zal worden als Sodom en Gomorra,
toen God ze ondersteboven keerde. Het
zal in eeuwigheid niet meer bewoond
worden, noch bevolkt zijn van geslacht
tot geslacht, maar hyena's zullen er lege
ren, wilde honden zullen huilen in de
burchten en jakhalzen in de paleizen van
de wellust.
En inderdaad verviel de machtige ves
tingmuur rondom de stad in nog geen
vijfhonderd jaar tot een reusachtige
puinhoop en is de eens zo fraaie stad aan
de Euphraat met zijn tempels, torens en
bordelen, nu niet meer dan een halte van
de spoorweg die Baghdad met Basra ver
bindt. De trein stopt er alleen als er ie
mand in- of uitwil.
Guerrilla
Een treinhalte, dat zal er ook van Irak
overblijven als Saddam, de overmoedige
heerser van het Morgenland, met biolo
gische wapens gaat strooien; breekbaar
zal zijn macht blijken te zijn als hij de ko
nijneziekte een kans geeft. Hoewel de
huidige CIA-baas Webster niet uitsluit
dat Saddam Hussein van een conventio
nele naar een biologische oorlog zal over
gaan als hij zijn militaire situatie als vol
komen uitzichtloos beschouwt, zijn de
meeste Golf-watchers toch van mening
dat het in 't ongunstigste geval een guer
rilla der genen zal worden. Een DNA-ter-
reurgolf, al dan niet veroorzaakt door
Saddam-klonen.
De krijgslisten hieromtrent staan al op
papier. Eén variant is bedacht door het
duo Charles Piller, reporter, en Keith Ya-
mamoto, hoogleraar in de biologie aan de
universiteit van Californië. Als wij hun
verhaal goed hebben begrepen moet het
zo: men neme een langs gentechnische
wijze tot stand gekomen stam van het in
warme gebieden veel voorkomende
Denguekoortsvirus, dat er als een na
tuurlijke mutatie uitziet maar vele malen
dodelijker is en door de lucht kan wor
den verspreid. Men zorge vervolgens dat
de eigen mensen zijn ingeënt met een
vaccin dat eveneens langs genetische
weg is verkregen en laat een commando
eenheid de vijand besluipen en besmet
ten. Als zich de volgende dag een aantal
tegenstanders ziek meldt slaat niemand
alarm. Denguekoorts is immers inheems
en gaat na een paar dagen weer over. De
aanvaller weet wel beter, slaat na korte
tijd massaal en met succes toe en nie
mand zal ooit te weten komen dat het
biologische wapen hierbij een beslissen
de rol heeft gespeeld.
Het lijkt wel wat op een matige b-film.
Serieuzer te nemen zijn de laatste berich
ten uit Rusland, al dient men dan te be
denken dat de Unie van Souvereine Sov
jet Republieken de Biologische Wapens
Conventie van '72 heeft geratificeerd en
derhalve geen bacteriologische strijd
middelen mag ontwikkelen, produceren
of opslaan. Alleen onderzoek mag van
het Verdrag.
Spetsnaz
Welnu, de toegestane, ongetwijfeld door
militairen gedomineerde research in ge
heime laboratoria zou er toe hebben ge
leid, aldus de Sunday Times van 1 okto
ber 1990, dat het Russische leger thans in
principe zou kunnen beschikken over
het volmaakte wapen op biogebied: ge
netisch gestuurde vergiften, die gedu
rende drie etmalen een zeer speciaal ef
fect hebben. Bijvoorbeeld een zodanige
diarree dat de soldaten (en/of burgers)
onmogelijk kunnen functioneren of zul
ke oncontroleerbare huilbuien dat het
zicht op de vijand geheel verloren gaat.
Andere verschijnselen zijn een chaotisch
en ongedisciplineerd of juist een uitzon
derlijk lusteloos gedrag. Het voordeel
van deze wijze van oorlogvoeren uitge
voerd door speciale troepen, bekend als
spetsnaz is dat een later binnenvallend
leger een gebied kan veroveren zonder
verlies van levens aan beide zijden.
De nieuwe Russische wapens zouden
ver op die van het westen voorliggen.
Naar verluidt is men in het Engelse on
derzoekscentrum in Porton Down
koortsachtig bezig zich er tegen teweer
te stellen door beschermende uitrusting
en tegengiften te ontwikkelen.
Het is niet verwonderlijk dat burgers
en in het bijzonder wetenschappers, die
zich op het terrein van de biotechnologie
bewegen, zich zorgen maken over deze
gang van zaken. Dr. Jaap Jelsma, mole-
culair-bioloog aan de Universiteit van
Twente vindt het een bedreigende ont
wikkeling, omdat het militair-biologisch
onderzoek zich in een schemergebied af
speelt.
"De betrokkenen noemen het uiter
aard defensief, maar je kunt het met
evenveel recht offensief noemen. Zelfs
als men zich volledig aan de Conventie
houdt, is de stap naar een operationeel
biologisch wapen niet zo groot. Er is on
derzoek gedaan, de zaak is getest en de
boel is op de plank gezet. Alles volgens
de spelregels. Maar als er ook maar dat
gebeurt, kun je heel snel binnen een
paar maanden of zelfs weken een wa
pen maken en in produktie nemen. Dat is
bij die biologische dingen niet zo moei
lijk, maar het maakt de beheersing ervan
in een crisissituatie wel heel moeilijk.
"Ik betwijfel dus of de Conventie op
den duur een voldoende waarborg zal
vormen tegen een biologische wapen
wedloop. Zodra het onderzoek dat nu
overal ter wereld loopt, in de ogen van de
militairen iets bruikbaars oplevert zal de
ontwikkeling vein een nieuwe klasse wa
pens nauwelijks meer zijn tegen te hou
den".
Het wordt steeds treuriger. Naarmate de
kennis omtrent de biologische huishou
ding van de mens toeneemt, begint on
der obscure militaire petten de droom te
broeien een wapen te ontwerpen dat uit
sluitend bepaalde raciale groepen treft;
een etnische bajonet, zeg maar.
Robert Harris en Jeremy Paxman sig
naleren dit bedenkelijke verschijnsel in
hun boek 'A Higher Form Of Killing' en
citeren een soort magazine voor de Ame
rikaanse soldaat uit 1975 dat het volgende
visoen ontvouwt: Het is theoretisch mo
gelijk een etnisch chemisch wapen te
ontwikkelen dat de natuurlijk optreden
de verschillen in kwetsbaarheid tussen
specifieke bevolkingsgroepen herkent
en exploiteert. Een dergelijk wapen zou
in staat kunnen zijn een selecte vijande
lijke bevolking te doden of buiten ge
vecht te stellen.
