'Bekendheid is lang niet
altijd leuk'
Ster uitCabaretkomt
terug met soloprogramma
Knipmes
Martin Gans weer met 'Dierenmanieren op
Jos Brink onwetend
over verschuiven show
televisie
Tineke mag heel even
op het AVRO-scherm
rHAPHAP!!/^
sliksuksmck
NOS stopt
jazzfestival
PAGINA 20
H'J KAN l'JN HESSEN
VKyE UITREIS NAAK HET
WESTEN GEVEN
THCHAïL G0N&AT3J0V WH
ECONOH/SCHE
l i*h HULP VAN HET
WESTEN.
Negentig jaar geleden stierf
Mary Kingsley aan een besmet
telijke ziekte in een krijgsge
vangenkamp in Zuid-Afrika.
Als een nieuwe Florence Nigh
tingale had zij er de ronde langs
het ziekbed van jonge Boeren
gemaakt, die door de Engelse
troepen waren ontwapendtot
ook de dood haar kwam halen.
Zij was toen achtendertig jaar
oud en wereldberoemd vanwege
haar doldrieste expedities door
de jungle van West-Afrika.
In Mary Kingsley's Reizen in
West-Afrika", waarvan net een
Nederlandse vertaling is ver
schenen, maakt de lezer kennis
met een onverschrokken dame,
die op zeer lakonieke wijze ver
telt over haar avonturen met
luipaarden, krokodillen en kan
nibalen. Hoewel zij er met haar
lange zwarte rokken, hoog ge
sloten kraag en dophoedje uit
zag als een Leger des Heilssol
date, bruiste door haar aderen
het avonturiersbloed van de
grote ontdekkingsreizigers.
Dat bloed had ze niet van
vreemden. Haar vader was een
excentrieke, zelfzuchtige man,
die bezeten was van reislust. Ge
orge Kingsley, die van beroep
arts was, zwierf een groot deel
van zijn leven in het gezelschap
van geestverwante rijkaards
over de aarde. Hij was een
vriend van Buffalo Bill. Aan
zijn vrouw, een Londense
dienstbode, aan wie hij zich in
een moment van onbezonnen
heid vergrepen had, liet hij zich
weinig gelegen liggen. Vanuit
Amerika, Japan, de Stille Zuid
zee en de Kaapkolonie schreef
hij fascinerende reisbrieven
naar huis, die door Mary wer
den verslonden.
Als ze even niet over de ge
zondheid van haar ziekelijke
moeder hoefde te waken, trok ze
j e
jGerrit Jan Zwier
zich terug in haar vaders biblio
theek en las daar de boeken van
Cook, Bougainville en andere
koene zeevaarders. Uit de lec
tuur zou voor haar altijd het
beeld van de onbedorven na
tuurmens, de "edele wilde", bij
blijven. Nooit zou ze in de toe
komst een goed woord voor het
werk van de missie en zending
over hebben. Met opmerkingen
als: "Zendelingen doen meer
kwaad dan goed" en "Medicijn
mannen doen meer goed dan
kwaad" slaagde zij er uitste
kend in om het Engelse publiek
op de kast te jagen.
Nadat haar ouders kort na el
kaar in 1892 waren gestorven,
pakte Mary Kingsley haar reis-
valies in en boekte passage op
een schip naar Afrika. Zij wilde
er de onderzoekingen van haar
vader, die zich op allerlei plaat
sen te hooi en te gras in magi
sche praktijken had verdiept,
voortzetten. Het moerassen- en
muskietenland tussen Angola
en Nigeria, wel de „oksel van
Afrika" genoemd, had op het ge
bied van fetisjen, ju-ju en gehei
me genootschappen een naam
hoog te houden. Menige plaatse
lijke tovenaar was ervan over
tuigd dat de oogballen van
blanken een fenomenale magi
sche kracht bezaten. Vandaar
dat de graven van zendelingen,
ambtenaren en handelaren - de
drie soorten Europeanen die
destijds deze kustlanden be
volkten - steeds weer werden
verstoord.
Aan de kust waadde de En
gelse zonder aarzelen achter
haar dragers aan door het
slijmwater van mangrovemoe
rassen. Als ze weer uit de prut
oprees, was ze soms getooid met
een halsketting van opgezwol
len bloedzuigers. Nijlpaarden
verjoeg ze met een paraplu, op
dringerige krokodillen sprak ze
bestraffend toe. In het binnen
land kwam ze in contact met de
Fan, een stam die in de wijde
omgeving bekend stond als
menseneters. Nadat men haar
een hut had toegewezen, en zij
van het kopje thee had genoten,
dat haar door een bediende was
gebracht, ging ze op zoek naar
de bron van de stank die de
lucht in haar onderkomen ver
pestte.
Ze tilde een zak van een van
de dakspanten en schudde de
inhoud in haar hoedje leeg: de
menselijke hand, de vier ogen,
de twee oren en de drie grote te
nen en andere delen van het
menselijk lichaam, die het
hoofddeksel tot de rand toe vul
den, zeiden haar dat de reputa
tie van haar gastheren op feiten
berustte. Toch zou ze de moed en
het uithoudingsvermogen van
de Fan altijd blijven prijzen.
"Ik heb ze nooit verraderlijk ge
vonden", staat er in haar reis
boek, waarop ze meteen laat
volgen: "Maar ik heb ze ook
nooit vertrouwd".
Ondanks alle idealisme, liet
haar praktische geest haar niet
in de steek. Zorg er altijd voor
dat u een dolkmes bij de hand
hebt, houdt ze de reiziger voor,
en geen knipmes - in sommige si
tuaties heb je namelijk geen tijd
om het mes eerst open te knip
pen. Zelfs haar stijve rokken be
wezen hun waarde, toen ze eens
in een valkuil tuimelde en de
dikke stof voorkwam dat ze aan
de palen gespietst werd.
Manager Tobi verrast
Van onze medewerker Jacques J. d'Ancona
AMSTERDAM In de Nederlandse versie van de musicalCabaret
zong Alexandra van Marken als de nachtclubzangeres Sally Bowles
het lied 'Life is a cabaret.Daar weet ze alles van. Na 'Cabaret' was
het nogal stil. Dit seizoen was ze niet eens waarneembaar in het gro
te theater-circuit en ze zit zelfs niet in 'Les Misérables'.
Maar volgend jaar komt daarin verandering. Tenminste, als het
Hans Kik, een van de jonge, nieuwe producenten, lukt om het idee te
realiseren om haar in een soloprogramma uit te brengen. Alexandra
is net dertig geworden.
Ooit begon ze met acteren, bijvoorbeeld bij Toneelgroep Amster
dam. Na een seizoen had ze het daar wel bekeken. „Ik wilde absoluut
terug naar het punt waar ik begonnen was: mijn stem." Een aantal
musicals en films volgde.
Producent Hans Kik denkt niet aan een grote spectaculaire show
rond Alexandra van Marken. Haar veelzijdige kwaliteiten wil hij
bundelen in een sober gezet programma. Ze beschikt over een klas
siek en modern geschoolde zangstem. Dat is de basis. Intussen werkt
ze ook aan een eigen plaat.
HILVERSUM - De programmaleiding van RTL 4 heeft Jos Brink
niet op de hoogte gesteld van de plotselinge verschuiving van
zijn programma de 64.000 gulden vraag. Vanaf 22 januari zal deze
show niet meer rond negen uur te zien zijn, maar pas na de klok
van tien uur. Brinks manager Tobi reageerde verwonderd op het
voornemen van RTL 4
'RTL 4 heeft Jos Brink en mij niet geïnformeerd. Ik moet het
nu van u horen. Dat is vreemd. Ik weet dus ook niets van de die
pere achtergronden van dit besluit. Er zal wel over nagedacht
zijn. Jos is op dit moment op vakantie in het buitenland en weet
ook van niets. Ik stoor hem hier ook niet voor. Hij heeft zijn va
kantie hard nodig'.
Manager Tobi zegt zich niet enorm kwaad te maken over het
besluit van RTL 4 om de 64.000 gulden show van 'prime time' (de
best bekeken tv-tijd). 'Ik ben geen tv-man, maar een theater
mens. In de duistere wereld van de tv is volgens mijn bescheiden
mening alles mogelijk en moet je je niet teveel afvragen over het
hoe en waarom van bepaalde besluiten. Als Jos terug is vakantie
zal ik de zaak met hem bespreken".
HILVERSUM (GPD) Tineke de Nooy is volgende week zaterdag te
zien op het AVRO-scherm. Dat is opmerkelijk omdat de AVRO als
stelregel heeft: géén RTL 4-mensen in onze programma's. Voor Tine
ke is een uitzondering gemaakt.
AVRO-woordvoerder Rob Schwitters verklaart: „Tineke is te zien
in een documentaire rond zanger Boudewijn de Groot. Zij heeft
daarin als Veronica dj toch een rol gespeeld. De AVRO wil de waar
heid geen geweld aan doen, vandaar dat Tineke een uitzondering op
de regel wordt".
Schwitters zegt verder dat de AVRO zich houdt aan de boycot van
RTL 4-mensen. „Wij willen hen niet in panels en talkshows maar als
het relevant is mogen ze natuurlijk in documentaires".
Tineke: even uitgeleend...
HILVERSUM - Na bijna een halfjaar afwezigheid keert Martin
Gaus vanavond weer terug op het scherm met zijn programma
Dierenmanieren. Gaus heeft met de TROS een driejarig con
tract getekend waarin is vastgelegd dat er 36 afleveringen van
Dierenmanieren mogen worden gemaakt. Gaus is in zijn nop
jes en heeft er weer zin in, hoewel de adempauze op tv hem ook
niet slecht is bevallen. „Ik heb rustig kunnen nadenken over
nieuwe onderwerpen, en heb genoten van de windstilte waar
ik even kon verkeren."
LUXEMBURG - Het Luxemburgse vorstenhuis kreeg deze week hoog bezoek: koning Hoessein en konin
gin Noor van Jordanië- Het viertal poseerde even voor de fotografen. Links groothertogin Josephine-Char
lotte van Luxemburg, daarnaast Hoessein, groothertog Jean en rechts koningin Noor. (foto ap»
i Gaus vertelt dat hij zijn bekend
heid niet altijd als leuk ervaart.
„Toen ik acht jaar geleden begon
met tv-programma's dacht ik dat
het alleen maar leuk was om be
kend te zijn. Dat valt dus wel
even tegen. Mijn persoon roept
bij mensen kennelijk veel emo
ties op. Mensen haten me of vin
den me geweldig. Daarbij komt
het feit dat je als presentator
vaak een marionet wordt van
enerzijds tv-bazen en anderzijds
de kijker. Je probeert iedereen
tevreden te stellen en dat valt
niet altijd mee. Ik heb echt enor
me desillusies moeten verwer-
i ken."
Optimist
Martin Gaus is er echter de man
niet naar om het hoofd te laten
hangen. „Van nature ben ik een
optimistisch mens en naast alle
negatieve effecten en ervaringen
heb ik in de afgelopen jaren toch
ook wel wat bereikt. Er is veel
Een vreemde tv-ervaring deed
Martin Gaus een half jaar gele
den op als jurylid bij de Mini-
Playbackshow van Henny Huis
man. 'Ik spreek altijd nogal di
rect en beeldend. Toen een meisje
van zes in een strak jurkje Tina
Turner nadeed, merkte ik op dat
ze erg sexy met haar kontje kon
draaien. In dierentaal is dat uit
nodigend gedrag".
"Dat is bij veel kijkers ver
keerd gevallen. Mensen die naar
de TROS belden en mij uitmaak
ten voor een vieze oude man, een
Bolderkar-vent. Ik ben geen vieze
oude vent. Ik praat wellicht te
beeldend en zal daar voortaan
rekening mee hoiLden. Ik wil nie
mand kwetsen..."
meer aandacht gekomen voor
het opvoeden van honden, ge
hoorzaamheidscursussen in het
land zijn drukker bezocht dan
JA, HAAK
kAN H'J EK
IETS TEGEN.
O VEN STEL.
LEN
[JAJEKEK)
AMSTERDAM (GPD) - Het
NOS-Jazzfestival bestaat
niet meer. Dit jaarlijkse
evenement in de Amster
damse Meervaart, waar
jazzmuzikanten uit de hele
wereld speelden, zou dit
jaar voor de twintigste keer
worden gehouden. Vorig
jaar had de NOS al een keer
overgeslagen om zich te be
zinnen op de artistieke toe
komst.
De samenwerking die toen
ontstond met de jazzmara-
thon in Groningen bleek zo
veel mogelijkheden te bie
den, dat de NOS nu bezig is
te onderzoeken hoe die ver
der kunnen worden uitge
bouwd.
Martin Gaus: 'Ik heb toch een enorme reukvlag uitgezet...' (foto gpdi
ooit. Om in hondetermen te blij
ven; ik heb toch een enorme
reukvlag uitgezet. Daar ben ik
trots op en die resultaten geven
mij toch ook steeds te kick om
door te gaan."
Navolging
Het programma over huisdieren
in relatie tot mensen, heeft in
middels veel navolging gekregen
op de Nederlandse buis. Veroni
ca heeft Hart voor Dieren met
Wil Luikinga en RTL 4 heeft Ma-
non Thomas met haar huisdie-
rentips.
Gaus: „Ik lig daar niet wakker
van. Imitaties krijg je altijd en
dan krijg je achteraf altijd de
vraag wie was er eerder de kip of
het ei?. Probeer daar maar eens
een antwoord op te krijgen".
Brieven
"Ik krijg echt tienduizenden
brieven per jaar. Wat het Riagg
doet voor mensen, doe ik voor
dieren. Je staat er versteld van
wat voor soort problemen men
sen met hun dier kunnen krij
gen. Honden die baby's willen
opvreten, honden die andere
honden pakkep, honden die
complete bankstellen opvreten
en ga maar door. Ik ga die proble
men niet uit de weg en het resul
taat zien de kijkers op tv."
(Vanavond. Dierenmanieren,
Nederland 2, 19.20 uur).
