Sovjet-leger ontkent
coup
pl
annen voor
Gorbatsjov: limiet van tolerantie bereikt
Spanning neemt toe in Baltische staten
Explosieve stijging
opiumteelt Pakistan
Verzet Somalia wijst
vredesplan Italië af
Israël houdt zich hij oorlog niet afzijdig
DONDERDAG 10 JANUARI 1991
hl'IWlI'WI'
MOSKOU (UPI/Rtr/AFP) - Het leger van de Sovjetunie is niet van plan een staatsgreep uit
te voeren in de Baltische staten of in andere Sovjet-republieken, zo heeft luitenant-gene
raal Franz Makovski, adjunct-chef van de generale staf, gisteren meegedeeld. Sovjet-mi-
nister van defensie Dmitri Jazov zei dat drie bataljons naar de Baltische staten zijn ge
stuurd om er voor te zorgen dat de dienstplicht wordt nageleefd.
Door het militaire optreden is de
spanning in Estland, Letland en Li
touwen sterk toegenomen. In de Li-
Markovic blijft
aan als premier
Joegoslavië
BELGRADO (AP) Het collectie
ve federale presidentschap van Joe
goslavië heeft gisteren de ontwape
ning gelast van alle 'illegale parami-
litaire groepen'. Tegelijkertijd ont- ringjêdTntsvö, 'diV'dsTöntbiniS'g
kende premier Markovic dat hij af
zal treden uit protest tegen het be
sluit van de deelrepubliek Servië
om 2,4 miljard gulden extra aan
bankbiljetten te drukken om de uit
gaven te dekken.
Markovic bestreed berichten dat
hij zou overwegen af te treden. De Moskou-demonstranten zich
premier zei verder mee dat^de_fede- melden bij de naburige bibliotheek.
Vanaf het balkon van het parle-
touwse hoofdstad Vilnius verzamel- rugtrekking wordt gelast van de Ge-
den zich ruim 10.000 (volgens ande- orgische veiligheidstroepen uit de
autonome republiek Zuid-Ossetië.
Het parlement verweet de president
"grove inmenging" in Georgische
aangelegenheden en oordeelde, dat
Gorbatsjov de Georgische territo
riale integriteit heeft aangetast.
re bronnen zelfs 100.000)
voor het parlement, dat zich moet
beraden over de opvolging van de
dinsdag afgetreden premier Pruns-
kiene. Via de radio waren zij opge
roepen het gebouw te beschermen
tegen een bezetting door het Sovjet-
leger. Pantservoertuigen van het le
ger hadden zich opgesteld bij het te
levisiegebouw en andere belangrij
ke gebouwen waaronder de groot
ste krantendrukkerij in Vilnius.
Vanuit de omgeving van Vilnius
trokken leden van de Poolse en
Russische minderheden op naar het
parlement. Zij waren daartoe opge
roepen door de pro-Moskougroepe-
PESHAWAR (IPS) - Westerse
narcotica-deskundigen verwach
ten dat in Pakistan de produktie
dit jaar explosief zal stijgen. Zij
schatten dat Pakistan 600 ton opi
um zal produceren, drie keer zo
veel als vorig jaar. De cijfers zijn
een klap voor het drugsprogram
ma van de Verenigde Staten, die
63 miljoen dollar hebben uitge
trokken voor een tienjarig pro
gramma om de heroïne-produk-
tie in Pakistan in te dammen. Opi
um is de grondstof voor heroïne.
De deskundigen baseren hun
schatting op regelmatige bezoe
ken aan het noorden van Pakis
tan, de belangrijkste opium-pro
ducerende regio, waar zij een in
ventarisatie hebben gemaakt van
de hoeveelheid nieuwe papaver
planten die in november vorig
jaar is aangeplant.
Ongeveer de helft van de in de
Verenigde Staten aangeboden
heroïne komt uit Pakistan, Af
ghanistan en Iran. De Amerikaan
se president Bush heeft als voor
waarde voor een nieuw vijfjarig
hulpprogramma van 3,2 miljard
dollar (ruim vijf miljard gulden)
gesteld dat Pakistan de controle
op de uitvoer van drugs verbetert.
De recente waarnemingen van
de Europese narcotica-experts
zijn in strijd met de indruk van de
plaatselijke deskundigen. Dezen
meenden juist de laatste tijd een
tendens waar te nemen dat de
produktie van opium in Pakistan
onder groeiende internationale
en binnenlandse druk aan het af
nemen was en zich verplaatste
naar buurland Afghanistan.
Westerse diplomaten tonen
zich daarnaast bezorgd over de
toenemende politieke invloed
van 'drugsbaronnen'. In oktober
werden twee bekende drugshan
delaren tot lid van het parlement
gekozen. Tegen één van hen, Haji
Ayub Afridi, werd al in 1989 een
arrestatiebevel uitgevaardigd.
Het huis van de ander, Haji Lal
Karim, werd afgelopen juni door
het Pakistaanse leger verwoest
omdat drugs werden verhandeld.
Westerse diplomaten wijzen er
ook op dat een lading van 1,75 ton
heroïne, die in oktober in de noor
delijke provincie Baluchistan
werd onderschept, op raadselach
tige wijze is verdwenen. Volgens
deskundigen gaat het om de
grootste narcoticavangst die ooit
in de wereld is gedaan. De onder
schepte heroïne was vermoede
lijk eigendom van de Notezais,
één van Baluchistans machtigste
clans. Toen de Pakistaanse drugs-
controlecommissie haar kantoor
in Quetta, de hoofdstad van Ba
luchistan, de opdracht gaf de re-
cord-heroïne-vangst te onderzoe
ken, namen alle acht lokale agen
ten plotseling vier maanden ver
lof. Diplomaten klagen erover dat
de Pakistaanse autoriteiten het
drugsprobleem niet serieus ne
men. "Zolang ik hiér al ben wordt
er alleen maar gepraat over hoe
zeer de drugs de samenleving in
Colombia hebben beïnvloed", al
dus een westerse gezant.
Premier Nawaz Sharif heeft
een speciale minister in zijn kabi
net benoemd die zich met het
drugsprobleem moet gaan bezig
houden. Maar volgens diploma
ten kan de nieuwe minister, Rana
Chandar Singh, weinig uitrichten
tegen de machtige clans die de
heroïneproduktie beheersen in
de gebieden van Pakistan die be
woond worden door stammen.
"Ik weet niet op hoeveel steun
Chandar Singh kan rekenen van
de president, de premier en het le
ger", zegt een diplomaat. "Maar
als het incident in Baluchistan
maatgevend is, dan is dat niet
veel." Er groeit momenteel papa
ver te over in afgelegen gebieden
in Bajour, Dir en Malakand. "In
het ene dal wordt de oogst ver
brand, maar in het volgende
groeit deze gewoon door", aldus
een waarnemer.
het parlement eiste,
ding van het Unieverdrag voor de
Sovjetunie en invoering van Gor-
batsjovs presidentiële bestuur in
Litouwen.
i verder
rale bank de fondsen van de Servi
sche centrale bank heeft geblok
keerd. Volgens Markovic is in Ser
vië ruim 500 miljoen gulden extra in
omloop gekomen. De door de ande
re republieken scherp veroordeelde
beslissing van Servië betekent een
enorme klap voor het economische
hervormingsbeleid van de federale
regering. Daarmee is Marovic erin
geslaagd de inflatie terug te bren
gen van 2500 procent naar 120 pro-
mentsgebouw maande president
Vytautas Landsbergis de bevolking
tot kalmte. "Heb vertrouwen in ons
zoals wij vertrouwen hebben in jul
lie", aldus Landsbergis.
Een gewelddadige confrontatie
kon worden vermeden door de te
rughoudendheid van de Litouwse
politie. Aan het eind van dé middag
cent. vertrokken de betogers. Met het val
len van de nacht verdwenen ook de
Op welke paramilitaire groepen Sovjet-troepen, zonder dat zij had-
de presidentiële order betrekking den gepoogd de gebouwen te bezet-
heeft werd niet gezegd, i
ROME (IPS/GPD) - Het Verenigd ontbonden en zou binnen drie
Somalisch Congres (VSC) heeft gis- maanden een conferentie voor na-
teren een 'Voorstel voor nationale tionale verzoening moeten worden
overeenstemming in Somalia' ver- georganiseerd. Een jaar na deze
worpen. De verzetsbeweging is het conferentie zouden verkiezingen
er niet mee eens dat president Siad moeten worden gehouden.
Barre aanblijft als staatshoofd van Het VSC heeft begin december
Somalia, zoals in het plan van Italië een offensief ontketend om Barre te
staat. verdrijven. Ondanks hevige ge
vechten in Mugdisho zijn Italiaanse
Ook de voorzitter van de commis- militairen er gisteren opnieuw in
sie voor buitenlandse zaken van het geslaagd een groot aantal buiten-
Italiaanse parlement, Flamingo Pic- landers per vliegtuig
coli, heeft gisteren scherpe kritiek
geuit op het plan. Piccoli zei dat hij
"met pijn in het hart" kennis had
genomen van het document, dat
hem ter hand was gesteld door de
Somalische rebellen. Piccoli zei dat
Italië door het plan in een nog on
gunstiger positie ten opzichte van
de verzetsbewegingen zou komen:
"Zij zien nog liever anarchie dan dat
ze onderhandelen met Barre".
r buurland Kenya.
Officieren eisen
ontslag minister
defensie Roemenië
westerse deelrepublieken Slovenië
en Kroatië is bekend dat zij hun
plaatselijke milities de afgelopen
tijd hebbë'n versterkt. In Kroatië is
ook de Servische minderheid na
overvallen op wapendepots zwaar
bewapend.
Inwoners van Vilnius protesteren tegen de aanwezigheid v
worden door de politie beschermd tegen pro-Moskoubetogers.
Buitenland kort
El Salvador
Amerika heeft gisteren geëist dat
twee rebellen van het linkse verzet
in El Salvador worden overdragen
aan de Salvadoraanse justitie om
berecht te worden voor de moord
op twee Amerikaanse militairen vo
rige week. De verzetsbeweging Na
tionaal Bevrijdingsfront Farabundo
Marti (FMLN) heeft meegedeeld dat
de twee gearresteerd zijn en door
het FMLN zelf berecht zullen wor-
Gevangenen Chili
Chili heeft gisteren vijf politieke ge
vangenen vrijgelaten uit de gevan
genis van Santiago. Sinds zaterdag
hielden 150 Chilenen de gevangenis
bezet. Zij eisten de vrijlating van de
235 politieke gevangenen die tij
dens de militaire dictatuur van ge
neraal Augusto Pinochet waren
vastgezet.
Visum
Bulgaren die naar het Westen willen
reizen hoeven in de toekomst geen
uitreisvisum meer aan te vragen.
Dit heeft het parlement besloten.
Tot dusver hadden de Bulgaren een
uitreisvisum voor drie maanden
De Baltische staten hebben tot
maandag de tijd gekregen om hun
dienstplichtigen en deserteurs aan
het Sovjet-leger uit te leveren, maar
zijn niet van plan zich daarbij neer
te leggen. In een gezamenlijke ver
klaring riepen de drie regeringen de
wereld op in actie te komen tegen
het Sovjet-ingrijpen. Wel vreesden
zij dat de internationale aandacht JERUZALEM/CAIRO/AMMAN- antie tegen Irak uit elkaar zal spat-
de Golfcrisis Moskou de vrije /BONN/LONDEN (AP/Rtr) - Israël ten is voor Israël van ondergeschikt
zal geen moment aarzelen om terug belang. Dit verklaarde de Israëli-
te slaan, als het in een Golfoorlog sche minister van buitenlandse za-
door Irak wordt aangevallen. De ken Levy gisteren. "Een verant-
overweging dat bij een Israëlische woordelijke staat kan zich niet laten
tegenaanval de internationale alli- aanvallen zonder te reageren, enkel
In het plan wordt ook voorgesteld
it een regering van nationale een-
hun stad. De demonstranten heid wordt gevormd. Daarbij zou de
(foto ap) militaire politie moeten worden
hand zou bieden om zijn rebelse
publieken hard aan te pakken.
Het parlement van Georgië heeft
gisteren het decreet van Gorbatsjov
terzijde geschoven, waarin de te-
om de vrede te bewaren in een of am o
dere coalitie die de Verenigde Sta- de Wereldlanden die werkzaam
ten volgt. Israël is geen kanonne-
vlees en zal zich niet zwijgend laten
aanvallen," zei Levy.
De Egyptische president Mu
barak waarschuwde er een dag eer
der voor dat hij de zijde van Irak zal dollar bijgesprongen
kiezen, als Israël actief verwikkeld te helpen bij de opvang,
raakt in een oorlog tegen Irak. Levy
gaf aan dat Israël zich door Mu-
baraks verklaring niet onder druk
wil laten zetten om zich tegen elke
prijs in het conflict met Irak afzijdig
te houden.
BUKAREST (AP) - Een groep
Roemeense officieren heeft giste
ren het ontslag geëist van defensie
minister Stanculescu, omdat hij di
rect betrokken zou zijn geweest bij
het bloedbad in Timisoara. In deze
plaats begon in december 1989 de
revolutie tegen president Ceauses-
cu. Het Actiecomité voor de Demo
cratisering van het Leger, zoals de
groep zich noemt, zegt in een brief
aan president Iliescu dat Stancules
cu onmiddellijk voor het gerecht
850.000 vluchtelingen uit Der- moet worden gebracht wegens zijn
ïn die werkzaam wa- aandeel in de gewelddadigheden,
Irak en Kuwayt. De opvang Volgens officiële cijfers zijn des-
de vluchtelingen kost de tijds 115 mensen gedood. Stancule-
Jordaanse staat ruim 55 miljoen
dollar. De internationale gemeen
schap is tot op heden met 12 miljoen
Jordanië
Zwaar bewapende politiemannen
de president leverden giste
ren geen commentaar op de brief.
De brief lijkt een reactie op het re
cente ontslag van zeven van de
twaalf officieren die het bestuur van
hebben gisteren xin Bonn invallen het Actiecomité
op zoek naar door Irak gesteunde klaringen zouden hebben afgelegd
Israël prees gisteren de onverzet
telijkheid van de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken Ba-
terroristen. De Duitse radio meldde
dat er twee arrestaties waren ver
richt. Het dreigement van de Iraak-
president Saddam Hussein
tijdens demonstratieve bijeenkom
sten. Luitenant-kolonel Popescu,
een van de ontslagen officieren, zei
echter dat Stanculescu persoonlijk
ivci x» x-o ...v.. zijn goedkeuring had gegeven in al-
ambtgenëot" Azïz' De Tsraëhsche 6en te plegen wordt in de Bondsre- le gevallen dat officieren civiele bij-
minister van defensie Arens her- T"
haalde voor de televisie dat Israël er
geen belang bij heeft te worden be
trokken in een oorlog. Maar gebeurt
dat toch, dan zal het zijn burgers be
schermen. In antwoord op eer
vraag over mogelijke betrokken
heid van Jordanië als Israël een te
genaanval zou lanceren, liet Arens
blijken dat de Israëlische lucht
macht misschien niet
luchtruim n
zijn allerlei
aan te vallen", zei hij.
ker in zijn gesprek met zijn Iraakse in de wereld terreuraansla-
- gen te plegen wordt in de Bondsre
publiek zeer serieus genomen. In eenkomsten bijwoonden,
München werden auto's en perso-
nen bij het binnengaan
oorlog. Maar*gebeurt Amerikaans kazernedorp aan een
zorgvuldig onderzoek onderwor
pen. Ook op de Duitse vliegvelden
zijn verscherpte veiligheidsmaatre-
Yê- gelen genomen.
Irak heeft in de bergen aan de
zuidgrens van Turkije een nucleaire
Jordaans installatie gebouwd en de meeste
Irak zal*vliegen. „Er Kurden die in het gebied woonden
dat land verdreven. Dat heeft Hoshyar Zeba-
ri, de Europese woordvoerder van
de Kurdische Democratische Partij
gisteren in Londen gezegd. Zebari
zei dat de installatie in het noord
oostelijke Jebal Qarachoq-g
ligt, op zo'n 160 kilometer
In Timisoara betoogden gisteren
15.000 mensen voor de komst van
premier Roman, die moet komen
praten met de duizenden stakende
arbeiders en studenten in de stad.
Jordanië heeft gisteren zijn gren
zen gesloten voor niet-Jordaanse
vluchtelingen die uit Irak en Ku
wayt weg proberen te komen. Am-
JOHANNESBURG - Bij het begin i
oor het eerst in de Zuidafrikaanse geschiedenis hun poorten voor alle rassen. Mpume Ranake (links) behoorde
dig als zij een niet-communistisch gisteren tot de eersten die tot de blanke Parkview-school in Johannesburg werd toegelaten. (fotoAFP)
land bezochten. Als ze langer weg
bleven riskeerden ze een boete.
Daarnaast moesten zij
voor het buitenland bezitten,
bereid de grenzen Turkse grens. Hij voegde e
te openen als het internationale dat bet gebied nu een streng bevei-
i het schooljaar in Transvaal openden gisteren 33 blanke scholen steun krijgt om de vluchtelingen op bgde
Rebellen
De Rwandese rebellenbeweging
Patriottisch Front, dat de afgelopen
maanden een offensief tegen het re
geringsleger zag mislukken, heeft
gisteren in de Ugandese hoofdstad
Kampala gezegd guerrillatactieken
te gaan toepassen om alsnog te pro
beren de regering omver te werpen.
Een leider van de rebellen zei dat
zijn beweging zich opmaakt voor
tie bereikt toen duizenden jonge buitenlandse zaken Edoeard Sje-
mannen weigerden om dit jaar op te vardnadze een reden tot ontslag ge
komen voor de militaire dienst- weest kunnen zijn. Hij vertelde de
MOSKOU (AP) - Door het afne- plicht. Het ministerie van defensie
i zijn autoriteit en het nege- weigerde te zeggen hoeveel dienst-
1 zijn bevelen heeft Sovjet- weigeraars er dit jaar zijn, maar de
legerkrant Rode Ster maakte be
kend dat het aantal jongeren dat
Opperste Sovjet bij de indiening
zijn ontslag dat hij vreesde dat
dictatuur zou worden inge-
'Martelen neemt
toe in Senegal'
LONDEN (IPS) - Het martelen van
vermeende tegenstanders van de
Senegalese regering neemt in het
zuiden van het land toe, zo meldt de
mensenrechtenorganisatie Amnes
ty International in een vandaag ver
schenen rapport.
Voor het eerst sinds 1983 berei
ken Amnesty weer gedetailleerde
berichten over standrechtelijke
executie van ongewapende bur
gers. De organisatie zegt bewijzen
te hebben voor zeker elf gevallen
van marteling die zich het afgelo
pen halfjaar hebben voorgedaan.
De organisatie noemt als voor-
beeld een incident waarbij in het
hetbüï- dorP Kanaw 3he mannen bijeen
tenland weinig aandacht aan de ge- werden gebracht door enige tiental-
beurtenissen wordt geschonken 'en soldaten; ze werden gedwongen
den: het terugdraait
langdurige guerrillastrijd tegen veranderingen in de opstandige r
publieken door het sturen van t:
pen.
De actie, die maandag werd
politieke zich dit jaar moet melden ii
republieken, zoals in Georgië,
slechts tien procent van het norma
le aantal bedraagt.
Republieken zoals Litouwen,
Sinn Fein
De leider van de politieke vleugel
van het Ierse Republikeinse Leger
(IRA) heeft zich dinsdagavond ge
distantieerd van de brandbommen
campagne die de IRA is gestart.
Sinn Fein-leider Gerry Adams ver
klaarde in Belfast het verlies aan ba
nen te betreuren en blij te zijn dat ergeren
niemand gewond is geraakt. De
bommen-campagne, waarbij in het
weekeinde een tiental winkels in de
omgeving van Belfast werden ver
nield, heeft tot miljoenen ponden
schade geleid.
gekondigd, kan het internationale Letland, Estland, Armenië, Georgië
aanzien van Gorbatsjov, die zojuist
de Nobelprijs voor de vrede heeft
ontvangen voor zijn rol in het om
vormen van de wereldorde, scha
den. Maar de beslissing kan ook een
belangrijk middel zijn om de verlo
ren steun van Sovjet-conservatie-
binnën en buiten de strijd
krachten, terug te winnen die zich
de desintegratie van de
Sovjetunie.
Dienstweigeraars
Gorbatsjov, die zichzelf als kam
pioen van de democratie ziet, heeft
blijkbaar de limiet van zijn toleran-
de Oekraine hebben hun streven
naar onafhankelijkheid kracht bij- voerd die honderden
gezet door jongeren het recht te ge- ven kon kosten, zoals
ven de nationale dienstplicht te ont- ties van het Sovjet-leger
duiken en vervangende dienst- lijke republieken in 198:
plicht binnen de eigen republiek te gebeurd.
doen. Die maatregel heeft de mili- Als reden voor de troepenzending
taire top woest gemaakt en het is gaven Gorbatsjov en de legerlei- de ambtenaren, de partij
voor Gorbatsjov aanleiding geweekt ding het oude excuus dat de natio- tairen". Gorbatsjov
om 1 december een decreet uit te nale veiligheid in gevaar was. Ir
vaardigen waarmee de diverse al- verklaring van het ministerie
kon kosten, zoals bij eerdere
dezuide- cratie
>n 1990 is Boyars, afgevaardigde uit Letland,
verklaarde dat de Sovjet-leider voor
een "groot deel de gevangene is van
demili-
vorige
maand in het parlement dat hij niet
aarzelen om zijn presidentiële
ternatieve dienstprogramma's, die defensie werd gezegd dat "lokale macht te gebruiken in gebieden
Presidentieel woordvoerder Vasili het Baltisch, gebied internationale
Ignatenko verklaarde dat het sim- woede kan opwekken, wordt
pelweg onmogelijk is om een lager Moskou aangenomen dat
aantal soldaten te hebben dan voor Étf J -■>—»-^j
de verdediging van het land nood
zakelijk is. Met zijn oproep dat de omdat Gorbatsjov nog steeds
nationale veiligheid in gevaar was zeer goede naam heeft. Ook wordt „ar "L
appelleerde Gorbatsjov aan het pa- de internationale aandacht afgeleid Late5 werden ïjf dorpsbewoners
triottisme van de Soviet-burgers door de Golfcrisis. Het Witte Huis meegenomen, wier lichamen later
dip pr door teHoze televisieprogram: heeft dinsdag tegen de inzet van een njstveld werden gevonden,
worden herin- troepen geprotesteerd en de actie
"intimidatie" genoemd. De schendingen van de mensen-
Volgens Marju Lauristin, voorzit- rechten zijn de afgelopen zes maan
ster van het Estse parlement, zal het den sterk toegenomen, naarmate de
Kremlin een eventuele Golfoorlog regering meer verzet te verduren
waarschijnlijk gebruiken om orde heeft van de belangrijkste gewa-
artikelen
nerd dat het land in de Tweede We
reldoorlog twintig miljoen
heeft verloren.
Volgens sommige
het le- wilde Gorbatsjov geen troepen stu-
ren, maar wordt hij door de bureau- op zaken^te stellen
het leger gedwongen. Joeri
de Baltische pende oppositiebeweging, de Be
landen. Lauristin verklaarde dat weging van Democratische Krach-
Moskou misschien zou proberen ten van Casamance (MFDC). Deze
veelal bestonden uit sociaal werk of autoriteiten niet genoeg hadden
arbeid in ziekenhuizen, worden ver- daan om de nationale defensie te ga-
boden. randeren" en dat de dienstplicht "in
Dat decreet zou voor minister van gevaar" was.
de etnische spannningen de
nationale veiligheid in gevaar bren
gen of waar levens in gevaar zijn.
Hoewel de inzet van militairen in
de Baltische leiders te vervan- beweging strijdt voor onafhanke-
gen en de staat van beleg in te stel- lijkheid van de streek Casamance,
len. De Letse minister van buiten- een gebied in het zuiden van het
landse zaken trok een vergelijking land dat door Gambia min of meer
met 1956 toen de Sovjetunie de Sue- wordt gescheiden van de rest van
zcrisis gebruikte om de opstand in Senegal.
Hongarije neer te slaan. Amnesty roept de regering van
Ignatenko noemde de speculaties Senegal op een onafhankelijk on-
over een mogelijk Sovjet-ingrijpen derzoek toe te staan naar alle gemel-
ten tijde van een Golfoorlog "ver ge- de gevallen van marteling of stand-
zocht". rechtelijke executie.
