Indringers lieten hun sporen na in Chinese keuken Oppositie Albanië dreigt verkiezingen te boycotten Nieuwe gevangenis krijgt cellen niet vol ia ari=i:i=i:i»]:ii;i:<=4; Pottekijken kost energie Broodtrommeltje een uitstervend fenomeen? Vercekeringspreimes voor vluchten op Midden-Oosten 20 tot 40 keer zo hoog 'Juridische' noodtoestand in Argentinië van kracht WOENSDAG 9 JANUARI 1991 PAGINA 11 Voorzichtig met citroensapkuur De Muur en de Mongolen: roosterkunst van een steppevolk De Chinese Muur. nu een toeristische attractie, kon ooit alleen door verraad worden genomen. Tijdens het koken even in de pan kijken is pure energie verspilling. Nog meer wordt verspild als u het deksel maar half, of met een flinke kier, op de pan legt. Maar wie kookt vol gens de regels en over automa tisch werkende of goed regelba re warmtebronnen beschikt, hoeft daar niet bang voor te zijn. Als de brander of het elektrisch element nauwkeurig is inge steld, blijft het (gesloten) deksel meestal liggen zonder te gaan klepperen. Wat elektrisch koken betreft zijn er over energieverspilling bij niet helemaal of helemaal niet afgedekte pannen cijfers bekend. Voor het laten trekken en koken van niet afgedekte an derhalve liter soep is 50 procent meer energie nodig dan wan neer het deksel half op de pan ligt. En koken zónder deksel vergt zelfs een driemaal zo groot stroomverbruiklDat is dus toch wel iets om deksels goed op te letten. Ten noorden van China's hoofdstad Peking loopt de Grote Chinese Muur, van de kust tot duizenden kilometers westwaarts de onherbergzame woestijn in. Omstreeks 2000 jaar geleden gebouwd door een keizer, die hiermee zijn rijk wilde beschermen tegen de overvallen van de Mongolen uit de eindeloze steppen. Het ging ten koste van tienduizenden levens van de arbeiders die onder de meest barre omstandigheden sjouwden en bouwden. door WinaBorn Die Muur was afdoende, nooit is hij stormenderhand genomen. Toen de Mongolen in 1215 triomfantelijk het Chinese rijk binnenreden, was dat niet dank zij een 'eerlijke' militaire verovering, maar door verraad. Een Chinese generaal had de poort ge opend uit wraak op de keizer die zijn vrouw tot concubine had geno- Die poort is nu een toeristische at tractie. Men kan hier op de Muur komen en erover wandelen, van wachttoren naar wachttoren, ter weerszijden van de poort de soms zeer steile heuvelhelling volgend waarover de Muur zich slingert, door de woeste eindeloosheid van het Noordchinese heuvelland. Souvenirstalletjes Mongolen zijn er nog steeds, hun ty pe verschilt duidelijk van het Noordchinese: ze hebben een veel donkerder, verweerde bruinrode huid en de gedrongen gespierde ge stalte van een gehard steppevolk. Ze drijven er allerlei handeltjes. Op de muur om de zoveel meter een fo- topost met polaroid-camera, waar men zich soms in een fantastisch ge neraalsuniform, of ook wel op een kameel kan laten fotograferen. En onder de muur hoort men het onaf gebroken 'hallo, hallo' van de ver kopers in de souvenirstalletjes met het traditionele Chinese werk, cloi- sonné (geëmailleerde voorwerpen) en porselein, maar ook hun eigen bontgekleurde patchwork-dekens en veel bont, jassen, maar vooral vossen, zoals koningin Wilhelmina op haar mantelpak placht te dragen, en t-shirts met de Muur erop. Ver derop, buiten de Muur, veel fruit, prachtige meloenen, druiven, harde maar zeer aromatische peren en ve le merkwaardige vruchtjes met heilzame medische krachten. De Mongoolse Yün-dynastie, die rampzalig was voor China (de be volking liep terug van 15 tot 10 mil joen), werd in de 14de eeuw vervan gen door de Chinese Ming-dynastie, waarna er enkele eeuwen van rijke bloei op economisch en cultureel gebied volgden. Nomaden-keuken De Mongolen hebben echter wel sporen achtergelaten in de Noord chinese keuken, hoewel de Chine zen veel van hun nomadeneetcul- tuur als barbaars beschouwden. Zoals de drinkgelagen met gegiste paardemelk (koemis), die doorgin gen tot alle gasten wezenloos op de grond lagen. Ze roosterden of kook ten hele schapen, die ook in hun ge heel op tafel kwamen en door de gasten met vlijmscherpe dolken werden verdeeld - ook iets wat Chi nezen niet konden accepteren. Vol gens Chinese etikette behoort men aan tafel geen mes te gebruiken, het snijwerk moet in de keuken gebeu ren. Maar er wordt in de Noordchi nese keuken veel lams- en schape vlees gebruikt en dat is waarschijn lijk wel te danken aan Mongoolse invloed. En dan is er een aantal gerechten, dat heel duidelijk als 'Mongools' wordt aangekondigd. Deze zijn waarschijnlijk pas in de 19de eeuw dank zij Mongoolse restaurants in de Chinese eetcultuur terecht is ge komen - en nog verder: in de Japan se keuken. Dat is dan vooral wat wij 'Mongoolse fondue' noemen en sommige restaurants 'Djengis Khan-vuurpot': een pan of aarde- werkpot kokende bouillon, door houtskool verwarmd, waarin stuk jes vlees en groente gekookt wor den, die daarna in een sausje van eidooier en soja worden gedoopt. Men moet dit eigenlijk op Mongool se wijze eten: staande om de tafel met de 'vuurpot', één been op een laag bankje steunend. Het kan een heel smakelijk gerecht zijn, als de bouillon sterk en geurig is. En Noord-China kent ook Mongoolse stoofpotten. Roosteren Ook de Japanse teppan-yaki-stijl is waarschijnlijk Mongools: het roos teren van zeer dunne plakjes vlees op een hete ijzeren plaat. En het Onze warme maaltijd wordt kouder en de koude maaltijden worden warmer. Brood speelt daarin een belangrijke rol zo blijkt uit een on derzoek. Steeds vaker lunchen we buiten de deur. Het Hollandse broodtrommeltje lijkt een uitster vend fenomeen. Maar... bruinbrood staat nog steeds nummer één op de Lunch Top Vijf. Wie tien of twintig jaar terugblikt, ziet dat er nogal wat is veranderd in het Nederlandse eetpatroon. Wie at er toen een pizza, een goed gevulde taco, of presenteerde warm knappe rig stokbrood in plaats van kruimi- moet gezegd worden, dat men in de Noordchinese stad Xi'an (de stad van het terracotta-leger) allerver- rukkelijkste spitjes met geroosterd vlees eet, zeer fijn en kruidig gema rineerd, voortreffelijk geroosterd, met een heerlijk pikant sausje en daarin gaan dan waarschijnlijk de roosterkunst van een steppevolk met het smaakraffinement van de Chinese keukencultuur op een zeer gelukkige wijze samen. ge aardappelen bij de warme maal tijd? Niet alleen brengen we verande ringen in de samenstelling van onze maaltijden, we schuiven ook met de vaste indeling van ontbijt, lunch en warme maaltijd. Mens verwacht dat omstreeks het jaar 2000 het vaste maaltijdenpatroon al vrij sterk zal zijn 'verwaterd'. We eten steeds meer hapjes tussendoor zodat een duidelijk onderscheid tussen de hoofdmaaltijden en tussendoormo menten verdwijnt. Ook het verschil tussen warme en koude maaltijden vervaagt. Warme maaltijden wor- Het is aantrekkelijk: een verma geringskuur die tien dagen duurt en waarbij je wel vijf tot tien kilo afvalt. De citroensap- kuur belooft dit resultaat. Het recept is eenvoudig: zes tot twaalf maal per dag een drankje van citroensap en ahornsiroop en verder niets. Maar deze dras tische vermageringskuur is niet zo onschuldig als hij er uitziet. Een goede en veilige verma geringskuur moet voldoende voedingsstoffen bevatten, zoals eiwit, vitamines en mineralen. Het citroenmengsel bevat wat suikers en vitamine C, maar nauwelijks andere vitamines en mineralen of eiwit. Voedings- kundigen en artsen zijn van me ning dat dit schadelijk is voor de gezondheid. Vermageringskuren hebben op een termijn van een of twee weken ogenschijnlijk effect. Dit komt doordat in het begin van de kuur veel vocht vrijkomt. Na verloop van tijd gaat het li chaam over op vetverbranding en dan is het gewichtsverlies veel minder snel. Langdurig gebruik van kuren is af te raden omdat dan tekor ten aan vitamines en mineralen kunnen ontstaan. Een even wichtig samengestelde energie- beperkte voeding geeft op lan gere termijn het meeste resul taat. Voor het samenstellen van een dergelijke voeding kan een diëtist worden geraadpleegd. Ook bieden de brochures 'Ener- giebeperkt dieet nr. 301' 1,25) en 'Recepten, tips en menu nr. 302' 2,50) van het Voorlich tingsbureau voor de Voeding in formatie. Tc bestellen door overmaking van het bedrag en 1,75 portokos ten giro 43 23 700 van het bureau in Den Haag onder vermelding van ti tel en nummer. den kouder. De opkomst van het bedrijfsres taurant brengt een verschuiving te weeg van het thuis naar het buitens huis eten van brood. En dat gaat in een hoog tempo. Gemiddeld be droeg de omzetstijging van de cate- ringsbedrijven in contractcatering (zij verzorgen voor een belangrijk deel het aanbod in de bedrijfsres taurants) in 1989 20 procent. Wie met collega's de lunch buiten de deur kiest, eet meestal meer brood dan wie dat thuis doet. Bovendien zijn het ook de mensen die 's avonds nogal eens brood op het menu plaat- Koelkast van alle gemakken voorzien De 'Amerikaanse' no frost koel/vriescombinatie van Whirlpool valt, zoals bij dit type kasten gebruikelijk is, op door zijn royale inhoud. Er is een mo del van 612 liter en een van 708 liter. Het no frost-ysteem kent een gefor ceerde luchtcirculatie en verschillende temperatuurzones, waardoor elk type voedsel onder de meest geschikte omstandigheden qua temperatuur en vochtigheidsbetreft bewaard kan worden. De indeling is praktisch en overzichtelijk, met ruime uittrekbare rekken en manden. Er is een speciaal vershoudvak voor koude snacks en een han dig wijnrek. In de deur tellen we vier flessenrekken die in hoogte verstel baar en uitneembaar zijn, dus makkelijk schoon te maken. Het geheel wordt, zoals gebruikelijk bij dit soort Amerikaanse modellen, gecomple teerd door een automatisch werkende ijsmachine. Voor ijs hoeft u de deur niet te openen. Aan de buitenkant is in de deur een dispenser aangebracht die met één druk op de knop naar keuze gekoeld water, mooi gevormde ijs blokjes dan wel schepijs levert. Dat zo'n maxi-kast niet goedkoop is, ligt voor de hand. U moet voor zo'n koel/vries-combinatie zo rond de vijfduizend gulden neertellen. TIRANA/HEERLEN - Het is vrijwel zeker dat de Democratische Partij van Albanië niet zal meedoen aan de eerste 'vrije' verkiezingen in de volksrepubliek, als de regerende com munistische partij blijft weigeren de parlementsverkiezingen van 10 februari naar een la ter tijdstip te verschuiven. Gramoz Pashka, een van de leiders van de DPA, heeft dit afge lopen nacht vanuit Tirana in een exclusief telefonisch interview met de GPD verklaard. "Ik kan slechts herhalen dat wij on ze eis tot uitstel van de verkiezingen met een periode van drie maanden onder geen beding intrekken", al dus Pashka. "Wij zijn een jonge par tij in opbouw, die de tijd moet krij gen zich te organiseren en behoor lijk campagne te voeren". Volgens Pashka groeit de DPA gestaag. Tot dusver hebben zich zo'n 500.000 Albanezen metterdaad achter de eerste oppositiepartij ge schaard. Vooral in Tirana en de an dere grotere steden zoals Dürres, Shkodra, Korea, Berat en Gjirokas- ter is er sprake van brede steun voor de Democratische Partij. Na aanvankelijk volledig te zijn genegeerd in de media, mag de De mocratische Partij nu in de radio en voor de Albanese staatstelevisie een beperkt aantal propaganda-uitzen- dingen verzorgen. Bovendien zijn de eerste edities van het partijor gaan al uitgekomen. Het periodiek draagt de naam Relinda Demokrati- ka (Democratische Vernieuwing). Voor Gramoz Pashka is de voorbe reidingstijd nochtans veel te kort. Op korte termijn - waarschijnlijk onmiddellijk na beëindiging van de campagnes op 26 januari - zal de partijleiding haar definitieve stand punt bepalen. Maar nu reeds geeft Pashka de verzekering dat, als de communistische partij blijft weige ren de verkiezingen uit te stellen, de DPA haar aanhang zal adviseren niet naar de stembüs te gaan. Op de vraag of in dat geval Alba nië na de tiende februari geen nieu we turbulente periode van instabili teit tegemoetgaat, blijft Pashko het antwoord schuldig. "Waar wij om hebben gevraagd en wat de commu nisten ons hebben beloofd, zijn vrije en eerlijke verkiezingen, poli tiek pluralisme. Welnu, dan moet er ook sprake zijn van gelijke ont plooiingskansen". Fel valt Pashka uit naar sceptici in en buiten Albanië die van mening zijn dat fundamentele veranderin gen in de zin van een goed functio nerende democratie slechts moge lijk zijn, als het huidige communis tische regime definitief van het to neel verdwijnt'. "Zo'n benadering is gespeend van elke werkelijkheids zin. Let wel, wij zijn in de oppositie, wij zijn ook niet van plan met het bewind compromissen te sluiten over kwesties die voor ons funda mentele waarde hebben. Maar we moeten wel oog hebben voor de rea liteit. Onze economie verkeert in een catastrofale toestand. Dus: geen verdere polarisatie. Onder de gege ven, dramatische omstandigheden prefereren wij de dialoog en plura lisme". Wat betreft de Griekse beschuldi ging dat de Albanese regering de exodus van zo'n vijfduizend Alba nezen van Griekse origine doelbe wust heeft aangemoedigd om Zuid- Albanië van zijn 'hellinistische ka rakter' te ontdoen, posteert de lei der van de Democratische Partij zich onverholen aan de zijde van president Alia. "Deze mensen doen er beter aan thuis te blijven en daar met ons te vechten voor democrati sche rechten". Albanese studenten hebben gis teren aangekondigd volgende week in hongerstaking te gaan. Met hun actie willen zij uitstel van de parle mentsverkiezingen afdwingen. De politieke spanning in Albanië neemt ondertussen toe. In Tirana hebben gisteren honderden arbei ders in verschillende fabrieken en mijnen gestaakt uit protest tegen een vermindering van hun loon met twintig procent. Nijpend gebrek aan grondstoffen heeft ertoe geleid dat op tal van plaatsen het werk stil is komen te liggen. Eerder al heeft de regerende Communistische Par tij toegegeven dat de landelijke eco nomie volledig in het slop zit en de werkloosheid sterk toeneemt. Een Albanees jongetje zoekt in een vluchtelingenopvangkamp in het Grie- kese Igoumenitsa naar schoenen van zijn maat. Zo'n 5000 Albanezen zijn de laatste twee weken naar Griekenland uitgeweken. (foto ap> Personeelsgebrek zou leegstand veroorzaken DEN HAAG/PARIJS (GPD/Rtr/D- PA) De premies voor de verzeke ring van vliegtuigen die op het Mid den-Oosten vliegen, zijn twintig tot veertig keer zo hoog geworden. De bedragen zijn zo astronomisch dat vliegtuigmaatschappijen er bepaal de luchtlijnen voor laten schieten. Een duidelijk voorbeeld is het vliegen op de Israëlische stad Tel Aviv. Voor een vliegtuig van zo'n 75 miljoen gulden kostte het via Lloyd's in Londen verzekeren van toestel en passagiers zo'n 3000 pond sterling (ruim tienduizend gulden) per landing en start. Sinds eergiste ren geldt er een premie voor van 60.000 pond sterling (ruim 200.000 gulden) per landing/start. Daar blijft het niet bij. Als extra voorwaarde geldt dat het toestel binnen vijf uur weer van Tel Aviv moet zijn vertrokken. Blijft een vliegtuig langer dan vijf uur op de luchthaven van Tel Aviv staan, dan is een premie verschuldigd van 120.000 pond sterling (408.000 dui zenden). De vliegtuigen zijn dan wel verze kerd voor oorlogsmolest. Zelfs wan neer een toestel door oorlogshande lingen of een terroristische aanslag zou worden vernietigd, betaalt de verzekering uit. De extreem hoog wordende premies zijn echter voor de meeste luchtvaartmaatschappij en aanleiding om Tel Aviv als be stemming voorlopig te schrappen. Voor schepen die in het gebied van de Perzische Golf varen, gelden voor molestverzekeringen trou wens ook premies die twintig keer hoger zijn dan voor de crisis. Ze gel den bovendien slechts voor een be perkt aantal dagen. Premieverho gingen volgen elkaar in steeds ho ger tempo op. In een aantal gevallen wagen re ders de kans en verzekeren ze hun schepen niet voor het molest-risico. Gebeurt er niets dan besparen zij zich een hoge uitgave aan verzeke ringspremie. Bij vliegtuigen - en met name de lijn- en chartervluch ten - gebeurt dat overigens niet. De internationale organisatie voor de burgerluchtvaart ICAO en de IATA (International Air Trans port Association) hebben gisteren na gezamenlijk overleg in Parijs al ternatieve vliegroutes gepresen teerd die "kunnen worden gebruikt als het in de Perzische Golf tot een oorlog komt. Volgens een woordvoerder van de IATA biedt voor de verbindin gen tussen Europa en het Verre Oosten het zuiden van de Sovjetu nie het meest logische alternatief. Andere uitwijkmogelijkheden zijn het zuiden van Saudiarabie en de Indische Oceaan. Ook hebben de luchtvaartorganisaties vervangen de routes uitgewerkt die kunnen worden benut als het luchtruim bo ven bepaalde landen geheel mocht worden afgesloten. ROTTERDAM (GPD) - In de één jaar oude Rotterdamse Peniten tiaire Inrichting De Schie staat een groot aantal cellen leeg en is er mo menteel een tekort aan twintig per soneelsleden. Sinds drie weken zijn vijftig van de 250 cellen onbezet. Directeur van de gevangenis drs. Leo Jansen ontkent dat er een ver band is tussen beide zaken. Hij stelt dat de leegstand wordt veroorzaakt door een tijdelijk 'tekort' aan gede tineerden en het langzaam maar ze ker inlopen van het landelijke cel lentekort. Van een bewust leeghou- den van de cellen zou geen sprake zijn. Bronnen onder het personeel van De Schie schetsen een iets ander beeld. De leegstand zou wel worden veroorzaakt door het personeelste kort. Men klaagt over stress en een grote werkdruk. Van de groep van dertig beveiligingsbeambten zijn er geregeld slechts dertien operatio neel. De gevangenis is zelfs ge dwongen bewakers te een uitzendbureau. Door het personeelstekort, het hoge verloop en ziekteverzuim is de druk op de achtergebleven bewaar ders groot. "Mensen draaien soms dag- en nachtdiensten achter elkaar en bij ziekte worden ze door de chefs onder druk gezet om toch te komen werken", laat een werkne mer wéten. Op de administratieve afdeling Bevolking van De Schie komt het voor dat alle medewerkers afwezig zijn, waardoor er niet kan worden gewerkt. Directeur Jansen spreekt tegen dat er grote problemen zijn. "Het ziekteverzuim ligt ongeveer gelijk met het landelijke gemiddelde in het gevangeniswezen. We hadden het eerste jaar weliswaar een perso neelsverloop van twintig procent, maar dat is normaal met al die men sen die voor het eerst in een 'gevan genis gaan werken. Tot moeilijkhe den bij de bezetting heeft dat niet geleid. De meeste 'kinderziekten' zijn inmiddels overwonnen, wat ook blijkt uit de rust en stabiliteit die hier heersten tijdens de feestda gen. Als er grote problemen waren, zou het gegarandeerd een rotzooitje zijn geworden". De directeur verwacht dat vol gende week de eerste cellen weer zullen vollopen en per 1 februari moet ook het personeel weer op vol le sterkte zijn. Zelf vertrekt Jansen op deze datum naar het Gewestelijk Arbeidsbureau, waar hij eveneens de functie van directeur zal vervul len. Zijn vertrek na één jaar bij De Schie heeft, volgens Jansen, niets te maken met de veronderstelde pro blemen in de gevangenis. "Na zeven jaar lang functies in de directies van verschillende gevangenissen te hebben bekleed, wil ik nu wel weer eens iets anders". Het ministerie van justitie beves tigt dat er tijdelijk een geringer aan bod van kort-gestraften is. "In De Schie konden tijdelijk twee afdelin gen gesloten worden, waarmee de druk op het personeel werd ver licht. Zij hebben van die mogelijk heid gebruik gemaakt", meldt een woordvoerder. Het structurele cellentekort van enkele jaren terug is door de bouw van vier nieuwe strafinrichtingen in Leeuwarden, Sittard, Hoogeveen en Rotterdam voor het ogenblik in gelopen. De wachttijden van ver oordeelden voor het uitzitten van hun straf is van soms enkele jaren teruggebracht tot enkele maanden. Drugstest mag SCHIPHOL (GPD) - De Rijkspoli tie op Schiphol mag voorlopig door gaan met het afnemen van urinetes ten op mensen die ervan worden verdacht plastic balletjes met cocaï ne of heroïne te hebben ingeslikt. Dit zegt officier van justitie Hem mes van de Haarlemse rechtbank in een reactie op kritiek op de testme thode. Volgens een medewerker van het Gerechterlijk Laboratorium in Rijswijk zou de test onbetrouw baar zijn en drugssmokkelaars ten onrechte op vrije voeten worden ge steld. RIO DE JANEIRO (GPD/Rtr/DPA) President Carlos Menem van Ar gentinië heeft gisteren per decreet de 'juridische noodtoestand' in zijn land afgekondigd. Het is zijn eerste rigoureuze maatregel in de strijd te gen corruptie. Alle processen die tegen de Ar gentijnse staat zijn aangespannen worden vier maanden opgeschort, de uitvoering van vonnissen wordt tijdelijk gestaakt. Op het ogenblik zijn er meer dan 60.000 processen hangende tegen de Argentijnse staat. De geeiste schadevergoedin gen belopen ongeveer 18 miljard gulden. Er zijn aanwijzingen dat advoca ten die namens de staat optreden, tegen betaling expres alle proces sen verliezen. De afgelopen twee jaar moest de Argentijnse staat naar schatting ruim tien miljard gulden aan schadevergoedingen betalen. De staat wordt aangeklaagd voor ie der wissewasje. Spraakmakend is het geval van een treinpassagier die meer dan vier miljoen gulden ont ving omdat de trein plotseling had geremd. President Menem wil nu alle pro cessen die tegen de overheid zijn aangespannen doorlichten. Daartoe komt een wetsvoorstel in het parle ment. Ook de advocatenbureaus die steeds verliezen als zij zaken van de overheid verdedigen, maar winnen als zij de tegenpartij dienen, gaan over de hekel. De hoogste militaire rechtbank heeft gisteren zeven leiders van de militaire opstand van verleden jaar december veroordeeld tot gevange nisstraffen van onbepaalde duur. De vonissen moeten nog door een burgerrechter geverifieerd worden.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1991 | | pagina 11