'Muziek niet interessanter dan kapsels'
Vijftig jaar Huize Gaudeamus
Brian Eno over John Cale en het maken van popmuziek
Walter Maas gaf naoorlogse generaties musici kansen
Solide vakwerk Willem Nijholt in Amadeus
Nog geen tien voor 'Tien'
UIT-Buro opent jacht op publiek
DONDERDAG 3 JANUARI 1991
KUNST
PAGINA l;
Brian Eno: 'We leven allebei op verschillende eilandjes'
Van onze correspondent John Oomkes
LONDEN - Een middenstandswoning in een gegoede Lon-
dense buitenwijk. Herfstbladeren kleven aan het asfalt, de
muziektent in het park aan de overkant wacht kleumend op
het voorjaar. Binnen schenkt Brian Eno thee volgens En
gels recept, forse mokken met veel melk. Hij zegt dat hij gis
teren een nieuwe techniek voor het maken van interviews
heeft bedacht, 'want het was me opgevallen dat ik veel
woorden gebruik, maar dat de efficiency te verwaarlozen is
en ik me te weinig concentreer op mijn gedachten'.
ring wekenlang op instrumenten te
laten spelen die ze niet beheersten.
Waarom zóu deze methode niet wer
ken?
Met een tabel houdt Eno nauw
keurig de mogelijkheden bij die
hem gegeven zijn dank zij dit
vreemde hulpmiddel. "Geen ge
sjoemel", prent hij zichzelf in. "Als
ik slechts vier woorden heb voor
een lastige vraag, dan mag ik er
slechts vier gebruiken voor het ant
woord". Helaas plegen Nederlandse
vertalingen van Engelse teksten
De telefoongids van Groot Londen
wordt op een willekeurige pagina
opengeslagen. Eno begint telefoon
nummers te omcirkelen die met een
getal van onder de 50 beginnen, en
legt uit dat het toeval zal bepalen
hoeveel woorden tot zijn beschik
king staan om mijn vragen te beant
woorden. Of ik akkoord ben? Ach,
rond 1980 zette Eno als producer de
Amerikaanse band Talking Heads
op het verkeerde been door de mu
zikanten tijdens de opnamen van
Remain in Light zonder uitzonde-
BILTHOVEN - De combinatie
Huize Gaudeamus te Bilthoven
en zijn bewoner Walter Maas is
uniek. Het huis is gebouwd in
de vorm van een grote concert
vleugel en Walter Maas die het
een halve eeuw bewoont inmid
dels, nam de nieuwe Neder
landse muziek onder zijn vleu
gels. Vrijwel alle avant-gardis-
ten in alle generaties van na de
oorlog kunnen er over meepra
ten: Henk Stam, Ton de Leeuw,
later de leerlingen van Kees van
Baaren als Schat, Van Vlijmen,
Louis Andriessen, nog later die
van Ton de Leeuw als Vriend,
Kunst, Straesser. Maar ook bij
voorbeeld dirigent Lucas Vis -
'geplukt' uit Ostersund - is-een
ontdekking van Maas.
Het fraaie vleugelhuis aan de Ge
rard Dou-laan werd ontworpen,
over jonge talenten gesproken, door
de toen 17-jarige Frans Röntgen, de
jongste zoon van Julius Röntgen se
nior (1855-1932), als cadeau voor pa.
Die was weliswaar in Leipzig gebo
ren, maar zijn vader Engelbert
kwam wel degelijk uit Deventer. In
1878 vestigde Julius senior zich in
Amsterdam, waar hij een zeer ge
zaghebbend musicus werd, een pri
ma begeleider van vele beroemdhe
den, oprichter van het Amsterdams
Conservatorium en hoofdleraar pia
no aan dat instituut. Meer dan 600
composities vlogen uit zijn pen, 12
symfonieën, 3 opera's, veel kamer
muziek en liederen.
Walter Maas, een textiel-inge-
nieur en Wagner-kenner uit Mains,
emigreerde in 1933 en huurde voor
zijn ouders Huize Gaudeamus. In
1941, als jood, dook hij er onder, en
lag negen maanden zonder zonlicht
in een hok van anderhalf bij twee
meter. Onder het riet las hij Goe
the's Farbenlehre, boeiende lec
tuur, maar onzinnig zoals hij als tex-
tiel-ingenieur vaststelde. Maar er
waren nu andere dingen aan de orde
dan cultuur, in totaal zat hij 3 jaar, 9
maanden en 6 dagen in alle mogelij
ke - lees: onmogelijke - ruimten, tot
een hondehok toe, in Bilthoven, La
ge Vuursche, Soesterberg, Hoorn
en Amsterdam. Na de bevrijding
betrok Maas Huize Gaudeamus en
toen gebeurde het wonder. Een con
cert in de ronde zaal, georganiseerd
door Julius Röntgen junior, 200 be
zoekers meldden zich, slechts voor
60 was er plaats, de ramen stonden
open voor de overige muzieklief
hebbers die vanuit de tuin elke
klank gretig opzogen!
Workshop
Maas begreep onmiddellijk de bete
kenis, de honger naar cultuur in het
algemeen en naar muziek in het bij
zonder, en ondergedoken had hij
zichzelf al beloofd: als ik er heel
huids uit kom, doe ik iets terug voor
de Nederlandse gemeenschap. Ik
sta het huis af aan jonge kunste
naars die moeite hebben om aan
bod te komen.
Voor het tweede concert zegde
Jurriaan Andriessen af, de vervan
ger werd componist-pianist Henk
Stam, die 7 jaar bij Gaudeamus zou
blijven, een gezaghebbend peda
goog, die had Maas nodig! Al spoe
dig werd Gaudeamus een work
shop voor jonge componisten. De
Limburger Matty Niël (voor dit jaar
is van hem een opera in Maastricht
gepland) had zelfs bij Anton We-
bern gestudeerd, de 'afgod' van de
toenmalige avant-garde.
Maas schreef in die tijd muziek
kritieken in Trouw, maar één van
zijn sterke punten was dat hij bui
ten en boven het gewoel stond, zijn
mening heeft hij nooit en te nimmer
onder stoelen of banken gestoken,
tot op de dag van vandaag, waarbij
met name de huidige terugval naar
de neoromantiek hem een doorn in
het oog is.
Het Gaudeamus-collectief(Van
Baaren's leerlingen) kwam nergens
anders aan bod dan op het platform
dat Maas zijn 'Jungs' aanbood.
Maandelijkse bijeenkomsten, reis-
concerten en dan als hoogtepunt de
muziekweek in de vorm van een
compositie-concours in Bilthoven
en Hilversum.
Peter Schat, die als 16-jari-
ge, met knallende ruzie van huis
was vertrokken, en Maas zijn fuga's
voorspeelde (hij zou net als Stam ze
ven jaar bij Gaudeamus blijven)
door de grotere acuratesse van de
Engelse taal langer uit te vallen.
"Dat is jouw probleem", grijnst
Eno.
Tureluurs
Tijdens de opnamen van Wrong
Way Up (De Verkeerde Kant Bo
ven), de plaat die Eno dit jaar in nau
we samenwerking met John Cale
maakte, werd Cale meerdere malen
volstrekt tureluurs van de methodi
sche instelling van zijn vriend en
collega. Bij het vervaardigen van
het hoesontwerp (op basis van een
troef uit het kaartenspel) liet Eno
dolken tekenen ter afscheiding van
hun beide portretten. "Ik voel me
tot spelkaarten aangetrokken om
dat er vaak vreemde symbolen op te
zien zijn. De dolken op de hoes zijn
zulke symbolen, maar ze drukken
ook vijandschap uit".
Tijdens de opnamen groeide de
tegenstelling tussen de emotionele
en driftige Cale en de onderkoelde
en planmatige Eno uit tot formida
bele afmetingen. "Deze produktie
zat helemaal niet democratisch in
elkaar, en was niet alleen gebaseerd
op de wil tot samenwerking, maar
ook op het onderliggende gevoel
dat we concurrenten zijn. Kijk, het
zit zo: ik bedenk theorieën. Van
John weet ik dat nog steeds niet,
ook niet na de samenwerking. Hij
houdt zijn ideeën vóór zich. We le
ven allebei op een eilandje, maar
dan twee verschillende. Ik hou mijn
gevoelens voor me, hij houdt zijn
ideeën privé. Ik controleer mijn
ideeën door daar mijn gevoelens op
los te laten, John gaat veel minder
systematisch te werk".
Cordoba, een van de mooie, ver
stilde songs op het album, ademt
een mysterieus Spaanse sfeer. In
korte, heldere zinnen hoor je hoe
Cale's bariton vertelt over een ge
heime ontmoeting - de lucht be
zwangerd van niet uitgesproken
erotiek. Toch is het lied gebaseerd
op zinnen die vrijwel rechtstreeks
afkomstig zijn uit een studieboek
Spaans-Engels.
Eno: "Ik studeer die taal en zag
hoe die regels uit het boek een poë
tische uitstraling kunnen hebben.
Ze vertellen een verhaaltje. John
vond het prachtig om een andere
techniek te volgen om songs te
schrijven".
Eno staat op het standpunt dat
tekstschrijvers in de popmuziek
moeten ophouden met te schrijven
over voor de hand liggende zaken -
zijn leerling David Byrne (Talking
Heads) noemde zelfs een album
Stop Making Sense. Heel vaak lijdt
de methode om onsamenhangende
tekstflarden aan elkaar te plakken
echter schipbreuk - zelfs in de
grootste chaos is vaak nog een re
gelmaat te ontdekken. Eno: "De
luisteraar brengt ordening aan in de
teksten of muziek die hij beluistert.
De vakbekwaamheid van een kun
stenaar ligt er juist in datje dingen
kunt bedenken die op allerlei ni
veaus wat te zeggen hebben. Let
wel, niet slechts op één niveau, zo
dat je als luisteraar onmiddellijk
weet waarover iemand het heeft".
we gevoelens die nog niet eerder be
stonden. Dat watje gemaakt hebt, je
creatie - of dat nou een plaat is of
een kunstwerk - kan volkomen los
gaan functioneren van jezelf. Daar
om brengen we platen en boeken
uit, geven we onze gedachten eigen
lijk de vrijheid, en snijden we ook
het produkt van onze gedachten los
van ons denken".
"Voor mij strekt het componeren
van muziek zich uit tot en met de fa
se van het mixen van de opnamen.
John Cale kan het proces van het
schrijven en componeren veel eer
der loslaten. Ik weet niet wat beter
is. Johns opvatting zou je 'klassiek'
kunnen noemen, de mijne wat 'mo
derner'. Bij een klassieke benade
ring van muziek bestaat het compo
neren uit het organiseren van toon
hoogte, ritme, teksten - al die ingre
diënten die je in copyrights kunt
vastleggen. De moderne benade
ring van componeren is gebaseerd
op het opnameproces en houdt re
kening met de typische eigenschap
pen van 'sound', akoestische om
standigheden, het mixen en de in
grepen van een producer die als een
eindredacteur bij een krant nog al
lerlei dingen kan schrappen. Alle
maal eigenschappen die het uitein
delijke produkt bepalen, namelijk
de plaat. In de klassieke muziek had
je alleen het werkstuk op bladmu
ziek".
Er doen zich volgens Eno twee
vormen van verandering in de mu
ziekopvatting voor. "De ene heeft te
maken met de manier waarop we
onze voorgeschiedenis telkens op
nieuw waarderen. De andere is die
van de invloed van de actualiteit.
Een werkje van Mozart wordt te
genwoordig opnieuw opgevoerd te
gen de achtergrond van wat we nu
begrijpen van zijn muziek. Daar
door is die reproduktie van (klassie
ke) muziek voortdurend aan veran
deringen onderhevig. Saaie veran
deringen overigens".
"Ik heb geen enkel probleem met
klassieke muziek. integendeel.
Maar ik heb een hartgrondige hekel
aan de pompeuze verhevenheid die
aan klassieke muziek wordt ver
leend, en vooral het ingewortelde
vooroordeel dat klassieke muziek
op een of ander manier universele
en absolute waarden vertegenwoor
digt, terwijl popmuziek alleen maar
tijdgebonden, vulgair en van zeer te
relativeren belang zou zijn".
Stijl
"Muziek is in wezen niet interessan
ter dan kapsels of een begrip als
stijl. Als je, zoals ik, uitgaat van het
begrip Zeitgeist, dan zet je vraagte
kens bij het begrip Kunst met een
grote K. Zeitgeist betekent iets als.
als de wind uit die hoek waait, dan
worden alle schepen naar de tegen
overliggende kant geblazen. Daar
mee zeg je eigenlijk dat je het be
lang van elke individuele kunste
naar niet moet overdrijven".
"Ik denk dat de richting die een
artiest denkt te kiezen vooral waar
de heeft als alibi. Het verschaft je al
leen maar de moed om op reis te
gaan. Wat belangrijk is bij het ma
ken van je werk is te erkennen dat je
niet alleen hard moet roeien maar
dat een stroming je ook nog ergens
heen voert. Jij had gedacht mij in
Londen te interviewen. Dat kwam
ook uit, maar wist jij welke methode
ik zou voorstellen?"
Dit is deel 2 van het dubbelin-
terview met Brian Eno en John
Cale. Dat met Cale publiceerden
wij gisteren.
schreef: "De creativiteit zal altijd als
een distel door het asfalt breken, er
zal altijd weer een Walter Maas op
staan, ver weg of dichtbij, die ge
noeg van ons houdt om die bevuilde
deurmat onder onze voeten weg te
trekken, die druk pratend en gesti
culerend zal binnenkomen om de
zaak opnieuw een andere wending
te geven".
En Enrique Raxach (die twee
maal zeven jaar bleef): "Maas is ie
mand die nog steeds het risico
neemt om een persoonlijk en in
dringend geluid te laten horen en
met ongebreidelde impulsiviteit de
verveling van een anonieme organi-
satië wenst te prikkelen". Want daar
ging het bij Maas om: hij joeg het
establishment op, hij prikkelde in
derdaad, hij hield vast als een ter
riër, hij kon uren telefoneren.
Dank zij zijn ongebreidelde werk
lust en vasthoudendheid kreeg hij
het allemaal van de grond. Na het
compositieconcours volgde een
vertolkersconcours, wat hij als zijn
beste idee beschouwde, want de
componisten kregen maar moei
zaam iets uitgevoerd en dus zorgde
Maas voor specialisten: Ton Hart
suiker, Abbie de Quant, Harry Spar-
naay, noem ze maar op.
Nog steeds voelt hij zich daar zeer
bij betrokken, want op zijn lauwe
ren rusten, nee dat is niets voor deze
Maas uit Gaudeamus!
Betekenissen
De kunstenaar kan volgens de op
vatting van Eno met zijn publiek
niet alleen communiceren over din
gen die hij heeft bedacht, maar die
juist zelfs voor de maker ervan on
gekende betekenissen kunnen heb
ben. Eno: "Volgens mij is dat de zin
van het maken van nieuwe dingen.
Dat je jezelf kunt verrassen met
betekenissen en met nieu
Tineke Schouten. Gezien op 2 januari in d
Leidse schouwburg. Aldaar nog vandaag e
morgen te zien.
LEIDEN 'Tineke, Tiehiehierié-
ke, zat jij in Mexico, dan hadden
wij geen show'. Dat moeten we
zingen voor de 'joepjlaresse'
ritmisch aangepaste aanduiding
voor 'jubilaresse') in opdracht
van Bep Lachebek, de grande ve
dette voor bruiloften, feesten en
partijen. De echte fans van Tine
ke Schouten weten het dan al:
Bep Lachebek is één van haar be
faamde typetjes, aan wie ditmaal
de eer te beurt valt om de jubile
umshow te mogen openen. De ar
tieste Tineke Schouten viert na
melijk in 1991 haar tweede lus
trum.
Ter gelegenheid daarvan heeft
ze een nieuwe show geschreven.
Leiden kreeg gisteravond de pri
meur, toen ze de allereerste in de
schouwburg bracht. Zelfs de pro
grammaboekjes zijn nog niet
eens gedrukt. De show heet 'Tien
voor Tien', maar een echte tien als
cijfer krijgt 'Tien' hiervoor nog
niet. Daarvoor zaten er in het pro
gramma iets te veel saaie momen
ten die gezien de lauwe reacties
van het publiek (nog?) niet blij
ken aan te slaan. Een verhaal over
reïncarnatie bijvoorbeeld komt
over als overbodige stoplap, en
het gebabbel over vakantiereis-
perikelen is een te lange aanloop
naar een op zichzelf leuk num
mer, waarin Spaanse artiesten om
een fooi van die gierige Nederlan
ders bedelen. Ook de afronding
van sommige programma-onder-
delen is nog altijd niet je dat.
Dat dit echter pas de eerste ech
te proefvoorstelling is, zie je er
verder niet aan af. Daaruit blijkt
maar weer eens dat Tineke
Schouten toch echt een grote
vakvrouw is. Haar vorm van amu
sement mag dan wel als uiterst
eenvoudig te boek staan; ze denkt
er in elk geval niet lichtvaardig
over en geeft zich voor de volle
honderd procent. Zo zijn er tallo
ze verkledingen voor evenzovele
typetjes met als traditioneel
hoogtepunt de door Bep Lache
bek gepresenteerde artiestenpa
rade, waarin onder anderen Gert
Hermien, Kate Bush en als klap
op de vuurpijl Tina Turner ver
schijnen.
Naast het overwegend nieuwe
materiaal laat Tineke Schouten in
deze jubileumshow enkele be
kende figuren terugkeren. De te
lefoniste van 'Mister Eddieee..'
bijvoorbeeld is nu werkzaam bij
de sexlijnen 'Trio', 'Intiem' en '65
Het is een aaneenschakeling
van dubbelzinnigheden die de
zaal dolle pret bezorgen. En het
verhaal van die mevrouw ("46 jaar
oud, 37 maal verkering gehad")
doet het ook weer goed. Bij iedere
man gaat het fout: "ik hep het ge
lijk uitgemaakt, ik dach, 'k zal
hem voor wezen!"
WIJNAND ZEILSTRA
Amsterdam wil kunst naar de mensen brengen
AMSTERDAM (ANP) - Meer mati
nees ten behoeve van 65-plussers,
de instelling van een educatieve
Voorstelling: Amadeus van Peter Shaffer. Re
gie: Willem Nijholt. Produktie John van de
Rest. Spelers: Willem Nijholt, Paul Röttger,
Wilke Durand, Will van Seist, Tom van Beek.
Niek Pancras e.a. Gezien 1 januari, Kon.
Schouwburg, Den Haag. In Leiden te zien op
18,19 en 20 januari in de Leidse Schouwburg.
DEN HAAG Er is vermoedelijk
geen toneelstuk ter wereld dat zo
veel voor de waardering van klas
sieke muziek heeft gedaan als
'Amadeus' van de Engelsman Peter
Shaffer. Fervente popliefhebbers
voor wie Mozart zoiets was als Karl
Marx voor een vrije markt-econoom
zagen zich meegesleept door een
verhaal waarbij de Weense compo
nist tot hun niet geringe verrassing
naar voren kwam als een rebelse
persoonlijkheid a la Mick Jagger.
Met dit verschil dan, dat de Stone
tijdens zijn leven wel de kansen en
de erkenning kreeg die hem op
grond van zijn talent toekwamen,
en de beroerd gestorven Mozart
niet.
Is eenmaal de fascinatie voor de
persoon van de kunstenaar gewekt,
dan volgt de interesse voor zijn
werk vanzelf. Met name de ver-
filmimg van Milos Forman uit 1984,
ingegeven door het grote succes dat
het stuk in New York en Londen
had, zorgde voor een aanzienlijke
verbreding van de markt voor Mo-
zart-vertolkingen. Het 'Requiem',
daarvoor zeker niet zijn meest po
pulaire werk, bracht het louter en
alleen door de dramatische rol die
het in de filmversie was toegedacht
tot een onvervalste hit.
In het Mozart-jaar 1991 mag een
opvoering van 'Amadeus' natuur
lijk niet ontbreken. Daar is des te
meer reden voor, omdat Nederland
eigenlijk nooit goed kennis heeft
kunnen maken met de toneelversie
die aan de film vooraf is gegaan. De
voormalige Haagse Comedie speel
de Amadeus weliswaar in het sei
zoen '80/'81 in een voortreffelijke re
gie van wijlen Guido de Moor met
Hans Hoes als Mozart en Willem
Nijholt als diens rivaal Salieri, maar
de speelperiode was zo kort, dat het
bereikte publiek tot een klein voet
balstadion vol beperkt bleef.
Wat heeft de film niet, dat het
stuk wel biedt? Geen eenvoudige
vraag. Milos Forman wist samen
met Peter Shaffer zo voortreffelijk
de specifieke mogelijkheden van
het medium film te benutten, dat
niet alleen de aankleding voor een
dimensie erbij zorgde, maar ook de
thematiek aan helderheid won.
Voor slechts één sterk aspect kon
den zij geen minstens zo krachtige
filmische oplossing vinden: de bij
zondere vertelstructuur. Het pu
bliek krijgt in de toneelversie de rol
van biechtvader toebedeeld. Eerste
hofcomponist Salieri, volgens de
mythe de (artistieke) moordenaar
van Mozart, richt zich rechtstreeks
tot de zaal. Jij wordt uitgedaagd om
je te verplaatsen in een persoon die
je in principe onsympathiek is. Dat
gebeurt je niet vaak, en zeker niet
op zo'n geraffineerde manier als bij
Shaffer. In de filmversie ging deze
dubbele bodem grotendeels verlo
ren, omdat het natuurlijk een zotte
indruk zou hebben gemaakt als de
18de eeuwse Salieri zich als heden
daagse NOS-omroeper tot de kijker
zou hebben gewend.
Veel meer dan bij de film is Sa
lieri de werkelijke hoofdpersoon
van 'Amadeus'. Door zijn ogen leer
je Mozart kennen als de vleesgewor
den paradox: prachtige verheven
kunst maken, en toch in het dage
lijkse leven zo banaal en primair re
ageren als een straatschooier. Daar
kan Salieri met zijn verstand niet
bij. Het lukt hem weliswaar om Mo
zart af te houden van roem en rijk
dom, terwijl hij zelf wel nog meer
maatschappelijk aanzien verwerft.
Maar ook dat geeft hem geen vol
doening, omdat hij beter dan wie
ook beseft dat zijn talent in feite
maar middelmatig is. De strijd die
Salieri tegen Mozart aanbindt, is
niet zozeer tegen het genie van deze
componist gericht als wel tegen de
gene die hij in de eerste plaats ver
antwoordelijk stelt voor deze onge
rijmdheden: God. Niet voor niets
noemt Shaffer zijn stuk 'Amadeus'
en niet 'Wolfgang' of 'Mozart''Ama
deus' betekent 'door God bemind'.
Willem Nijholt speelt opnieuw
Salieri. Hij doet dat nog overtuigen
der dan ik mij van de eerste keer
herinner. De poespas 'het te veel
aan noten', om met Salieri te spre
ken is verdwenen. Niet langer
zien we louter een schurk in de ro
mantische acteertraditie, maar een
karakter dat zich heel wat minder
makkelijk laat veroordelen. Er
wordt een grotere geestelijke in
spanning van de kijker verwacht,
wat het stuk er alleen maar boeien
der op maakt. Nijholt tekent tevens
voor de regie van deze vrije produk
tie van John van der Rest. En ook
op dit terrein laat hij geen steken
vallen: solide vakwerk, kortom. Bij
de overige rollen springt Wilke Du-
rand als Mozarts vrouw Konstance
eruit. Aanstekelijk zet zij een toffe
nuchtere meid neer. Ook Paul Rött
ger als Mozart acteert goed, hoewel
me van de eerdere vertolking van
Hans Hoes bijstaat dat er nog meer
reliëf aan deze rol moet zijn tb ge-
Al met al een prima verzorgde
produktie, die het verdient om een
succes te worden. De eerste waarde
volle steen aan het net begonnen
Mozart-jaar is bijgedragen.
ERIC VAN DER VELDEN te horen.
AMSTERDAM - Ramses Shaffy zingt Frank Sinatra. Tijdens lunchcon
certen in de Amsterdamse Stadsschouwburg is Shaffy toten met 12 januari
dienst voor de podiumkunsten, een
budget voor collectieve publiciteit
en meer promotie Van het Amster
damse kunstaanbod zowel in Ne
derland als over de grenzen. Dat is
een greep uit de voorstellen die het
Amsterdamse UIT-Buro (AUB)
heeft neergelegd in een discussie
nota over publiekswerving.
De nota - die met een knipoog
naar Bertholt Brecht "kunst vraagt
om deelneming, betrokkenheid en
inspanning" werd gedoopt - is giste
ren gepresenteerd door AUB-direc-
teur A. van Schendel. Het is de be
doeling dat zowel de politiek als de
kunst- en cultuursector zich de ko
mende drie maanden buigen over
de voorstellen, waarna nog voor de
zomer een actieplan moet komen.
Het AUB speelt met de nota in op
de ideëen die door de Amsterdamse
overheid en door de cultuurminis
ter D'Ancona worden gedeeld om
de bevolking meer te laten deelne
men aan kunst- en cultuuruitingen.
"Niet dat die zo slecht is", aldus Van
Schendel. "Zeventig procent van de
Nederlanders bezoekt weieens een
museum, theater of bioscoop. In
Amsterdam is dat percentage zelfs
80. Het gros van die bezoekers doet
dat echter niet vaker dan vier keer
per jaar". Het streven is er nu op ge
richt om het aantal bezoeken per
jaar op te krikken en om de 20 a 30
procent van de bevolking te berei
ken die nooit een cultureel uitstapje
maakt. Het gaat voornamelijk om
mensen met een lage opleiding en
een bescheiden inkomen.
Bemoeien
Onder hen bevinden zich veel al
lochtonen die niet naar het theater
gaan omdat de voorstellingen niet
zijn afgestemd op hun taal en cul
tuur. Een moeilijk probleem, vindt
Van Schendel, omdat het AUB zich
niet heeft te bemoeien met het aan
bod. Dat is een zaak van de kunste
naar. "Bovendien, hoe moet je dat
doen? Moet het Concertgebouwor
kest Beethoven anders spelen?" al
dus Van Sqhendel.
De AUB-directeur pleit voor on
derzoek naar de*precieze redenen
van het wegblijven van eenvijfde
van de bevolking, maar niet tot in
het oneindige. "Je moet jezelf de
vraag stellen of het noodzakelijk is
dat kunst door iedereen wordt ge
noten. Zijn subsidies pas gelegiti
meerd als er sprake is van een deel
name van 100 procent?"
Het AUB wil verder de gratis
UIT-Krant op grotere schaal ver
spreiden, kaartjes verkopen aan
houders van credit cards, hetgeen
momenteel in de meeste schouw
burgen onmogelijk is, en een cultu
rele rondzendlijst vervaardigen. Bo
vendien zou het onderwijs, zo vindt
het AUB, de scholieren meer moe
ten bijbrengen over kunst en cul
tuur.
Van der Heijden
in Burcht Literair
LEIDEN - A.F. Th. van der Heij
den, schrijver van de roman 'De ad
vocaat van de hanen' is volgende
week donderdag te gast in Burcht
Literair. Van der Heijden gaat dan
een gesprek aan met Antony Mer-
tens, criticus van de Groene Am
sterdammer en medewerker mo
derne Nederlandse letterkunde aan
de Universiteit van Amsterdam.
Onderwerp zal zijn: Van der Heij-
dens romancyclus 'De tandeloze
tijd', waarvan De advocaat van de
hanen het vierde deel is. Eerder ver
schenen De slag om de blauwbrug
(1 en 2), De gevaren driehoek en
Vallende ouders. De avond begint
om 20.15 uur, Burgsteeg 14, Leiden.
