Een wrede handel in kleine dieren
Extreem drankgebruik als juridisch probleem
Golfcrisis van groot belang voor neutraal Iran
Conflict aan EH
nog niet opgelost
I REPORTAGEi
MAANDAG 31 DECEMBER 1%(A
BARNEVELD - Een bui
tengewoon rommelige
markt, waarop geen enkele
eerbied voor het leven be
staat. Het wordt hoog tijd
dat de gemeente Barneveld
hierin verandering aan
brengt. Deze broodnuchtere
aanbeveling deed onlangs
de Landelijke Inspectie
dienst Dierenbescherming
naar aanleiding van de tallo
ze voorbeelden van dieren
mishandeling die de inspec
tie op de kleindierenmarkt
van Barneveld had gecon
stateerd.
De bevindingen van de inspectie
dienst lijken geenszins overdreven.
Wie eens rondloopt op de dieren
markt kan weinig anders dan con
cluderen dat het er hier louter en al
leen om gaat geld te verdienen. Het
lot van de dieren die op de markt
worden verhandeld, lijkt de hande
laren koud te laten.
Zoals bijvoorbeeld bij het uitla
den van de konijnen. Opeengepropt
in platte kisten, worden deze niet
eenvoudigweg neergezet, maar van
metershoog neer op de tegels ge
kiept. Bonkend worden ze de hal in-
gesleurd. De vraag of dit niet anders
kan, wekt woede bij de verkoper.
"Donder op, ik moet werken".
In de dozen kunnen de opeenge
stapelde dieren geen kant op. Een
wit konijn probeert een poot te ver
zetten. Zijn vriend, die roerloos bo
venop hem ligt, glijdt weg en begint
te spartelen. Hij krijgt een tik tegen
zijn kop. En wanneer hij dan nog
niet stil ligt, is een fikse trap tegen
het trillende onderlijf voldoende
om de rust te doen terugkeren. Moet
dat zo? Een verbaasd gezicht. "Me
neer, de mensen staan hier toch ook
in drommen bij elkaar? Dieren
leed? Laat me niet lachen. Dit is
handel".
Verdienste
De verkoper van de duiven die
evenmin een kant opkunnen, blijkt
ook niet begaan met het leed van
zijn negotie. "De dierenbescher
ming moet nou maar eens ophou
den te zeuren. Die heren met hun
mooie pakkies met stropdassen die
wel eventjes haarfijn vertellen wat
er mis is. Nou meneer, er is één ding
mis. En dat is mijn verdienste. Ik
heb zelfs geen geld om een kapotte
broek te kopen". Ondertussen ver
koopt hij een van zijn letterlijk en fi
guurlijk onderdrukte exemplaren
voor zeventig gulden...
De vogelhandelaar denkt lollig te
zijn. "Ja hoor, het is zielig voor die
beesten", grijnst hij, "koop ze maar
en laat ze vliegen, dan is dat pro
bleem opgelost". De man schokt
bulderend van het lachen.
Het is een rommeltje in de rook
dampende hal. Uitkijken voor spul
len die links en rechts 'uitgestald',
zijn. Soms zie je amper waar je loopt
temidden van die massa klompen
en petten en dikke sigaren. Temid
den van die keurende, graaiende,
knijpende en smijtende grove men
senhanden. De voet stoot tegen iets
hards. Het blijkt een opgezette her-
tekop, waarbij een spoor van geron
nen bloed tussen de ogen blijkbaar
de versheid van het slachtoffer
moet bewijzen.
In twee verwaarloosde kratten
liggen konijnelijken opgestapeld.
Bloed en pluis. Daartussen een an
dere doos met levende exemplaren,
besmeurd onder het bloed van hun
onfortuinlijke soortgenoten.
Daar waar verkopers zich wel aan
de regels van het fatsoen houden,
kun je even op adem komen. Vogel
tjes, mooi in de veren, hebben de
ruimte in een schone kooi. Ze bof
fen. Ze kunnen gelijktijdig op de
zitstok plaats nemen.
Pal ernaast is het één grote smeer-
bende. In de kratten kan er echt
geen enkel beest meer bij. Duiven
op- en in elkaar gedrukt. Vastge
plakt door de eigen stront en mod
der. "Schoonmaken? Laat me niet
lachen, 't Is maar slachtvee en bo
vendien heb ik geen schoonmaak
bedrijf'.
De gemeente Barneveld zit toch
wel een beetje in de maag met het
oordeel van de Inspectie Dierenbe
scherming. Voorlichter J. Kies
kamp erkent dat er iets moet gebeu
ren aan de wantoestanden op de
markt. "We hebben prima contac
ten met dierenbescherming. Maar
het probleem is dat het moeilijk
blijkt waterdichte controle uit te oe
fenen op maatregelen die genomen
moeten worden. Een taak van de
politie, maar die moet er dan wel
voldoende personeel voor hebben".
Kort na de middag zijn de meeste
zaken gedaan. Tevreden handela
ren kloppen op hun dikke, uitpui
lende portemonnee. "Even nog een
frietje halen". De achterklep van de
vrachtauto wordt met een harde
bons dichtgeslagen. Daarbinnen in
het duister, naast de lege kratten,
ligt, hangt en zit stinkend kleinvee,
in stilte lijdend.
Kortgeleden werd in het arron
dissement Amsterdam een automo
bilist veroordeeld voor het rijden
met een bloed-alcoholpromillage
van 3.45. De doorgewinterde poli
tierechter verbaasde zich erover dat
de man zelfs maar in z'n auto had
kunnen stappen. De officier, goed
voor een decennium 'drankzaken',
gaf onomwonden toe met deze zaak
een 'triest persoonlijk record' te be
leven. Een vrouw uit Coevorden
maakte het nog bonter, zij werd met
4,63 promille van de weg gehaald.
Die score werd slechts één keer eer
der gemeten. Hoe gaat justitie met
extreem hoge promillages om?
Bij de man verwees het vastge
stelde promillage naar consumptie
van meer dan dertig standaardgla
zen. Daarbij moet in aanmerking
worden genomen dat hij daar enke
le uren over deed. Medisch is bewe
zen dat de menselijke lever alcohol
als zö lichaamsonvriendelijk be
schouwt, dat zij alle overige afval
stoffen die het lichaam ter afbre
king aanbiedt, laat liggen en eerst
die alcohol de deur uit werkt. De le
ver breekt grofweg de alcohol van
één glas af in vijf kwartier. Die gla
zen zouden dus eigenlijk nog bij die
dertig moeten worden opgeteld.
Fles jenever
De vrouw uit Coevorden werd van
wege haar slingerende rijgedrag
van de weg gehaald. Het bij haar ge
meten bloed-alcoholpromillage
(4,63) werd slechts één keer eerder
in Nederland vastgesteld. Dat ze
zelfs maar tot rijden in staat was, be
vestigt ook hier weer dat er uitzon
deringen zijn. De vrouw verklaarde
een fles jenever (25 standaardgla
zen) en een onbepaald aantal glazen
Mensen grijpen vaak
bier te hebben gedronken. Dat moe
ten er zeker meer dan 25 zijn ge
weest. Op dergelijke excessief hoge
promillages zijn de richtlijnen van
justitie niet berekend.
Excessief drankgebruik wordt
vaak aangetroffen bij mensen die,
blijkens hun verklaringen, op dat
tijdstip diep in de problemen zaten.
Vaak gaat het bij zulke hoge scores
om 'first offenders' die, soms kort
na elkaar, deze fout begingen en
niet om notoire alcoholisten.
Voor justitie maakt dat het er niet
eenvoudiger op. Zelfs als die kleine
reeks tot incidenten kan worden ge
rekend, dan nog wegen algemeen
belang en rechtsgelijkheid zeer
zwaar. Wie door zo'n probleemdrin
ker wordt aangereden of een onher
stelbaar verlies lijdt, zal het een zorg
zijn waarom die persoon zo dron
ken was.
Maar de officier en de rechter we
ten wel waarom iemand het hoofd
niet meer kon bieden aan ondraag
lijke spanningen en waarom die
met gemakkelijk te verkrijgen alco
hol werden verdreven.
Welke straf moest nu de 57-jarige
man krijgen die vertelde dat hij
plotseling oog in oog kwam te staan
met de man die in 1943 zijn ouders
liet oppakken, en die hij na zijn tien
de nooit meer terugzag? Hij was
geen drinker, maar na die ontmoe
ting smoorde hij zijn geschokte ge
voel dagen lang in grote hoeveelhe
den alcohol. Hij werd kort na elkaar
twee keer dronken rijdend aange
houden, maar ondanks zeer hoge
promillages had hij geen aanrijding
veroorzaakt. Volgens zijn advocate
ging het in dit geval om een inci
dent.
Ooit hanteerden drankbestrijders
een etikettering en werden mensen
die moeite hadden met alcohol on
derverdeeld in kwartaaldrinkers,
gelegenheidsdrinkers en probleem
drinkers. Iemand die wel eens wat
dronk, maar maat wist te houden,
werd als 'sociale drinker' aange
duid. Sinds er meer bekend is over
de specifieke werking van alcohol
op geest en lichaam, heeft de aan
dacht zich verplaatst naar de per
soonlijkheidsstructuur van proble
matische drinkers en wordt ge
poogd de oorzaak van hun drinkpa-
troon op te sporen. Soms doet ie
mand dat uit zichzelf.
Als bij een éénmalig hoog promil
lage geen aanrijding plaats vond,
kan de rechter het gebeurde als inci
dent beschouwen. Hij gaat dan wel
af op de rapportage van het onder
de reclassering vallende consulta
tiebureau voor alcohol en drugs
(CAD). Als in zo'n rapport de kans
op herhaling nihil wordt geacht,
kan dat als verzachtende omstan
digheid gelden. Zo kan een onvoor
waardelijke straf, die volgens de
richtlijn bij zo'n promillage hoort,
in een voorwaardelijke of gecombi
neerde straf worden omgezet.
Emotionele schok
Bij twee 'incidenten' binnen een
paar dagen, of zelfs bij een eerste in
de middag en een volgende na
twaalf uur 's nachts, is het uiterst
moeilijk de rechter en het CAD er
van te overtuigen dat een volgende
nare gebeurtenis niet weer zo'n ex
treem drinkgedrag oproept.
Dat ervoer een student die na een
emotionele schok fors was gaan
drinken en op één dag twee keer
dronken rijdend was aangehouden.
Bij de laatste keer had hij ook mate
riële schade veroorzaakt. Die had
hij in het tussenliggende half jaar
echter geheel vergoed en voor zijn
probleemreactie had hij bij een psy
choloog hulp gezocht en gevonden.
Door zijn advocate goed voorbe
reid, had de man zelf contact met
het CAD opgenomen. Daar werd hij
gewezen op de mogelijkheid van de
zogenoemde 'GT-gamma-test' (een
leverfunctie-onderzoek dat elke
consumptie van alcohol nauwkeu
rig registreert). Hij onderwierp zich
gedurende zes maanden elke twee
weken aan die test, waarvoor hij tel
kens een flink eind moest reizen.
Toen zijn zaak werd behandeld, kon
hij ter zitting met het testresultaat
aantonen dat het hem ernst was en
dat hij sindsdien geen druppel alco
hol meer had gebruikt.
Een kink in de kabel was het rap
port van het CAD in deze zaak. Daar
had de student gezegd 'voor 99 pro
cent zeker te zijn dat het hem niet
meer zou overkomen'. "Nooit is
zo'n rotwoord", voegde hij daar op
de zitting aan toe.
Koudwatervrees
Op die 1 procent baseerde de CAD-
rapporteur een kans op herhaling.
Weliswaar hoefde de student de ge-
eiste twee weken cel niet daadwer
kelijk uit te zitten, maar hij kreeg
toch een boete van 2500 gulden en
mocht een jaar niet rijden. Zijn kor
te en hevige reeks van fouten werd,
ondanks het feit dat hij toonde die
te hebben ingezien en zo goed mo
gelijk te hebben hersteld en nadat
hij zijn probleem had aangepakt en
daarvoor het bewijs leverde, niet als
incident gezien. Justitie reageerde
daarop met koudwatervrees.
TEHERAN - Iran speelt een
neutrale rol in de Golfcrisis. Toch is
het conflict, ongeacht de afloop, van
grote invloed op de toekomst van
Iraks niet-Arabische buurland. Zo
zal de crisis verregaande gevolgen
hebben voor de pogingen van presi
dent Hahemi Rafsanjani om Iran te
ontworstelen aan de innige omar
ming van Khomeini's nalatenschap.
Als Irak, Irans aartsvijand tijdens
de Golfoorlog van 1980 tot '88, mili
tair ongeschonden de huidige crisis
overleeft, zal Iran door zijn buurlan
den in de rol gedwongen worden
van de regionale macht, die tegen
wicht moet bieden aan de ambities
van Saddam Hussein.
Maar wanneer het Iraakse leger.in
Kuwayt wordt verpletterd door de
multinationale troepenmacht, is
Iran plotseling de belangrijkste
machtsfactor in de regio. En dat zal
de Arabische buren tot bezorgdheid
stemmen.
Een derde mogelijkheid is dat de
Verenigde Staten, los van het feit of
ze Saddam Hussein verslaan of niet,
hun militaire aanwezigheid in het
Golfgebied zullen voortzetten. Dat
zou koren op de molen van de anti
westerse radicale moslims zijn en
de kans vergroten op onrust in het
land.
Zijspoor
De pragmatische leider Rafsanjani
heeft zijn radicale rivalen groten
deels op een politiek zijspoor gezet
in een machtstrijd die volgde op de
dood van Khomeini in juni 1989.
Maar de hard-liners die tegen her
stel van betrekkingen met de Ver
enigde Staten en de Arabische
buurlanden zijn, loeren op een kans
om Rafsanjani's plannen te onder
mijnen door anti-Amerikaanse sen
timenten aan te wakkeren. Sommi
gen willen zelfs een bondgenoot
schap sluiten met Irak om een geza
menlijke aanval in te zetten tegen
de 'Grote Satan', zoals de VS in Iran
nog altijd heten. Als dit werkelijk
heid wordt, zou het grote schade be
rokkenen aan Rafsanjani's meer tot
verzoening geneigde politiek.
Volgens Philip Robins van het In
stituut voor Internationale Studies
in Londen zijn de Iraniers opgeza
deld met een dilemma. "Teheran
wil niet dat Irak het machtseven
wicht in de regio verstoort door in
bezit komen van delen van Kuwayt.
Aan de andere kant is Iran bezorgd
over de opbouw van de westerse -
met name Amerikaanse - troepen in
de regio", aldus Robins.
Andere waarnemers vrezen dat
een oorlog het proces van normali
sering en wederopbouw van Iran in
gevaar brengt. Volgens Shireen
Hunter van het Instituut voor Stra
tegische Studies in Washington is
de beste oplossing voor Iran "als
Irak niet vernietigd wordt, maar
verzwakt uit de strijd komt".
Samenspannen
De Iraanse parlementsvoorzitter
Mendi Karrubi, de meest vooraan
staande leider van de radicalen,
stelde onlangs in een interview dat
hij niet met Irak zou willen samen
spannen tegen de Verenigde Sta
ten. "Maar als het om een pan-isla-
mitische samenwerking zou gaan,
met alle islamitische landen, zou ik
dat steunen", aldus Karubbi.
De 55 miljoen Iraniers, voorna
melijk shi'itische iposlims, voelen
zich - ondanks de Golfoorlog - ver
bonden met hun shi'itische "broe
ders" in Irak, die ruim 55 procent
van de bevolking daar uitmaken.
Hunter zegt dat als de islamitische
heiligdommen in de Iraakse steden
Najaf, Karbala en Kazimain worden
vernietigd bij een vijandelijke aan
val, de Iraanse bevolking zich wel
eens achter de Irakezen kan gaan
scharen.
Officieel staat Iran op het stand
punt dat Irak zich moet terugtrek
ken uit Kuwayt. Maar tegelijkertijd
heeft het land zich uitgesproken te
gen het zenden van buitenlandse
troepen naar het Golfgebied.
Inkomsten
Intussen heeft de bezetting van Ku
wayt zijn vruchten afgeworpen
voor Iran. De olie-inkomsten zijn
door de stijging van de olieprijzen
met bijna zeven miljard dollar ge
stegen; een financiële prikkel voor
de opbouw van de economie. Daar
naast zijn de betrekkingen met het
westen en de Arabische buurlanden
verbeterd en heeft Irak de eisen van
Teheran ingewilligd die formeel
een einde maken aan de oorlog tus
sen beide landen.
Waarnemers menen dat Iran zich
wel twee keer zal bedenken voor het
partij kiest in een gewapend con
flict. De plaatsvervangende minis
ter van buitenlandse zaken, Ali Mo
hammed Besharati, zei in een inter
view: "Als er een oorlog komt is ons
beleid duidelijk: We zijn niet van
plan deel uit te maken van een van
de partijen. Ons beleid is erop ge
richt een vreedzame oplossing te
zoeken in het conflict".
GEESTELIJK LEVEN
'Groep van tien' eist vertrek bestuur
AMERSFOORT (ANP) - Het
conflict aan de Evangelische
Hogeschool zit "helemaal
vast", zo erkent dr. ir. C. Roos,
voorzitter van het bestuur.
Het bemiddelingsvoorstel,
waarop het bestuur zijn hoop
had gevestigd, is van de baan.
De 'groep van tien' EH-medewer-
kers heeft zaterdag een voorstel
van het bestuur afgewezen, waar
bij het huidige bestuur zou wor
den aangevuld met vier leden van
de raad van toezicht en een exter
ne persoon van behoorlijk gezag,
die als voorzitter zou optreden.
Een commissie van drie wijze
mannen zou intussen voorstellen
voor een definitieve reorganisatie
moeten ontwikkelen.
Garanties over het voortbe
staan van de lerarenopleiding, de
grootste afdeling van de Evange
lische Hogeschool, zouden het
huidige bestuur "veel makkelij
ker maken te vertrekken", aldus
Roos, in een reactie op een pers
communiqué, waarin de groep
van tien zaterdagavond opnieuw
aandrong op het onmiddellijk af
treden van het bestuur. Vrijdag
had deze groep voorgesteld dat
zowel het bestuur als de raad van
toezicht en advies tegelijk zouden
aftreden. Uit de kring van promi
nente leden van de achterban zou
een tijdelijk noodbestuur moeten
worden gevormd.
Al geruime tijd is het conflict
binnen EH-gelederen een publie
ke zaak. De kwestie spitst zich toe
op de persoon van dr. M. Oud-
kerk, rector van de lerarenoplei
ding, die ook aan de nieuw op te
richten christelijke universiteit
leiding zou moeten geven. Oud-
kerk zou in de nieuwe opleiding
de opvattingen willen propage
ren van de cultuur-filosoof dr. F.
de Graaff (Hattem), die echter
door velen* binnen de EH als in
strijd met de bijbel worden ge-
Het bestuur, dat publiekelijk
Oudkerk is blijven steunen, is
dringend gevraagd af te treden.
Hierop is behalve de groep van
tien ook aangedrongen door de
meerderheid van de studenten,
een groot aantal 'EH-vrienden'
(voor het grootste deel ouders van
studenten) en enige reformator!
sche voormannen, die in het
leden hun steun aan de ongesub-
sidieerde school hadden gegeven
Volgens de groep van tien is hel
bestuur niet ingegaan op het ver
zoek uiterlijk zaterdag (29 decern
ber) uitsluitsel over dit voorstel te
geven. Roos zegt dat hem va
ultimatum niets bekend is
bestuur is nog niet klaar met het
formuleren van een antwoord
hierop.
De eis dat het bestuur moet af
treden, zou volgens Roos ook het
vertrek betekenen van Oudkerk
en van veel mensen aan de lera
renopleiding, waarvan Oudkerk
directeur is. Het bestuur vreest
dat dit het einde van de leraren
opleiding tot gevolg zou hebben.
Zowel wat studenten als wat
dewerkers betreft is de lerarenop
leiding de grootste afdeling van
de EH.
"Daar hebben we zorgen over.
Juist uit verantwoordelijkheid te
genover deze mensen en studen
ten laten wij ons leiden", aldus
Roos.
Garanties van een nieuw
stuur, dat de lerarenopleiding
stand blijft, zou het vertrek v
het huidige bestuur veel makke
lijker maken, aldus Roos. Aftre
den van het bestuur zou ook bete
kenen dat de 'tegenpartij' hele
maal intact achterblijft, aldus
Roos. Zowel de directeuren,
waarvan drie van de vier tot de
groep van tien behoren, als de
raad van toezicht en advies heb
ben naar zijn mening weinig
goeds met de lerarenopleiding
De breuk tussen het bestuur
van de EH enerzijds en de grootst
mogelijke meerderheid van raad
van toezicht en advies en van de
directie plus de overgrote meer
derheid van de vaste staf en van
de studenten anderzijds lijkt
overbrugbaar als gevolg van
starre houding van het bestuur,
aldus de groep van tien ii
communique.
AMSTERDAM (ANP) - De fi
nanciële actie voor de restauratie
van de roemruchte Portugees-Is-
raëlietische synagoge in Amster
dam heeft tot nu toe ruim 1,3 mil
joen opgeleverd. Ook is er voor
bijna vier miljoen gulden aan
subsidies toegezegd, zo heeft de
stichting Vrienden van de syna
goge bekendgemaakt.
De stichting die in mei haar ac
tie begon, hoopt op korte termijn
de resterende 2,5 miljoen gulden
te vinden. Naar alle waarschijn
lijkheid zal volgend jaar een be
gin worden gemaakt met de rest-
autratie van de synagoge, die in
1675 in gebruik werd genomen.
Bij het begin van de actie werd
gezegd dat de synagoge, volgens
de stichting "de oudste en mooiste
ter wereld", een bouwval dreigt te
worden. De Portugees-Israëlieti-
sche gemeente, die slechts vijfhon
derd leden telt, is zelfs niet in
staat de kosten van de restaura
tie, ongeveer 7,5 miljoen gulden,
voor haar rekening te nemen.
Foto: een orthodoxe jood bekijkt
de ondersteunde muur van de sy
nagoge aan het Jonas Daniël
Meijerplein in Amsterdam, (foto
ANP)
Taizé. Met een dringende op
roep tot verzoening met de voor
malige communistische onder
drukkers heeft broeder Roger
Schütz dit weekeinde de Europe
se Taizé-bijeenkomst in Praag ge
opend. Aan de vijfdaagse ont
moeting doen ruim 70.000 jonge
ren mee uit West- en vooral Oost-
Europa. De jaarlijkse 'etappe op
de plegrimsweg naar een wereld
wijd vertrouwen', werd vorig jaar
voor het eerst in een Oost-Eu-
ropese stad gehouden. In Wro
claw (Polen) kwamen toen ruim
50.000 Europese jongeren bijeen.
Ook in Praag domineren de Po
len: ongeveer 35.000 Poolse jon
geren reisden naar de hoofdstad
van Tsjechoslowakije.
Explo '91 trekt
40.000 jongeren
DRIEBERGEN (ANP) - Ruim
40.000 Europese jongeren nemen
deel aan de evangelische 'satel
liet-conferentie' Explo '91. De
conferentie wordt gehouden op
diverse plaatsen, die anderhalf
uur per dag verbonden zijn met
Lausanne (Zwitserland).
Het zwaartepunt van de confe
rentie ligt echter in Oost-Europa.
In Leningrad zijn ruim 10.000 jon
geren bijeen. Ook in Roemenië
(Timisoara) en Hongarije (Boeda
pest) is de belangstelling groot.
Met uitzondering Zwitserland
(Lausanne), waar 7.000 jongeren
bij elkaar zijn, gaat het in West-
europese landen om relatief klei
ne groepen deelnemers.
Het Nederlandse Explo-comité
heeft ervoor gekozen de toerus
tingsconferentie op tien verschil
lende plaatsen te houden.
De conferentie wil ook een
zet geven voor samenwerking
tussen kerken en plaatselijke
groepen op het gebied van e
gelisatie. Met de organisatie
Explo '91 is dit doel op landelijk
niveau al aardig bereikt, meent de
organisator, de Evangelische Alli
antie. Het is voor het eerst dat ze
ven evangelische organisaties z>
gericht samenwerken.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te Rijns
burg D. Verboom Asperen; aangeno
men als geestelijk verzorger verpleeg
huis Ter Schorre mw. M. Taalman-de
Ruiter kand. aldaar.
Gereformeerde Kerken: beroepen te
Monster J. Wagenmakers Joure.
Geref. Kerken vrijgemaakt: beroe
pen te Hoogkerk D. W. L. Krol Aduard.
