'Mijn schoenen vervelen niet gauw
Dankzij 'n flinterdunvliesje
altijd lekker warm en droog
Bikeman, een
zaktelefoon
met fiets-set
duurder en duurzamer
Kleinste schoenen-producent van Nederland:
De kleinste schoenen-producent
van Nederland is zo goed als zeker
de Utrechtse Liesbeth Verheul. Zij
is de enige in Nederland die zelf
standig en zonder personeel schoe
nen ontwerpt en maakt. Haar klan
ten maken een keuze uit ruim dertig
ontwerpen en als Liesbeth de
schoenen of laarzen na ten minste
twintig uur hard werken klaar
heeft, zet zij haar handtekening erin
en de datum van aflevering. Ze ziet
dan ook overeenkomsten met een
kunstschilder of een vioolbouwer.
door
Dirk de Moor
Sinds vijfjaar heeft Liesbeth een
atelier in de Utrechtse Predikheren
straat. Ze heeft zich daar een eigen
klantenkring verworven. Meest
vrouwen, maar ook wel mannen,
die oog hebben voor creativiteit en
originaliteit. "Van alle schoenen die
ik maak is altijd maar één paar. Ik
zoek geen aansluiting bij de mode
en de trendjes. Mode is altijd zo kort
van duur. Ik maak schoenen die
niet gauw gaan vervelen en een flin
ke levensduur hebben. Op het mo
ment werk ik aan een paar dij-hoge
laarzen voor een man, die al jaren
klant bij me is. Een uitzondering
hoor, want de meeste Nederlandse
mannen durven helemaal niet met
iets bijzonders te lopen".
Liesbeth is lerares tekenen en
kunstgeschiedenis geweest, maar
koos ten slotte voor de opleiding
voor schoen-ontwerper en model
leur in Waalwijk. "Ik was van jongs-
af al gek van schoenen".
Spierballen-werk
In haar schoenen en laarsjes komt
de kleur rood veel voor. Verder val
len 'vleugeltjes' als versiering op.
"Ik vind dat ik een tic heb van de art
deco en jugendstil. Als de klant uit
mijn ontwerpen een keuze heeft ge
maakt, ga ik de voet nauwkeurig op
meten. Dat is natuurlijk ook een
voordeel: moeilijke voeten krijgen
altijd een passende schoen".
Dat zo weinig vrouwen hetzelfde
werk doen ligt volgens haar voor de
hand: "Het is heel moeilijk. Een
schoen is iets heel anders dan kle
ding. De schoen moet in één keer
goed zijn. Je kunt er achteraf niets
meer aan veranderen. Mislukt zo'n
paar, dan moet er geld bij. Daarbij
komt dat het echt spierballen-werk
is. Het zwikken vooral. Dat is het
leer om de leest brengen en vastzet
ten".
Liesbeths atelier is alleen van
woensdag tot en met vrijdag
opend van één tot vijf uur. "Ik moet
de openingstijden wel beperkt hou
den omdat ik op de andere dagen
constant moet kunnen doorwerken.
Hier word je steeds onderbroken",
Ze maakt schoenen vanaf 450 gul
den. Hoge laarzen komen al gauw
op vijftienhonderd gulden.
Relatiegeschenk wordt
Wintermagazine
van de VVV
Het gaat uitsluitend om
groothandels. Ook die zijn
niet zomaar op te sporen. De
Verecla levert geen adressen,
alleen een compleet lijstje. De
reden: "Ze zijn ons allemaal
even lief', zegt Van Wijk. Wie
eenmaal zo'n bedrijf heeft-ge-
vonden kan uit de voeten. Ze
hebben allemaal een uitge-
Sommige mensen denken dat
ze echt belangrijk zijn. Ze vin
den dat ze altijd bereikbaar
moeten zijn. Hun lease-auto's
zijn voorzien van telefoon en
steeds vaker ook van een fax.
Ik heb het zo druk, druk,
druk, dat ik alleen in de auto
even rustig kan telefoneren,
zeggen ze.
Maar^ de congestie op Neer-
lands wegen neemt steeds
ernstigere vormen aan. De tijd
is niet ver meer dat de A2 ver
stopt zal zijn door duizenden
stilstaande telefooncellen.
Ook zakenlieden zullen zich
dan per mountainbike door
het land moeten gaan reppen.
Een Naardens bedrijf speelt
handig in op deze toekomst.
Het verkoopt zaktelefoons
met een speciale fiets-set. Een
plastic rekje voor aan het
stuur waarin een zaktelefoon
past. 'Bikeman' is het nieuwe
statusverhogende produkt ge
doopt.
Ook nu al is de Bikeman te
gebruiken. Om goed zaken te
doen is ook ontspanning no
dig, zo meldt het persbericht.
Maar als je het druk hebt moet
je vaak nog 'even dat ene tele
foontje plegen'. En dah vaak
weer een. En voordat je het
weet is de tijd voor ontspan
ning weer omgevlogen. Met
de Bikeman kunnen deze ont
zettend belangrijke mensen
voortaan 'zaken doen en be
reikbaar blijven tijdens een
inspannende of ontspannen
de rit op de fiets'.
Met windkracht negen
een dijk op fietsen,
overvallen worden door
een kille stortbui en een
kwartier later onder een
warm zonnetje weer de
dijk verlaten. En dat
alles zonder nat te
worden; noch door de
regen, noch door
transpiratie. Het lijkt
een utopie, maar dank zij
de ontwikkeling van
nieuwe
kledingmaterialen ligt
het nu (bijna) binnen ons
bereik: het optimale
draagcomfort.
door Kitty van Gerven
Het draagcomfort, waarnaar
de mens in feite al op zoek is
sinds hij z'n dikke 'vacht' ver
loor en zijn lichaam met kle
ding moest bedekken. Een
echte vervanging voor de be
haring van de oermens is nog
niet echt gevonden, maar met
name in de afgelopen vijftien
jaren zijn er op het gebied van
de kledingmaterialen enkele
belangrijke vondsten gedaan.
De belangrijkste ontdek
king is wel die van twee vlies
dunne membranen, die onder
de merknamen goretex en
sympatex op de markt ver
schenen en de uitvinding van
de zogenaamde micro-vezels.
Vondsten, die inmiddels in de
confectie-industrie worden
verwerkt en die de drager een
comfort bieden, zoals nog niet
eerder van kleding kon wor
den verwacht.
Maar wat verstaan we nu ei
genlijk onder draagcomfort?.
"In de eerste plaats dat het
lichaam onder alle omstan
digheden dezelfde tempera
tuur behoudt. Dat we be
schermd worden tegen kou,
maar onze lichaamswarmte
ook goed kunnen kwijtraken.
In de tweede plaats, dat we
onder alle omstandigheden
droog blijven. Als we door een
regenbui lopen, maar ook
wanneer we zware arbeid ver
richten onder een stralende
zon.
In de derde plaats, dat we
beschermd worden tegen
wind en tocht. En tenslotte
dat de kleding plezierig aan
voelt en zo soepel is, dat onze
bewegingen er niet door wor
den belemmerd", zegt N. de
Ruiter, voormalig hoofd van
het laboratorium ontwikke
ling veredeling van Ten Cate
Protect bv in Nijverdal. Hij
heeft de opkomst van de nieu
we materialen in de afgelopen
jaren van zeer nabij heeft mee
gemaakt. Ten Cate Protect,
een groepsmaatschappij van
de Koninklijke Nijverdal Ten
Cate, is namelijk één van de
bedrijven, die voor de pro-
duktie van stoffen voor met
name beroeps- en veiligheids-
kleding gebruik maakt van
goretex.
Kwaliteitsverbetering
Volgens De Ruiter betekenen
de nieuwe materialen een be
langrijke kwaliteitsverbete
ring. Hij legt uit: "De traditio
nele stoffen die wij kennen
voldeden natuurlijk al wel aan
veel van de eisen, die wij er
aan stellen. 'Gewone' kleding
beschermt ons namelijk tegen
wind en tocht, houdt ons
warm en staat onder niet al te
extreme omstandigheden li-
chaamsdamp aan de buiten
lucht af. Bovendien voegt
deze zich doorgaans soepel
om het lichaam en voelt pret
tig aan. Het probleem spitst
zich toe op het afstoten van
water.
Nu kennen we sinds jaar en
dag de 'waterafstotende' re
genjas, maar het probleem
met zo'n jas is, dat hij deze ei
genschappen maar korte tijd
houdt. Als gevolg van slijtage
en luchtverontreiniging (vuil
trekt vocht aan), verliest hij
z'n waterafstotende capaciteit
en gaat al na vrij korte tijd
vocht opnemen. Bovendien
verhindert de waterfilm, die
bij regen over de jas komt te
liggen, dat de lichaamsdamp
(en warmte) aan de buiten
lucht wordt afgestaan".
Om dit eerste probleem op
te vangen werd in het verle
den de 'waterdichte' regenjas
geïntroduceerd. Een jas die
voorzien werd van een niet-
water-doorlatende laag. De re
gen kan ons daarin weliswaar
niet deren, maar nat worden
we toch, omdat de waterdamp
van het lichaam niet weg kan
en tegen de ondoordringbare
laag condenseert.
Goretex
"Jarenlang is er gezocht naar
een materiaal, dat water in
vloeibare toestand zou tegen
houden, maar waterdamp zou
doorlaten. Een echte door
braak kwam pas toen het
Amerikaanse bedrijf W. L.
Gore and Associates Inc., dat
zich met de produktie van
teflon (o.a. voor pannen) be
zighoudt, in de tweede helft
van de jaren zeventig een
vliesdun teflon-membraan
produceerde. Dit membraan
heeft als bijzondere eigen
schap dat het een zeer groot
aantal minuscule poriën per
oppervlakte-eenheid telt. Po
riën die kleiner zijn dan het al
lerkleinste waterdruppeltje,
maar groter dan het watermo
lecuul. Dus: waterafstotend
en tegelijkertijd 'ademend'.
Dit membraan goretex, een
verbinding van fluor en kool
stof, heeft bovendien als voor
deel dat het uitstekend tegen
wisselende temperaturen
kan. Zich niets aantrekt van
chemicaliën en winddicht is",
vertelt De Ruiter.
Maar een nadeel is dat het
zeer dun en kwetsbaar is. Het
kan alleen worden verwerkt
in combinatie met een andere,
traditionele stof. En zo ont
stond het zogenaamde gore-
texlaminaat, een produkt, dat
uit twee afzonderlijk gepro
duceerde oppervlakten - het
membraan en een 'traditione
le' stof (doorgaans polyester
of polyester-katoen, maar ook
polyamide) - bestaat, die op el
kaar zijn gelijmd.
Om het produkt nog verder
te verbeteren wordt het gore-
tex-membraan sinds enige
tijd tussen twee andere vlie
zen verwerkt tot een voering
membraan, dat in kleding tus
sen de 'gewone' voering en de
bovenstof wordt aangebracht.
De eigenschappen van gore
tex (het laat geen lucht en
geen water door, maar wel wa
terdamp, is goed te reinigen
en soepel al naar gelang de
verwerking) maken dit pro-
Voor nog net geen vijf gulden
is weer een schat aan informa
tie te koop over toerisme en
recreatie in Nederland in de
maanden januari en februari.
Of het nu gaat om een echte
wintervakanties, een feeste
lijk etentje of een concert alles
is er in te vinden. En voor
mensen met een vooruitzien
de blik negen pagina's 'Plan
nen voor de zomer'. Te koop
bij de VW's de postkantoren
en de boek- en tijdschriften-
handel.
Chip doet
voorzichtig
intrede in de
wereld van
het
relatiege
schenk.
Het verschil tussen
winter en zomerkle
ding zal steeds min
der duidelijk wor
den.
foto GPD)
dukt bijzonder geschikt voor
toepassing in regenkleding,
exclusieve sportkleding,
maar ook in specifieke vak-
kleding en werkkleding.
Sympatex
Diezelfde eigenschappen
heeft ook sympatex, een pro
dukt van het chemieconcern
Akzo in Duitsland, dat in de
beginjaren tachtig op de
markt kwam. "Sympatex is
ook een membraan, maar ver
vaardigd van een heel ander
materiaal, namelijk hydrophi-
les polyester en het werkt to
taal anders. Dit vlies heeft na
melijk geen poriën, maar
heeft de eigenschap de water
dampmoleculen van het li
chaam op te nemen en te
'transporteren' naar de boven
stof, waar het aan de buiten
lucht wordt afgestaan. De
damp kan dan ook ontsnap
pen", vertelt de Ruiter, die er
aan toevoegt: "Als sympatex
in een laminaat met een wa
terafstotende stof wordt ge
bruikt, laat het bovendien
geen vocht van buitenaf door,
is het winddicht, gemakkelijk
te reinigen en zeer soepel".
Sympatex is tegenwoordig
op de markt als een voeringla
minaat en als een zogenaamd
'direct laminaat'. Dit houdt in
dat het, verbonden met een
andere vliesstof, los tussen
bovenstof en voering wordt
verwerkt. In andere gevallen
wordt het op de voering ge
plakt, die los van de bovenstof
blijft, of andersom. Alle drie
de lagen (bovenstof, mem
braan en voering) op elkaar lij
men kan ook.
Microfilament
Een heel ander verhaal is dat
van het microfilament, ofwel
de micro-fibres (vezels). De
Ruiter: "Dank zij een zeer ver
doorgevoerde verfijning in de
produktie van kunststofve
zels kon de doorsnede daar
van aanzienlijk worden ver
kleind. Bestaat een normaal
kunststofgaren bijvoorbeeld
uit zeventig (ineengestrengel
de) filamenten, de nieuwe
technieken maken het moge
lijk om dit aantal te vergroten
tot 200, zonder dat het garen
er dikker door wordt. Dank zij
deze veel dunnere filamenten
in het garen wordt de daarvan
geproduceerde stof nog aan
merkelijk soepeler".
Maar dat is niet het grootste
voordeel. De totale vezelop
pervlakte is door het grotere
aantal filamenten aanzienlijk
toegenomen. Als deze fila
menten dan ook nog eens wa
terafstotend worden gemaakt,
is de werking daarvan aan
merkelijk sterker dan voor
heen. Een druppel vocht
krijgt eenvoudig de kans niet
om in een zo dicht vezelopper
vlak, dat toch lucht doorlaat,
door te dringen.
De micro-filamenten heb
ben volgens De Ruiter in ver
gelijking met de membranen
het voordeel, dat ze niet in een
laminaat hoeven te worden
verwerkt. Ook deze nieuwe
vinding wordt momenteel
met name gebruikt voor zeer
specifieke werkkleding, waar
aan hoge eisen worden ge
steld, zoals de kleding van zie
kenhuispersoneel in operatie
kamers.
De Ruiter verwacht dat de
ontwikkeling van membra
nen en micro-fibres zich in de
toekomst nog zal voortzetten.
Hierdoor is het niet uitgeslo-
Liesbeth Verheul maakt schoenen waar je aan gaat hechten. loto gpd;
Duurder, duurzamer en voor
zichtig meelopend met de ras
voortschrijdende techniek.
Dat is de tendens in de relatie
geschenken. Pen, stropdas,
paraplu, agenda, spel kaarten
en doosje lucifers, met be-
drijfsopschrift, houden de ra
ce onvermoeibaar vol. De
duurdere materialen leer,
zijde winnen terrein. Het
pakket wijn (bier), kaas en
zoutjes blijft het goed doen.
De handel houdt de vijftig
gulden-grens van 'Oort'
scherp in de gaten.
breid assortiment, ook een
voorwaarde voor lidmaat
schap van de vereniging. Van
Wijk signaleert de tendens
'duurder en duurzamer', de
agenda in leer, de das van zij
de. "Het gaat tegenwoordig
ook wel eens de kant van het
reisje op, maar dan vaker in de
relatie werkgever-werkne
mer. Als beloning krijgt het
personeel een reisje aangebo
den. Het ouderwetse kerst
pakket vertoont de neiging
kleiner en beter te worden".
De chip heeft zijn intrede
gedaan in het relatiege
schenk. Een van de grotere
computerfabrikanten levert
een 'personal manager'. In
wezen een agenda, maar via
chipjes voorzien van een ver
bluffende reeks mogelijkhe
den. Bijvoorbeeld: telefoon
lijst, persoonlijke boekhou
ding, een lijst van goede en
slechte wijnjaren. Handig om
een relatiegeschenk mee sa
men te stellen.
Niet eenvoudig
Een relatiegeschenk kopen is
nog zo eenvoudig niet, ten
minste voor wie iets meer wil
dan de kleinigheden met op
schrift of het wijnpakket. De
handel is tamelijk omvangrijk
425 bedrijven maar na
men zijn niet gemakkelijk te
vinden. De ongeveer dertig
blijvertjes zijn verenigd in de
Verecla, de Nederlandse ver
eniging van groothandelaren
in relatiegeschenken, premi
ums en reklame-artikelen. De
rest varieert continu in sa
menstelling. Verecla-secreta-
ris Van Wijk: "Veel van die be
drijven bestaan maar een paar
jaar. Vijf jaar bestaan is een
'voorwaarde' voor toelating
tot de Verecla"
ren
Toepassing van dunnere
stoffen betekent ook soepeler
kleding en dus - alweer - meer
draagcomfort. En dan kan het
gebeuren dat dank zij de nieu
we materialen de hengelaar
van maart tot november in de
zelfde (dunne) regenjas langs
de waterkant kan zitten en de
fietser met hetzelfde jack niet
alleen een mild vooijaars-
buitje, maar ook een gure
herfststorm kan trotseren. En
dat beiden onder alle weers
omstandigheden behaaglijk
warm en droog blijven.
^10
SBÉÉS®
Nieuwe materialen verbeteren draagcomfort van kleding belangrijk
ten, dat het totale kleding-
beeld op den duur zal gaan
veranderen. Immers, dank zij
de specifieke eigenschappen
van deze membranen kan
worden volstaan met een veel
dunnere bovenstof, die
slechts dient als bescherming
van het membraan. Een ge
volg daarvan is dat het duide
lijke verschil tussen zomer- en
winterkleding enigszins zal
vervagen. "Uiteraard zolang
er geen sprake is van extreme
omstandigheden, want bij bit
tere kou zal de bovenstof toch
voldoende volume moeten
hebben om te kunnen isole-
Voorraad
De meeste geschenken zijn in
voorraad of gemakkelijk te
bemachtigen. "Wil iemand
iets dat nog niet bestaat, dan
gaat de groothandel op zoek
naar een producent. Er is een
bedrijf dat uitsluitend dassen
in opdracht maakt. Voor luci
fers, ook nog altijd heel popu
lair, komen we wel eens in Ja
pan terecht". De handel stelt
er een eer in op de 'meest idio
te vragen' het antwoord te vin
den. "U moet kunnen krijgen
wat u wilt weggeven, van een
zilveren condoomhouder tot
een plastic niemendalletje.
Dat eerste voorbeeld schiet
me trouwens zomaar te bin
nen, ik geloof niet dat daar
ooit naar gevraagd is".
