Kritiek op Israël na
uitzetten Palestijnen
Major laat EG een heel
ander Brits geluid horen
Hiescu maant Roemenen tot kalmte
Waarschuwing VS na moord op joden genegeerd
Milj ardenmvesteringen
nodig in Lat ij ns-Amerika
Radicale pastoor leidt
bij verkiezingen Haïti
Albanese politie arresteert
157 mensen na betogingen
DE BANKSERVICE
VAN DE BBL
KENT GEEN GRENZEN.
BBL
MAANDAG 17 DECEMBER 1990
TEL AVIV (GPD/Rtr/AFP) - Israël hervat het verbannen van Palestijnen uit de bezette
gebieden. De militaire autoriteiten hebben het afgelopen weekeinde deportatie-orders uit
gevaardigd tegen vier inwoners van de Gazastrook. Vanaf het begin van de Palestijnse op
stand, drie jaar geleden, heeft Israël 58 Palestijnen verbannen. De Arabische Liga en de
Egyptische regering hebben de voorgenomen uitwijzing veroordeeld.
WASHINGTON (IPS) - Latijns-
Amerika heeft de komende vijfjaar
jaarlijks ten minste zes miljard dol
lar aan buitenlandse investeringen
nodig om een gezonde economi
sche groei te realiseren. Als die
groei eenmaal goed op gang is geko
men. worden nieuwe investeringen
goeddeels overgenomen door "te
rugkerend vluchtkapitaal".
Dat staat in een vandaag gepre
senteerd rapport van de Inter Ame
rikaanse Ontwikkelingsbank (IDB).
Volgens de IDB kunnen de Latijn-
samerikaanse landen tegen het ein
de van de jaren negentig een econo
mische groei van vier procent reali
seren, mits zij doorgaan met hun be
leid om de economie te liberaliseren
en de inflatie te bestrijden.
Alle Latijnamerikaanse landen
hebben de afgelopen jaren gekozen
voor drastische economische libe
raliseringen door het indammen
van staatsinvloed op de economie,
de verkoop van staatsbedrijven aan
de particuliere sector en forse be
snoeiingen op de overheidsuitga
ven. De IDB erkent dat dit een hard
proces is, waarvan de resultaten op
korte termijn nog niet zichtbaar
zijn. Op de lange termijn wordt hier
mee de Latijnsamerikaanse econo
mie echter weer gezond gemaakt,
aldus de bank.
De Latijnsamerikaanse landen
boekten in de jaren zestig en zeven
tig nog een economische groei van
ruim vijf procent. In de jaren tachtig
kwam er de klad in. Volgens de IDB
moet de draad van de jaren zeventig
weer worden opgepakt.
Daarvoor zijn allereerst investe
ringen vanuit het buitenland nodig
om het vertrouwen in de Latijn
samerikaanse economie te herstel
len. Als dat is gebeurd, zullen ook
degenen die nu investeren in pro
jecten buiten Latijns-Amerika hun
geld weer terughalen, zo stelt de
IDB. Volgens de bank kan terugke
rend 'vluchtkapitaal' voor drie
kwart voorzien in de kapitaalbe-
haefte van het continent.
De eerste tekenen daarvan zijn
volgens de IDB al te zien in Mexico.
Sinds de start van de economische
hervormingen is drie miljard aan
vluchtkapitaal weer teruggevloeid
naar het land.
Een andere motor van de econo
mische groei is volgens de IDB het
stimuleren van de export van niet-
traditionele produkten in tegenstel
ling tot grondstoffen. De vervaardi
ging van niet-traditionele (verwerk
te) produkten gaat gepaard met di
recte investeringen waardoor de
werkgelegenheid toeneemt en de
binnenlandse markt groeit.
De stijging van de olieprijs is op
de korte termijn een flinke opsteker
voor de olieproducerende Latijn
samerikaanse landen zoals Ecua
dor, Venezuela en Mexico. Op basis
van een prijs van 25 dollar per vat
schat de IDB dat de hogere olieprijs
Latijns-Amerika jaarlijks 600 a 700
miljoen dollar aan extra inkomsten
oplevert.
Sinds september van het vorig jaar
was de straf echter niet meer toege
past, voornamelijk als gevolg van
internationale protesten. Deporta
tie varr burgers uit bezet gebied is in
strijd met de Vierde Geneefse Con
ventie. De drievoudige moord afge
lopen vrijdag op joden in Jaffa
vormde voor de Israëlische rege
ring de aanleiding om de eerste ver
banningsorders uit te vaardigen. In
het afgelopen weekeinde zijn ver
der vele honderden, volgens Pale
stijnse bronnen vijftienhonderd, is
lamitische activisten gearresteerd.
In de Israëlische veiligheidszone
in het zuiden van Libanon is het gis
teren tot een treffen gekomen tus
sen Palestijnse guerrillstrtjders en
Israëlische militairen. Daarbij zijn
drie Palestijnen gedood en drie is-
raëliers gewond geraakt. Het ge
vecht had plaats bij Marwahine, één
kilometer van de grens met Israël.
Volgens de bronnen waren circa
tien guerrillastrijders onderweg
naar Israël, maar stuitten zij in de
veiligheidszone op een Israëlische
patrouille.
Verwacht wordt dat de deporta
ties Israël opnieuw in conflict zul
len brengen met de internationale
gemeenschap, en dan vooral met de
Verenigde Staten. De afgelopen
week heeft de Amerikaanse ambas
sade in Tel Aviv intensief overleg
gevoerd met Israëlische regerings
vertegenwoordigers. Als resultaat
daarvan hebben de Amerikanen Is
raël gewaarschuwd voor een "harde
reactie van Washington" als zou
worden overgegaan tot nieuwe de
portaties. Kort daarna maakten de
militaire autoriteiten bekend dat
vier inwoners van de Gazastrook
worden verbannen.
De vier zijn Fadel Haled Zaher
Za'abut (34) en Imad Haled Namek
El-Alami (34), beiden uit Gaza-stad,
Mustapha Yousef Abdallah Lidoi
(26) en Mustapha Achmed Mach-
mud Kanua (45), beiden afkomstig
uit het vluchtelingenkamp Jabalya.
Ze worden ervan verdacht promi
nente leiders te zijn van Harnas, de
islamitische verzetsbeweging in de
bezette gebieden. Alle vier hebben
de laatste jaren korte of langere tijd
in de gevangenis doorgebracht, al is
geen van hen ooit formeel veroor
deeld.
De aanklacht tegen het viertal is
opruiing en aanmoediging van aan
vallen op Israëlische militairen en
burgers. Volgens een bekendma
king van het leger heeft de oudste
van de vier, Mustapha Kanua, onder
meer in preken in moskeeën opge
roepen tot het gebruik van vuurwa
pens in de strijd tegen de joden. Hij
zou in die preken de gelovigen ook
hebben opgeruid tegen de Verenig
de Staten "en andere leden van de
Veiligheidsraad die zich hebben
uitgesproken tegen Irak in het Golf-
conflict". De vier inwoners van de
Gazastrook zijn tegen hun deporta
tie in beroep gegaan bij een militair
tribunaal. Daarna kunnen ze nog te
recht bij het Hooggerechtshof,
maar dat heeft nog nooit een depor
tatie-order ongedaan gemaakt.
De vier deportaties vormen waar
schijnlijk de inleiding voor een veel
groter aantal in de komende paar
maanden. De kleinere rechtse par
tijen in het kabinet ijveren al gerui
me tijd voor het op grote schaal ver
bannen van Palestijnen die worden
beschouwd als de drijvende kracht
achter de opstand. Minister van we
tenschapsbeleid Yuval Ne'eman
van de ultranationalistische Te-
chiya verklaarde het afgelopen
weekeinde nog eens dat alleen door
de uitzetting van minstens duizend
Palestijnen de strijd tegen de in
tifada kan worden gewonnen.
BUKAREST - Duizenden Roemenen protesteerden gisteren, de herdenkingsdaag van het begin van de
in Timisoara, tegen de regering van Iliescu en eisten zijn aftreden.
Van onze correspondent
Rob Sprenkels
MEXICO-STAD - Haïti krijgt
waarschijnlijk een rooms-katholie-
ke pastoor als president. De eerste
uitslagen van de gisteren gehouden
verkiezingen wijzen op een over
weldigende overwinning van Jean-
Bertrand Aristide. Indien deze
nogal radicaal ingestelde priester
meer dan vijftig procent van de
stemmen behaalt - en daar ziet het
wel naar uit - is zelfs geen tweede
ronde meer nodig.
In de krottenwijken van Port-au-
Prince werd vannacht al uitbundig
feest gevierd. De eerste uitslagen
geven de pas 37-jarige Aristide, die
in de eerste plaats sociale rechtvaar
digheid predikt, bijna zestig pro
cent van de stemmen. Tweede,
maar met een grote achterstand, is
de conservatief Mare Bazin, de favo
riet van Washington.
De gang naar de stembus verliep
nogal chaotisch. In sommige van de
onmetelijke krottenwijken in en
'o urie roncj (je hoofdstad Port-au-Prince
(foto AP)
LONDEN/WENEN/TIRANA
(GPD/AFP/Rtr) - Na de gewelddadi
ge betogingen in verschillende Al
banese steden zijn 157 mensen gear
resteerd, die vandaag al voor de
rechter moeten verschijnen. Politie
chef Chemal Ljama zei gisteren
voor de radio dat 55 personen in El-
basan, 60 in Shkoder en 42 in Dür-
res waren opgepakt.
President Ramiz Alia herstelde
dit weekeinde met behulp van het
leger de rust in de hoofdstad Tirana
en diverse provincieplaatsen. Pant
serwagens en legertanks hebben
bezit genomen van de straten in El-
basan, Shkoder, Kavaje en Dürres,
aldus Albanese journalisten in con
tact met buitenlandse verslagge
vers.
Ondertussen hield de communis
tische regering onverwachts eerste
besprekingen met de nieuwe oppo
sitionele Democratische Partij. Gra-
moz Pashko, econoom aan de uni
versiteit van Tirana en oprichter
van de Democratische Partij, zei dat
hij en mede-oprichter Sali Berisha
gisteravond premier Adil Garcani
op diens uitnodiging hebben ont
moet. "We bespraken de huidige si
tuatie en de gebeurtenissen in de
vier steden", zei Pashko.
De Democratische Partij zal zich
morgen officieel laten registreren
en waarschijnlijk tegelijkertijd plei-
Proces Mendes
Twee Braziliaanse boeren zijn zater
dag veroordeeld tot negentien jaar
gevangenisstraf voor de moord op
de bekende milieu-activist Chico
Mendes op 22 december 1988. De
23-jarige Darci Alves da Silva werd
schuldig bevonden aan de uitvoe
ring van de moord op Mendes. Zijn
vader, Darly Alves da Silva, had op
dracht gegeven tot de moord.
Massa-ontsnapping
De ontsnapping zaterdagavond van
81 gedetineerden uit de gevangenis
in de Atheense voorstad Korydallos
heeft grote hilariteit gewekt. Er was
in dit instituut nog geen opvolger
voor de directeur die vorige maand
was ontslagen na een spectaculaire
ontsnapping van veertien gevange
nen.
Duitsland
Met zijn plannen om de wegenbe
lasting en telefoonkosten te verho
gen heeft CSU-minister Waigel (fi
nanciën) gisteren politieke op
schudding veroorzaakt in de Duitse
regeringscoalitie van christende
mocraten en liberalen. Waigel wil
hiermee de kosten voor de Duitse
eenwording betalen.
Moldavië
Meer dan 200.000 mensen hebben
gisteren in Kisjinov, de hoofdstad
van de Sovjetrepubliek Moldavië,
betoogd tegen het door president
Gorbatsjov voorgestelde nieuwe
Unieverdrag.
ten voor uitstel van de parlements
verkiezingen van 10 febrauari naar
april of mei, aldus Pashko.
De leider van de Democratische
Partij verklaarde dat hij er bij de
premier ook op heeft aangedrongen
dat de arrestanten die na de demon
straties van verleden week zijn op
gepakt een eerlijk proces krijgen.
De besprekingen van gisteravond
lijken een teken van daadwerkelij
ke verandering in de opstelling van
de regering en van bereidheid tot
een dialoog met de oppositie. De
nieuwe partij beklaagde zich eerder
gisteren nog over de starre houding
van de communisten die een aan
bod om gezamenlijk de onlusten op
meer vreedzame wijze te bedwin
gen hadden afgewezen.
TIMISOARA/BUKAREST
(Rtr/AFP/DPA/AP) - De Roemeense
president Ion Iliescu heeft gisteren
met name de inwoners van Timisoa
ra opgeroepen de democratie niet
door "intolerantie en agressie" in
gevaar te brengen. Gisteren protes
teerden tienduizenden mensen in
het land tegen de regering van Ilies
cu en eisten zijn aftreden.
De grootste betoging was in Ti
misoara waar gisteren precies een
jaar geleden de aanzet werd gege
ven tot de bloedige omwenteling
die een eind maakte aan het bewind
van dictator Nicolae Ceaucescu. Bij
de opstand in Timisoara vielen ver
ledenjaar 79 doden en meer dan 200
gewonden, terwijl in heel Roemenië
meer dan 1000 mensen omkwamen
tijdens revolutie.
Ook in de hoofdstad Bukarest wa
ren duizenden mensen op de been.
Zij beschuldigden de president en
het Front van Nationale Redding
van verraad van de hoop op vrijheid
en welvaart die het Roemeense volk
koesterde na de jarenlange dicta
tuur.
'Zeker 74 doden bij staldng Marokko'
MADRID/FES (GPD) De situatie
in veel Marokkaanse steden na de
algemene staking van afgelopen
vrijdag is nog altijd gespannen.
Overal patrouilleren soldaten en
eenheden van de politie, terwijl
vakbondsleiders zijn ondergedo
ken om arrestatie te voorkomen.
De twee vakbonden die tot de al
gemene staking hadden opgeroe
pen - de socialistische Democrati
sche Federatie van de Arbeid (DDT)
en de Algemene Unie van Marok
kaanse Arbeiders (UGTM) - blijven
volhouden dat zeker 74, vooral jon
ge mensen door kogels zijn gedood.
De meeste slachtoffers vielen in de
stad Fes. Een woordvoerder van
premier Azzedine Laraki heeft tot
nu toe slechts vijf slachtoffers en
127 gewonden toegegeven. Van
daag zou het Marokkaanse parle
ment in de hoofdstad Rabat in
spoedzitting bijeen komen.
Iliescu richtte zich in een toe
spraak die door radio en televisie
werd uitgezonden tot de inwoners
van Timisoara en riep hen op tot
"dialoog en begrip". Hij betoogde
dat "de verworvenheden van de re
volutie bedreigd worden door poli
tieke instabiliteit en ernstige sociale
spanningen" die het land naar "cha
os en anarchie" kunnen leiden.
Iliescu erkende dat het "de plicht
van de machthebbers is" een dia
loog aan te gaan met elke politieke,
studenten- of werknemersorganisa
tie die zijn ontevredenheid uit om
een. oplossing te vinden.
Op de eis dat hij moest aftreden
reageerde Iliescu met de opmer
king dat het afzetten van een geko
zen regering slechts tot moelilijkhe-
den zal leiden. "Gewelddadigheid,
intolerantie noch agressie kunnen
de problemen oplossen waar wij nu
en in de toekomst voor staan. Dat
zou slechts op een terugkeer van de
dictatuur uitlopen - hetzij een links-
hetzij een rechts georiënteerde".
In Timisoara trotseerden velen
een ijzige regen om te herdenken
dat een jaar geleden de opstand te
gen Ceaucescu begon. "Het is triest
te denken dat mensen hier in Ti
misoara zijn gestorven om de ene
leugen te vervangen door een ande
re", zo zei Horia Rusu van de Natio
nale Liberale Partij, één van de zes
partijen die zaterdag de anti-rege
ringscoalitie Nationale Conventie
voor Democratie (NCID) vormden
en Iliescu vroegen de regering te
wijzigen. Zo'n regering van nationa
le eenheid zou het land naar ver
vroegde verkiezingen moeten lei
den, onder leiding van een "neutra
le figuur die niet afkomstig is uit het
Front voor Nationale Redding".
Stakende werknemers in Ti
misoara willen actie blijven voeren
tot de regering aftreedt. Studenten
verklaarden dat zij doorgaan met
het boycotten van colleges om de
regering tot vertrek te dwingen.
Ook elders zijn studenten en docen
ten in staking.
waren om twaalf uur 's middags de
stembureaus nog altijd niet ge
opend. Duizenden mensen stonden
al uren in de brandende zon te
wachten.
Langzaam maar zeker zette het
ongeduld zich om in wantrouwen.
Was er soms opzet in het spel? Was
dit wellicht een poging om Aristide,
'le pere Titid' zoals het voetvolk
hem liefkozend noemt, van de
macht af te houden?
In Cité Soleil, een van de armoe
digste wijken van Port-au-Prince,
kwam het tot spontane protestma
nifestaties. "Met of zonder verkie
zingen, Aristide wordt president",
zo schreeuwden de uitgelaten mas
sa's in koor. Maar de komst van
vrachtwagens vol met zwaarbewa
pende soldaten was genoeg om de
gemoederen te bedaren. Via de ra
dio liet het verkiezingstribunaal we
ten dat de stembureaus open zou
den blijven om iedereen de kans te
geven te stemmen.
Ondanks de chaos verliep de
gang naar de stembus naar Haiti-
aanse maatstaven op voorbeeldige
wijze. Er waren dit keer geen
moordpartijen zoals drie jaar gele
den, toen aanhangers van de vroe
gere Duvalier-tirannie een eerste
poging om vrije verkiezingen te
houden in een bloedbad smoorden.
Olszewski vormt
nieuw kabinet Polen
WARSCHAU (DPA) - President
Lech Walesa van Polen heeft dit
weekeinde de 60-jarige Jan Ols
zewski gevraagd een nieuwe rege
ring te vormen. Olszewski wordt de
opvolger van Tadeusz Mazowiecki,
die als premier aankondigde na zijn
verlies in de presidentsverkiezin
gen. Olszewksi is een jurist die voor
al in politieke processen zijn sporen
heeft verdiend. Sinds eind '50 was
hij als verdediger betrokken bij bij
na alle grote politieke processen.
Dat leverde hem tussen 1968 en
1970 een beroepsverbod op. Ols
zewski behoorde van meet af aan tot
het Comité voor de verdediging van
de Arbeiders en tot de staf van advi
seurs van Walesa en het vakver
bond Solidariteit.
ADVERTENTIE
ROME - De aanwezigen in de Ro
meinse Galleria Colonna moesten
zaterdag jaren teruggaan in hun ge
heugen om zich een Britse premier
te herinneren die zich zo positief
uitliet na een Europese top. Dit keer
geen gebekvecht met Margaret
Thatcher, maar een constructieve
John Major.
Die was, net als iedereen, 'zeer te
vreden' met de resultaten van de
EG-top. "Het was allemaal erg posi
tief. We kunnen met zijn twaalven
doorgaan. Wij zijn gebonden aan de
toekomst van Europa". Zulke woor
den waren lange tijd niet uit Britse
mond te horen geweest.
Major was tevreden over de EG-
top om zijn eerste geslaagde optre
den op het EG-toneel, Lubbers om
dat hij heeft voorkomen dat Kohl en
Mitterrand nu al een te grote greep
op het Europese gebeuren zouden
krijgen, en dat tweetal zelf omdat
hun voorstellen toch een hoofdrol
gaan spelen.
Maar de meeste aandacht ging uit
naar John Major. De andere leiders
waren het erover eens dat het Britse
EG-beleid (nog) niet wezenlijk is
veranderd, maar dat de toon toch to
taal anders is. Geen Thatcher meer
die met bitse interventies iedereen
tegen zich in het harnas wist te ja
gen.
Thatchers leerling heeft er duide
lijk gekozen voor een aanpak van.
'tijdrekken maar erbij blijven'. Hij
wil invloed blijven uitoefenen. "Hij
heeft zijn credo op tafel gelegd en
ons duidelijk gemaakt dat hij en
thousiast verder wil werken aan de
constructie van Europa", zei Lub
bers.
Dat kon ook omdat in Rome niets
onherstelbaars gebeurde. De twaalf
gaan het komende jaar in twee con
ferenties praten over de omvorming
van de EG tot een economische en
monetaire, en een politieke unie.
Vooral wat de politieke unie betreft
staat nog niets vast, zo zei Major te
vreden.
De meningen over die politieke
unie zijn inderdaad nog lang niet
uitgekristalliseerd. Zo staat Kohl en
Mitterrand een andere politieke
unie voor ogen dan Lubbers of Mar
tens. Het was daarom niet mogelijk
de Britten opnieuw te isoleren. De
twaalf gaan de discussie veel onbe-
vangener in.
"Dat was ons hoofddoel", zei Ma
jor. "Sommige voorstellen zijn voor
ons niet aanvaardbaar, maar zij zul
len bij unanimiteit moeten worden
aanvaard, en er gebeurt dus niets
wat wij niet willen. Er ligt een menu
op tafel en onze favoriete schotels
staan erop. Maar wat we niet lusten
zullen we niet eten".
Lubbers verwacht dan ook "dat
er nog wel een terugslag zal komen"
in de ogenschijnlijk soepeler Britse
houding. "Personen veranderen de
politiek van een land niet", zei ook
voorzitter Jacques Delors van de
Europese Commissie.
Niet beschaamd
Maar ook hij maakt zich geen illu
sies. Delors waarschuwde Major in
niet mis te verstane bewoordingen
de monetaire unie, waar de rest het
over eens is, niet te dwarsbomen.
"Als we opnieuw een politieke cri
sis moeien uitlokken, zullen we dat
doen", zo verwees hij naar de val
van Thatcher over 'Europa'.
Veel Britten beschouwden die
opmerking als een schaduw over
Majors succesvolle EG-optreden.
Maar het kwam hem niet zo slecht
uit. Had Delors hem omstandig ge
prezen, dan zou dat zijn geloofwaar
digheid in de eigen conservatieve
kring, anderhalf jaar voor de verkie
zingen, geen goed hebben gedaan.
Nu kon hij opgewekt terugkeren
naar Londen. Met de vooral door de
Britten zo bepleite opheffing van
economische sancties tegen Zuid-
Afrika op zak, en zonder voor de fe
deralisten van het continent door de
knieën te zijn gegaan. De leerling
heeft zijn leermeesteres niet be
schaamd.
De twaalf zijn hoopvol begonnen
aan de bnderhandelingen over de
monetaire en politieke unies. Eind
volgend jaar, als Nederland voorzit
ter van de EG is, moeten er beslui
ten vallen. Vooral op Luxemburg
(dat ons voorgaat) en Den Haag rust
dus een zware verantwoordelijk
heid om die onderhandelingen in
goede banen te leiden. Dat verklaart
wellicht ook het optreden van Lub
bers en Van den Broek in Rome.
Zij wisten te voorkomen dat de
opvattingen van Mitterrand en Ko
hl over de rol van de Europese rege
ringsleiders (de 'Europese Raad') in
de Europese Unie, nu al een duide
lijk stempel op de onderhandelin
gen zouden drukken. Uit naam van
de 'kleintjes' in de EG roerde Lub
bers zich geducht. De kleintjes zijn
het erover eens dat de Europese top
geen alles-beslissend en nauwelijks
controleerbaar 'super-orgaan' moet
worden, maar sommigen vrezen te
gelijk dat Lubbers' agressieve op
treden averechts kan uitwerken.
Dat zal moeten blijken. Voorlopig
heeft Lubbers bereikt dat slechts
onderzocht wordt of de positie van
de Europese Raad moet worden
versterkt. Daar kan je alle kanten
mee uit en iedereen was tevreden.
Een Major-achtige aanpak, zou je al
bijna zeggen.
Een bankrelatie in België? Vlakbij. Geen gek idee. De
zekerheid dat alles binnenskamers blijft, want uw geldzaken
gaan niemand anders aan.
De BBL is de tweede Belgische grootbank. Met een
full-service die kan bogen op jarenlange internationale erva
ring en dynamisch vakmanschap.
Beleggen op korte of lange termijn in Nederlandse gul
den, Belgische frank en andere deviezen, vermogensbeheer,
een spaarrekening of gewoon een advies, onze service kent
geen grenzen.
Kom ons eens opzoeken. Dan merkt u meteen dat een
bezoek aan België niet alleen prettig maar ook voordelig
kan zijn.
In de zowat 1000 BBL-Kantoren zal men u graag alles
vertellen over de voordelen van een bankrekening in België.
DE BANK DIE VERDER DENKT DAN EEN BANK
