'Gevaar ntiheuvervuiliiig overdreven'
Rol politievrouwen op tv
niet erg waarheidsgetrouw
TNO Leiden onderzoekt effect
milieuvervuiling op hersenen
Busmaatschappijen willen
dubbel aantal reizigers
Bavo en De Haf akker
strijden om gronden
ligtaxi goedkoop vervoer
©uöitoutoï
ZATERDAG 15 DECEMBER 1990
LEIDEN - TNO Leiden gaat on
derzoeken of stoffen die het
milieu vervuilen ook invloed heb
ben op de hersenfuncties van de
mens. Middels een EEG (elektro
encefalo-gram) en andere moder
ne methoden kunnen eventuele
afwijkingen worden aangetoond
nog voor er échte schade ontstaat.
TNO doet het onderzoek bij een
groep van zo'n driehonderd Lei-
denaars in de leeftijd van twintig
tot tachtig jaar. Ze zijn met een
huis-aan-huis brief geworven.
Het onderzoeksinstituut zoekt
nog enige aanvulling in de leef
tijdsgroep van zestig tot tachtig
jaar.
Niet alleen de eventuele effec
ten van milieuvervuiling worden
onderzocht, maar alle invloeden
van stoffen op de functie van de
hersenen. Mensen die klachten
hebben en de invloed van bepaal
de stoffen vermoeden, kunnen de
aard en de ernst daarvan in het
onderzoek laten bepalen.
Het onderzoek zelf houdt in dat
er een EEG wordt afgenomen.
Zo'n EEG registreert de hersen-
signalen, een onschuldige hande
ling die geen risico's inhoudt. Tij
dens de registratie, die ongeveer
veertig minuten duurt, ligt de
proefpersoon op een onderzoek-
bank met een soort 'badmuts' op.
Het enige dat van de deelnemer
wordt verlangd is af en toe de
ogen te sluiten of te openen.
Met nadruk zegt TNO dat er
'met de grootste zorgvuldigheid'
met de gegevens wordt omge
gaan. Zolang de naam eraan is ge
koppeld, is privacy gewaarborgd.
Geeft de proefpersoon hiervoor
toestemming, dan kan de verkre
gen informatie - indien gewenst -
aan de huisarts worden doorge
speeld.
Overigens kan niet iedereen
aan het onderzoek delnemen.
Mensen die meer dan twintig si
garetten per dag roken en zij. die
dagelijks een fles sherry nuttigen
en daardoor in een soort roes ver
keren, zijn niet geschikt voor het
verkrijgen van juiste standaard
normen.
Hoewel veel mensen inmiddels
positief op deelname aan het her
senonderzoek hebben gerea
geerd, zijn er ook andere gelui
den. Eén van de geluiden die de
onderzoekers heeft bereikt, is een
brief van een Leidse vrouw die
zegt dat de wetenschappers hun
onderzoek aan de staart begin
nen. Zij is van mening dat de fi
nanciën niet in het onderzoek
moeten worden gestoken. Begin
aan de kop en besteed het geld
aan het milieu zelf. "Uw en onze
hersenen zullen er wel bij varen",
schrijft mevrouw A. de Vries.
"Niemand houdt het vol om 'ach
teruit' te lopen, dat is verspilde
energie. Ik doe een warm pleidooi
dat uw instituut zich gaat inzetten
voor milieuonderzoek en stimu
lans. Er is veel te doen, ook voor
Studie moet nog leiden tot plannen
LEIDEN/ALPHEN/KATWIJK -
Binnen twintig jaar willen de bus
maatschappijen NZH, Centraal- en
West-Nederland en de Nederlandse
Spoorwegen, proberen twee keer
zoveel reizigers uit de regio's Lei
den en Alphen en de Duin- en Bol
lenstreek de bus en de trein in te
lokken als nu het geval is. Bijna der
tig gemeenten uit dit gebied hebben
het plan met enthousiasme begroet.
De Leidse wethouder J. Walen
kamp gaf gistermiddag het start
sein voor een studie die binnen een
half jaar moet leiden tot concrete
LEIDEN De Leidse
universiteit wil het milieu
tot speerpunt verheffen.
Uitgewerkte plannen voor
een nieuwe studierichting
milieuwetenschappen zijn
onlangs door het college van
bestuur goedgekeurd. De
universiteit wil zes ton
steken in de nieuwe studie.
De universiteitsraad moet
nog een eindoordeel vellen,
maar dit lijkt een formaliteit.
Wat kan onderzoek en
onderwijs op universitair
niveau aan de
milieuproblematiek
bijdragen? Volgens de
Leidse hoogleraar
toxicologie, prof. dr. G.J.
Mulder, is het ook belangrijk
de angst bij de bevoking weg
te nemen. "Het directe
gevaar van milieuvervuiling
voor de gezondheid wordt
enorm overdreven".
De Leidse universiteit is niet de eni-
ge in Nederland die van milieuver
vuiling een speerpunt wil maken.
Milieu-opleidingen schieten als
paddestoelen uit de grond. De uni
versiteit van Amsterdam wil een
Centrum voor Milieuvraagstukken
oprichten en daarmee haar eigen
speerpunt realiseren. Maar liefst
vijftig a zestig onderzoekers zouden
zich in het centrum kunnen storten
op het milieu. Ook elders worden
milieu-opleidingen uit de grond ge
stampt. Het gaat meestal om boven
bouwstudies: studenten kiezen een
hoofd-studierichting en specialise
ren zich dan op het terrein van het
milieu.
De Vereniging van Samenwer
kende Nederlandse Universiteiten
(VSNU) adviseert over alle aanvra
gen voor nieuwe milieustudies. "We
toetsen of het zinvol is", aldus een
woordvoerster. "Uiteindelijk be
slist de minister van onderwijs over
de aanvraag van een universiteit.
Op dit moment is er vanuit de sa
menleving een grote vraag naar
mensen die deskundig zijn op het
gebied van het milieu. Nu universi
teiten iets meer vrijheid hebben ge
kregen, kunnen ze sneller op die
vraag inspringen".
In Leiden kunnen studenten
straks kiezen tussen een milieuspe-
cialistische afstudeerrichting bin
nen de eigen faculteit en een vrije
Leidse hoogleraar toxicologie relativeert direct gevaar gezondheid
studierichting milieukunde. Vol
gens voorzitter van de adviescom-
misie, prof. dr. G.J Mulder, hoogle
raar toxicologie (giftige stoffen) van
het Centrum voor Bio-farmaceuti-
sche wetenschappen, is de nieuwe
studierichting toe te juichen. "Het
is een hele goede zaak dat geld vrij
komt voor onderzoek en onderwijs
op dit terrein. De initiatiefnemers
bij het Centrum voor Milieukunde
(CLM) hadden het v^ak moeilijk
wat financiën betreft. Straks kan op
grotere schaal onderzoek worden
gedaan en onderwijs worden gege
ven."
Angst
"Wellicht kunnen de onderzoekers
bovendien ook de vaak ongegronde
angst voor gif wegenemen bij de be
volking", voegt Mulder hieraan toe.
Een wat vreemde uitspraak voor
een hoogleraar toxicologie, maar
Mulder wil deze stelling wel toelich
ten. "De directe schade voor de ge
zondheid bij milieuvervuiling is
meestal beperkt. Bij giftige grond
hoeven de bewoners die er bovenop
wonen echt niet bang te zijn dat ze
er kanker van krijgen. Die kans is
minimaal. De kans op kanker is vele
malen groter als je sigaretten rookt.
De indirecte schade van die giftige
grond is veel groter dan de directe
bedreiging voor de gezondheid. Met
indirecte schade doel ik op schade
aan ons hele ecosyteem: planten en
dieren en hun leefomgeving".
Op de langere termijn kan die in
directe schade aan ons milieu toch
wel grote gevolgen voor de gezond
heid hebben. "Hoe lang dat duurt,
dat is koffiedik kijken. Maar vast
staat dat schade aan lucht, bodem
en water, uiteindelijk ook schade
lijk is voor mens en dier", zegt de
hoogleraar. "Maar die paniekerige
reacties elke keer als ergens bodem
verontreiniging wordt ontdekt, zijn
echt overdreven. Natuurlijk, de
overheid moet er wat aan doen,
maar ziek zullen mensen heus niet
worden van dat gif'.
Pilsje
Mulder illustreert deze stelling met
het voorbeeld van de Leidse vuil
verbranding. De installatie.blies on-
DEN HAAG/NOORDWIJKER-
HOUT - Hoeveel juridische waarde
kan er gehecht worden aan een af
spraak tussen moeder en dochter?
Volgens de 'Haagse advocaat, R.
Hermans, is het geschil tussen de
Noordwijkse Stichting Bavo Cen
trum voor Psychiatrie en de Stich
ting De Hafakker afhankelijk van
het antwoord op deze vraag. Bavo
en De Hafakker strijden om Noord-
wijkerhouts onroerend goed.
De Hafakker eiste vrijdag in een
kort geding voor de Haagse rechter,
A.H. van Delden, nakoming van een
enkele jaren terug tussen partijen
gesloten overeenkomst. Volgens
die overeenkomst zou Bavo 11 hec
taren met daarop gebouwde opstal
len overdragen aan De Hafakker.
Bavo wil dat nu niet direct doen.
Bavo ontkent niet dat de stichting
in het verleden de intentie had de
gronden over te dragen. Er is echter
een wijziging ontstaan in de positie
van Bavo. De Stichting Bavo gaat
verhuizen naar het Rijnmond ge
bied. In Rotterdam worden negen
locaties bebouwd. Daar komen psy
chiatrische inrichtingen. De Rotter-
damse gronden kan Bavo op basis
van een erfpachtregeling van de ge
meente pachten.
Er is ook een nieuwe inrichting in
Capelle gepland. Capelle wil niet
verpachten. Deze gemeente wenst
voor het zogenoemde Schenkel-
-Noord project slechts grond te
verkopen. Dat gaat Bavo 9,2 miljoen
kosten.
Dit bedrag moet nog ergens van
daan komen. Nu is bekend dat de
gemeente Noordwijkerhout op een
deel van de eerder aan De Hafakker
toegezegde gronden woningen wil
laten verrijzen. Door middel van
verkoop van die kostbare bouw
gronden (die nu dus nog van Bavo
zijn) wil Bavo een deel van de
grondaankoop in Capelle financie
ren.
Advocaat Hermans vindt dat men
bij De Hafakker een beetje begrip
moet hebben voor de positie van
Bavo. "Het is niet zo dat ze kunnen
zeggen: dat financieringsprobleem
is jullie probleem. Dat is niet de ma
nier waarop moeder en dochter met
elkaar omgaan". Hermans meent
dat dochter Hafakker in dit geval
niet zo strikt vast mag blijven hou
den aan de toezeggingen van moe
der Bavo.
Het psychiatrisch ziekenhuis
Bavo is in 1914 opgericht. In de loop
der jaren kreeg het ziekenhuis naast
psychiatrische patiënten ook gees
telijk gehandicapten te verzorgen.
In 1986 is de afdeling voor de gees
telijk gehandicapten afgesplitst en
is de Stichting De Hafakker opge
richt. Als Bavo over de Rijnmondre
gio wordt verspreid, blijft De
Hafakker achter in Noordwijker
hout.
Eind volgende week doet rechter
Van Delden uitspraak in dit geschil.
De Leidse vuilverbranding leverde volgens hoogleraar toxicologie, prof.dr. G.J. Mulder, geen direct gevaar op voor de gezondheid.
langs de laatste rook uit omdat de Nu moet die nog te vaak inspringen heidsbeleid moet uitstoot van troep
sterk verouderde oven te veel scha- op paniekzaaien van actiegroepen jn grond, water en lucht zoveel mo-
delijke dioxines zou uitstoten. "De Heel nuttig maar het gaat vooral gelijk voorkomen. Over vervui-
norm voor het maximum toelaatba- ook om de lange termijn. Over- lings-effecten op gezondheid moet
re percentage dioxine is onlangs
nog bijgesteld naar boven. Dioxine
zou erg gevaarlijk zijn voor de ge
zondheid, maar ik vind dat wat te
zwaar aangezet. Uit een Ameri
kaans onderzoek is gebleken dat als
iemand zijn hele leven is blootge
steld aan de maximum toelaatbare
hoeveelheid dioxine, dit een schade
oplevert die overeenkomt met het
drinken van één pilsje in zeshon
derd jaar! Het gaat hier om een
schatting van het risico van een gif
tige stof voor de gezondheid. Als
mensen in Leiden kanker krijgen, is
de kans groter dat dat van de nicoti
ne van sigaretten komt".
Mulder vindt daarom dat er nader
onderzoek moet worden gedaan
naar de milieuvervuiling en de ef
fecten daarvan. "Ook om de paniek
en angst weg te nemen. Daarin is
ook een taak weggelegd voor de
overheid wat voorlichting betreft.
plannen. Leiden, Alphen. Katwijk
en de NZH vormen de stuurgroep
die de plannen stroomlijnt en het
openbaar vervoer in 2010 een tot se
rieuze concurrent van de personen
auto moet maken. De bus moet dan.
om een voorbeeld te noemen, als
het kan net zo snel op de plaats van
bestemming zijn als de auto. In elk
geval mag die bus er op z'n hoogst
de helft - voor wat de tijd betreft -
langer over de afstand doen.
Het openbaar vervoer, aldus het
plan, moet niet langer een mogelijk
heid 'bij gebrek aan beter' zijn, maar
een volwaardig alternatief voor de
auto vormen. Op dat te bereiken
worden deelplannen gemaakt voor
de jaren 1995,2000,2005 en 2010. Dit
wordt gedaan om ze eenvoudig aan
de wensen die dan gelden aan te
passen.
Een woordvoerder van de NZH
vertelde gisteren dat er vooral naar
de klant zal worden gekeken. Kij
ken met name waar de vervoerstro
men zich voordoen en welke capaci
teit er nodig is om die passagiers zo
'snel mogelijk op de plaats van be
stemming te brengen. Het is de be
doeling dat in eerste instantie wordt
gewerkt aan een hogere bezettings
graad van de bussen en de trein. De
NZH-woordvoerder sloot boven
dien de mogelijkheid niet uit dat er
in het gebied trams gaan rijden.
"Zeker", zo zei hij, "als mocht blij
ken dat hier behoefte aan bestaat.
Dan is een tram de moeite van het
bekijken waard. En we houden ze
ker rekening met de wensen van de
reiziger. Daartoe zullen we hen en-
queteren. Wat zij willen weegt heel
zwaar voor ons".
Wethouder W. de Jong, die na
mens de gemeente Alphen in de
stuurgroep zit, vertelde dat met na
me de spitsuren onder spanning
staan. "Maar we praten wel over het
totale openbaar vervoer. Vijftig pro
cent daarvan bestaat uit woon
werkverkeer. Het is de bedoeling
dat ook die andere vijftig procent de
bus en de trein in krijgen".
Joop Walenkamp merkte nog op
dat de regio's Leiden en Alphen en
de Duin- en Bollenstreek achterlo
pen bij de grote steden maar rede
lijk tred houden bij gebieden die
vergelijkbaar zijn. "We moeten op
passen de boot niet te missen", al
dus de Leidse wethouder. "Er moet
zeker wat gebeuren in plaatsen als
Katwijk, Noordwijk, Noordwijker
hout en Hillegom. Zij zijn de stief
kinderen van het openbaar vervoer.
Kijk nu eens naar Katwijk. Het is de
grootste gemeente in Nederland die
geen NS-station heeft".
Borstkanker
DEN BOSCH (ANP) - De katholie
ke bonden van ouderen verenigd in
de Unie KBO zijn tegen een leef
tijdsgrens van 70 jaar bij het lande
lijk onderzoek naar borstkanker bij
vrouwen. Die grens is volkomen
willekeurig en niet gebaseerd op
Dijkman) wetenschappelijk onderzoek, aldus
veel meer rationele voorlichting ko- de Unie in een brief aan minister
men. Universitair onderzoek en on- D'Ancona van wvc.
derwijs kan op deze terreinen een Volgens de Unie wijst de minister
zinvolle bijdrage leveren". leeftijdsdiscriminatie af.
De Jongh van RPF
is lijsttrekker bij
statenverkiezingen
GOUDA - Ton-de Jongh (45) uit
Leerdam is gekozen tot lijsttrekker
van de Reformatorische Politieke
Federatie (RPF) voor de provinciale
statenverldezingen in Zuid-Hol
land. De Jongh werd met unanieme
stemmen gekozen. De statenverkie
zingen worden gehouden op 6
maart volgend jaar.
Drs. de Jongh is al statenlid voor
de RPF in de gecombineerde fractie
van RPF en GPV in Zuid-Holland.
Sinds begin dit jaar is hij ook wet
houder in zijn woonplaats Leer
dam. Binnen de RPF is De Jongh
verder actief als coördinator en do
cent van de Stichting Kader en Vor
ming.
DEN HAAG/LEIDEN - Het Haag
se ziekenfonds Haaglanden begint
in samenwerking met ziekenver-
voerder het Witte Kruis op 1 januari
met een nieuwe vorm van zieken-
vervoer. Een arts kan voor het ver
voer van zijn patiënt dan kiezen uit
een ligtaxi of een ambulance. Een
ligtaxi is een auto met bed, maar
zonder dure apparatuur.
Een ambulancerit in Den Haag,
uitgevoerd door de GGD, kost 373
gulden, terwijl het Witte Kruis voor
een rit met ligtaxi 125 gulden in re
kening brengt. Volgens directeur D.
Zijderlaan van ziekenfonds Haag
landen kan alleen al in de regio Den
Haag voor vele honderduizenden
guldens per jaar bespaard worden
op ambulancevervoer. Nü wordt er
zijns inziens vaak ten onrechte door
artsen en patiënten een beroep ge
daan op de ambulance. Negen am
bulances zullen volgens een schat
ting van Haaglanden overbodig
worden door de komst van de lig
taxi. Volgens onderzoek zou lande
lijk zeker 35 procent van de patiën
ten die nu per ambulance worden
vervoerd, in aanmerking komen
.voor vervoer per ligtaxi.
Het Leidse ziekenfonds Zorgver
zekeraar Zorg en Zekerheid, over
legt maandag ovér een dergelijk
project in de Leidse regio. "Dit lijkt
ons een zeer aantrekkelijk plan.
Maar ligtaxi's mogen alleen geen
nadelige gevolgen hebben voor am
bulance-vervoer. Spoedeisende rit
ten mogen bovendien ook niet
duurder worden".
Meerderheid Nederlandse agentes herkent zichzelf niet
LEIDEN De rol van de vrouwe
lijke politieagent in series als 'Hill
Street Blues' en 'Cagney and La
cey' is niet erg waarheidsge
trouw. Dat vindt een krappe
meerderheid (58 procent) van de
Nederlandse politievrouwen. Bij
na 40 procent van de vrouwen
herkent zichzelf echter wel in de
televisiehelden. Een en ander
blijkt uit een enquête gehouden
onder rijks- en gemeentepolitie
ambtenaren in heel Nederland.
De enquête betrof de beoorde
ling van politieseries en Krimi's
op de televisie. Zijn de helden
waarheidsgetrouw, in hoeverre
wordt het eigen gedrag beïn
vloed, en geven de series de ge
middelde Nederlander een goed
of een verkeerd beeld van de poli
tie?
De enquête is afgedrukt in het
maandblad voor de politie en toe
gestuurd aan verschillende korp-
sen. Omdat de vrouw binnen de
series een speciale positie in
neemt, werden de vrouwelijke
agenten afzonderlijk benaderd
voor het beantwoorden van de
vragenlijst. Vorige maand zijn de
resultaten van de enquête onder
mannen bekend gemaakt, deze
maand die onder vrouwen.
De vrouwelijke agenten beoor
delen de herkenbaarheid en het
waarheidsgetrouw zijn van de
vrouwelijke agent op de televisie
aanmerkelijk beter dan hun man
nelijke collega's. Van alle onder
vraagde politiemannen vindt
driekwart niets terug van hun ei
gen vrouwelijke collega's in de fi-
guren.die op de télëvisie daarvoor
door moeten gaan.
Ondanks het gunstiger oordeel,
is er ook bij de vrouwen veel kri
tiek op de Cagney's en Lacey's uit
de diverse politieseries. "Ze los
sen zaken altijd razend snel op, de
zijn altijd in aktie en ze hebben al
tijd een affaire met een chef of een
De politievrouwen Cagney en Lacey scoren bij de vrouwelijke agen
ten aanmerkelijk beter dan bij het mannelijk deel van de gemeente- en
rijkspolitie. anp>
•collega. Daar klopt niets van", is
de reactie van nogal wat vrouwe
lijke agenten.
Een belangrijk deel van de vrou
welijke politiemacht vindt de
'strijd van vrouwen in een man
nenwereld' in de series wel goed
weergegeven. De pesterijen van
mannen, het zich doorlopend
moeten bewijzen en het soms
overdreven beschermende ge
drag van mannelijke collega's, die
op de televisie worden getoond,
komen in werkelijkheid ook voor.
De meeste ondervraagde vrou
wen denken dat het imago van de
politievrouw niet positief wordt
beïnvloed door de series. "Je
wordt als softie betiteld. Iedereen
denkt dat je in je eentje opereert,
terwijl het vrijwel altijd team
werk is", aldus de reacties. Ook
hier weer uitzonderingen. Som
mige vrouwelijke agenten heb
ben naar hun zeggen juist 'profijt'
van Cagney's en Lacey's. "Je
merkt dat mensen op grond van
die series, gunstiger op ons optre
den reageren".
Net als bij de mannen, wordt
door de vrouwen Hill Street
Blues het best bekeken en het
meest gewaardeerd. Kwam bij de
mannelijke agenten de Duitse cri-
mi in de waarderingslijst direct
na Hill Street Blues, bij vrouwen
is de waardering voor Duitse se
ries minder absoluut. 'Cagney
and Lacey' toont aspecten van het
politiewerk die normaliter onbe
licht blijven. Bovendien kan de
televisiekijker in de serie een blik
in de keuken van de agente thuis
werpen, en ook dat wordt hoog
gewaardeerd.
Bekend zijn de twee dames uit
de serie in elk geval. Van alle on
dervraagde politievrouwen wist
93 procent de twee televisiehel
den direct te noemen.
- Verscheidene personen, die de
oefeningen van het Heilsleger te
Gent door geschreeuw stoorden,
werden tot betaling van geld
sommen veroordeeld. De recht
bank ging uit van het beginsel,
dat die vergaderingen zijn te be
schouwen als godsdienstoefenin
gen van een den Staat bestaand
godsdiènstig genootschap.
- Een jong geneesheer te Rome,
Moscatelli, assistent van profes
sor Moleschot en leerling van
professor Koch. verklaart een
onfeilbaar geneesmiddel tegen
Lupus gevonden te hebben,
waarvan de werking zachter,
gemakkelijker en minder pijn
lijk is dan het middel van Koch.
Moscatelli, die reeds maanden
geleden een gevorderd geval ge
heel genas en thans een nieuwen
patient met goed gevolg behan
delt, zal mededeeling doen van
zijn stelsel aan de Maatschappij
voor Geneeskunde te Rome en
ook zijn leermeester Koch daar
van geheel op de hoogte te bren
gen.
Vijfentwintig jaar geleden:
- Een met potlood gemaakte om
trek van de voeten van wijlen
president John Kennedy is gis
teravond in New York voor ruim
3200 gulden geveild. De omtrek
werd gemaakt door een Londen-
se maatschoenmaker toen Ken
nedy nog senator was. In een
van de omstreken heeft Kennedy
geschreven: "Sen. John F. Ken
nedy, Hyannisport Massachu-
sets." De handtekeningenverza
melaar Hamilton had het blad
tezamen met andere herinnerin
gen aan en brieven van Kenne
dy en diens vrouw in veiling ge
bracht. Een particuliere verza
melaar betaalde 3000 gulden
voor een brief op een advertentie
onder nummer. De brief was ge
richt aan een man en vrouw, die
zich aanboden als huisknecht en
dienstbode. In de brief zegt me
vrouw Kennedy o.m. "Wij zijn
een jong echtpaar, dat nog geen
kinderen heeft - maar wij hopen
wel een gezin te vormen."
