0,K
Overbodige conserveer
middelen in ketchup,
sauzen en mayonaise
164^
Vier spaarlampen per huishouden besparen fors
WIE NU BIJ MEGAPOOL KOOPT, KRIJGT
OVER 10 JAAR
HET VOLIEDIGE AANKOOPBEDRAG TERUG
meGapooL
2049,-
Groot-Brittannië
terug in de ijstijd
Nederlandse
Woonbond telt
100.000 leden
Alcoholarm
biertje in
café vier
keer zo duur
Betere ontslagbescherming op
komst voor arbeidsongeschikte
SHARP
DINSDAG 11 DECEMBER 1990
Veel sauzen bevatten nog
altijd veel overbodige
conserveermiddelen en
andere hulpstoffen. Maar
vooral met de mayonaises is er
een opgaande lijn te zien:
synthetische kleurstoffen zijn
er niet meer in gevonden, zo
meldt de Consumentenbond.
Volgens de bond is het gebruik van
kleurstoffen onnodig. Conserve
ringsmiddelen is dat niet zo stellig
te beweren. Die worden immers ge
bruikt om te voorkomen dat het
produkt op de weg van fabriek naar
maaltijd bederft. Zonder dergelijke
toevoegingen is de kans veel groter
dat saus ranzig wordt of met een
schimmeltapijtje bedekt raakt.
Onder conserveermiddelen ver
staat de bond voor het gemak ook
voedingszuren (voor de smaak) en
antioxidanten (die verbinding met
zuurstof in de lucht tegengaan).
Deze stoffen hebben weliswaar een
ander doel, maar als bijwerking be
derft het voedsel minder snel. Ove
rigens zijn de meeste voedingszu
ren en zuurteregelaars natuurlijke
en 'onschuldige' stoffen als melk
zuur of citroenzuur.
Minder onschadelijk zijn hulp
stoffen als geur- en smaakstoffen,
kleurstoffen, verdikkingsmiddelen
en vaak gemodificeerd zetmeel. Dat
laatste is zetmeel dat een chemische
behandeling heeft ondergaan waar
door het beter bindt. Dit soort mid
deltjes wordt gebruikt om te voor
komen dat de sauzen waterig en dus
dun blijven. De saus moet niet door
de friet zakken maar er op blijven
liggen.
Vaak zijn ook geur- en smaakstof
fen toegevoegd. Die zijn onnodig en
kunnen de suggestie wekken dat er
goede en/of dure grondstoffen zijn
gebruikt. Tomatenketchup is overi
gens rood door de tomatenpuree en
mosterd geel door het mosterdzaad.
Gele sauzen zijn van nature niet
zo geel. Volgens de Warenwet moet
er minimaal 6 procent eigeel in zit
ten,- maar daar worden sauzen
slechts lichtgeel van. Uit een test in
1985 bleek een meerderheid synthe
tische kleurstoffen te bevatten. De
Consumentenbond heeft daar flink
stennis over gemaakt en kennelijk
heeft dat geholpen: de geteste
mayonaises zijn vrij van kunstmati
ge kleurstoffen terwijl slechts één
frietsaus (Golden Wonder) en één
slasaus (Zaanse) ze wel bevatten.
Voor de meeste synthetische en
ook enkele natuurlijke hulpstoffen
geldt dat men er overgevoelig of al
lergisch voor kan zijn. Ook het in
sauzen veel gebruikte sorbinezuur
kan huidirritaties veroorzaken.
Deze stof vervangt vaak het vroeger
veel gebruikte benzoëzuur, dat be
rucht werd als oorzaak van overge
voeligheidsklachten als jeuk, uit
slag en neus- en maagklachten. Het
wordt nog wel verwerkt in ketchup.
In mosterd zit meestal een heel
klein beetje benzoëzuur. Van natu
re.
Omstreden
Sommige stoffen zijn zo omstreden,
dat ze beter niet kunnen worden ge
geten zolang niet zeker is dat zij on
schuldig zijn. De jongste onderzoe
kingen zetten steeds meer vraagte
kens bij de antioxidanten bha
(E320) en bht (E321). Beide worden
ervan verdacht kankerverwekkend
te zijn. De Consumentenbond vond
bht en bha in nogal wat mayonaises,
frietsauzen en slasauzen. De stof
fen, die vooral in produkten zitten
die met vet of olie worden bereid,
voorkomen dat het produkt ranzig
wordt.
Er zijn overigens produkten van
de alternatieve landbouw te krij
gen, herkenbaar aan het 'Eko'-merk
(kijk uit voor het sterk daarop gelij
kende merk 'Eikopak'). Deze pro
dukten zijn duurder wegens de
duurdere produktie zonder kunst
mest en bestrijdingsmiddelen. In
de alternatieve produkten zitten
vrijwel geen hulpstoffen. Ze bevat-
de wat riskanter ge
achte toevoegingen bha, bht en ben
zoëzuur. In gezonde voeding moe
ten overigens niet te veel sauzen en
dergelijke voorkomen. Daarvoor
zijn ze te vet.
Mayonaise bestaat voor 80 pro
cent uit vet (olie). De rest is azijn,
suiker, eigeel, mosterd en water.
Het bevat meestal sorbinezuur. Een
volwassene van 60 kilo kan (als hij
niet overgevoelig is) zonder proble
men 1500 milligram sorbinezuur
per dag binnenkrijgen, een kind
van 20 kilo 500 milligram. In de
mayonaises zat tussen de 400 en
milligram per kilo. In drie merken
mayonaise (Dianata en Remia voor
natriumarm dieet en Salerno) zat
benzoëzuur. Een kwart bevatte bht.
Dunner
Frietsaus is in feite mayonaise met
water, verdikkingsmiddel en con
serveermiddel. Het bestaat voor 25
tot 35 procent uit vet. Er zit veel
meer sorbinezuur in (tot 1700 milli
gram per kilo). Golden Wonder ge
bruikt veel benzoëzuur: 1420 milli
gram per kilo. Een volwassene van
60 kilo mag daarvan niet meer dan
300 milligram per dag binnenkrij
gen, een kind van 20 kilo niet meer
dan 100 milligram. Zo'n kind zit dus
met 5 eetlepels aan de maximaal
toegestane hoeveelheid.
Bht werd in de helft van de friet
sauzen gevonden. Het nog verdach
tere bha zat in Golden Wonder-saus.
Dit merk springt er bovendien ne
gatief uit door het gebruik van
kunstmatige kleurstoffen: chinoli-
negeel (El 04) en oranjegeel S
(El 10). Dat laatste staat bekend als
veroorzaker van overgevoeligheids
klachten. Samen met het benzoë-
Verenigingen van huurders en
woningzoekende hebben zich
sinds kort verenigd in de Ne
derlandse Woonbond. Met
meer dan 100.000 leden, onder
meer afkomstig van de Lande
lijke Organisatie Belangen
groepen Huisvesting (LOBH).
het Landelijk Ombudsteam
Stadsvernieuwing (LOS) en
het Nederlands Verbond van
Huurders (NVH) ontstaat een
omvangrijke club die in staat
moet worden geacht huurders
en woningzoekenden te onder
steunen.
Voor 1991 is de Woonbond
van plan in actie te komen te
gen stijgende huurprijzen, be
zuinigingen op volkshuisves
ting en de teruglopende kwali
teit van de woningwetbouw.
Wie meer informatie over de
Woonbond wil kan contact op
nemen met Kees de Kok, Hen
ri Polaklaan 12B, 1018 CS Am
sterdam, 020-223505.
Sauzen, ketchups en mayonaise staan zij en zij op het schap: de hoeveelheid kunstmatige toevoegingen i.
dan vroeger, maar het kan nog beier. (foto wim
is minder
(foto Wim Dijkman)
zuur en bha is dat voldoende reden
om Golden Wonder niet te kopen.
Dunner nog en iets zuurder dan
frietsaus is slasaus, dat zo'n 25 pro
cent vet bevat. Hier werd tot 1340
■milligram sorbinezuur per kilo ge
vonden en in 40 procent het ver
dachte bht. Slasaus van het merk
'Zaanse' bevat twee beruchte kleur
stoffen (tartrazine E102 en oranje
geel S) en toegevoegd benzoëzuur.
Tomatenketchup zijn er tegen
woordig van zacht tot extra pittig.
Zij bestaan voornamelijk uit toma
tenpuree, azijn, suiker en zout. In
sommige zit water en als dat het ge
val is meestal ook conserveermid
del, waarmee vaak ook benzoëzuur
en sorbinezuur in de ketchup ko
men. Volgens de Consumenten
bond is dat niet nodig. Kunstmatige
kleurmiddelen mogen niet worden
gebruikt, hoewel sommige merken
(met grote letters) melden die niet te
bevatten.
In mosterd zijn hulpstoffen niet
nodig. Mosterd bestaat in principe
uit mosterdzaad, azijn en vaak ook
wat zout, kruiden, suiker en water.
Het onderzoek leidt tot de conclu
sie dat gunstige geprijsde produk
ten met zo min mogelijk conser
veermiddelen en andere hulpmid
delen zijn: mayonaise van De Vos
Lemmens (2,10 gulden voor 25 cen
tiliter), frietsaus van Salino (1,05
gulden, 65 cl.) slasauzen (75 cl.) van
Summer (1,02 gulden), Salerno en
Salino (beide 1,05 gulden), tomaten
ketchup van Unico (0,89 gulden, 30
cl.) en mosterd van San Marco (59
cent voor 250 gram).
Het seizoen met de 'lange, gezellige
avonden' is al weer begonnen. Een
goed moment om de voordelen
van de spaarlamp in de schijnwer
pers te zetten, want stroom kost
geld. Door spaarlampen te gebrui
ken kunt u het stroomverbruik aan
zienlijk verminderen. Hoewel
spaarlampen duurder zijn dan ge
wone lampen verdient u de extra
aanschafkosten terug.
En doordat
spaarlampen veel langer (ongeveer
vijf jaar) meegaan, bent u uiteinde
lijk voordeliger uit. Want ze gebrui
ken maar heel weinig stroom.
Spaarlampen leveren dus geld
op. Maar wat zeker zo belangrijk is:
u helpt ook mee aan het schoner
houden van het milieu. Spaarlam
pen besparen ongeveer 80 procent
energie en dat scheelt in de centra
les een boel steenkool, olie of gas.
Inmiddels worden de spaarlam
pen steeds compacter gemaakt.
Daardoor passen ze nu in de meeste
armaturen. Meestal hoeft u geen
nieuwe (dure) armaturen aan te
schaffen om te kunnen profiteren
van de voordelen van spaarlampen.
Omdat de meeste mensen thuis
1'gloeilampen met een schroeffitting
gebruiken zijn er ook spaarlampen
met een normale lampvoet. U kunt
het vertrouwde 'peertje' er gewoon
uitdraaien en een moderne spaar
lamp indraaien.
Het licht van een spaarlamp on
derscheidt zich nauwelijks van dat
van een gewone gloeilamp. Integen
deel, het is zelfs beter om een boek
bij te lezen of (bijvoorbeeld) te bor
duren. Zelfs als sfeerverlichting le
veren de moderne spaarlampen uit
stekende prestaties. Het licht is aan
genaam van kleur en trilt niet.
Nu is het ook weer niet zo dat u
overal in huis spaarlampen hoeft te
gebruiken. Als een lamp maar enke
le keren per dag kort brandt, zoals
in de badkamer, de kelder of het toi
let, dan heeft een spaarlamp weinig
zin. Zodra een gloeilamp enkele
uren per dag moet branden wordt
een spaarlamp aantrekkelijk.
In een gemiddeld huishouden
zullen drie tot vier spaarlampen vol
doende zijn om fors op het stroom
verbruik te kunnen sparen. In de
meeste gevallen gaat het om de
woonkamer (soms op meerdere
punten), de keuken, de studeer- of
hobbykamer en als buitenverlich
ting (veiligheid). Nu gaat het er om
de spaarlampen tegen gunstige
prijs te kopen: Acties met aanbie
dingen van elektriciteitsbedrijven
bleken al jaren geleden eert succes.
Dergelijke acties zijn weer te ver
wachten: men kan dan soms de lam
pen via de (maandelijkse termijn
rekening betalen. Regionaal/lokaal
verschillen de tijdstippen van deze
acties; u doet er het beste aan bij uw
energiebedrijf te informeren. Dat is
toch het adres voor meer gegevens
over energiebesparing.
Niet alleen in de huiskamer, ook in
de kroeg rukt het alcoholarme bier
tje op. Volgens het consumentenpa
nel van Konsumenten Kontakt re
kenen cafébazen 2 tot 3,50 gulden
voor een flesje over het algemeen
Buckler.
Alcoholarm en -vrij bier wordt in
cafés bijna altijd in flesjes verkocht.
In een glas is het moeilijk te krijgen.
Hoewel het markaandeel van
Buckler de laatste twee jaar flink is
teruggelopen trof het panel twee
keer zo vaak die Heinekenprodukt
aan als een ander merk (zoals Bava
ria Malt, Clausthaler, Stender). An
dere merken als Axler, Schutter's
Free en Gerstel Brau worden nau
welijks verkocht.
De gemiddelde prijs bedraagt
tussen de 2,40 en 2,75 gulden. Prij
zen van 3,50 gulden zijn echter geen
uitzondering. In de winkel kost het
0,63 tot 1,20 gulden per flesje. KK
valt er over dat het in de kroeg tot
vier keer zo duur is als in de winkel.
Toch is dat met een flesje bier vaak
ook de praktijk...
KARLSRUHE - De Nederlandse
onderzoekorganisatie TNO gaat
samenwerken met landen in
Oost-Europa. Het eerste project
betreft een samenwerkingsver
band met een viertal instituten in
Hongarije.
Dit kondigde prof.dr.ir. A.
Rörsch van de Raad van Bestuur
van TNO gisteren aan op de inter
nationale bodemconferentie, die
de onderzoekorganisatie in sa
menwerking met het Duitse mi
nisterie van Onderzoek en techno
logie en het Duits kernfysisch on
derzoekcentrum deze week in
Karlsruhe houdt. Meer dan 1500
wetenschappers en deskundigen,
zowel uit West- als Oosteuropese
landen, nemen aan de conferentie
deel.
Rörsch zei het van het grootste
belang te achten dat de landen in
TNO de boer op
in Oost-Europa
Centraal-Europa kunnen delen in
de kennis en technologie van de
Westeuropese landen. TNO wil
zich voornamelijk concentreren
op Hongarije en Tsjechoslowa-
kije. "Daar is nog een goed weten
schappelijk potentiëel dat niet zo
zeer te lijden heeft gehad onder
het communistische regime als in
de andere landen in dit deel van
Europa. Men beschikt in deze
twee landen over een hoge intel
lectuele capaciteit", aldus
Rörsch.
Met het oog op de samenwer
king zal in de Hongaarse hoofd
stad Budapest een gemeenschap
pelijk instituut worden opge
richt, waarin behalve TNO ook
onderzoekinstellingen uit Schot
land en Italië met de vier Hon
gaarse laboratoria samenwerken.
De Nederlandse onderzoekor
ganisatie gaat samen met de twee
andere instituten in Schotland en
Italië samenwerken op het gebied
van nieuwe materialen. De aan
dacht is daarbij vooral gericht op
keramische materialen. Er zal een
bureau in Den Haag worden op
gericht dat onder leiding van
TNO komt te staan. Van hieruit
zullen de activiteiten op de gehele
Europese markt worden gericht.
Met een grote Westeuropese au
tofabrikant worden onderhande
lingen gevoerd over keramische
onderdelen voor de nieuwe gene
ratie automotoren. Rörsch wilde
in dit stadium nog niet zeggen om
welke autofabriek het gaat.
HILVERSUM (ANP) - De bescherming tegen ontslag van een arbeidson
geschikte werknemer wordt binnenkort verbeterd. Dit zegt staatssecreta
ris Ter Veld (sociale zaken) vanavond in het televisieprogramma 'De Kloof
van de VARA. Minister De Vries van Sociale Zaken bereidt deze maatregel
voor, die al op 1 januari van kracht kan worden.
Nu nog is het aan de werknemer om aan te tonen dat de werkgever pas
sende arbeid kan aanbieden. Na 1 januari zal de werkgever moeten aanto
nen dat hij die passende arbeid niet heeft. Als de werkgever niet kan vol
doen aan de bewijslast komt er geen ontslagvergunning, aldus de staatsse
cretaris.
Zelf bereidt de bewindsvrouw ook maatregelen voor om de arbeidson
geschiktheid terug te dringen. Zo zou een werkgever die zich onvoldoende
inspant om passende werk aan te bieden, verplicht kunnen worden loon
door te betalen. Anderzijds komen er ook aan maatregelen om gedeeltelijk
arbeidsongeschikten te verplichten passend werk te accepteren.
Het aantal arbeidsongeschikten, geheel én gedeeltelijk, is nu 860.000.
Socialisten: meer
bevoegdheden EG
MADRID (Rtr.) - Leden van de Eu
ropese socialistische partijen heb
ben er maandag tijdens een verga
dering in Madrid op aangedrongen
dat de EG meer besluitvormende
bevoegdheden krijgt, dat de demo
cratische controle binnen de EG
verbeterd wordt en de uitvoerende
macht beter gedefinieerd wordt zo
dat de Politieke Unie van de grond
komt.
De Unie van Socialistische Partij
en van de EG (UPSCE) voegde
daaraan toe dat de EG bovendien
een gemeenschappelijk buiten
lands en veiligheidsbeleid moet for
muleren. De UPSCE onderneemt
hiermee een laatste poging een ge
sloten front te vormen voor de In
tergouvernementele Conferentie
waarvoor komend weekeinde het
startsein wordt gegeven tijdens de
ËG-Top in Rome.
De vergadering werd bijgewoond
door minister Wim Kok van financi
ën, de Spaanse premier Felipe Gon
zalez, de leider van de Britse La-
bourparty Neil Kinnock en de voor
malige Griekse premier Andreas
Papandreou.
Rust in Albanië
lijkt weergekeerd
WENEN (AP) - In de Albanese
hoofdstad Tirana was het maandag,
een dag na felle botsingen tussen de
politie en betogende studenten, be
trekkelijk rustig. Een diplomaat zei
dat bij de ongeregeldheden van zon
dag gewonden waren gevallen en
dat veel betogers waren opgepakt.
Hij voegde hier aan toe dat er giste
ren in de straten van de hoofdstad
niets van onrust of verscherpte vei
ligheidsmaatregelen viel te merken.
Als ujnu een artikel vanaf f 800,- koopt krijgt u over 10 jaar uw aankoopbedrag terug. Vraag naar de voorwaarden in de winkel.
Dit aanbod geldt tot en met 15 december 1990.
HET EINDELOZE BEGIN
SHARP MAGNETRON COMBI R8R50
quartz grill-magnetron, hete lucht 4 programma's
programmeerbaar vermogen 750 Watt inhoud 36,7
liter «binnenwand RVS, zelfreinigend«afm.: hxbxd
55,5x38x51,6 cm 2 jaar garantie
SHARP MAGNETRON R10R50
inverter magnetron 1000 Watt vermogen 10 standen
(fasen van 100 Wattj combinatie met 3 kookstanden
geleidelijke ontdooiing inclusief draaispit
afm.: hxbxd 55,5x52,5x39 cm
Bel: 06-35033030
50 ct. per minuut
de eerlijkste winkel 9 van Nederland
Bel: 06-35033030
50 ct. per minuut
4.HARDENHERG.HARDERW1IK.K
f.MEPPEL.NIIMEGEN.I
LAATSTE KANS - NOG 4 DAGEN - LAATSTE KANS - NOG 4 DAGEN - LAATSTE KANS
LONDEN - Volgens de Times
vielen er tien doden, de Guardian
telde er vijf. Maar alle kranten wa
ren het erover eens: de afgelopen
dagen werden de Britse eilanden
getroffen door sneeuwstormen
die normaliter alleen de Noord
pool teisteren. Een sensatieblad
schreef: "Dit is het einde van het
broeikaseffect".
In Engeland was een paar centi
meter sneeuw gevallen, ongeveer
de hoeveelheid die Scandinaviërs
elke dag in de winter uit de hemel
zien komen. Treinen vielen stil,
wegen werden gestremd, in hon
derdduizenden huizen viel de
stroom uit, stadhuizen werden
omgebouwd tot opvangcentra.
Binnen luttele uren was een post
industriële samenleving terugge
worpen in de feodaliteit.
Niet dat de infrastructuur van
die post-industriële samenleving
zo goed was. Auto's halen in de
straten van Londen nog met
moeite de snelheid waarmee in
koningin Victoria's tijd de paar-
dekoetsen reden.
En de Northern Line, de oudste
metrolijn van de stad die dit jaar
haar honderdste verjaardag viert,
werd door een tijdschrift tot de
"honderd meest gehate dingen"
gerekend. Enige voordeel van de
Northern Line was, aldus Time
Out, dat reizigers de Slinger van
Foucault (654 bladzijden) kunnen
uitlezen nog voordat de trein
komt.
Er is niet veel voor nodig om
het hele raderwerk tot stilstand te
brengen. "Het is duivels", be
klaagde de directeur van een ver
voersbedrijf zich dit 'weekeinde.
"De wegen zijn als bloedvaten
voor dit land. Duizenden vracht
wagens en chauffeurs zijn ge
strand. De politie zei me dat de
sneeuwruimers niet groot genoeg
zijn. Maar waarom hebben wij
niet van die sneeuwblazers als in
Scandinavië".
Niet alleen de wegen werden
onbegaanbaar, in grote delen van
het land kon de spoorrails niet
meer gebruikt worden omdat het
kwik een tweetal graden onder
nul was gezakt. Bewoners van Si
berië moeten het in verwonde
ring gelezen hebben; in hun deel
van de wereld rijden de treinen
het halve jaar over diepgevroren
toendra's.
De Britse Spoorwegen dachten
dat ze het ergste gehad hadden.
Er waren dit najaar geen grote
treinrampen geweest, en de on
derhoudsploegen hadden zich
juist bevrijd van de jaarlijks te
rugkerende herfst-plaag: blade
ren op de rails. Een bescheiden
euforie begon zich van het spoor
wegpersoneel reeds meester te
maken.
Tot het afgelopen weekeinde.
De hemel kleurde grijs, het kwik
zakte tot beneden het vriespunt,
en enkele uren later waren dui
zenden treinen uitgevallen. In
grote delen van Engeland krijgt
de lokomotief zijn stroom van een
derde rails. Als zich op deze rails
een kleine laag ijs of sneeuw vast
zet, kunnen de lokomotieven wel
in de remise blijven. In andere
Europese landen waar dit sys
teem wordt gehanteerd, is de der
de rails voorzien van verwar
mingselementen. Zo niet echter
in Engeland.
Met het ongemak van gestrem
de wegen en uitgevallen treinen
zou nog te leven zijn als het ver
blijf thuis comfortabel zou zijn.
Maar de Engelsen hebben het zo
geregeld dat wanneer de treinen
uitvallen tegelijkertijd ook de
elektriciteit uitvalt. Afgelopen
weekeinde zaten honderdduizen
den Engelse gezinnen in het don
ker en daarmee ook in de kou
(zonder stroom werkt ook de cen
trale verwarming niet).
In andere landen waar de
bekabeling goeddeels nog boven
gronds is, zoals in Duitsland, doet
een sneeuwbui niet onmiddellijk
het licht uitvallen. Dat komt om
dat de elektriciteitskabels daar in
een stevige, geisoleerde huls zijn
gebundeld, zodat alleen een forse
aardverschuiving breuken kan
veroorzaken.
Op de Britse eilanden prefe
reert men echter het oude sys
teem boven de moderne Duitse
'Aerial Bunched Conductors'
(ABC). In de traditie van vele ja
ren her hangt tussen de elektrici-
teitspalen een drietal niet-geiso-
leerde, kwetsbare draden die on
der een beetje noodweer reeds be
zwijken.
Behalve op slecht weer zijn de
Engelse overheidsbedrijven ook
niet ingesteld op goed weer. De
afgelopen zomer werd een 'toe
stand van officiële droogte' afge
kondigd nadat het veertien dagen
niet had geregend. In delen van
Londen werd een sproeiverbod
van kracht die het waterverbruik
aan banden legde. Auto's moch
ten gedurende maanden niet
meer gewassen worden.
Toen meldden de kranten: 'Dit
is het begin van het broeikasef
fect'.
