Philips schrapt 600
banen bij geluid
Lage dollar en hoge kosten
brengen Fokker in gevaar
Farmacie-dochter DSM
jaagt op snelle groei
Confectie kan
illegale ateliers
niet meer aan
Bezetting Oss
opgeheven na
belofte overleg
VW pompt 10 miljard in Skoda
EG wil verbod
'muren des
doods' in zee
De prijzen
van onze skibroeken
zijn alvast aan
de afdaling begonnea
FNV wil reiswereld aanpakken
DINSDAG 11 DECEMBER 1990
ECONOMIE
PAGINA 5
EINDHOVEN (ANP) Elektronica-concern Philips zal bij haar produktdivisie geluids
systemen (industrial and electro-acoustic systems) 600 banen bij de divisie in Nederland
schrappen. Dit uitvloeisel van de door topman Timmer aangekondigde reorganisatiecam
pagne zal heeft Philips gisteren bekendgemaakt. Gedwongen ontslagen zijn daarbij niet te
vermijden.
In de agglomeratie Eindhoven zul
len 420 van de ruim 1800 arbeids
plaatsen verdwijnen. In Breda zijn
dat er 40 van de ongeveer 400 en in
Almelo 140 van de circa 900. Naar
verwachting zullen in totaal 150 ar
beidsplaatsen verdwijnen op basis
van natuurlijk verloop. Op de ande
re medewerkers zal het met de vak
bonden afgesproken sociaal plan
van toepassing zijn, waarbij ge
dwongen ontslag onvermijdelijk is.
Om de kosten te verlagen en de
doelmatigheid te verhogen zijn een
aantal maatregelen voorgesteld,
zoals meer decentralisatie en dele
gatie, directere rapportagelijnen,
grotere flexibiliteit en eenvoudiger
werk- en produktiemethoden. Ook
zullen in toenemende mate dien
sten worden ingekocht. De divisie
omvat vier hoofdgroepen, namelij-
ke test- en meetapparatuur, analy
sesystemen, industriële automati
sering en communicatie- en beveili
gingssystemen.
De vakbonden zijn verontwaar
digd over de snelheid waarmee Phi
lips de reorganisatie wil doorvoe
ren. Volgens de Industriebond FNV
zijn de plannen niet cijfermatig on
derbouwd. "Bovendien hebben wij
grote problemen met de snelheid
die Philips van ons eist. Snelheid
kan goed zijn, maar dat mag niet
gaan ten koste van de zorgvuldig
heid", aldus de Industriebond FNV.
Ook de andere bonden hebben
moeite met de door Philips beoogde
snelheid. "Wij hebben laten weten
dat wij pas in de eerste week van ja
nuari verder kunnen praten, omdat
wij de tijd nodig hebben om de
plannen met onze leden te bepra
ten", zegt M. Pieters, bestuurder
van de Unie BLHP.
M. Hietkamp (industrie- en voe
dingsbond CNV) toont zich verrast
over het grote aantal arbeidsplaat
sen dat verloren gaat. "In Breda ver-
vallen bijvoorbeeld 40 plaatsen,
hoewel daar pas de nodige reorgani
saties hebben plaatsgevonden. Uit
gesprekken die wij daar onlangs
nog hebben gehad, bleek dat die fa
briek ruimschoots voldeed aan de
rendementsverwachtingen. Wij
hebben de indruk dat er van boven
gewoon een percentage is opgelegd
en dat is geen goede zaak. Er moe
ten duidelijke plannen liggen en
aan de hand daarvan moet het aan
tal wegvallende arbeidsplaatsen
worden bepaald", aldus Hietkamp.
dj de Philipsvestiging in Brussel
worden 272 van de ruim 1700 werk
nemers ontslagen, zo heeft een
woordvoerster van het bedrijf giste
ren bevestigd. Die komen bovenop
de 379 ontslagen die al voor de Phi-
lipsbedrijven in Lommei en Turn
hout zijn aangekondigd. Volgens de
woordvoerster gaat het in Brussel
vooral om administratief en com
mercieel personeel dat verdwijnt.
Gedwongen ontslagen zijn niet uit
gesloten, maar via een speciale re
geling is het wellicht mogelijk men
sen vervroegd met VUT te sturen.
Philips heeft in België een stuk of
10 vestigingen waarbij in totaal zo'n
14.000 mensen werken.
AMSTERDAM (GPD) - De maat
regelen die de afgelopen jaren zijn
genomen om de illegale confectie-
ateliers aan te pakken, zijn absoluut
onvoldoende gebleken. Het pro
bleem is alleen maar groter gewor
den, te groot voor de industrie om
het samen met de sociale partners
en de handel nog te kunnen oplos
sen. De overheid zal er werk van
moeten maken
Daarover is op hoog ambtelijk ni
veau overleg gaande. Dat zei Fene-
con-voorzitter mr. A.C. Heintges
gistermiddag bij de presentatie van
het rapport 'Kijken naar de toe
komst'. Bij Fenecon zijn 275 confec
tie- en tricotage-ondernemingen
aangesloten met in totaal 11.500
man personeel en twee miljard gul
den omzet.
Vier jaar geleden, toen industrie,
handel, vakbonden en diverse over
heidsinstanties eendrachtig beslo
ten het illegaal confectioneren in te
dammen, ging het naar schatting
om 300 ateliers met samen vijf- tot
zesduizend werknemers. Momen
teel zouden er maar liefst tiendui
zend mensen werkzaam zijn in het
illegale circuit. Dat zijn er dus net
zoveel als in de reguliere confectie-
industrie. Het opsporings- en ver
volgingsbeleid is volgens Heintges
een lachertje. De pakkans is uiterst
klein ("eens in de dertien jaar") en
de boetes zijn laag. „We zijn nu op
een punt aangeland dat we een
grondig onderzoek willen, anders is
het kwaad niet uit te roeien en blij
ven we dweilen met de kraan open".
De bron van alle moeilijkheden is
dat Nederland wordt overstroomd
door illegale buitenlanders, aldus
de Fenecon-voorzitter. "Dat wordt
een gigantisch maatschappelijk
probleem waarbij wij als confectie
de spits moeten afbijten". Naar zijn
idee zijn er in ons land zeker hon
derdduizend illegalen. "Voor het
merendeel jonge mensen die graag
de handen uit de mouwen steken
om iets te verdienen en voor wie de
confectie een aantrekkelijke moge
lijkheid is". Omdat de illegale ate
liers geen vennootschapsbelasting,
geen btw en geen premies afdragen
en oolc-niet hoeven te investeren in
dure panden, zijn het oneerlijke
concurrenten voor de legale fabri
kanten. Concentraties van illegale
ateliers vindt men in de Randstad,
met name Amsterdam, en in Twen
te en Brabant.
Het rapport 'Kijken naar de toe
komst' schetst de kansen en bedrei
gingen voor de Europese en de Ne
derlandse confectie-industrie tot
het jaar 2000. Komend voorjaar zal
de Fenecon een meerjaren-beleids
plan presenteren dat op deze studie
is gebaseerd. Sterke punten van de
Nederlandse industrie zijn volgens
Heintges dat zij zich heeft voorbe
reid op een open economie („daar
mee liggen we in Europa voor op
andere landen"), dat zij een groeien
de export heeft, behoorlijk concur
rerend is en zowel technisch als or
ganisatorisch goed in elkaar steekt.
VENLO (ANP) Dankzij een vin
ding van een onderzoeker is de posi
tie van het bedrijf Andeno in Venlo,
dochter van DSM, opnieuw verste
vigd. Op grond van de door hem
ontwikkelde enzymtechnologie is
een nieuw productieproces voor de
fabricage van diltiazem gestart. Dit
is de voornaamste grondstof voor
het geneesmiddel dildiem tegen
hart- en vaatziekten.
De bedrijven Tanabe in Japan en
Synthélabo in Frankrijk hebben
een meerjarig contract met Andeno
afgesloten om de vinding van Elfe
rink te mogen gebruiken. Andeno
produceert inmiddels diverse sleu
telgrondstoffen voor de vervaardi
ging van tien meest verkochte ge
neesmiddelen ter wereld. Voor vijf
van deze top tien is het bedrijf een
belangrijke toeleverancier. In drie
gevallen slechts marktleider, zo
deelde directeur dr. H. Numan gis
teren op een persconferentie mee.
Wat de produktie van dit drietal be
treft dekt Andeno de helft van de
wereldbehoefte.
Uit de farmaceutische markt
haalt het bedrijf jaarlijks rond acht
procent groei. .Daarom durfde dr.
Numan de voorspelling aan dat An
deno in het jaar 2000 de omzet van
200 miljoen gulden nu zal zien oplo
pen tot 400 tot 600 miljoen gulden.
Bij zijn oprichting in 1957 produ
ceerde he^ bedrijf in hoofdzaak che
micaliën voor de reprografische in-
Trinidad en Tobago
De regering van Trinidad en To
bago heeft gisteren bekendgemaakt
dat er geen leningen van het Inter
nationaal Monetair Fonds meer no
dig zijn. De -belangrijkste reden is
echter dat de deviezenreserve nu op
408 miljoen dollar staat, meer dan
het dubbele van het bedrag in okto
ber 1988; de huidige reserve is vol
doende voor het betalen van vier
maanden import.
Filipijnen
De Filipijnse regering heeft giste
ren een verhoging van de benzine
prijzen onder druk van een trans
portstaking teruggedraaid. Organi
satoren van de staking vonden de
prijsvermindering niet ver genoeg
gaan en hebben gezegd de acties de
hele week te zullen voortzetten. De
regering-Aquino had vorige week
woensdag een algehele prijsverho
ging voor alle brandstoffen met 45
procent afgekondigd.
VS en EG
De Amerikaanse minister van land
bouw, Clayton Yeutter en de Eu
ropese landbouwcommissaris Ray
MacSharry zullen elkaar vrijdag in
Brussel ontmoeten in een poging de
landbouwgeschil]en op te lossen.
De ontmoeting vindt plaats omdat
beide handelsblokken geen zin in
een conflict hebben dat zou kunnen
uitmonden in handelsoorlogen en
de wereldhandelsbesprekingen in
het kader van de GATT (Algemene
Overeenkomst inzake Tarieven en
Handel) kan dwarsbomen.
Goodman
De 33 banken (waaronder de Neder
landse ABN en Amro) die nog 500
miljoen miljoen Ierse pond (onge
veer f 1,5 miljard) te goed hebben
van de Ierse vleeshandelaar Larry
Goodman, zijn akkoord gegaan met
een plan om Ijet grootste rundvlees
concern van Europa (2.500 werkne
mers) te redden. Dat heeft de door
het Ierse Hooggerechtshof aange
stelde toezichthouder bij Goodman,
Peter Fitzpatrick, gisteren bekend
gemaakt.
dustrie van de toenmalige moeder
maatschappij Océ-Van der Grinten.
Sinds Andeno zich ging concentre
ren op de farmaceutische markt is
een zeer succesvolle ontwikkeling
ingezet. Deze onderneming heeft
nu een wereldwijde reputatie als be
langrijke producent van "bouwste
nen" voor semi-synthetische anti
biotica alsook voor geneesmiddelen
in de strijd tegen hart- en vaatziek
ten.
Door in 1987 van Océ-Van der
Grinten over te gaan naar het che
mieconcern DSM zijn de expansie
mogelijkheden aanzienlijk ver
groot, aldus directeur Numan. Ne
gentig procent van de omzet is
thans voor export bestemd naar 50
landen. Over de winst liet hij zich
niet uit.
Wel deelde Numan mee dat vijf
procent van de omzet bestemd is
voor research en dat de acquisitie
van kleine ondernemingen dankzij
het moederbedrijf DSM nu een stuk
gemakkelijker is geworden. An
deno nam reeds twee produktiebe-
drijven in Barcelona en Geneve
over. Ter versterking van de markt
positie wordt gedacht over nog
meer overnames.
De centrale diensten waaronder
de belangrijke afdeling onderzoek
en ontwikkeling zijn in Venlo ge
vestigd. Bij het hoofdbedrijf wer
ken 400 van de 500 personeelsleden.
Ruim tien procent van hen is be
trokken bij de research.
OSS (ANP) De bezetting van de
Philips-vestiging in Oss is gister
middag om opgeheven. De fabriek
was bezet sinds maandagochtend
vijf uur. Dat gebeurde uit onvrede
met de aangekondigde reorganisa
tie, waarbij 190 van de 1000 arbeids
plaatsen zouden moeten verdwij
nen.
De bezetting werd opgeheven
naar aanleiding van overleg tussen
de Industriebond FNV en de direc
tie van Philips Oss. Beide partijen
kwamen tot een gezamenlijke ver
klaring. Daarin staat dat de reorga
nisatieplannen gericht moeten zijn
op een structurele verbetering van
de vestiging in Oss, wat betekent
dat de plannen geen pure bezuini
gingsmaatregel mogen zijn. Verder
moeten de plannen inhoudelijk
worden onderbouwd en moeten zij
onderwerp van overleg zijn tussen
Philips en de bonden.
Volgens de woordvoerder van de
Industriebond FNV staat de uit
komst van het overleg (het aantal ar
beidsplaatsen dat komt te verval
len) niet bij voorbaat vast. De eerste
overlegronde vindt donderdag
plaats.
Een Skoda staat ingeklemd tussen twee Volkswagenbussen in Praag. <foto afp>
PRAAG (ANP/DPA/Rtr) - Het
Duitse Volkswagen-concern
heeft de Franse Renault en diens
Zweedse partner Volvo afge
troefd in de concurrentieslag om
samenwerking met de Tsjechi
sche autofabrikant Skoda. VW
krijgt hiermee een uitstekende
uitgangspositie op de Oost-
europese markt.
Premier Petr Pithart van de
deelrepubliek Tsjechië, de eige
naar van Skoda, maakte zondag
bekend dat VW de voorkeur heeft
gekregen omdat het concern zo
wel financieel als sociaal betere
voorwaarden bood en toezegde
het merk Skoda te zullen handha
ven. VW zal negen tot twaalf mil
jard gulden in Skoda investeren.
Renault en Volvo presenteerden
een investeringsprogramma van
4,3 miljard.
Skoda wordt veranderd in een
naamloze vennootschap waarin
VW in eerste instantie 25 tot 33
procent van de aandelen krijgt.
De deelneming zal later worden
vergroot. De omvang zal volgens
premier Pithart afhangen van het
produktieniveau en de verdere
economische ontwikkeling van
Skoda.
Skoda is de succesvolste auto
producent in Oost-Europa, reden
waarom er oorspronkelijk maar
liefst 24 belangstellenden waren
uit Europa, Japan en de VS. Het
bedrijf heeft evenals andere Oost-
europese ondernemingen wel een
flink waterhoofd. Van de 16.500
werknemers bij de hoofdvesti
ging in Mlada Boleslav heeft een
kwart een bestuurlijke of admini
stratieve functie.
VW heeft toegezegd dat er geen
ontslagen zullen vallen onder de
in totaal 21.000 werknemers. Het
personeel had gedreigd met een
staking als de keus op Renault
was gevallen.
Skoda, opgericht in 1894, pro
duceerde vorig jaar 183.000 au
to's. Daarvan werden er ongeveer
50.000 geëxporteerd naar wester
se markten en 15.000 naar andere
Oosteuropese landen. Groot-Brit-
tannië was met 13.600 wagens de
grootste afnemer in het Westen.
Skoda wil de produktie meer dan
verdubbelen tot ongeveer 400.000
stuks per jaar.
VW krijgt via de alliantie met
het Tsjechische bedrijf een vierde
autopoot naast de produktie on
der eigen naam, de Duitse Audi
en de Spaanse fabrikant Seat.
Skoda zal binnen het concern een
onafhankelijk positie behouden
en krijgt een zetel in de raad van
commissarissen van VW.
(vervolg van pagina 1)
BRUSSEL (ANP) EG-commissa-
ris voor visserijzaken Manuel Marin
wil dat er een verbod komt op het
vissen met drijfnetten die langer
dan 2,5 kilometer zijn. Opzet is de
visbestanden in de EG-visserywate
ren te beschermen, zo maakte
Marins woordvoerder in Brussel
gisteren bekend.
Vissers gebruiken de fijnmazige
drijfnetten graag vanwege hun gro
te opbrengsten. Ze brengen echter
grote schade toe omdat vaak niet al
leen de vis waarop wordt gevangen,
wordt opgehaald maar feitelijk alle
zeedieren, waaronder ook zeehon
den en dolfijnen. In de Stille Oce
aan, waar soms wordt gevist met
drijfnetten van 50 kilometer, heten
ze daarom "muren des doods".
In december vorig jaar besloot de
Algemene Vergadering van de Ver
enigde Naties tot een algemene stop
op het gebruik van drijfnetten per 1
juli 1992. In de Stille Oceaan moet
dat moratorium al een jaar eerder
ingaan. Het verbod gaat in zodra de
ministers voor Nederland is dat
minister Bukman (landbouw en vis
serij) ermee akkoord gaan. Als
het zover is geldt de maatregel voor
alle EG-visserijwateren alsmede
voor alle schepen waar dan ook ter
wereld die onder de vlag van een
EG-lidstaat varen of in een van de
twaalf lidstaten geregistreerd staan.
Andere maatregelen die Marin
voorstelt ter behoud van de visbe
standen, is vergroting van de maas
wijdte van sleepnetten in de Golf
van Biscaye. Verder zou het vissen
met boomkorren in de Golf moeten
worden verboden en wil Marin de
vangst van heek in sommige zones
voor de Spaanse en Portugese kust
slechts gedurende een beperkte pe
riode toestaan.
Arbeidsbureau
nieuwe stijl komt
in grote tijdnood
DEN HAAG (GPD) - De beleids
plannen van de Regionale Besturen
Arbeidsvoorziening (RBA's), waar
onder de arbeidsbureaus vanaf 1 ja
nuari komen te vallen, vertonen nog
zulke tekortkomingen dat de uiter
ste termijn voor goedkeuring van
de plannen niet wordt gehaald.
Aanvankelijk zouden de plannen
vóór 15 december moeten worden
goedgekeurd. Die termijn wordt nu
opgeschoven naar 1 februari.
Dit zegt Rients de Boer, de eerste
voorzitter van het Centraal Bestuur
Arbeidsvoorziening (CBA) in een
interview met het dagblad Trouw.
Vanaf 1 januari gaan de arbeidsbu
reaus nieuwe stijl draaien. Ze vallen
dan niet langer onder het ministerie
van sociale zaken en werkgelegen
heid, maar worden een gezamenlij
ke verantwoordelijkheid van over
heid, werkgevers en werknemers.
Deze drie partijen krijgen elk verte
genwoordigers in de RBA's. Daar
boven staat het CBA.
ADVERTENTIE
Skipantalon "World Wide Ski".
In marine en zwart. Voor dames en herer
Mt. S-M-L-XL. Van^ voor 7 r
VROOIVmDREESMANN
ding geldig zolang de voorraad st
Sanering reisbureau's zal prijzen opjagen
UTRECHT (ANP/GPD) - De Dienstenbond FNV wil
de wildgroei van kleine bedrijfjes in de reiswereld
drastisch aanpakken. Sanering van de reisbureau's,
waarvan een groot deel een marginaal bestaan leidt, is
volgens de FNV vanochtend bij een congres bitter
noodzakelijk. Het betekent wel dat het reizen duurder
wordt.
Dat betoogde voorzitter L. de Waal van de Diensten
bond FNV vanochtend op het bondscongres in
Utrecht. Volgens hem is het niet erg als de prijzen iets
stijgen, omdat de prijzen in Nederland 15 procent la
ger liggen dan in bijvoorbeeld Duitsland.
De Waal wees erop dat er in het Duitse reiswezen al
geruime tijd een cao bestaat. In de Nederlandse reis
wereld is dat anno 1990 nog steeds niet het geval. Vol
gens de FNV is het hard nodig dat de arbeidsvoor
waarden voor de ongeveer 6000 werknemers wordt
verbeterd.
De vaderlandse reisbranche wil er tot nu toe tot woe
de van de vakbonden niet aan. En zolang de werkne
mers een behoorlijke cao moeten ontberen, moeten de
reisbureaus niet zeuren dat er zo weinig belangstelling
is om in die sector te gaan werken, aldus De Waal.
OAD
Ook reisbureau OAD Reizen, dat gisteren zijn jaarver
slag presenteerde, ergert zich aan het aantal nieuwe
toeringcarbedrijfjes, dat zich tegenwoordig op de
mark begeeft (150 stuks in twee jaar tijd). "Juist deze
nieuwkomers zijn grove overtreders van sociale wet
geving", aldus directeur Ter Haar, mensen die soms
uit hobby een bedrijfje zijn begonnen, of oud-chauf
feurs die zich met een paar aangeschafte bussen plot
seling als ondernemer presenteren". Hoewel het
streekvervoer gisteren bij het ontvouwen van de nieu
we plannen niet bepaald centraal stond, kon Ter Haar
het niet laten forse kritiek te uiten op de overheid en
gesubsidieerde streekvervoerbedrijven. "Het is ver
ontrustend en niet langer te accepteren, dat streekver
voerbedrijven de laatste tijd met overheidsgeld parti
culiere toerbedrijven of toerbussen opkopen, waar
mee sterk concurrerend zelfs onder de marktprijs
wordt geopereerd".
OAD Reizen in Holten groeit gestaag. Directeur ir.
Joop ter Haar maakte daar gisteren geen geheim van,
toen hij in het Slot Zeist het jaar 1990 de revue liet pas
seren en de plannen vooor komend jaar bekendmaak
te. Met enige trots en een knipoogje naar de geheel in
Duitse handen komende concurrent Arke Reizen (En
schede) merkte Ter Haar nog eens op, dat OAD zo
langzamerhand 'de enige nog volledig Nederlandse'
grote Jouroperator is.
Van onze correspondent
Bill Meyer
(vervolg van pagina 1)
SCHIPHOL Ondanks een goed
gevulde orderportefeuille van tien
miljard gulden gaat het de verkeer
de kant op met vliegtuigfabrikant
Fokker. De produktiekosten zijn te
hoog en de vliegtuigen worden
daardoor eenvoudigweg te duur.
Belangrijke orders zijn dit jaar dan
ook uitgebleven. Fokker moet daar
om op korte termijn de kosten druk
ken en wil dat bereiken door flink in
het personeelsbestand te snijden.
Alleen op die manier kan het bedrijf
de toekomst veilig stellen.
De overkoepelende raad van be
stuur heeft de directie van het pro-
duktiebedrijf Fokker Aircraft
(FAC) op Schiphol-Oost nu een in
grijpend efficiency-plan opgelegd.
De opdracht is simpel: er moet met
minder mensen doelmatiger wor
den gewerkt. Per saldo gaat het uit
eindelijk om zo'n duizend werk
plekken: zeshonderd 'tijdelijke'
krachten en vierhonderd vaste
werknemers, vooral in de admini
stratieve sector.
De lage dollarkoers is voor een
exportbedrijf als Fokker een lastig
probleem. De vliegtuigen worden
namelijk in Amerikaanse valuta af
gerekend. Maar ook zonder de
koers-perikelen zouden kostenbe
sparingen dringend noodzakelijk
zijn. De dollar versterkt alleen de
problemen.
Klanten betalen de vliegtuigen
met dollars, maar in slechts dertig
procent van de uitgaven kan met
dollars worden afgerekend. Zo
wordt het personeel hier op Schip
hol gewoon in guldens betaald.
Zakt de dollarkoers, dan daalt de
netto-opbrengst van de verkochte
toestellen.
Fokker heeft zich bij de huidige
bestellingen voor een groot deel te
gen schommelingen in de wissel
koers kunnen indekken. Bij het bin
nenhalen van nieuwe orders vormt
de dollar een extra complicatie, om
dat de kostprijs nu aanzienlijk ho
ger ligt. Het maakt snelle maatrege
len alleen maar noodzakelijker.
Zwart zaad
Fokker is gewoon te duur. Het be
drijf werkt inefficiënt. De produkti-
viteit per werknemer is laag. Bui
tenlandse beleggers zijn zelfs de
mening toegedaan dat, gezien het
loon en prijspeil in Nederland, Fok
ker met een dollar van 1 gulden 40
uit de voeten moet kunnen.
De vliegtuigbouwer verwacht
zonder verdere maatregelen eind
1991 in problemen te komen. Daar
om wordt nu het mes in de uitgaven
gezet. Volgend jaar moet tweehon
derd miljoen gulden op alle budget
ten worden bespaard. Nieuw perso
neel wordt alleen bij hoge uitzonde
ring aangenomen. De banen ver
dwijnen vooral in de niet-produk-
tiesfeer.
Fokker Aircraft zal met minder
mensen meer moeten doen. De
ruim twee miljard gulden, die in
voorraden (materialen en compo
nenten) is gestoken, moet met drie
honderd miljoen gulden worden te
ruggebracht om geld vrij te maken.
Anders komt Fokker volgend jaar
op zwart zaad te zitten.
Het zal echter nog een hele klus
worden om deze ambitieuze doel
stellingen in de praktijk te verwe
zenlijken. Fokker heeft namelijk
niet alles zelf in de hand. Tweederde
van alle kosten bij de produktie van
de Fokker 100 komt voor rekening
voor de toeleveranciers en partners
van Fokker. Ook zij moeten goed
koper gaan produceren. Er vinden
momenteel besprekingen plaats
over verlaging van de inkoopprij
zen. Fokker wil ook het dollar-risico
meer bij de toeleveranciers leggen.
Mes
De top van Fokker heeft er alle ver
trouwen in dat de aangekondigde
bezuinigingen effect zullen sorte
ren. Bonden en particuliere beleg
gers zijn daar echter niet allemaal
van overtuigd. Zij vrezen dat bij de
huidige stand van zaken de vlieg
tuigbouwer onmogelijk erg diep het
mes in de kosten kan zetten. Veel
overtollig vet is er volgens de bon
den na de vorige bezuinigingsronde
in 1987/88 niet.
Daarbij komt dat Fokker nog al
tijd niet in staat is op tijd de vliegtui
gen aan de klant te leveren. Sinds
het begin van het Fokker 100 pro
gramma holt Fokker achter zichzelf
aan. Telkens moet het produktie-
tempo een 'klik' omhoog. Ook het
komende jaar. Daarom zal het een
hele opgave worden om bezuinigin
gen door te voeren en tegelijkertijd
het vereiste produktietempo te ha
len. Het doel is in 1993 67 Fokker
100's per jaar te bouwen. Dit jaar
worden dat er volgens Fokker hoog
uit 36. De bonden noemen een getal
van 33.
Fokker denkt het komende jaar
in ieder geval fors te kunnen bezui
nigen op 'ingeleenden'. Dat zijn zo'n
zeshonderd mensen die aangetrok
ken zijn om het vereiste aantal
vliegtuigen per jaar te bouwen.
Deze mensen kosten Fokker miljoe
nen guldens extra per maand en
moeten weg.
Sleutelen
Een hoofdstuk apart vormen de
problemen met de Ierse vleugelle
verancier Shorts. Nog altijd slagen
de Ieren er niet in complete vleu
gelsets af te leveren. Omdat Fokker
de vleugels op een bepaald moment
op de eindlijn aan het vliegtuig
moet monteren, bouwen de Ieren ze
noodgedwongen op Schiphol af.
Daarvoor zijn 220 Engelsen en Ieren
overgekomen.
Hoewel deze extra kosten voor re
kening van Shorts komen, is de si
tuatie tekenend. Tweehonderd
twintig Engelsen en Ieren, die tus
sen de bedrijven door aan de vleu
gels sleutelen, zijn niet bevorderlijk
voor een verbetering van de pro-
duktiviteit. Desondanks kan Fok
ker nog steeds niet buiten hen.
Op de werkvloer zullen de on
heilstijdingen met de nodige ver
wonderingen worden aangehoord.
Fokker maakt dit jaar de grootste
winst uit zijn geschiedenis. Dat
komt vooral omdat de onderne
ming zo ontzettend snel gegroeid is.
De vliegtuigfabrikant zal in 1990
tussen de tachtig en negentig mil
joen gulden 'overhouden'. Op
grond daarvan zullen de bonden
een betere winstdeling claimen, ter
wijl de directie alleen maar over be
zuinigen en snijden in het werkne
mersbestand wil praten.
