'Tolerantie is voor
groot deel schijn'
Derde Wereld verwacht geen heil van GATT
Kerken in China
nog verder klem
Voorzitter Cees van Wijk wil met leuker' COC weer de barricaden op
PAGINA 2
i REPORTAGE m n
Vijftien jaar lang kende het COC geen voorzitter. Maar W.'
met het strijdlustige Zuidhollandse Statenlid Cees van
Wijk (46) is sinds vorige week in die vacature voorzien.
Onder zijn aanvoering gaat de organisatie van homofiele
mannen en lesbische vrouwen weer de barricaden op.
"We moeten sprankelender gaan optreden".
«K
In 44 jaar strijd voor de integratie
van homoseksualiteit heeft het
COC veel bereikt. Weg is de angst
voor de maatschappij die de grond
leggers van de vereniging zó te pak
ken had, dat ze een naam bedachten
die nu als dekmantel niet meer be
dacht zou hoeven worden: Cultu
reel en Ontspannings Centrum. Uit
gegroeid tot een landelijk begrip,
bleef de afkorting COC echter ge
handhaafd; alleen de puntjes gin
gen ertussenuit.
De bestorming van de barricaden
leverde het COC erkenning op van
de overheid (inclusief subsidie voor
projecten; uniek in Europa), begrip
onder de bevolking ("maar nog niet
voldoende"), alsmede het imago
van een politieke, drammerige, ver
eniging. En dat laatste was niet de
bedoeling. Daarom: het is tijd om
andermaal de barricaden op te
gaan.
'Verbreding', heet de actie. Daar
aan zijn begrippen gekoppeld als
'opener', 'toegankelijker', 'leuker'.
Poetsen derhalve aan het beeld van
een strijdorganisatie, een club met
weinig humor. Hoewel: op Roze Za
terdag in Roermond met z'n tien
duizenden langs het bisschoppelijk
paleis van Gijsen, dat was even la
chen.
"In het algemeen: we moeten
sprankelender gaan optreden. Veel
mensen voor wie onze organisatie
wat kan betekenen als dienstverle
ner, worden afgeschrikt door de in
druk dat wij louter politiek bedrij
ven. Wij moeten het land in om aan
dat misverstand een eind te gaan
maken".
Lesbiënnes
Strijdlust in de woorden van Cees
van Wijk (46). Vorige week koos het
COC-congres hem als landelijk
voorzitter, de eerste sinds 15 jaar.
"Uit ideologische overwegingen in
het proces van denken over de doel
stellingen bleef deze functie al die
tijd open".
Met Van Wijk (werkzaam als be
leidsmedewerker bij de GG&GD
Rotterdam) werd een ervaren be
stuurder binnengehaald om het ver
nieuwingsproces te leiden. Een ste
vig curriculum vitae: lid van de
Raad van het Openbaar Lichaam
Rijnmond, voorzitter van de PvdA
gewest Rotterdam, voorzitter van
de Raad van Toezicht van de VARA,
voorzitter van de Folkloristische
Theatergroep Radostan.
Thans: lid Provinciale Staten
Zuid-Holland, voorzitter Stichting
Zuidhollandse Popunie, bestuurs
lid van het humanistisch militair
vormingscentrum Stichting Coorn-
herthuis. En sinds een week dus
eerste man van het COC, een vereni
ging met 32 afdelingen en bijna 8000
leden.
Daaronder ook de lesbiennes, die
tien jaar vochten voor een plaats
binnen de van oorsprong mannen
gemeenschap. Ze kregen een eigen
groep, veel vrouwen (zes) in het lan
delijk bestuur, en ze dwongen on
der meer onderscheid af in de aan
duiding. Het generaliserende 'ho
mo' is sinds hun komst gesplitst in
'homoseksuele man' en 'lesbische
Van Wijk hoopt het COC-ledental
in 1991, bij het 45-jarig bestaan, op
ten minste tienduizend te hebben.
Gezien het potentieel moet dat kun
nen. Volgens globale berekening
zijn zeker 700.000 Nederlanders van
boven de 18 jaar zich bewust van
hun homoseksuele of lesbische
voorkeur. Wetenschappers gaan er
van uit dat 'zeker' vijf procent van
de bevolking 'uitgesproken zo is',
en 'waarschijnlijk' tien procent.
Van Wijk: "En als het er om gaat
hoeveel mensen ooit een ervaring -
of diepere gevoelens - op dit gebied
hadden, dan schat ik dat percentage
op 90".
Opvang
Van Wijk is verteld dat het voorzit-
terswerk hem zo'n 25 uur per
maand gaat kosten. Na een eerste
inventarisatie houdt hij het op 40
uur; het draaiboek van de werk
groep die de vernieuwing - de 'Ver
breding' dus - voorbereidde is dik.
"We gaan - en dat zal veel tijd kos
ten - alle afdelingen langs. Om te
luisteren, te kijken, te begeleiden.
En vooral: het kader vertellen hoe
de drempel eruit moet voor mensen
die een weg zoeken naar ons. De
beeldvorming dat wij alleen maar
wetten najagen, daar moeten we
van af, zonder daarbij de doelen op
te geven. De wet gelijke behande
ling, de nieuwe relatieregeling... Na
tuurlijk blijven we die strijdbaar
volgen. Maar we moeten méér laten
zien dat het COC in alle opzichten
een goede, individuele opvang te
bieden heeft. We zijn nog steeds ui
termate belangrijk voor niet-leden
die in de problemen komen door de
ontdekking dat ze homoseksueel of
lesbisch zijn. Wat er ook verbeterde:
de begeleiding van de reguliere
zorgverlening nauwelijks".
"Onze taak is onveranderd groot.
Het blijft voorkomen dat jongens en
meisjes bij het bekend worden van
hun homofiele of lesbische geaard
heid door hun ouders van de ene
dag op de andere op straat worden
gezet. Dat schreeuwt om opvang.
Zoals trouwens ook voor de ouders,
die in zo'n situatie vaak overvallen
-- -
r V— f
Cees van Wijk: "Het blijft voorkomen dat jongens en meisjes bij het bekend worden van hun homofiele oflesbi-
iche geaardheid door hun ouders van de ene dag op de andere op straat worden gezet". (foto gpd)
worden door het schuldgevoel van
tekortgeschoten zijn in de opvoe
ding, en zich schamen voor hun om
geving. Nog steeds blijkt die situa
tie voor veel ouders moeilijk te ac
cepteren".
"Dat geldt vaak ook voor de kinde
ren zelf. Verwarring bij de ontdek
king dat men 'anders' is. In de op
voeding staat een hetero-relatie nog
steeds centraal; groot worden, gaan
werken, trouwen, kindjes krijgen
en als je dat voor mekaar hebt ben je
gelukkig. Dan moetje ineens accep
teren dat dat verhaal voor jou niet
opgaat. Een oud gegeven, maar wij
merken: nog dagelijks nieuw. En de
hele psycho-sociale hulpverlening
is er niet goed op ingesteld. Wan
neer mensen, die steun nodig heb
ben, bij ons dan óók nog eens een
drempel zien... Ten onrechte vinden
wij overigens, maar we kunnen niet
om het feit heen dat degenen, die
van buiten naar binnen willen, het
zo ervaren vanuit onze profilering
op politiek terrein. Dat weerhoudt
bij voorbeeld mensen met een ster
ke religieuze overtuiging. Door de
strijd die wij voerden tegen de star
re houding van de kerken, voelen
die niet meteen behoefte om het
COC op te zoeken. Daar zullen we
wat aan moeten doen".
in één adem vraagt Cees van Wijk
zich dan af: "Trouwens, waaraan
niet?!" Hoe tevreden ze ook kunnen
zijn over wat er bereikt is: "We zijn
er nog lang niet. De maatschappij
kreeg weliswaar meer begrip voor
ons, maar we constateren ook een
grote schijntolerantie. In werksitua
ties blijven zich voorvallen afspelen
die ronduit discriminerend zijn. De
politie... Wisselend; goed en niet
goed. In Rotterdam bij voorbeeld is
het in orde, maar niet op alle bu
reaus. Ik ken er...daar kun je maar
beter niet terecht komen als je aan
gifte van geweld moet doen. Agen
ten die dan zeggen: 'Wat doe je op
die plaats dan ook?' Als ik dat hoor
krijg ik het gevoel dat de tijd twintig
jaar heeft stilgestaan".
Allochtonen
Ook binnen de eigen gelederen
mankeert er nog wat aan, stelt Van
Wijk vast. "Het ontbreekt vaak aan
zelfacceptatie, en dat werkt de
schijntolerantie van de maatschap
pij in de hand. Er bestaat onder ho
moseksuele mannen en lesbische
vrouwen een te grote neiging zich in
het openbaar gedeisd te houden.
Het idee van: aardig dat men aan
ons gewend begint raken, en als we
in onze uitingen nou maar rustig
blijven is er niks aan de hand. Op
die manier cijfert men zichzelf weg.
Dat denkt de emancipatie bereikt te
hebben, maar dan vraag ik me af:
hoe? Is het dat dan, zwijgen bij een
grap over homo's of lesbiennes?
Nee. Op zo'n moment zeggen: kom,
ik ga eens naar mijn vriend, of
vriendin, zó zou het horen. Maar ik
geef toe: daar is een hoop moed
voor nodig".
En dan moet de drempel er ook
nog eens uit voor de allochtonen,
een groep waarover Van Wijk zich
grote zorgen maakt. Vooral omdat
op de voorgestelde WVC-begroting
het homo- en lesbische emancipa
tiebeleid gekort wordt met bijna
een miljoen gulden. "Het kan niet
anders of dat gaat ten koste van pro
jecten zoals we die voor de allochto
nen dringend noodzakelijk achten".
Met name de onwetendheid on
der Marokkanen, Turken, Antillia-
nen en alle anderen die tot deze ca
tegorie behoren, noemt Van Wijk
'verbijsterend'. "De aids-voorlich-
ting heeft deze mensen nauwelijks
bereikt. Dat valt toe te schrijven aan
het cultuurverschil en de taalbarriè
re. Er is weliswaar een landelijk te
lefoonnummer voor informatie in
het Arabisch, maar de meesten we
ten daar niet van. Ik heb het in de
opvang van probleemgevallen
meerdere malen meegemaakt. Liet
ik ze bellen... Ze stonden met hun
oren te klapperen. Veilig vrijen,
condooms, daar hadden ze nog
nooit van gehoord. Helemaal nieuw
Onder de borrel
Maar hoe nu precies moet - in het al
gemeen - die drempel uit de COC-
panden? Cees van Wijk: "Met een
vernieuwd PR-beleid waarin onze
plaats als dienstverlener en belan
genbehartiger doorklinkt. Onze
functie ook als gezellige ontmoe
tingsplaats. Daarvoor zal hier en
daar het interieur moeten worden
aangepast, of de koffie beter... De
tails, maar ze kunnen belangrijk
zijn".
Vanuit die gedachte nam Cees
Van Wijk als nieuwe voorzitter, te
rugreizend van het congres in
Leeuwarden, in de trein zijn eerste
besluit. Hij gaat het bestuur voor
stellen een paar keer per jaar bijeen
komsten te beleggen voor de geza
menlijke afdelingen. Het moet iets
worden van: nuttig, onder de borrel.
Zo hebben verdwenen drempels
in elk geval ook praktisch nut.
BRUSSEL - Niet voor iedereen betekent de
laatste bijeenkomst van de Uruguay-ronde,
het wereldwijde overleg over de verdere
liberalisering van de wereldhandel, de
sleutel naar economische bloei.
Deskundigen in ontwikkelingslanden zien
meer honger, buitenlandse economische
overheersing en de noodzaak tot het
verbouwen van grondstoffen voor drugs in
het verschiet.
Afgevaardigen uit meer dan 100 landen,
waaronder veel ontwikkelingslanden,
begonnen maandag in Brussel aan het
overleg dat tot een verandering van de regels
voor de wereldhandel moet leiden.
Diplomaten en handelsministers bevinden
zich in een impasse over de Amerikaanse eis
dat de EG en Japan hun zware
landbouwsubsidies moeten schrappen en
moeten toestaan dat onder auspiciën van de
GATT (Algemeen Akkoord over Handel en
Tarieven) regelingen op nieuwe gebieden tot
stand kunnen worden gebracht.
In een hptel naast het luxueuze Heizelpaleis,
waar de laatste ontmoeting van de Uruguay-
ronde plaatsvindt, hebben zich
milieuactivisten, medewerkers van
particuliere organisaties en andere
verontruste mensen verzameld die de
onderhandelingen omschrijven als een
'GATTastrofe'.
Volgens de Belgische onderzoekster Myrian
Vander Stichele, die de resultaten van de
alternatieve Conferentie van
Burgerorganisaties voor Ontwikkeling
opsomde, zal het G ATT-overleg ernstige
gevolgen hebben voor het milieu.
Bovendien vindt ze dat zaken die van belang
zijn voor de bevolking van de Derde Wereld
niet aan bod komen.
Coca
Deelnemers aan de alternatieve conferentie
geloven niet dat nieuwe regels voor de
uitbreiding van de wereldhandel zowel de
Derde Wereld als de rijke landen ten goede
zullen komen.
Manuel Lajo, een econoom uit Peru, zei dat
als de VS de drugs willen bestrijden, boeren
in de Derde Wereld de kans gegeven moet
worden normale gewassen te verbouwen.
Lajo vreest dat het schrappen van de
landbouwsubsidies in rijke landen, waar
Washington op uit is, schadelijke gevolgen
zal hebben voor boerenbedrijven in de
Derde Wereld. Boeren zouden daardoor
eerder geneigd zijn meer coca te gaan
verbouwen, omdat de produktie van de
grondstof voor cocaine en de prijzen van
landbouwprodukten nauw met elkaar
samenhangen.
Amadou Kanoute uit Senegal betwijfelt of
het GATT-doel, het gaan toepassen van de
regels voor de vrijhandel op de landbouw,
wel zo verstandig is. Kanoute,
vertegenwoordiger van de organisatie Actie
voor de Ontwikkeling van het Leefmilieu.
noemde zekerheid op voedselgebied een
elementair recht van ieder land. Hij zei dat
nu al 25 procent van de Senegalese
bevolking ondervoed is, en dat het
veranderen van de GATT-regels de kleine
boeren niet in hun ontwikkeling zal helpen.
Teresita Oliveros uit Manila, in Brussel
namens de boerinnen van de Filipijnen,
vindt dat de internationale handelsregels de
rijke landen en de machtige internationale
bedrijven onevenredig veel voordeel bieden.
Met name de VS en Japan, aldus Oliveros,
leggen andere landen regels op.
In principe kunnen Amerikanen en
Filipijnen volgens het GATT-akkoord in
gelijke mate profiteren van eikaars
natuurlijke rijkdommen, maar Oliveros
meent dat in de praktijk alleen de
Amerikanen aan hun trekken komen. "In
het spel dat de rijke en machtige landen
spelen, komen de arme boeren en vissers
aan de kant te staan", aldus de Filipijnse
afgevaardigde.
Rijst
De Amerikaanse eis dat Japan zijn markt
opent voor buitenlandse rijst, zal volgens
Mika Eba verkeerd uitwerken. De Japanse
vertegenwoordigster van milieuorganisaties
en een aantal groeperingen van boeren en
consumenten, wees erop dat Japanners bij
het openstellen van hun markt
waarschijnlijk geen Amerikaanse rijst zullen
kopen, maar hun bestellingen in Thailand
zullen plaatsen, waar de prijzen lager liggen.
Ook denkt Eba dat het openbreken van de
Japanse markt schadelijk zal zijn voor het
milieu.
Als docent aan de San Marcos-universiteit in
de Peruaanse hoofdstad Lima is het
Humberto Campodonica Sanchez duidelijk
dat de uitbreiding van de vrijhandelsregels
de jonge industrieën in de
ontwikkelingslanden zal schaden.
Campodonica voorziet een vorm van
chantage, en noemde het voorbeeld dat
wanneer het een Franse bank verboden
wordt uit te breiden in Bolivia, Parijs kan
dreigen geen tin en wol meer te importeren,
stoffen die als exportprodukt voor Bolivia
van levensbelang zijn. "Het is alsof een
leeuw met een mier speelt", aldus de
Peruaanse docent.
Arbeidslonen
Campodonica kritiseerde ook het plan van
de rijke landen om de Derde Wereld te
verbieden voorwaarden te verbinden aan
buitenlandse investeringen.
Ontwikkelingslanden zouden bijvoorbeeld
een bepaald percentage van de aandelen
kunnen opeisen of beperkingen kunnen
stellen aan het geldverkeer van de
investeerders. Volgens Campodonica
houden de GATT-plannen geen rekening
met het voordeel dat een buitenlands bedrijf
in de Derde Wereld met de lage arbeidslonen
al heeft.
Officiële kerk nu ook aan banden
PEKING (DPA) - De com
munistische autoriteiten in
China proberen, na de arresta
tie van 'ondergrondse' rooms-
katholieke bisschoppen, nu
ook hun grip op de officiële
katholieke kerk te verstevi
gen. Bisschoppen en priesters
zijn absolute politieke trouw
verschuldigd aan de partij en
moeten zich verre houden van
contact met het Vaticaan.
In een "zeer gespannen klimaat"
had onlangs in de buurt van Pe
king een twee weken durende ge
heime ontmoeting plaats tussen
vertegenwoordigers van de over
heid en een aantal bisschoppen
van de officiële katholieke kerk.
Deze zogenoemde Patriottische
Vereniging, die niet door Rome
erkend is, telt ongeveer 3,6 mil
joen leden.
Tijdens de bijeenkomst kregen
de bisschoppen de wind van vo
ren, omdat ze in het geheim con
tacten zouden onderhouden met
het Vaticaan, zo melden welinge
lichte kerkelijke kringen. Hun
houding tegenover Rome en de
paus is "onverschillig en verzoen-
lijk". Enkele bisschoppen wer
den ervan beschuldigd uit te zijn
op erkenning door het Vaticaan.
Ook bij andere gelegenheden
hebben de Chinese bewindvoer
ders duidelijk gemaakt dergelijke
ontwikkelingen in de kiem te zul
len smoren. Nog meer dan in het
verleden zal de Patriottische Ver
eniging met strenge controle van
de communistische partij te ma
ken krijgen.
"Van nu af aan zullen regering
en partij alle illegale activiteiten
die onder de dekmantel van de re
ligie worden ondernomen, ver
hinderen en vernietigen", zo
waarschuwde vice-premier Wu
Xuegian op een openbare bijeen
komst van de Patriottische Ver
eniging. Tegelijk kondigde hij
een hernieuwde strijd aan tegen
buitenlandse inmenging in Chi
na's religieuze aangelegenheden.
De vervolging van de onder
grondse katholieke kerk, die naar
schatting evenveel leden telt, is
na de bloedige onderdrukking
van de democratische opleving in
juni 1989 gewoon voortgezet. De
Rome-getrouwe bisschoppen
Philip Yang Libo en Paul Li
Zhenrong werden onlangs voor
drie jaar naar een werkkamp ge
stuurd. Zij ondergingen hetzelfde
lot als bisschop Peter Liu Gu-
andong, in wie de autoriteiten al
eerder een "subversief element"
zagen.
De arrestatie van de drie bis
schoppen hangt samen met de
oprichting van een eigen bis
schoppenconferentie in de
noordwestelijke provincie
Shaanxi in november 1989. Hier
voor zijn in de loop van het jaar
ook ruim 20 andere geestelijken
en leken opgepakt. In de zuidelij
ke provincie Fujian zijn 15 geeste
lijken gearresteerd, omdat zij de
officiële kerk zouden hebben on
dermijnd.
De in de Chinese grondwet ge
garandeerde godsdienstvrijheid
beperkt zich voor katholieke
christenen tot de Patriottische
Vereniging, die na de breuk met
het Vaticaan in 1957 werd opge
richt. Activiteiten buiten deze
'staatskerk' zijn zeer riskant, ze
ker waar het contacten met Rome
betreft. China beschuldigt het Va
ticaan van "infiltratie".
Sinds de crisis in het internatio
nale communisme is in China een
grotere toeloop van jongeren naar
'de kerk waar te nemen. De offi
ciële Chinese jongerenkrant
sprak in dit verband van concur
rentie voor de communistische
partij en van een "uitdaging door
God".
In Peking werden vorig jaar de
cember zes priesters van de offi
ciële katholieke kerk gewijd. Het
was de tweede maal sinds de op
richting van de Volksrepubliek in
1949 dat dit in het openbaar ge
beurde. Ook deze kerk is nu nog
verder aan banden gelegd. (foto
ap)
jJiL
Contact-Golf gaat
vijandbeeld te lijf
DEN HAAG (ANP) - "Aan ie
mand die invalide is in Irak. Ik
zelf zit in de wao. Lieve mede
mens, wie u ook bent of waar u
ook bent, laten wij werken en bid
den dat wij mogen leren geweld
te vermijden en al het goede dat
onze wereld ons schenkt, samen
te delen. Vrede voor u allen".
Als alles goed gaat, zullen bin
nenkort honderden van zulke
vredeswensen aan de Iraakse be
volking worden overhandigd.
Dat is althans de bedoeling van
de actie Contact-Golf, een initia
tief van verschillende vredesbe
wegingen waaronder de Francis-
kaner vredesbeweging en Vrou
wen voor .Vrede. Eind volgende
week hoopt men met een delega
tie van zes mensen naar Irak te
vertrekken als de gisteren inge
diende visumaanvragen tenmin
ste worden gehonoreerd.
De delegatie wil ook soortgelij
ke wensen uit Irak voor Neder
landers mee terugnemen. Vooraf
gaand aan hun visumaanvraag
hebben zij de afgelopen week en
kele keren besprekingen op de
Iraakse ambassade gevoerd waar
in zij het doel van hun actie duide
lijk hebben gemaakt.
Kardinaal Simonis heeft intus
sen de Nederlandse regering op
geroepen alles in het werk te stel
len om in de Golfcrisis "tot her
stel van recht te komen zonder
het gebruik van wapengeweld".
Herdenking revolutie. De her
vormde bisschop Laszlo Tökes
heeft de kerken uit Roemenië en
de buurlanden uitgenodigd om
op 15 en 16 december in Timisoa-
ra de eerste verjaardag van de
Roemeense revolutie te herden
ken. Tökes speelde zelf, toen nog
als predikant, een belangrijke rol
in de omwenteling. Tökes wil tij
dens een oecumenische confe
rentie de aandacht van zijn bui
tenlandse collega's vragen voor
"het grootste probleem van onze
regio, het nationaliteitenvraag-
stuk". Hij hoopt dat de kerken
zich "veel meer dan vroeger" zul
len inspannen voor het overwin
nen van de wederzijdse vijandig
heden.
Nieuw vak in Amerika. Bin
nenkort krijgen Amerikaanse
scholieren er een vak bij: gods
dienstvrijheid. Dit staat in het
nieuwe leerplan voor openbare
scholen in de Verenigde Staten,
zo bericht de persdienst van de
Evangelische Alliantie. Aan de
hand van historische documen
ten en literatuur moeten de scho
lieren leren hoe de godsdiensten
de ontwikkeling van de Ameri
kaanse democratie beïnvloed
hebben. Ook moet in de lessen
naar voren komen hoe het grond
wettelijke principe van gods
dienstvrijheid het land sterker
heeft gemaakt. In het verleden
werd het thema godsdienst in de
lessen angstvallig gemeden, uit
vrees dat men de grondwettelijke
scheiding van kerk en staat zou
schenden.
