Moskou verhoogt uitgaven defensie Duitsers kiezen massaal voor zekerheid Lafontaine: SPD heeft de toekomst Onzekerheid over lot van president Tsjaad PDS opnieuw in opspraak MAANDAG 3 DECEMBER 1990 PAGINA 5 MOSKOU/VILNIUS (Rtr/DPA/UPI/ANP) - De Sovjetunie wil de militaire uitgaven on danks het einde van de Koude Oorlog en de hevige economische crisis verhogen. Dat is kennelijk bedoeld om de legertop gerust te stellen, zo meldde het Sovjetpartijblad Izves- tija. BERLIJN - De Berlijnse justi- tie heeft een arrestatiebevel uitge vaardigd tegen de vroegere Oost- duitse staats- en partijleider Erich Honecker. Honecker wordt per soonlijk verantwoordelijk gesteld voor het bevel te schieten op vluchtelingen bij de Muur. Offi cieel heet het dat hij "ernstig wordt verdacht van gemeen schappelijke doodslag". Na de bouw van de Muur in 1961 von den 190 vluchtelingen de dood. Nog niet duidelijk is wanneer het arrestatiebevel tegen Honec ker kan worden uitgevoerd. Het Russische consulaat-generaal in Arrestatiebevel tegen Honecker Berlijn liet weten dat het uitein delijke besluit door president Gorbatsjov moet worden geno men. Eerder was meegedeeld dat de Russische opperbevelhebber in de voormalige DDR. generaal Snetkow, verantwoordelijk was. Onder zijn bescherming staat de 78-jarige communist. Sinds enkele maanden be woont het echtpaar Honecker twee kamers in het Russische mi litaire ziekenhuis Beelitz, even buiten Berlijn. De Berlijnse justitie ging over tot het arrestatiebevel nadat in het militaire archief van de ex- DDR nieuwe belastende dossiers over Honecker waren gevonden. Daaruit blijkt dat hij op 20 sep tember 1961. een maand na de bouw van-de Muur, op een verga dering van de partijtop, het ge bruik van vuurwapens tegen "grensovertreders" had bevolen. Volgens de aanklacht is hij verder verantwoordelijk voor "de daar op volgende systematische en steeds perfectere uitbreiding van de barrières". Op 3 mei 1974 her haalde Honecker, in zijn functie als voorzitter van de Nationale Verdediging, verantwoordelijk te zijn voor de doden bij de Muur. Noordier gedood LONDONDERRY (AP) - Bij een aanslag zaterdag in de buurt van Londonderry is een ex-lid van de Noordierse paramilitaire organisa tie Ulster Defense Regiment (UDR) om het leven gekomen. Zijn vrouw raakte zwaar gewond. Niemand heeft nog de verant woordelijkheid opgeëist, maar hoogstwaarschijnlijk is de aanslag het werk geweest van het Ierse Re publikeinse Leger (IRA). Het echt paar was bouwgrond aan het be zichtigen in Kilrea. in het district Londonderry, toen het vanuit een auto werden beschoten. Daarnaast heeft Sovjetleider Mi- chail Gorbatsjov een van de libe raalste leden van de regering, minis ter van binnenlandse zaken, de 55- jarige Vadim Bakatin, vervangen door een communistische partij functionaris van de harde lijn, Boris Pugo. Volgens Izvestija gaan de defen sie-uitgaven in 1991 niet opnieuw omlaag met tien procent, zoals vori ge week maandag was aangekon digd door minister van financiën Valentin Pavlov, maar juist met om gerekend 50 miljard dollar omhoog tot 237,6 miljard dollar. Dat zou be tekenen dat een kwart van de totale Sovjetbegroting voor militaire doel einden is bestemd. De 53-jarige Pugo, een Let, stond van 1984 tot 1988 aan het hoofd van de partij in Letland en werd in juni gekozen tot voorzitter van de Cen trale Controle Commissie van de partij, mede belast met ideologi sche zaken. Pugo, zo meldde het Sovjetpersbureau TASS verder, krijgt een militair als eerste onder minister. Het is de 47-jarige gene raal Boris Gromov, de vroegere be velhebber van de Sovjettroepen in Afghanistan, thans commandant van het militaire district Oekraine in Kiev. De leider van het blok van voor standers van de harde lijn in het Sovjetparlement had zaterdag het ontslag van Bakatin geëist, omdat hij niet voldoende zou hebben ge daan om een eind te maken aan het separatistische en etnische geweld in Sovjetrepublieken en economi sche vergrijpen. Gorbatsjov zei vo rige maand dat oproepen om de handhaving van recht en orde te versterken terecht waren. Met zijn ingrepen in het kabinet neemt de Sovjetleider volgens waarnemers tevens een voorschot op de door hem voor de komende week aangekondigde concrete voorstellen om de top van de staats structuur zo te wijzigen dat de rege ring direct ondergeschikt wordt aan hem als president. Hij wil alle rege ringsmacht aan zich trekken met als doel een eind te maken aan de eco- Voedsel op bon in Sovjetunie MOSKOU (Rtr/UPI/ANP) - In Le ningrad en verschillende andere grote steden in de Sovjetunie is za terdag de rantsoenering van voed sel begonnen. Veel winkels blijven echter leeg wegens distributiepro blemen, de enorme hamsterwoede en de handel op de zwarte markt. Een daj* nadat president Michail Gorbatsjov een decreet uitvaardig de waarin hij arbeidersmilities op riep de strijd aan te binden met inef- feciëntie, diefstal en speculatie en hij de KGB opdroeg de voedselleve- ranties uit het buitenland te bewa ken, vormden zich weer lange rijen voor de winkels in Leningrad. In de stad zijn voedselbonnen uitgedeeld voor levensmiddelen. De naaste medewerker van Gor batsjov, Zagladin, noemde gisteren bij zijn bezoek aan Nederland voed selhulp noodzakelijk "voor het wel slagen van de perestrojka". Zagla din zal in Nederland met politici en vertegenwoordigers van hulporga nisaties overleg voeren over de voedselhulpactie aan de Sovjetu nie. De VARA krijgt van het Com missariaat van de Media een onthef fing voor het noemen van bedrijven of instellingen tijdens de lingsactie voor Rusland. Buitenland kort Nobelprijs Sovjet-president Gorbatsjov heeft laten weten dat de staatssecretaris voor buitenlandse zaken, Anatoly Kovaljev, de Nobelprijs voor de Vrede op 10 december uit zijn naam in ontvangst neemt. Een zegsman van het Noorse Nobelcomité, Geir Lundestad, heeft dit zaterdag in Os lo bekendgemaakt. Eerder liet Gor batsjov in een brief het Nobelcomi té weten de prijsuitreiking niet per soonlijk te kunnen bijwonen we gens "de interne moeilijkheden" in zijn land. Miljoenenbuit Drie mannen hebben zaterdag bij een overval op het Dorval vliegveld in Montreal 13,8 miljoen Canadese dollar (ongeveer 23 miljoen gulden) aan goud, effecten en geld buitge maakt. Een vuilniswagen en twee bestelwagens reden door de omhei ning van het vliegveld toen het toe stel dat door een bedrijf voor geld- tiansporten was gecharterd, een hangar naderde. De voertuigen sne den vervolgens het vliegtuig de pas af. Wapenembargo De Verenigde Staten hebben zater dag hun wapenembargo tegen Chili opgegeheven, zo heeft het Witte Huis meegedeeld. De maatregel was sinds 1976 van kracht. De op heffing van' het embargo komt vlak voor het bezoek van president Bush aan het Zuidamerikaanse land. De Amerikaanse president gaat vol gende week naar Chili tijdens een rondreis door Latijns-Amerika. nomische en politieke crisis, waarin de Sovjetunie verkeert. De presidenten van de drie Balti- sche staten hebben Gorbatsjov er van beschuldigd met zijn dreige menten spanningen in de Baltische staten op te roepen. Zij zeiden dit zaterdag tijdens een gezamenlijke zitting van de drie parlementen in de Litouwse hoofdstad Vilnius, waar zij over een verklaring tegen de Sovjettroepen in het gebied de batteren. Gorbatsjov waarschuwde de Sovjetrepublieken zaterdag er voor de veiligheid van de Sovjetu nie te ondermijnen. De presidenten Vytautas Lands- bergis van Litouwen, Anatolis Gor- bunovs van Letland en Arnold Riiütel van Estland klaagden dat Gorbatsjov het Sovjetleger "onbe grensde volmachten" heeft gege ven. "Dit zou tot ernstige conflicten kunnen leiden in het tot dusver rus tigste gebied van Europa", aldus de presidenten in een verklaring. De drie parlementen zullen zich buigen over een Litouws voorstel het Sovjetleger in de Baltische sta ten de status van buitenlands leger toe te kennen. Op grond van deze redenering weigerde Letland vorige week het leger op zijn grondgebied van water en voorraden te voorzien, wat hen op een uitbrander van Gor batsjov kwam te staan. Albanezen ldezen op 10 februari WENEN (AFP) - In Albanië wor den op 10 februari 1991 parlements verkiezingen gehouden, zo heeft het presidium van het parlement besloten. Dat meldt het officiële Al banese persbureau ATA in berich ten die zaterdag werden opgevan gen in Wenen. Als gevolg van de kieswet die het Albanese parlement begin novem ber aannam, kunnen de kiezers daarbij voor het eerst in tientallen jaren een keuze maken tussen ver schillende kandidaten. In de wet is bepaald dat in elk kiesdistrict ten minste twee kandidaten moeten meedoen. Volgens de nieuwe wet, waarin ook werd vastgelegd dat de verkie zingen geheim zijn, "heeft iedere burger het recht zich kandidaat te stellen op voorwaarde dat hij 300 handtekeningen verzamelt van kie zers die op hem zullen stemmen". De kandidaten mogen campagne voeren - waarbij zij toegang hebben tot pers, radio en televisie - en heb ben het recht verkiezingsbijeen komsten te organiseren. Demonstratie in Guatemala loopt uit op bloedbad GUATEMALA-STAD (AFP) - Ze ker 24 mensen zijn in de nacht van zaterdag op zondag in Guatemala om het leven gekomen na te zijn be schoten door militairen en politie. Dat hebben ooggetuigen en goed geïnformeerde bronnen in Guate mala gisteren meegedeeld. De schietpartij deed zich voor bij de plaats Santiago Atitlan, ten wes ten van de hoofdstad Guatemala. Demonstranten, die protesteerden tegen de mysterieuze verdwijning van een prominente inwoner van hun streek, werden opgewacht door militairen en politie die het vuur openden. Volgens een legerwoordvoerder vielen bij "het tragische en be treurenswaardige incident" tien do den. Een onderzoek naar de ware toedracht van de schietpartij werd aangekondigd. De streek rond Santiago Atitlan staat bekend als een van de bastions van de guerrillabeweging 'Gewa pende organisatie van het volk'. De tunnelverbinding tussen Frankrijk en Groot-Brittannië is zaterdag werkelijkheid geworden. Even na het middaguur was de laatste krijtwand die de Britse en de Franse werkploegen scheidde geslecht. De doorbraak werd gesymboliseerd door een handdruk van een arbeider van elk van de twee ploegen. De ontmoeting had plaats 15 kilometer van de Franse, 22 kilometer van de Britse kust en 30 meter onder de zeespiegel. De 'Chunnel' moet in 1993 in bedrijf treden. (foto AP) N'DJAMENA (AP) - Rebellenlei der generaal Idriss Deby is gisteren in een zwarte Merdeces en geëscor teerd door militaire voertuigen, in triomf de Tsjadische hoofdstad N'Djamena binnengetrokken. Libi- Tien Nederlanders terug uit Tsjaad DEN HAAG (ANP) - Het afgelopen weekeinde zijn met verschillende vluchten tien Nederlanders terug gekeerd uit Tsjaad. Het gaat om mensen die waren uitgezonden door de ontwikkelingsorganisatie SNV. Dit heeft een woordvoerder van SNV vandaag meegedeeld. Er waren in totaal ongeveer twin tig Nederlanders in Tsjaad. Naast de SNV-medewerkers waren er en kele paters en zendelingen. Volgens de SNV-woordvoerder zijn alle Ne derlanders inmiddels in veiligheid. Twee mensen hebben tijdelijk hun heil gezocht in het buurland Came- roun. De overigen verblijven in het zuiden van het land en hebben van de SNV het advies gekregen daar voorlopig te blijven tot de rust in het land is weergekeerd. BERLIJN (GPD) - Helmut Kohl, de man die sinds de eenwording op 3 oktober kanselier van alle Duitsers is en dat ook de komen de vier jaar zal blijven, toonde zich grootmoedig op de verkie zingsavond. Gregor Gysi, de voorzitter van de communisti sche PDS, kreeg voor het eerst een hand van de Reus uit de Palts. Kohl aanvaardde tijdens de dis cussieronde tussen de partijvoor zitter de kleine advocaat uit het Oosten nu blijkbaar als gelegiti meerde afgevaardigde. Een stoel bleef onbezet. Dat was die van Christian Ströbele, de woordvoerder van de Groenen, afdeling West-Duitsland. De Groenen kwamen tot hun eigen verbijstering dit keer niet over de kiesdrempel van vijf procent. In de partijcentrale van de Groenen was de sfeer om te snij den nadat de catastrofale progno ses binnenkwamen. De verwijten vlogen gisteren al over en weer. Woordvoerder Kleinert sprak van een "debacle". Hij voorspelde het einde van de Groenen als ze, zoals de laatste jaren, zouden doorgaan met het onderlinge gekrakeel. Anderen, onder wie Stróbele, blikten wat minder pessimistisch in de toekomst. "Onze ecologi sche thema's zullen weer een rol spelen zodra de nationale euforie is verdwenen", zei hij. Bij de verliezende sociaal-de mocraten was het ook allemaal droefenis. Voorzitter Hans Jo- chen Vogel probeerde op gefor ceerde wijze de schade te beper ken. Per slot van rekening had Kohl als kanselier van de eenheid wel op heel wat meer gerekend, was zijn conclusie en "Oskar heeft geweldig gevochten". De stemming kwam er pas een beetje in toen Oskar Lafontaine, het nieuwe idool van de jonge Duitse kiezers, licht aangeslagen, maar alles behalve verslagen ver- i: i X scheen. Hij voorspelde dat zijn partij de toekomst heeft. Een paar oude, grijze part ij veteranen, ston den hoofdschuddend op de ach tergrond. Maar ook zij waren on der de indruk van Lafontaines on gebroken zelfbewustzijn. Bij de CDU geen bruisend feest. Enkelen scandeerden "Hel mut, Helmut", maar het meeste applaus klonk op toen Kohl mee deelde dat hij net "met onze vriend Wolfgang Schauble" had gebeld. De na een aanslag verlam de minister van binnenlandse za ken is als een van de weinigen ze- Op vragen naar de coalitiebe sprekingen ging de kanselier niet in: "Wij hebben maanden hard gewerkt, nu vieren we feest en dan gaan we weer hard aan de slag". Problemen met de winnaar FDP? "Nee, in alle rust en vol ver trouwen zie ik de coalitiebespre kingen tegemoet. We staan niet onder tijdsdruk". In de grote feesttent van de FDP genoten Ot to graaf Lambsdorff en Hans-Die- trich Genscher van het succes. Van de 2500 genodigden waren er i de verkiezingen, kijkt tussen de spijlen i overigens maar een paar honderd komen opdagen. Het schitterende koude buffet bij de Beierse CSU mocht zich ook niet in een al te grote belang stelling verheugen. Partijvoorzit ter Waigel meldde vol trots dat de CSU met 52 procent een resultaat had behaald dat niemand twee jaar geleden na de dood van Franz Josef Strauss voor mogelijk had gehouden. De vreugde over dit succes werd echter overscha duwd door het nuchtere feit dat de FDP groter is geworden dan de CSU en dat betekent veren la ten in Bonn. BERLIJN - Een Groen-debacle, een rode nederlaag, een communis tisch restant, een liberale zege, sta biele christen-democraten en ver moeide kiezers. Dat is in een no- tedop een analyse van de eerste vrije verkiezingen in heel Duitsland sinds de machtsgreep van de nazi' s in de jaren 30. Helmut Kohl is de winnaar, maar echt overtuigend was de uitslag voor de Reus uit de Palts nu ook weer niet. Hij was als "kanselier van de eenheid" de verkiezingsstrijd in gegaan, maar de kiezers vonden dat wel een beetje veel gezegd. Daarom steunden ze de man die als "archi tect van de eenheid", ietwat be scheidener, campagne had gevoerd: Hans-Dietrich Genscher. De 60 miljoen Duitsers hebben voor zekerheid gekozen. Geen rood groene of andere experimenten, geen zwarte meerderheid, maar ge woon verder gaan met het duo Ko- hl-Genscher. In Duitsland, Europa en natuurlijk in de rest van de we reld is alles in beweging en de kie zers hebben logisch geredeneerd: beter een ingespeeld team, dan een nieuwe ploeg. Zeker als dat nieuwe team zou moeten worden aange voerd door de sociaal-democrati sche "kameraad voordenker" en dwarsligger Oskar Lafontaine. Afgeschrikt de Saar beleefde zijn eerste verkiezingsnederlaag en het is de vraag of hij er veel van zal le ren. Lafontaine heeft met zijn hor ror-verhalen over de uit de eenwor ding voortvloeiende sociale en fi nanciële ellende de kiezers in het Oosten afgeschrikt en dje in het Westen de vreugde over de eenheid ontnomen. Maar, in het geheel niet uit het veld geslagen, stelde hij vast dat de Duitsers snel genoeg zullen merken dat hij gelijk heeft. En dan komt mijn tijd, was zijn boodschap. Hij zou wel eens gelijk kunnen krijgen. Opvallend was namelijk dat de SPD-lijsttrekker buitengewoon veel jongeren wist te mobiliseren. Helaas voor hem en zijn partij ver speelde hij de sympathie van nog veel meer oudere kiezers. Het Groene drama is nog gemak kelijker te verklaren. De Groenen droomden veel te lang van een con federatief Duitsland, waarbinnen de ex-DDR het sociale geweten zou moeten vormen. Maar de Oostduit sers, die tientallen jaren hebben ge smacht naar de harde mark en naar een Golf in plaats van een Trabbi, wilden niets meer weten van socia listische experimenten. En in het westen van Duitsland had de partijbasis al sinds jaren de buik vol van het eeuwige geruzie in de fractie en tussen de fractie en het bestuur. De Groenen doen op lokaal niveau nog steeds baanbrekend werk, alleen in de landelijke poli tiek is hun rol (voorlopig) uitge speeld. De SPD en de Groenen hebben het werkelijke thema van deze ver kiezingen te laat (SPD) of helemaal niet (Groenen) begrepen. Helmut Kohl en Hans-Dietrich Genscher •hadden als eerste door dat er geen enkel alternatief was voor de snelle eenwording. Het niet overschui- mende, maar wel diepzittende, na tionale gevoel van de Duitsers, die eindelijk weer een konden worden, werd door Lafontaine genegeerd maar door Kohl en Genscher benut. Dienst bewezen Kohl, die in zijn nieuwe rol groeide, maakte duidelijk dat de gigantische problemen in de ex-DDR alleen mèt de eenwording zijn op te lossen. En zijn tegenstander Lafontaine be wees hem, ongewild, een geweldige dienst door steeds te hameren op de enorme kosten die de snelle een heid hiet zich zou meebrengen. Op het moment dat Kohl de Westduit sers moest vertellen dat ze financië le offers voor het "einig Vaterland" moesten brengen, had het volk zich er, dank zij het voorbereidende werk van Lafontaine, al lang bij neergelegd. Nu is Kohl aan zet. Hij weet dat de interne problemen die op hem en zijn sterker geworden coalitie afko men, gigantisch zijn. In de ex-DDR staat de grootste ellende nog voor de deur en de expansie van de West- duitse economie zal niet eeuwig voortduren. Maar niet alleen op bin nenlands gebied moet Kohl tonen dat hij de leider is, die het volk in vullen. Een plaats in de geschiede nisboekjes als kanselier van de een heid heeft Helmut Kohl al verwor ven, nu gaat het erom of er nog een tweede hoofdstuk over de (interna tionale staatsman Kohl aan wordt toegevoegd. sche nieuwsberichten maakten melding van de dood van president Hissene Habre niet ver van de grens met Sudan. De Franse minister van buiten landse zaken Roland Dumas zei in een interview met de Franse televi sie evenwel dat hij reden had om te twijfelen aan de waarheid van de Li bische berichtgeving. "Niets beves tigt dat hij in een gevecht om het le ven is gekomen", aldus Dumas. "Ik heb zelfs informatie die op het te gendeel wijst". Habre bleef evenwel ondergedoken en het bleek niet mo gelijk enig bericht na te trekken. Deby weigerde de restanten van de regering-Habre te erkennen als 's lands wettige regering, maar ver klaarde dat zijn Beweging van Pa triottische Redding in Tsjaad demo cratie zal vestigen. "Dit land moet democratisch, pluralistisch wor den. Het moment is gekomen de wapens neer te leggen". Deby sloot niet uit dat hij zelf pre sidentskandidaat zal zijn en drong aan op verzoening met Goukouni Oueddei, de president die in 1982 door hem en Habre werd verdreven. Oueddei vertoeft in ballingschap in Libië. Deby diende als Habres legerstaf- chef van 1982 tot 1989. In dat laatste jaar beschuldigde de president hem van samenzwering tegen de wettige regering. Deby vluchtte naar Sudan en organiseerde daar een guerrilla beweging tegen zijn vroegere bond genoot Habre. Deby had gisteren nog geen ont moeting gehad met Alingue Ba- wayeu, voorzitter van de Nationale Assemblee en in Habres afwezig heid 's lands wettige regeringslei der. Bawayeu bleef als een van de weinige hoge regeringsfunctiona rissen achter in N'Djamena. Het officiële Libische persbureau JANA meldde dat Habre en ver scheidene medewerkers de dood hadden gevonden tussen Tine en Oum Chalouba in het oosten van Tsjaad, een gebied waar vorige week hevig werd gevochten. Diplomaten en andere bronnen zeiden dat Habre en zijn gezin zater dag voor zonsopgang met een vlieg tuig waren uitgeweken naar Came- roun. JANA ontkende dat. Het Libi sche persbureau noemde geen bronnen voor zijn eigen bericht en zei niet wanneer Habre was gedood. Ook Deby's Beweging van Pa triottische Redding meldde dat Habre was gevlucht naar Maroua, in Cameroun, ongeveer 300 kilometer ten zuiden van N'Djamena. BERLIJN (GPD) - De SED-opvol- ger PDS is het afgelopen weekeinde opnieuw in opspraak gekomen we gens mogelijke fraude. De Berlijnse politie zegt over aanwijzingen te be schikken dat de partij 750 miljoen DDR-mark, die later werden omge wisseld in 375 miljoen D-marken, niet aan de autoriteiten heeft ge meld. Vermoed wordt'dat de partij dit geld aan de overheidscontrole wilde onttrekken. De PDS had ver klaard dat de miljoenen nodig wa ren voor een pensioenfonds voor medewerkers. De onderzoekers hebben echter vastgesteld dat steeds miljoenenbe dragen van de bank werden gehaald zonder dat werd aangetoond dat het geld aan gepensioneerden werd be taald. Op de rekening staat nu nog 345 miljoen mark. Tot grote verba zing van de politie ligt dit giganti sche bedrag renteloos bij de Staats bank Berlijn. De onderzoekers stel len dat daardoor de verdenking is gegroeid dat dit geld alleen maar "geparkeerd" is bij de bank. Uit andere dossiers blijkt dat de vroegere DDR-deviezenleveran- cier, staatssecretaris en kolonel Schalck-Golodkowski, in 1988 nog minstens vijftien in het buitenland gevestigde SED-bedrijven bestuur de. Negen daarvan in Liechten stein, vier in Haarlem. Omdat de PDS als opvolger van de SED ook het vermogen van die partij heeft overgenomen, gaat de politie ervan uit dat deze bedrijven nu eigendom zijn van de PDS. Daarmee zou voor het eerst zijn bewezen dat de PDS- bewerjngen dat de partij geen bezit meer in het buitenland heeft, on juist zijn. Aardbeving Kirgizië MOSKOU (AP) - In de Centraala- ziatische Sovjet-republiek Kirgizië zijn het afgelopen weekeinde 3000 mensen dakloos geworden als ge volg van een aardbeving. De beving had volgens het persbureau TASS een kracht van 6,5 op de 12 punten tellende Sovjet-schaal. De beving lag 20"kilometer ten oosten van Oez- gen in de streek Osj. Over slachtof fers werd niets gemeld.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5