gTAD LEIDEN
Opruimen grond rond
EWR vergt 35
milj
oen
Rapenburg 56: uitgevers en innemers
LEIDSCH m DAGBLAD
Speeltjes voor mannen die alles al hebben
BOUWPLANNEN?
ZATERDAG 1 DECEMBER 1990
DEN HAAG/LEIDEN - "De ver
koop van XTC-pillen is een ge
vaarlijk iets. Het gaat hier om
zwaar verdovende middelen
waarvan niet altijd kan worden
voorzien wat de gevolgen ervan
zijn". Dat zei de Haagse officier
van justitie, mr. I.E. Klopper, vrij
dag tijdens de rechtszaak rond de
verkoop van XTC-pillen bij een
Acid-Housepartij in de Leidse
Stadsgehoorzaal. De twee hoofd
verdachten werden daarvoor
door politierechter mr. S.L. Don
ker veroordeeld tot respectieve
lijk 100 uur onbetaalde arbeid en
een boete van f 500,-.
Tijdens de Acid-Housepartij, in
de nacht van 15 op 16 september
1989, werden de twee dealers
door de politie gearresteerd nadat
duidelijk geworden was dat er
XTC-pillen verkocht werden.
Verkoop XTC
moest bijstand
aanvullen
Die pillen werden te koop aange
boden door een 27-jarige in
woonster van Utrecht. Ze waren
afkomstig van een 55-jarige Am
sterdammer die het geld van de
Utrechtse in ontvangst nam. De
twee waren ten tijde van de XTC-
-deal eikaars geliefden.
Voor de Haagse politierechter
verklaarden de twee verdachten
zelf ook de XTC-pillen gebruikt
te hebben. De pillen zouden in
Amsterdam bij een Amerikaanse
vrouw zijn ingekocht voor f 10,-
per stuk. Tijdens de party in Lei
den werden ze voor f 40,- per pil
verkocht. Op het moment van de
arrestatie zouden er al zo'n twin
tig pillen door de Utrechtse zijn
verkocht. Zowel de Utrechtse als
de Amsterdammer zijn werkloos.
Met de verkoop van XTC-pillen
hadden ze naast hun bijstandsuit
kering voor nog een inkomsten
bron gezorgd.
Officier van justitie Klopper
eiste tegen de Amsterdammer
een gevangenisstraf van twee
maanden. Behalve de XTC-ver
koop werd de man ook nog verbo
den wapenbezit ten laste gelegd.
Tegen de Utrechtse werd een
geldboete van f 1.000,- geeist. De
politierechter bracht de geldboe
tes terug naar f 500,-, de twee
maanden cel werden door hem
omgezet in dienstverlening.
Big Boys Toys is nu al een groot succes
Omvangrijkste bodemverontreiniging in Leiden
LEIDEN Er is overeenstem
ming bereikt over de wijze
waarop de omvangrijkste bo
demverontreiniging in Leiden,
die op en rond het terrein van
het energie- en waterbedrijf
Rijnland (EWR) aan de Lange-
gracht, wordt opgeruimd. Het
grootste deel van vervuilde
grond wordt afgegraven. De
kosten van de schoonmaakope-
ratie bedragen naar verwach
ting 35 miljoen gulden, waarvan
de gemeente een kleine vier
miljoen moet betalen. Het is
nog onduidelijk wanneer met
het reinigen wordt begonnen.
In 1987 was al duidelijk dat ingrij
pende maatregelen nodig waren om
de verontreinigingen aan te pak
ken. De onderzoeken die tot dat jaar
waren uitgevoerd, toonden aan dat
afgraven van de grond die door de
oude gasfabriek was vervuild nood
zakelijk was. De gemeente, het
EWR, het Hoogheemraadschap van
Rijnland en de drie betrokken wijk-
groepen, die zitting hebben in een
projectgroep, waren het erover eens
dat zoveel mogelijk grond moest
worden verwijderd. De kosten wer
den toen nog geraamd op 25 mil
joen. Alleen de provinciale verte
genwoordigers in de projectgroep
voelden toen weinig voor dat plan.
Zij wilden een minder ingrijpend
voprsfel.
De afgelopen drie jaar is er over
leg geweest tussen provincie Zuid-
Holland, het ministerie van volks
huisvesting, ruimtelijke ordening
en milieubeheer (vrom) over de sa
nering. Omdat het schoonmaken
meer dan tien miljoen kost, moet
het ministerie uiteindelijk een be
sluit nemen over de operatie. De
provincie adviseert VROM op basis
van de conclusies van de project
groep. Daarom was het van belang
dat er eensgezindheid kwam in het
overlegorgaan. Dat is nu gelukt.
Hetzelfde gebeurt met het gashou- ontreinigde grond, dat zijn allemaal
Uitbaggeren
"De provinciale vertegenwoordi
gers zijn heel wat dichter bij het
standpunt van de rest gekomen. Er
wordt voorgesteld bijna alles af te
graven. De Maresingel wordt uitge
baggerd, omdat het slib ook veront
reinigd is, de walkant wordt afge
graven, de grond in het Huigpark
wordt voor een deel twee en een
half tot drie meter diep weggehaald.
ADVERTENTIE
OP NAAR VAN DER PLOEG!
Het vertrouwde adres voor:
RAMEN EN DEUREN.
WAND- EN PLAFONDBEKLEDING
SCHUIFPUIEN
SERRES, ETC.
Voor nieuwbouw en renovatie.
Uitgevoerd in onverwoestbaar
kunststof van het kwaliteitsmerk
Deceuninck.
Onderhoudsarm, leverbaar in
diverse kleuren, volledig
gegarandeerd en door onze
vakmensen perfect op maat
gemaakt. Het geheel voorzien van
Komo-certificaat.
Kom gewoon eens alles op uw
gemak bekijken. We geven u graag
uitgebreid advies.
KUNSTSTOF OM OP TE BOUWEN.
BI AC/>_
MM rbVCVI
derterrein van het EWR tussen de
Koningsstraat en het slachthuis. Al
leen over'het EWR-terrein zelf aan
de Langegracht is nog geen
'ragen die nog moeten worden be
antwoord".
Bovendien speelt nog mee dat de
gemeente geen geld heeft
eenstemming bereikt. Het energie- betalen van de eigen bijdrage t
waterbedrijf heeft daarov
voorbehoud gemaakt omdat te diep
afgraven problemen kan opleveren
vanwege het grote aantal leidingen
dat daar ligt, aldus A. van den
plaatsvervangend hoofd
meentelijk directie milieu en belast
met bodemverontreinigingen,
miljoen. "Daarover zijn we
onderhandeling met het ministe-
Voordat er overeenstemming is
de eerste spa de grond in kan, zal
nog heel wat water door de Ma
de ge- resingel stromen".
Volgens Van den Berg is er geen
gevaar voor de volksgezondheid.
Het akkoord dat nu is bereikt, be- "Bij de aanleg van het Huigpark i
tekent een belangrijke stap
waarts volgens Van den Berg. Hoe
lang het nog duurt voordat daad-
schone grond gebruikt voor de top-
Dat hebben we ook gecontro
leerd. Er is in de bovenste laag geen
werkelijk met het opruimen kan vervuiling aangetroffen", vertelt de
worden begonnen is nog onduide- ambtenaar,
lijk. Dat hangt af van het ministerie De geme
dat geld beschikbaar moet stellen, spreiding t
"Ik heb daar geen zicht op", aldus wel in de gaten houden als het lang
Van den Berg. "Maar zelfs als er gaat duren. "De e
morgen geld beschikbaar is, moet geen probleem,
er nog heel wat worden uitgezocht.
tien jaar duurt voordat er wordt be
gonnen, dan is het verstandig voor
al bij de Koningsstraat de versprei
ding in de gaten te houden. Maar ge-
Hoe gaan we de te werk, gebeurt het lukkig is de verspreiding tot nu toe
Eigen bijdrage
i fasen, wat doen we met de t
heel gering".
LEIDEN Een elektrisch oes
termes, een wandelstok met in
gebouwd kompas en een duik
bril met walkman en nog tien
tallen andere produkten voor
mannen die alles al hebben. Pas
tweeënhalve week is de gids
met 'speeltjes voor grote jon
gens' op de markt en Leidenaar
Anton van Zeyl, die leiding
geeft aan 'Big Boys Toys',
spreekt nu al van een succes.
Het officieel in Leiden gevestig
de postorderbedrijf (handelend
vanuit Roelofarendsveen) heeft
in die korte tijd al duizenden or
ders ontvangen.
Van Zeyl heeft wel een verklaring
voor de belangstelling voor de pro
dukten van Big Boys Toys. "In de
eerste plaats hebben we nu de tijd
mee met Sinterklaas en Kerstmis
voor de deur. Mensen willen elkaar
wel eens wat anders geven. Het is
vaak moeilijk om een geschikt ca
deautje te vinden, behalve als Pa
net een cd-speler heeft gekocht. Die
andere cadeautjes zijn nu voor ie
dereen binnen handbereik".
Maar ook de rest van het jaar ver
wacht de Leidenaar voldoende ani
mo voor de 'hebbedingetjes'. "Onze
doelgroep, mannen tussen de 16 en
60 jaar, is groot genoeg". Voor die
doelgroep brengt het bedrijf ge
schenken in alle prijsklasses; van
19.95 gulden voor een kaldender, tot
15.000 gulden voor een origineel na
gemaakt Würlitzer jukebox.
Om deze produkten aan de man te
brengen, heeft Big Boys Toys een
gids uitgegeven. Het is een kruising
tussen een tijdschrift en een catalo
gus, door Van Zeyl tot 'the male
magalogue' gedoopt. "Om de men
sen te bereiken, heb je een bepaalde
kennis en techniek nodig. De men
sen krijgen al zo veel te lezen. Dc be
doeling was om onze gids op te la
ten vallen tussen de vlugschriften
van de Kerkhoven en de Kwan-
tums".
De gids is dan ook fraai uitge
voerd en verschaft over elk produkt
wat uitgebreidere informatie. De
'magalogue' bevat daarnaast
groot artikel
Luyendijk. Volgens het colofon
wordt de gids verspreid onder de
mensen die zich 'nationaal en inter
nationaal bewegen en waardering
hebben voor Lifestyle' (en wie wil
daar niet bij horen?). Het is de enige
Anton
in de magalogue gebruikt. "Die dat voornamelijk handelt in zakelij-
term is enorm gedevalueerd. Blok- ke geschenken en rookartikelen,
ker noemt een glas van 6 gulden 95 Pollyflame is weer een dochter van
nu ook al lifestyle'. Borsumij/Wehry. Van Zeyl: "Met
Big Boys Toys verspreidt de gids Big Boys Toys ondersteunen we de
bij bijvoorbeeld kapperszaken ad- merken die Pollyflame voert. Soms
autocoureur Arie vocatenkantoren en andere plaat- hebben mensen een artikel uit onze
sen waar mensen even moeten gids in de winkel gezien, die gaan
wachten. Van Zeyl: "Ik merk dat de het dan gewoon daar halen en laten
catalogus niet wordt weggegooid, het niet per post komen".
Ik hoor dat mensen 'm zelfs doorge- Maar met Big Boys Toys richt
ven aan familie en vrienden". Pollyflame zich vooral op de postor-
Het postorderbedrijf is een on- dermarkt omdat dat in de ogen van
keer dat Van Zeyl dat laatste woord derdeel van Pollyflame, een bedrijf Van Zeyl de manier van winkelen
van de toekomst is. "In Frankrijk is
het Minitel-systeem zeer populair.
In vijf miljoen Franse huishoudens
staan tv-schermpjes, waarop men
sen via een telefoonlijn artikelen
kunnen bestellen en betalen, reizen
kunnen boeken en telefoonnum
mers kunnen opvragen. Dat sys
teem komt er in Nederland ook. Op
het moment dat het wordt geïntro
duceerd moet Big Boys Toys een
begrip zijn".
De Big Boys Magalogue is te bestel
len onder nummer 01713 - 19016
Vijfde deel over historie van 'mooiste gracht ter wereld' verschenen
LEIDEN De 16e eeuwse
drukkers Christoffel Plantijn
en Franciscus Raphelingius
vertoonden een opmerkelijke
overeenkomst met mr. C.J. Ca-
th, de vorige voorzitter van het
college van bestuur der Leidse
universiteit. En de negentiende
eeuwse boekhandelaar Hen
drik Willem Hazenberg had iets
gemeen met Soldaat van Oran
je Erik Hazelhoff Roelfzema.
Het sleutelwoord voor dit vijftal
is Rapenburg 56. Ooit woonden,
werkten en studeerden ze in dat
pand of ze waren zoals Plantijn
en Raphelingius de eigenaar.
De huidige bestemming van het
pand is studentencafe Barrera.
Daar kunnen alleen Cath en
Roelfzema ooit geweest zijn,
want deze uitspanning bestaat
pas sinds 1970.
Bovenstaand gegeven is te vinden
in het deze week verschenen vijfde
deel van Het Rapenburg, de Ge
schiedenis van een Leidse gracht.
En wie deze onvolprezen reeks van
drie Leidse kunsthistorici volgt,
vraagt zich af wie er eigenlijk niet
gewoond hebben aan het Rapen
burg door Boudewijn Büch de
mooiste gracht ter wereld genoemd.
In deel vijf is het gebuurte 's Gia-
vensteyn aan de beurt, tussen Hout
straat en Kloksteeg. Oud-hoogle
raar prof. dr Th. H. Lunsingh
Scheurleer, hoogleraar prof. dr C.
Willemijn Fock en wetenschappe
lijk medewerker drs. A. van Dissel
beschrijven in 800 dichtbedrukte
bladzijden minutieus de bewoners-
en bouwgeschiedenis van Rapen
burg 30 tot en met Rapenburg 56.
Kloksteeg
Zo valt te lezen dat Rapenburg 56
lange tijd was verdeeld in een noor
delijk deel, dat Het verguld rondas
ging heten en een zuidelijk deel, dat
de naam In 't musyckboeck mee
kreeg. Het zuidelijke deel was van
1648 tot 1720 met Kloksteeg 2 ver-
Rapenburg 56 trok vooral boekenvakmensen aan als drukkers en uitgevers.
bonden. Het noordelijk deel en het maar is ingebouwd in Rapenburg
zuidelijk deel werden tussen 1754 56.
en 1758 één geheel. Een deel van de Het pand aan het Rapenburg 56
bovenwoning van Rapenburg 56 vooral boekenvakmensen aan als
kreeg sinds 1868 een eigen opgang drukkers en uitgevers. Het noorde-
aan de Kloksteeg en heet nu Klok- lijk deel van Rapenburg 56 werd in
steeg 2a. 1581 gekocht door de universitaire
Sinds de eerste vermelding in ge- boekbinder Loys Elsevier die om
schrifte van het pand in 1562 is één zijn hervormingsgezindheid uit de
ding onveranderd op zijn plaats ge- Zuidelijke Nederlanden naar Lei-
bleven: de 'heymelicheyt', het 'pri- den kwam. In Antwerpen werkte
vaat', het 'secreet'; in hedendaags hij bij de drukker Christoffel Plan-
Nederlands toilet of wc genaamd, tijn. Waarschijnlijk begon Elsevier
In die eerste jaren grensde een in 1583 een boekhandel aan het Ra-
pandje aan de Kloksteeg 2 aan de penburg. Zijn boeken kocht hij bij
schuur van het noordelijk deel van zijn oude Antwerpse werkgever
Rapenburg 56. Omdat de wc aan de Plantijn. Omdat hij deze boeken
scheidsmuur zowel vanuit de Klok- niet kon betalen, kreeg Plantijn Ra-
steeg als het Rapenburg te bereiken penburg 56 in onderpand,
was, moest men toen al gemeen- Maar Plantijn kwam in 1583 even-
schappelijke regels opstellen over eens vanuit Antwerpen naar Lei-
gebruik, schoonhouden, legen en den; schijnbaar om geloofsredenen,
repareren van het kleine kamertje, maar vooral uit economische motie-
Het toilet hoort nu bij Kloksteeg 2, ven. Hij kon al snel academiedruk
ker in Leiden worden. Hij woonde
en werkte echter niet in een van zijn
onderpanden aan het Rapenburg
(maar op de hoek Breestraat/Vrou-
wensteeg). Na de val van Antwer
pen in 1585 keerde de katholieke
Plantijn terug naar het Zuiden.
Verraad
Intussen was hij in het bezit van de
Leidse panden gekomen, omdat El
sevier zijn schulden niet kon aflos
sen. Omdat Plantijns terugkeer
naar het katholieke Zuiden in Lei
den als verraad beschouwd kon
worden, was er een kans dat de stad
zijn panden in beslag zou nemen.
Daarom droeg hij Rapenburg 56
over aan zijn tot het calvinisme be
keerde schoonzoon Raphelingius.
Die was zijn schoonvader als uni-
versiteitsdrukker opgevolgd. Else
vier mocht er intussen blijven wo
nen. Toen het Elsevier beter ging -
hij werd ondermeer tweede pedel
van de universiteit - verhuisde hij.
Eigenaar Rhaphelingius verkocht
vervolgens in 1587 dit noordelijke
deel van het huidige Rapenburg 56.
In elf van de zestien beschreven
huizen in dit vijfde deel woonden
ooit boekhandelaren en boekdruk
kers. En Rapenburg 56 telde aldus
binnen zes jaar drie fameuze boek
drukkers onder de eigenaren en be
woners. Het hoekhuis ligt natuur
lijk prachtig tegenover het Acade
miegebouw. De samenstellers van
Rapenburg V hebben dan ook drie
bladzijden nodig om de vele studen
ten te noemen, die er ooit hun intrek
namen en wel eens op het fameuze
balkonnetje stonden om zich even
Rutger Hauer in de film Soldaat
van Oranje te voelen. Anderen mo
gen er alleen maar vanaf de buiten
kant naar kijken zoals Rijk de
Gooijer in die film liet zien. Daarom
is het mooi dat interieurfoto's in De
geschiedenis van een gracht tipjes
van de Rapenburgsluiers oplichten.
Kunstbezit
Overigens opent Rapenburg V met
een belangwekkend algemeen arti
kel van C. Willemijn Fok over het
17e eeuwse kunstbezit in Leiden.
Het is een deel van een te verschij
nen grote studie naar het Leidse
kunstbezit in de 17e en 18e eeuw.
Uit inventarisonderzoek is geble
ken, dat met name achter de ramen
van sommige panden uit Rapen
burg V, vele belangrijke schilderij
en bijeengebracht werden. Het ka
pitale patriciërshuis Rapenburg 48
spant wat dat betreft de kroon. Daar
had de 18e eeuwse Pieter Cornelis
van Leyden een van de twee belang
rijkste Leidse verzamelingen aller
tijden - de andere is van Pieter de la
Court. Van Leydens door de staat
aangekochte prentenverzameling
vormde de basis van het Rijkspren
tenkabinet in Amsterdam.
Th.H. Lunsingh Scheurleer, C. Wil
lemijn Fock, A.J. van Dissel: Het Ra
penburg, Geschiedenis van een Leidse
gracht. Va en Vb. Leiden. 1990. Ver
krijgbaar bij boekhandel Ginsberg, het
Gemeente-archief, de Lakenhal en het
Kunsthistorisch Instituut in de Doe
lensteeg. Prijs 55,-
Minderjarigen
kochten soft
drugs in Leidse
koffieshop
DEN HAAG/LEIDEN - De 21-jari-
ge eigenaar van de Leidse koffie
shop Tanger aan de Korte Mare is
door de Haagse politierechter, mr.
S.L. Donker, veroordeeld tot 120
uur dienstverlening voor de ver
koop van soft drugs aan minderjari
gen. Tegen hem was door officier
van justitie mr. I.E. Klopper aan
vankelijk drie maanden gevange
nisstraf geeist.
De eigenaar van de koffieshop
stond gisteren in het Haagse Paleis
van Justitie terecht voor de verkoop
van soft drugs vanaf april 1987 tot
september 1989. Gedurende die pe
riode zou hij soft drugs aan minder
jarigen verkocht hebben.
Voor de politierechter verklaarde
de eigenaar dat het nooit de bedoe
ling geweest is om soft drugs aan
minderjarigen te verkopen. Hij zei
tegen de politierechter dat hij zijn
klanten altijd om hun leeftijd vroeg.
Officier van justitie Klopper
maakte duidelijk weinig van de ver
klaring van de eigenaar te geloven.
Klopper: „Als minderjarigen aan
soft drugs gebracht worden dan
loop je altijd het gevaar dat ze op
een gegeven moment aan hard
drugs beginnen. Daar komen ze
vaak niet meer van af'.
Bij de verkoop van soft drugs in
Tanger zou volgens de officier in
tweeënhalf jaar tijd wel ruim f
120.000,- winst gemaakt zijn. De of
ficier vond een gevangenisstraf
voor de eigenaar dan ook op zijn
plaats. Tegen hem eiste zij een boete
van 750 gulden.
De beide raadsmannen van de
verdachten zeiden in hun pleidooi
grote vraagtekens te zetten bij de
wijze waarop justitie het wapen van
de strafrecht tegen de verkoop van
soft drugs inzet. Door de advocaten
werd verwezen naar de situatie in
Amsterdam waar op grote school
soft drugs verkocht worden waar
niet tegen wordt opgetreden.
Op verzoek van de advocaat be
sloot politierechter de straf voor de
eigenaar van de coffeeshop om te
zetten in 120 uur dienstverlening.
De werknemer werd conform de eis
van de officier van justitie veroor
deeld tot een geldboete van gulden.
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN
^-.ihSk
