Matsushita koopt MCA voor $6 mld Wapenfabriek FN betaalt prijs voor de vrede ICHTERGMtUl) Grootste overneming in VS ooit R S V-aandelen gaan vandaag in prullenbak DINSDAG 27 NOVEMBER 1990 ECONOMIE PAGINA 5 WASHINGTON De Japanse onderneming Matsushita heeft het Amerikaanse amuse mentsimperium MCA, de eigenaar van Universal studio's, gekocht voor 6,1 miljard dollar (10 miljard gulden). De overname is daarmee de grootste van een die een Japanse onderne ming ooit heeft gedaan in de Verenigde Staten heeft gedaan. Aan de ene kant van de nulmeridiaan kiezen ze een auto van het jaar, aan de andere kant ontslaan z nan in de autoindustrie, bij de Jeep-fabriek van Chrysler in Toledo (Ohio). <f< o ap) Nissan Primera is de Renault Clio 'Auto van het Jaar' gewor den. De 312 punten die de auto kreeg van de Europese jury van autojournalisten zorgden na tien jaar weer voor de titel bij Renault, die in 1981 met de R9 de titel binnensleepte. Opmerkelijk bij de verkiezing is de hoge plaats die de Japanse Nissan inneemt in de traditio neel Europees gekleurde rang lijst. "Het duurt niet lang meer eer die ook de titel in de wacht Japan rukt op bij verkiezing Auto van 't Jaar slepen", zegt Nico de Jong, hoofdredacteur van Autovisie, het blad dat hetinitiatief tot deze verkiezingen in 1963 nam. Directeur J. de Butler van Renault Nederland wil volgend jaar 12.000 Clio's (prijzen tussen ongeveer 22.000 en 44.000 gul den) verkopen. De importeur heeft voor de Clio bijna 2500 or ders op zak in Nederland. In Frankrijk, waar de Clio bijna een halfjaar te koop is, zijn er in middels 72.000 stuks verkocht. De volledige uitslag: 1. Ren ault Clio 312 punten; 2. Nissan Primera 258; 3. Opel Calibra 183; 4. Mazda MX-5 158; 5. Peugeot 605 158; 6. Toyota Previa 91; 7. Ford Escort 86; 8. Lancia Dedra 68; 9. Rover 200/Honda Concer to 54; 10. FiatTempra 38; 11. Ro ver 100 25; 12. Toyota Starlet 10; 13. Toyota MR2 7; 14. Toyota Ce- lica 2. maakten toen RSV in februari 1983 in surséance van betaling ging, heeft het in de een of andere vorm overleefd". Drama Het drama-RSV is een aaneenscha keling van miskleunen en een diep tepunt in de Nederlandse industrië le geschiedenis geweest. De samen voeging van de werven van de le gendarische Cornells Verolme (van zeker moment af inclusief de vroe gere Amsterdamse trots, de NDSM) met die van de Rijn-Schelde groep (ook al een bundeling van onder meer de Rotterdamse Droogdok Maatschappij, Wilton-Fijenoord, Koninklijke Maatschappij De Schelde, Machinefabriek Breda, Thomassen) was achteraf gezien op zich al een hoogst ongelukkige combinatie. Maar er ging ook nog van alles mis met het concern. Een parlemen taire enquêtecommissie heeft het allemaal vastgelegd in een omvang rijk rapport, waarin ongeveer ieder een die ook maar iets met RSV te maken had gehad, de oren werd ge- Haag (bevreesd voor het verdwij nen van duizenden banen) niet de ruimte voor. Honderden miljoenen guldens waren ermee gemoeid. De staat sprong een- en andermaal bij. maar de neergang kon niet worden ge stopt. In Algerije liep een gasproject mis. waardoor tot overmaat van ramp ook nog laag vliegend een nachtelijke expeditie moest worden uitgevoerd om personeel uit het land weg te halen. En in ei gen land ging het 'wandelende' bag- gereiland Kameel de mist in. Kolengraver In de bouw van grote olietankers (de specialiteit van Verolme die er echter te lang mee doorging) kwam gruwelijk de klad en op ander ter rein kreeg het concern een reeks vreselijke tegenvallers te verduren. RSV-president Stikker wilde de grote scheepsbouw beëindigen, maar hij kreeg er van politiek Den Ook de Industriebond FNV zet grote vraagtekens bij de reorganisa tie: "Na de ingreep in 1988 maakt de divisie weer winst. Philips geeft dat zelf toe. Voor de onderneming is die winst kennelijk nog niet hoog ge noeg", aldus de Industriebond. De bonden verwachten dat de on derhandelingen over een centraal sociaal plan bij Philips moeizaam zullen verlopen. Het overleg over zo'n plan wordt morgen voortgezet. Gisteren hebben de Industriebond FNV, de Federatie van Hoger Phi lips Personeel FHPP en de Indus trie- en Voedingsbond CNV hun le den geraadpleegd. De algemene verwachting is dat het overleg al leen kans van slagen heeft als Phi lips bereid is meer geld beschikbaar tc stellen voor het sociaal plan. Phi lips heeft de bonden vorige week echter laten weten dat dit geld er niet is. De kolengraver is echter de meest besproken nagel aan de doodskist van RSV geweest. Ooit veronder steld een grote winstmaker voor het concern te worden, bezorgde de graver RSV verliezen van honder den miljoenen guldens. Bij de Rot terdamse Droogdok Maatschappij die de apparaten bouwde, staan er nog veertien. Ze staan er echter zo deplorabel bij dat de directie ze niet meer wil laten fotograferen. In de Verenigde Staten werken er overigens zestien. Ze staan in Ken tucky en Virginia waar zich dunne, horizontale lagen steenkool in de gebergten bevinden. Met rond draaiende krabbers die zich steeds dieper de bergen in vreten, wordt de steenkool losgewoeld; via een transportband worden de kolen naar buiten gehaald. Volgens Van Londen zijn techni ci nog steeds enthousiast over het systeem. De kolenmarkt werkt ech ter nog steeds niet mee en elk jaar weer is het een vraag of de zware machines de winter wel doorko men. Van het succes of de misluk king van de kolengraver hangt het ook af of het voortbestaan van RSV als vennootschap-in-liquidatie straks twee of tien jaar zal duren. Staking legt treinen lain in oost-Duitsland BERLIJN (Rtr/AP) Het treinver keer in het gebied van de voormali ge DDR is gisteren tot staan ge bracht door een staking van werk nemers van de spoorwegen, die meer loon eisen en de garantie dat zij hun baan zullen behouden. De staking begon zondagavond en gis teren stonden alle passagiers- en goederentreinen stil, aldus een woordvoerder van de voormalige Oostduitse Staatsspoorwegen. Het is het eerste grote arbeidsgeschil sinds de eenwording van Duitsland. Matsushita is een gigant op het ge bied van electronische apparaten. Het concern, dat een waarde heeft van 37,8 miljard dollar, is onder meer de maker van de beeld- en ge luidsapparatuur onder de merkna men Technics en Panasonic. De overname van MCA is duidelijk be doeld als een reactie op de overna me van Columbia Pictures een jaar geleden door aartsrivaal Sony. Met die overname was destijds een be drag van vijf miljard dollar ge moeid. Het bedrag dat Matsushita neer telde, is het hoogste dat ooit door Vijf werven Vijf Nederlandse werven (de Com binatie Noordelijke Scheepsbou wers in Groningen, Van der Giessen De Noord, De Merwede De Schelde en Verolme) komen in aanmerking om het nieuwe bevoorradingsschip van de Koninklijke Marine te gaan bouwen. Staatssecretaris Van Voorst tot Voorst van defensie heeft hen begin deze maand tot een offer te uitgenodigd voor een project van maximaal 262 miljoen gulden. Oostduits vee Runderen uit de voormalige DDR, die vorige week via België naar Frankrijk zijn vervoerd, blijken be smet te zijn met leukose. Leukose is volgens deskundigen een besmette lijke virusziekte die het lymfestelsel aantast, maar niet zo snel om zich heengrijpt als varkenspest. Geen veilplicht Minister Bukman (visserij) voelt er niets voor vissers te dwingen hun vis op afslagen aan te voeren en te verkopen. De minister schrijft dat in een brief aan de Tweede Kamer. Een op de vijf Volgens een gisteren door presi dent Carlos Menem getekend be sluit zal een op de vijf ambtenaren van de Argentijnse nationale over heid in totaal 122.000 mensen voor het einde van volgend jaar zijn baan verliezen. Van Driel overleden De voorzitter van de raad van be stuur van het voedingsconcern Ko ninklijke Wessanen, G.H. van Driel, is zaterdag onverwacht op 68-jarige leeftijd overleden. De crematie ge schiedt in besloten kring. Auto-elektronica Philips Car Stereo, onder meer pro ducent van autoradio's, uit Duits land en de Amerikaanse Chrysler- dochter Acustar, eveneens produ cent van autoradio's, hebben een joint venture opgericht. Het doel is ontwikkeling en verkoop van elek tronische produkten voor de auto's. Van onze correspondent Henk Dam een Japanse firma voor een Ameri kaanse onderneming is betaald. Maar MCA is dan ook het concern achter wereldhits als de films E.T. en Jaws en tv-series als Miami Vice. MCA is daarnaast de eigenaar van succesvolle themaparken in Cali- fornie en Florida, een tv-station in New York en een platenmaatschap pij. Met de overname, waaraan twee maanden van onderhandelingen voorafgingen, wil Matsushita zijn positie zeker stellen in de steeds MANAGUA Handelaren op de Oosterse markt laden hun vers ge ïmporteerde luxe-goederen uit in de Nicaraguaanse hoofdstad Mana gua. Rechts staat een zwart-geld- handelaar met een stapel bankbil jetten te wapperen om klanten te lokken. De Nicaraguaanse munteenheid, de cordoba, wordt in het officiële circuit verhandeld voor 0,000084 gulden, ofwel twee miljoen cordoba's per dollar. De zwarte koers ligt tien procent hoger. (foto AFP) Olie fors duurder LONDEN (Rtr/KRF) De prijzen van ruwe olie zijn gisteren fors ge stegen onder invloed van groeiende vrees voor oorlog in het gebied van de Perzische Golf. Op de termijn- markt in Londen lag de notering van Brent-olie 2,20 dollar hoger dan het slot van 31 dollar op vrijdag. Vanochtend was het rustig aan het prijzenfront. Van onze correspondent Hans de Bruijn BRUSSEL Ook de Golfcrisis heeft de wapenfabriek FN in het Belgische Herstal niet meer kunnen redden. Wat eens een grote naam in de wapenwereld was, dreigt nu tot een marginaal bedrijf te worden ge reduceerd. De 'Fabrique National d'Armes de Guerre' loopt na 101 jaar op zijn laatste benen. De Generale Maat schappij van België, die de grootste aandeelhouder van FN is, wil het zwaar verliesgevende bedrijf kwijt. Kandidaat-overnemer is het Franse staats-wapenbedrijf GIAT. Volgen de week komt deze deal waarschijn lijk rond. Maar voor de werknemëf s van FN betekent deze overname geen red ding. Van de 4700 mensen in Belgie en daarbuiten verliezen waarschijn lijk 1300 hun baan. Het grootste deel in de fabriek in Herstal bij Luik. Zelfs de gepensioneerden en de vut ters zijn niet meer zeker van hun uitkering. De kas is leeg. FN is vooral bekend geworden meer verstrengelde markten van elektronica- en amusementsindus trie. MCA-topman Lew Wasserman, die circa 15 procent van de aandelen van MCA in beheer heeft, wordt met de verkoop ruim 300 miljoen dollar rijker. Hij heeft daarom geen enkel bezwaar tegen de verkoop, temeer daar hij de verzekering zegt te heb ben gekregen, dat MCA onder de huidige naam en met huidige direc tie zal blijven voortbestaan. Vóór Sony Columbia Pictures kocht, had het al eerder CBS Records, een van 's werelds grootste platenmaat schappijen, overgenomen. Sony deed dat omdat het daarmee een lange termijn strategie wilde verwe zenlijken, waarbij het bedrijf niet al leen afspeelapparatuur zoals CD- spelers en videorecorders wil ver kopen, maar ook de produkten die op die apparatuur worden afge speeld. BRUSSEL (ANP) - De Europese scheepsbouwsector kan voorlopig nog drie jaar op financiële steun re kenen, Dat hebben de EG-ministers van economische zaken maandag in Brussel besloten. De financiële hulp voor schepen boven de 100 ton moet gedurende die driejaar wel af- Hoeveel de steun aan de scheeps- bouwindustrie volgend jaar mag zijn is nog niet bekend. Daar moet de EG-commissie voor het eind van dit jaar over beslissen. Dit jaar was de steun maximaal 20 procent van de orderprijs voor grote schepen en 14 procent voor kleine. De jaarlijkse steun in Nederland bedraagt onge veer 90 miljoen gulden. De nieuwe Europese scheeps- bouwrichtlijn (het wordt de zeven de; de nu aflopende gold vier jaar) zegt wel dat de EG-commissie bij het bepalen van het steunniveau moet uitgaan van 'objectieve crite ria'. Om dat te bepalen legt men de prijs die de meest concurrerende werven in de EG berekenen naast die welke de - nog altijd goedkoper producerende werven in het Ver re Oosten hanteren. doof de fabricage van handvuurwa pens en geweren. De legers en poli tie van tientallen landen (waaron der Nederland) zijn uitgerust met het FAL-geweer (Fusil Automati- que Leger), het FN-Browning- pistool en het .50 (punt-50) machine geweer van de Amerikaanse FN- dochter Browning. FN had enkele jaren geleden nog 14 procent van de wereldmarkt voor deze categorie wapens in handen en was daarmee de marktleider. Op het gebied van lichte sport- en jachtge weren nam het met Browning, en sinds 1988 met Winchester, de twee de plaats op de wereldlijst in. Maar aan ranglijsten heeft men in Herstal Hengels Daarvoor zijn de verliezen, mede door de te hoge produktiekosten, te hoog geworden. Het FN-aandeel, dat in 1982 nog 132 gulden kostte, doet op de beurs nu nog maar 16 gulden. In de eerste helft van dit jaar werden voor niet meer dan 60 miljoen gulden aan bestellingen ge- ROTTERDAM (GPD) - Het lijkt nog heel wat zoals het op de brie venbus staat: Rijn-Schelde-Verol- me Machinefabrieken en Scheeps werven N.V. Op de veertiende ver dieping, is de teloorgang van het ooit indrukwekkend omvangrijke concern echter onmiskenbaar. Bu reaus staan leeg, het interieur be gint armoedig aan te doen. Het ein de nadert. Agendapunt 7 van de Al gemene Vergadering van Aandeel houders van vandaag luidt: Besluit tot ontbinding van de vennoot schap met ingang van 1 januari 1991. Voor wie ze niet als curiositeit wil bewaren, staat ergens in de ver gaderzaal wel een prullebak om de aandelen in te deponeren; zij heb ben totaal geen waarde meer. Ooit telde het RSV-concern zo'n 30.000 man personeel. De oud-voor zitter van de raad van bestuur van het accountantskantoor Moret Limperg, C. van Londen, heeft nu nog drie mannen en twee vrouwen om zich heen met wie hij de zaken van RSV afhandelt. Na 1 januari zal het een NV in liquidatie zijn. Van Londen schat dat die situatie nog een jaar of twee, misschien ook tien, kan voortduren. "Maar op den duur zullen we wel toe kunnen met een kamertje op een advocatenkantoor waar we dan af en toe eens mogen komen". Van Londen, toen kort met pen- Jan van Rijn, de financiële topman van het concern en het laatste lid van de oude raad van bestuur. Bijna aan het eind van het karwei kijkt hij tevreden terug. "Het is een grote klus geweest, maar alle geld is op de juiste plaatsen terecht gekomen en de krediteuren zijn tevreden; zij hebben uiteindelijk 90 procent van hun vorderingen betaald gekregen. En het overgrote deel van de bedrij ven die deel van het concern uit- EINDHOVEN (ANP) - Bij de divi sie consumentenelektronica (cd- spelers, televisietoestellen en der gelijke) verdwijnen spoedig nog eens 500 van de 2600 banen. Dat is een gevolg van Operatie Centurion, de reorganisatie die onlangs door topman Timmer werd aangekon digd. In 1988 werd de divisie ook al gereorganiseerd, waarbij 900 banen verloren gingen. De bonden hebben in een eerste reactie gelaten gereageerd op de be kendmaking van Philips gisteren. Bovendien verdwijnen bij een an der onderdeel van Philips, Consu mer Services, nog eens 90 van de 380 banen. Na de eerste reorganisatie in 1988 heeft de divisie een grote financiële vooruitgang geboekt, Ook die reor ganisatie werd uitgevoerd onder lei ding van Timmer die toen aan het hoofd van de produktdivisie stond. noteerd, het laagste cijfers ooit. GIAT zal alleen de wapenfabriek in Herstal overnemen, alsmede de deelnemingen in de Italiaanse wa penfabriek Beretta, de Amerikaan se gewerenfabriek USCAR (de fa brikant van de legendarische Win- chester-karabijnen) en kleine deel nemingen in andere fabrieken in de VS en in Brazilië. De rest zal wor den afgestoten. Die 'rest' zijn de bedrijfstakken waarin FN actief is geworden toen duidelijk werd dat in de wapenin dustrie de klad kwam. Zo maakt FN nu hengels, tennisrackets en golf clubs. Maar die diversificatie heeft het bedrijf niet overeind kunnen houden. Sinds 1981 is fors verlies geleden op vrijwel alle activiteiten. Dat kwam deels door de ontspan ning in de wereld, deels doordat veel derde-wereldlanden hun eigen wapens gingen maken, door de lage koers van de dollar die Europese wapens te duur maakte en door de terugval in de luchtvaartindustrie waarvoor FN via een dochteronder neming onderdelen maakte. Philips schrapt 500 banen extra bij tv-di vis ie De winst is volgens Philips in ieder geval niet voldoende om ook in de toekomst over voldoende financiële middelen te kunnen beschikken. Volgens bestuurder A. Verhoe ven van de Unie BLHP is de haast die Philips nu maakt met de her structurering bij Consumer Electro nics niet aanvaardbaar. "Philips wil de individuele werknemers voor 15 december laten weten of ze mogen blijven of niet. Dat is veel te snel, te meer daar er nog niet eens afspra ken zijn gemaakt over een sociaal plan", aldus Verhoeven. De omzet daalde van ruim drie miljard gulden in 1983 tot niet meer dan een miljard in 1989. De export zakte navenant. Sinds 1981 werden diverse saneringsoperaties uitge voerd, waarbij de Generale telkens tientallen miljoenen geld in het be drijf pompte. De val bleek echter niet meer te stoppen. Sinds de Generale is overgenomen door de Franse financiële Groupe Suez is ook de betrokkenheid van de top met het oude Waalse bedrijf weg. En van GIAT hoeft op even weinig sociale bewogenheid te wor den gerekend. Vijftien jaar geleden had FN nog 15.000 mensen in dienst, straks zullen dat er nog maar 3400 zijn. Toch put men in Herstal moed uit de eeuw geschiedenis van FN. In de jaren dertig was het bedrijf er im mers even slecht aan toe. Na de Eer ste Wereldoorlog was de wapenhan del ook ingestort. FN ging zich daar na toeleggen op de produktie van schrijfmachines, motorfietsen, landbouwvoertuigen en (tot 1935) zelfs personenauto's. Maar de crisis ging aan FN niet voorbij. Het personeelsbestand dat in 1929 nog 9000 werknemers be droeg, daalde in 1935 tot nauwelijks 3000. FN kwam er echter weer bo venop. In de Tweede Wereldoorlog was het bedrijf in handen van de Duitsers, maar daarna leverde de Koude Oorlog weer voldoende nieuwe klanten op. Zolang er legers zijn blijven wa pens nodig, en daarom gelooft men dat FN na de overname door GLAT en ondanks de ontspanning in Eu ropa toch kan blijven produceren. GIAT zou bereid zijn 700 miljoen gulden in de wapenfabricage van FN te steken. Daar zou de fabriek, die dan 'FN Nouvelle' gaat heten, voorlopig mee gered zijn. Meer dan een kwart miljoen werknemers eisen dat hun lonen worden verhoogd tot 50 of 60 pro cent van de salarissen van hun col lega's in het westen van het land. De lonen in het vroeger communisti sche Duitsland zijn ongeveer een derde van die in de rest van het land. In de meeste sectoren is het de bedoeling om de salarissen binnen een aantal jaar geleidelijk te verho gen tot hetzelfde niveau. Forensen- en metrotreinen onder vonden geen hinder van de staking, maar het doorgaande verkeer naar westelijk Duitsland en de omrin gende landen werd wel getroffen. Treinen vanuit bijvoorbeeld Ham burg en Frankfurt naar Berlijn of andere plaatsen in het oosten ver trokken niet. Wel stonden de sta kers toe dat hulpgoederen naar Po len en Rusland werden getranspor teerd. Ook hielden gisteren 10.000 bur gerpersoneelsleden op NAVO-ba- ses in het westen van het land een waarschuwingsstaking. Zij eisen ook een hoger loon en de garantie op het behoud van hun baan of her scholing. Door de terugtrekking van NAVO-troepen uit Europa gaan naar verwachting ongeveer 23.000 van de 100.000 banen voor burgers op de bases verloren. Opleiding om Chinese kok te leren serveren AMSTERDAM (ANP) - Er moet een Chinese horeca-opleiding op mbo-niveau komen om het tekort aan geschoold personeel voor Chi nees-Indische restaurants aan te vullen. Vooral aan goed opgeleide kelners is grote behoefte, terwijl de werkloosheid groot is onder vooral de oudere koks en de Chinezen die nauwelijks Nederlandse spreken. Dat blijkt uit de gisteren versche nen nota 'Chinezen in Nederland', geschreven door Ewoud Butter van het Amsterdams Centrum Buiten landers (ACB). Van de naar schat ting 50.000 Chinezen in Nederland werkt ruim 50 procent in de horeca. Ons land kent ruim 2000 Chinees- Indische restaurants. Veel Chinezen in de leeftijd van 15 tot 25 jaar hebben een gedeelte van hun jeugd in China of Hong kong doorgebracht en kampen daardoor met problemen om in de Nederlandse samenleving te inte greren. Van deze vaak ongeschool de groep is volgens de onderzoeker naar schatting 25 procent werkloos. Vakkundig personeel zou volgens hem vooral uit deze groep Chinezen moeten worden gerecruteerd. Eerdere pogingen tot bijscholing door het Onderwijscentrum Horeca in 1987 strandden volgens de onder zoeker omdat er geen rekening werd gehouden met de traditionele hiërarchische opleiding binnen de restaurants zelf. De Chinese manier om tot kok te worden opgeleid is na melijk gebaseerd op ervaring en niet op cursussen en opleidingen. Een ander probleem met de cursis ten was dat veel van hen uitsluitend Nederlands spraken, terwijl de koks alleen Chinees spraken. Bovendien is de enige waarop buitenlanders toegang kun nen krijgen tot de grote Amerikaan se markt van filmkijkers de overna me van Amerikaanse filmstudio's, want buitenlandse films doen het in Amerika vrijwel zonder uitzonde ring slecht. Amerikaanse filmstu dio's hebben verder een unieke kennis en reputatie op het gebied van het maken van films die wereld wijde kassuccessen zijn. Vandaar Matsushita's belangstelling voor MCA. komt op een tijd, dat de winstcijfers van de grote Amerikaanse filmmaatschappijen aan het dalen zijn. Dat is vooral te wijten aan de enorm uit de hand ge lopen kosten van film- produktie en distributie. Naast Universal Stu dio's en Columbia Pictures zijn nog twee grote Amerikaanse filmmaat schappijen in buitenlandse handen overgegaan. Dit jaar kocht het Itali aanse bedrijf Pathe Communica tions MGM- UA. En de Australische media-magnaat Rupert Murdoch is eigenaar van 20th Century Fox. Het Amerikaanse publiek en de politici, die steeds vaker ach en wee roepen over de uitverkoop van de VS aan Japan, zullen waarschijnlijk weer op hun achterste benen staan over het verlies van hun zoveelste gerenommeerde bedrijf Drie jaar steun voor scheepsbouw Het RSV-paradepaard, het 'wandelende' baggereiland De Kameel, ging totaal de inist in en werd bijna voor schrootwaarde verkocht. <f0to anp)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5