'Ze dreigt9 ze is lastigPrima
Conflict tussen democratie en rechtsstaat
Abortus in Polen
Berenschot-adviseur: Maij-Weggen chaotisch maar consequent
DINSDAG 27 NOVEMBER
REPORTAGE i
GEESTELIJK LEVEN
UTRECHT Rekeningrij
den, tolheffingen, snelheids
begrenzers, spitsvignetten,
accijnsverhogingen. De mi
nister van verkeer en water
staat Hanja Maij-Weggen zit
de automobilist achter de
broek en maakt hem elke
week met nieuwe plannetjes
aan het schrikken. Op de
vraag of dergelijke ideetjes
succesvol in de praktijk
kunnen worden gebracht,
fronst drs. L. Markensteyn,
directeur van het adviesbu
reau voor beleidsvorming en
organisatie Berenschot in
Utrecht, de wenkbrauwen.
Maar zowel als organisatie
deskundige en als mens en
automobilist kan Markens
teyn sympathie opbrengen
voor deze minister.
"Zij mag dan met al die plannen
wel chaotisch overkomen, maar ze
probeert op haar eigen consequente
manier Nederland te bevrijden van
files en smog". Er dreigt echter een
gevaar. "Een al jaren oud Haags ge
vaar". zegt Markensteyn. "Ministers
verslikken zich er wel vaker in, zo
hebben we ervaren. Zij brengen na
melijk een plan naar buiten, stippe
len daarvoor een beleid uit, maar
hoe je het uitvoert is hun zaak niet
meer".
Weliswaar is er volgens Markens
teyn een duidelijke kentering ten
goede te zien op het Binnenhof,
maar nog steeds heeft hij de indruk
dat beleidsmakers zich te weinig
bekommeren om de uitvoerbaar
heid van een plan. "Ik weet niet of
Maij-Weggen dezelfde fouten
maakt; ik kan niet achter de scher
men van het ministerie kijken. Het
lijkt mij, vanuit mijn vakgebied, dat
ze haar vingers behoorlijk kan bran
den aan het organiseren en uitvoe
ren van dat spitsvignet. Wie rijdt er
straks op de weg om te kijken of we
wel allemaal een sticker hebben?
Waar kun je een dagkaart kopen en
wie controleert dat dan weer? Gaan
ze bij de Rijksdienst voor het Weg
verkeer in Veendam een speciale af
deling inrichten om die tienduizen
den foto's die per dag worden ge
maakt, na te kijken? Ik heb de in
druk dat het onwerkbaar is".
Status
Er is hoop, want het kabinet heeft
dat spitsvignet inmiddels op de lan
ge baan geschoven, maar de chaoti
sche publieke discussie die aan dat
besluit vooraf ging spreekt boekde
len. Omdat Berenschot de afgelo
pen jaren diverse reorganisatie-op-,
drachten van de overheid kreeg,
weet Markensteyn maar al te goed
hoe het er op de ministeries aan toe
gaat.
"En ik ben zelf ambtenaar ge-
Maij-Weggen en de strijd tegen de auto. Markesteyn (inzet rechts): "Als bestuurder moetje misschien wel roomser dan de paus zijn".
weest. Als je status wilt, moetje zor
gen beleidsambtenaar te worden.
Zo'n ambtenaar die alleen maar be
zig is met plannen. Die met dossiers
door de gang loopt en die zomaar
met een nieuw plan bij de minister
kan binnenlopen. De topmensen
zijn beleidsmakers, geen uitvoer
ders. Dat lijkt de laatste tijd wel wat
te veranderen overigens".
Bij de politici heeft 'nieuw beleid'
ook jarenlang de grootste interesse
gehad. "Maar het probleem is altijd
geweest dat ze de interesse verlo
ren, zo gauw de Tweede Kamer het
goedkeurde. De uitvoering zou
geen problemen geven, want er was
immers een 'beleid' geformuleerd.
En de beleidsambtenaar was alweer
met nieuwe dingen bezig. Politici
hebben geen flauw idee hoeveel
kwaliteit er nodig is een beleid suc
cesvol ten uitvoer te brengen. Kijk
naar de studiefinanciering. Mooi ge
formuleerd, maar in de praktijk een
puinhoop".
Signaal
De minister van verkeer en water
staat maakt op Markensteyn een
frisse indruk. "Ik zei al dat ik niet
goed kan inschatten of ze de uitvoe
ring van al die nieuwe plannen ver
geet. Maar ik denk wel dat ze zeer
bewust bezig is. Zij geeft een duide
lijk signaal: 'Verwacht van mij niet
dé oplossing van een probleem,
waaraan we tientallen jaren niets
hébben gedaan. Maar ik ben er mee
bezig'. Dus zegt ze elke week iets
om uiteindelijk iedereen ervan te
overtuigen dat het zo niet langer
kan. Impulsief of niet, ik vind dat
trekje in Maij-Weggen sympathiek.
Ik vermoed zelfs dat er consequent
beleid achter al haar uitspraken
zit".
De overheid heeft geprobeerd het
auto-probleem te beheersen en dat
is mislukt. Markensteyn: "Dus zit ze
de automobilisten nu flink achter
de broek, zij laat ze niet meer ont
snappen. Het lijkt er op dat ze uit is
op effectbejag, maar op mij maakt
dat geen slechte indruk. Ze dreigt,
ze is lastig en ze zegt tegen autorij
dend Nederland: 'Ik hou jullie in de
gaten.... Ik heb jullie goed in 't
snotje. Als ik jullie niet met zachte
middelen die file uitkrijg, dan gaat
het straks met harde maatregelen'.
En ze weet heel goed dat ze weer
stand oproept omdat we zo aan die
auto hechten. Ze straalt naast on
verzettelijkheid. onberekenbaar
heid en arrogantie ook eerlijkheid
en betrokkenheid uit. Prima".
Vraagtekens
Een baas moet het probleem erken
nen en prioriteiten geven aan de op
lossing ervan. Dat is in elk bedrijf zo
en dus ook bij de BV Nederland. En
de mensen in de directe omgeving
van de baas moeten er vervolgens
ook van overtuigd zijn dat alle aan
dacht naar de oplossing van het pro
bleem moet. "Wat dat betreft heb ik
een dubbel oordeel over Maij-Weg-
gens organisatie", zegt Markens
teyn. "Aan de ene kant is het goed
dat ze laat merken betrokken te zijn
bij snelheidsoverschrijdingen, on
gevallen, files en openbaar vervoer.
Er gebeurt namelijk helemaal niks
op ministeries en in de Tweede Ka
mer als een minister niet duidelijk
laat merken dat iets belangrijk is".
"Maar je kunt ook stellen dat er
teveel nieuwe plannetjes te kort
achter elkaar worden gepresen
teerd en dat is organisatorisch niet
goed. We raken het overzicht kwijt
en zien er geen samenhang meer in.
En als er over de uitvoering direct
onduidelijkheid bestaat en er daar
over door allerlei organisaties te
rechte vraagtekens bij zo'n plan
worden gezet, wordt de invoering
ervan alleen maar lastiger. Iedereen
denkt van te voren al dat 'het toch
niks wordt"'.
Het stoort Markensteyn dat poli
tici heel vaak hun 'voorbeeldfunc
tie' onderschatten. "Wat maakt het
voor indruk dat een politicus roept
dat we het autogebruik moeten be
perken, terwijl hij of zij zelf voor el-
(foto GPD)
ke duizend meter de auto met
chauffeur neemt? Ik heb het dan
niet over de treinreizende Maij-
Weggen. Elke individuele automo
bilist zal dan voor de buis gezeten
denken: 'Bekijk het maar'. En de
uitvoering van het beleid kun je dan
wel vergeten. Dit is niet zomaar een
voorbeeld, dit is de praktijk van dit
moment".
Markensteyn noemt het begrijpe
lijk dat kamerleden tegen een OV-
jaarkaart stemden en hun auto
wensten te behouden, vanwege de
afstanden die ze dagelijks moeten
afleggen. "Maar leg dan het publiek
goed uit waaróm! Bovendien komt
zo'n Kamerdebat op een verkeerd
moment, namelijk als we net naden
ken over maatregelen hoe we zoveel
mogelijk automobilisten in de trein
krijgen. Ik weet wel dat het niet re
ëel is óm van een kamerlid te eisen
om met hét openbaar vervoer te rei
zen. Maar je geloofwaardigheid als
bestuurder gaat er niet echt op voor
uit".
"Als bestuurder moet je mis
schien wel roomser dan de paus
zijn. Op zo'n moment moet je laten
zien dat je erkent dat een landelijk
probleem ook je eigen probleem is.
Dan krijgt een politicus uitstraling
en dan komt een overheid geloof
waardig over".
Voor de vuist weg heeft minister
president Lubbers in een
toespraak tot rechters en
officieren van justitie de
moeilijke verhouding tussen 'het
recht' en 'de politiek'
geanalyseerd. De burgers
vertrouwen de politiek niet, dus
lopen ze alsmaar naar de rechter.
Daar komt het verhaal van de
premier, afgelopen zaterdag in
Arnhem bij de Nederlandse
Vereniging voor Rechtspraak, op
neer.
"De overheid heeft bij de burgers
het beeld gekregen van een rechts-
aantaster", zei de minister-presi
dent. De bezuinigingen van de jaren
tachtig hebben bij de burgers het
beeld opgeroepen van 'mijn rechten
worden aangetast'. Er kwam steeds
meer gedetailleerde wet- en regel
geving, maar lang niet altijd waren
de regels in de praktijk werkbaar.
De kwaliteit en de controleer
baarheid van wetten liet steeds va
ker wensen over, erkende Lubbers.
Om deze reden is vorige week te elf
der ure de invoering van het spits
vignet afgelast. Het invoeren van
maatregelen is iets anders dan toe
zicht houden op de naleving ervan.
De burger geneert zich ook niet
meer voor overtredingen, klaagde
de premier. Samenvattend: meer
sociale controle, meer plichten voor
de burgers, minder nadruk op de
verwezenlijking van allerlei aan
spraken en rechten.
Vormfouten
Pikant in de toespraak van Lubbers
was zijn opvatting dat niet alleen de
burgers, maar ook de rechters zich
tegenover wetgever en bestuur heb
ben opgesteld. Het imago van de
overheid als aantaster van rechten
'zal ook naar de rechterlijke macht
uitstraling hebben gehad', zei pre
mier Lubbers in Arnhem. De rech
ter is op de voorgrond getreden als
beschermer van de individuele bur
ger tegen overheid.
De rechtspraak en 'de politiek'
kwamen gedurende de jaren tachtig
steeds vaker met elkaar in aanva
ring. Volgens de regering is bij voor
beeld de rechtsbescherming in
strafzaken te ver doorgeschoten.
Enkele spectaculaire gevallen van
Lubbers: "De overheid heeft bij de
burgers het beeld gekregen van een
rechtsaantaster
(foto ANP)
vrijlating wegens zogeheten 'vorm
fouten' door Justitie hebben het pu
bliek hier met de neus op gedrukt.
Twee maanden geleden joeg pre
mier Lubbers een deel van de rech
terlijke macht in de gordijnen door
openlijk een pleidooi af te steken
voor zwaardere straffen. Daarmee
wekte hij op zijn minst de schijn on
voldoende doordrongen te zijn van
de positie van de onafhankelijke
rechter in het Nederlandse staats
bestel.
Trias politica
Staatsrechtelijk interessant zijn de
problemen rond de toetsing door de
rechterlijke macht van de wetge
ving. We zijn toe aan een fundamen
tele discussie over de trias politica,
stelde minister-president Lubbers
in Arnhem. De 'driemachtenleer' is
gebaseerd op een principiële schei
ding tussen de wetgevende, de be
stuurlijke en de rechtsprekende
macht.
Om de vrijheden van de burgers
te handhaven, mogen de drie mach
ten niet te veel op eikaars terrein ko
men. De onafhankelijke rechter
mag zich niet teveel met de wetge
ving bemoeien, want daartoe dient
de gekozen volksvertegenwoordi
ging. En de regering (de uitvoeren
de macht) moet zich verre houden
van de onafhankelijke rechtspraak.
In Nederland - waar de machten
scheiding nooit absoluut is doorge
voerd - is de aloude leer van de trias
politica onder meer te herkennen in
de grondwetsbepaling die stelt dat
de rechter niet mag beoordelen of
een wet al dan niet in overeenstem
ming is met de grondwet. Deze re
gel noemt men het verbod van 'con
stitutionele toetsing'. Van 1848 tot
1983 was het toetsingsverbod on de
grondwet uitgedrukt in een be
roemde slagzin: 'De wetten zijn on
schendbaar'. Enkel en alleen de
volksvertegenwoordiging zou be
voegd zijn om te beoordelen of de
democratisch tot stand gekomen
wet in overeenstemming is met de
grondwet.
In de praktijk is deze beroemde
stelling van Thorbecke allang niet
meer houdbaar. Om te beginnen be
perkt het toetsingsverbod zich tot
de wetten in formele zin, dat wil
zeggen de produkten van regering
en Staten-Generaal gezamenlijk.
'Wetten' van lagere overheden (ver
ordeningen van gemeenten of pro
vincies, ministeriële beschikkingen
en dergelijke) mogen vanouds wel
worden getoetst. Gemeentelijke
verordeningen die verbieden om in
het openbaar te vloeken, zijn bij
voorbeeld in strijd met de grond
wettelijke uitingsvrijheid en dus
'ongeldig'.
Gelijke rechten
Belangrijker is, dat ook de formele
wet zich allang niet meer aan toet
sing door de rechter onttrokken is.
Weliswaar mag de rechter een wet
niet in strijd met de grondwet ver
klaren, maar hij mag wel toetsen
aan internationale verdragen en on
der bepaalde omstandigheden aan
algemene rechtsbeginselen. Een be
langrijk deel van de sociale wetge
ving moest op grond van de recht
spraak worden herzien, omdat het
zogeheten kostwinnersbeginsel in
strijd is met de gelijke rechten tus
sen man en vrouw die in internatio
nale verdragen zijn vastgelegd. De
tegenstelling tussen politiek en
rechtspraak over dit onderwerp liep
zo hoog op, dat het vorige kabinet
overwoog het verdrag inzake de
burgerlijke en politieke rechten op
te zeggen.
In gedingen over de vrijheid van
meningsuiting en andere grond
Thorbecke. Zijn ideaal van de 'on
schendbare wet' raakt verder op de
achtergrond.
(archieffoto)
rechten, is niet alleen de Nederland
se grondwet maatgevend. Minstens
even belangrijk is het Europese
Verdrag inzake de Rechten van de
Mens. En daar mag de rechter zon
der omhaal elke Nederlandse wet
aan toetsen.
In 1988 schreef de toenmalige
president van de Haagse rechtbank
mr. Wijnholt geschiedenis door de
Harmonisatiewet Collegegelden
onverbindend te verklaren omdat
deze wet volgens hem in strijd was
met het beginsel van de rechtzeker
heid, zoals dat verankerd lag in het
Koninkrijksstatuut tussen Neder
land, de Antillen en Aruba, een in
ternationaal verdrag dus. De Hoge
Raad verwierp het vonnis van mr.
Wijnholt weliswaar, maar wilde
toch niet meer zo streng vasthou
den aan de 'onschendbaarheid van
de wet' als vroeger.
Het vraagstuk van de rechterlijke
toetsing van wetten wordt wel eens
beschouwd als een conflict tussen
democratie enerzijds (de volksver
tegenwoordiging, de wetgever heeft
het laatste woord) en rechtsstaat an
derzijds (ook tegen besluiten van de
meerderheid is bescherming van
onafhankelijke rechters nodig). Het
idee dat regering en Staten-Gene
raal de oppermacht hebben, is on
dergraven doordat de wetgeving te
genwoordig vaak weinig meer is
dan een beleidsinstrument. Het is
halfslachtig als bestuursmaatrege
len wel, maar wetten niet getoetst
mogen worden. En als wetten wel
aan het internationale recht, maar
niet aan de grondwet mogen wor
den getoetst.
In zijn toespraak tot de rechters
verklaarde Lubbers dat het kabinet
werkt aan de opheffing van het toet
singsverbod. In de regeringsverkla
ring was dit overigens al aangekon
digd. Er moet dan een wijziging van
de grondwet komen. De enige vraag
lijkt nog, of straks alle rechters een
wet buiten beschouwing mogen la
ten als zij menen dat deze in strijd is
met de grondwet of dat hiervoor een
bijzondere bevoegdheid moet wor
den geschapen.
De huidige minister van Justitie,
mr. E. Hirsch Ballin, heeft als hoog
leraar vorig jaar een pleidooi afge
stoken voor een speciale procedure
bij de Hoge Raad. Als een rechter
twijfelt aan de grondwettigheid van
een wetsbepaling, dan zou hij over
deze kwestie van tevoren een uit
spraak aan de Hoge Raad kunnen
vragen. Een soortgelijke procedure
bestaat al bij het Hof van de Europe
se Gemeenschappen in Brussel als
het gaat over de uitleg van het EG-
verdrag.
Politieke strijd
In de praktijk zou de Hoge Raad
dan gaan fungeren als een soort
Constitutioneel Hof, zoals Duits
land dat kent (het 'Bundesverfass-
ungsgericht'). In de Verenigde Sta
ten hebben alle rechters van hoog
tot laag de bevoegdheid om wetten
te toetsen aan de Grondwet, hoewel
ook daar het hooggerechtshof uit
eindelijk het laatste woord heeft. De
rechters die de grondwettigheid
van de wetgeving beoordelen, gaan
- en dat is dan weer een nadeel - wel
haast onvermijdelijk een politieke
rol spelen. In de VS is de benoe
ming van 'opperrechters' een poli
tiek zwaar beladen beslissing, waar
over hevige politieke strijd wordt
gevoerd.
Welke vorm de rechterlijke toet
sing in Nederland ook zal krijgen,
het oude ideaal van Thorbecke ('de.
wetten zijn onschendbaar') is weer
een stukje verder weggeraakt. Daar
laat de toespraak van Lubbers geen
twijfel over bestaan.
De dubbele moraal van een rk land
WARSCHAU - "Weet u, we
leven in een land waar, in de
opvatting van de kerk, een
vrouw die anti-conceptie ge
bruikt in constante zonde
leeft. Bij abortus zondig je
eenmalig, dus geven veel
vrouwen daar de voorkeur".
Er zijn niet veel landen in Europa
te vinden waar zoveel abortussen
worden gepleegd als in Polen.
Abortus is voor veel vrouwen de
belangrijkste methode voor anti
conceptie. Volgens de officiële
cijfers worden jaarlijks 700.000
zwangerschappen afgebroken,
volgens schattingen zijn het er
een anderhalf tot twee miljoen. In
veel gevallen gaat het om vrou
wen die al twee of drie kinderen
hebben en financieel krap zitten.
Er zijn ook niet veel landen te
vinden waar op dit terrein zo'n
dubbele moraal geldt als juist in
Polen. Naast de economische cri
sis vormt het de belangrijkste po
litieke kwestie in het land. Sinds
de communisten vorig jaar hun
macht moesten afstaan, staat een
verbod van abortus zeer hoog op
de politieke agenda.
Directeur Van Heusden.
(archieffoto GPD)
Evangelische
Alliantie bijna
op zwart zaad
DRIEBERGEN (ANP) - Voor de
Evangelische Alliantie, de 'para
plu' van evangelisch Nederland,
is het de komende maanden "let
terlijk erop of eronder". Voorzit
ter ds. F. H. Veenhuizen houdt
niet van paniekberichten, maar
heeft de achterban per brief toch
maar ingelicht over de hoge fi
nanciële nood.
Met enige huiver roept hij daar
in de tachtig aangesloten organi
saties op royaal te wezen. "Wij
moeten het hebben van giften van
organisaties die zelf ook helemaal
van giften leven. En als we inten
sief fondsen gaan werven, wor
den we een concurrent van onze
eigen deelnemers", zegt de predi
kant.
De EA heeft echter dringend
geld nodig om (part-time) direc
teur A. van Heusden te kunnen
handhaven. Hij is drie jaar gele
den aangetreden en wordt nog tot
1 februari 1991 betaald door zijn
vorige werkgever, Youth for
Christ. Afgelopen maanden heb
ben Veenhuizen en de zijnen te
vergeefs geprobeerd om nieuwe
evangelische geldschieters te vin
den.
In de drie jaar dat de EA een di
recteur kent, heeft de organisatie
een duidelijk gezicht gekregen,
aldus Veenhuizen. Zonder Van
Heusden. de enige betaalde
kracht, stort het werk helemaal
in. De EA heeft zich vooral ge
richt op de ondersteuning van de
deelnemende organisaties. Deze
waarderen het werk enorm, maar
laten dat financieel niet blijken,
zegt de predikant.
Het is dan ook niet makkelijk
om in Warschau een arts te vin
den die zich openlijk wil uitspre
ken tegen het verbod op abortus
dat in de Senaat al is aangenomen
en alleen nog door de Tweede Ka
mer moet. Tadeusz, een jonge arts
verbonden aan de gynaecologi
sche kliniek van de medische fa
culteit, is een uitzondering. Maar
ook hij verzoekt dringend zijn
echte naam niet te vermelden.
Het instituut is een van de beste
vrouwenklinieken in Warschau.
Toch is het aantal abortussen er
heel laag: twee tot drie per
maand. Een jaar geleden waren
het nog er vier keer zoveel. Maar
een van de eerste maatregelen
van de nieuwe regering was een
strakkere handhaving van de be
staande abortuswet. Daarin staat
dat een abortus pas mag worden
uitgevoerd na onderzoek door
twee artsen en een psychiater.
Sindsdien zijn abortussen in
het ziekenhuis nog minder popu
lair dan ze al waren. Hoewel de
behandeling er gratis en veiliger
is, gaven veel de meeste vrouwen
altijd al de voorkeur aan een pri-
vé-kliniek. Dat kost weliswaar ze
ventig dollar, maargarandeert
discretie. Veel privé-klinieken
zijn bereid met de procedures te
sjoemelen: de meeste abortussen
vinden namelijk zwart plaats om
de belasting te ontduiken.
In de nieuwe wet wordt abortus
helemaal verboden, tenzij het le
ven van de moeder in gevaar is of
de zwangerschap het gevolg is
van een verkrachting. De arts
wordt voor de ingreep strafbaar
gesteld. De vrouw niet, omdat ze
immers voor haar man en kinde
ren moet kunnen zorgen.
Na afloop van het abortusdebat
zei een senator dat wat hem be
treft een verbod van voorbehoed
middelen de volgende stap is. De
rk media geven hun lezers het
goede voorbeeld van gezinnen
die na hun achtste kind besloten
dat de familie compleet was en
daarna helemaal van sex afzagen.
Jongeren
Jarenlang waren anticonceptie
middelen in Polen nauwelijks te
krijgen en van zeer slechte kwali
teit. Dat is inmiddels veranderd,
maar voorlichting wordt nauwe
lijks gegeven. Volgens Tadeusz
zou goede informatie een eerste
vereiste zijn om het aantal abor
tussen te verminderen. Nu bete
kent een verbod alleen dat arme
vrouwen terug worden gedreven
naar de achterkamertjes, terwijl
de meer welvarenden naar het
buitenland zullen gaan.
De kennis over anticonceptie is
volgens hem vooral onder jonge
ren bedroevend. "We krijgen hier
studenten van de medische facul
teit die in deze kliniek, in hun
laatste studiejaar, voor het eerst
in hun leven iets over voorbe
hoedsmiddelen horen". Een les
boek waarin anticonceptie wat
uitvoeriger werd behandeld,
werd jaren geleden op aandrang
van ouders uit de handel geno
men en is niet vervangen.
De internist Marek Kosnicki
van de Poolse pro-life beweging
erkent dat anticonceptie in Polen
een onderontwikkeld gebied is.
Maar hij voegt er meteen aan toe:
"Wij zijn tegne kunstmatige voor
behoedmiddelen". Natuurlijke
methoden, zoals temperatuur me
ten, verdienen volgens hem de
voorkeur, omdat ze beter zijn
voor de vrouw dan de pil en niet
de psychologische schade aan
richten die condoomgebruik vol
gens hem kan veroorzaken.
Gilhuis overleden
ZEIST (GPD) De bekende
voorvechter van het christelijk
onderwijs, Titus Menno Gilhuis,
is zondag op 76-jarige leeftijd in
Zeist overleden. Gilhuis werd wel
'het geweten van het christelijk
onderwijs' genoemd; hij werd
vooral bekend als voorzitter van
de Unie School en Evangelie.
Gilhuis was jarenlang onder
wijzer, onder andere in Katwijk,
leraar. Van 1965 tot 1970 was hij in
Amsterdam rector van het Chris
telijk Lyceum. In 1970 werd hij
voorzitter van de Unie School en
Evangelie. Die functie combi
neerde hij met een docentschap
didactiek aan de VU. Krachtig
waren zijn pleidooien voor een
duidelijke profilering van het
christelijke karakter in alle aspec
ten van het onderwijs. Tal van ar
tikelen en boeken verschenen
van zijn hand.
Na zijn pensionering in 1982
keerde zette Gilhuis zich aan het
schrijven van bijbelse verhalen
voor kinderen.
Radiozender. De politie in het
Duitse dorp Breitenberg (nabij
Göttingen) heeft een inval gedaan
in de kerk van de Nederlandse
pastoor Jan van der Brule. Direct
na afloop van de dienst doorzocht
de politie de kerk en de sacristie,
op zoek naar een radiozender. De
wet in Niedersachsen verbiedt
Van der Brule per radio contact te
onderhouden met zijn zieke en
oude parochianen.
Een vermeende zendinstallatie
en de afstandbediening voor de tv
werden door de politie in beslag
genomen. Maar volgens Van der
Brule, vroeger in het leger verbin
dingsman, is de zender onvind
baar. "Hij is in de kerk inge
bouwd. Het godshuis moet daar
om eerst steen voor steen afge
broken worden", aldu^ Van der
Brule. De rechtbank in Göttin
gen, die Van der Brule heeft ge
daagd, zou zich vandaag weer
over de zaak buigen.
School in Hongarije. De Gere
formeerde Kerk in Hongarije be
schikt voor het eerst sinds de om
wenteling weer over een eigen
middelbare school. Onlangs
droeg president Arpad Gönez het
eigendomsrecht van het Gerefor
meerd Gymnasium van Budapest
over aan een nieuw gevormd be
stuur. De school werd veertig jaar
geleden door de staat overgeno
men. Volgens de president zullen
meer scholen worden teruggege
ven en is bijzonder christelijk on
derwijs weer toegestaan.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te Lin-
sehoten G. Wassinkmaat Oene; te zet-
ten-Andelst J. Geene kand. Oude Pe-
Christelijke Geref. Kerken: be
noemd te Oud-Beijerland (geest, ver
zorging De Egmontshof) K. Boersma
Rotterdam-Z.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Katwijk aan Zee en Mid-
delharnis G J. van Aalst Benthuizen.
