Afvoer vuil wordt
weer flink duurder
Veel zwakzinnigen zitten opgesloten
'Het was tekenend voor die tijd dat
universiteit niet zelf protesteerde'
Gestrande Amerikaanse helikopterpiloten
op de koffie bij Haastrechtse boerin
DINSDAG 27 NOVEMBER 1990
REGIO
PAGINA 15
Ziiidhollands afval nog jaar langer naar VAM
ROTTERDAM/LEIDEN -
De provincie Zuid-Holland
kan waarschijnlijk nog een
jaar langer vuil afvoeren
naar de VAM in Drenthe.
Het Provinciaal Afvalverwij-
deringsbedrijf Proav staat
op het punt hiervoor een
contract af te sluiten met de
VAM. Die extra stortcapaci-
teit heeft echter wel zijn
prijs. Om het contract in de
wacht te kunnen slepen,
moet het vuilverwerkingsta
rief in Zuid-Holland waar
schijnlijk met 25 gulden per
ton omhoog. Dat tarief is het
afgelopen jaar, na onder
meer de sluiting van de
Leidse vuilverbranding, al
met ongeveer 200 gulden ge
stegen.
Aanvankelijk kon Zuid-Holland
slechts tot het einde van dit jaar met
haar vuil in Drenthe terecht. De
Proav maakte daarbij gebruik van
een contract dat de gemeente Schie
dam ooit met de VAM had afgeslo
ten. De stortcapaciteit die deze ge
meente in Drenthe had - 95.000 ton -
werd in een keer voor heel Zuid-
Holland 'opgesoupeerd'.
Bij de regeling die de Proav nu
wil treffen, maakt ze gebruik van
een contract van het gewest Kenne-
merland in Noord-Holland. Die
mag in totaal 180.000 ton vuil in
PvdA W assenaar
ook tegen aanleg
rijksweg 11-west
WASSENAAR - De PvdA Wasse
naar is nu ook tegen de aanleg van
rijksweg 11-west. Op initiatief van
de PvdA Voorschoten hebben de af
delingen van de sociaal-democraten
in Wassenaar, Leiden en Voorscho
ten een gezamenlijk verzoek inge
diend bij de Tweede Kamerfractie
van de PvdA om de aanleg van deze
weg uit het Structuurschema Ver
keer en Vervoer te halen.
De PvdA-afdelingen van Voor
schoten en Leiden zijn vanaf het be
gin felle tegenstanders van rijksweg
11-west geweest. De PvdA Wasse
naar was geen echte tegenstander
van dit plan. De grote verkeersdruk
van sluipverkeer door Wassenaar
was voor deze afdeling reden om in
eerste instantie voor aanleg van de
weg te kiezen.
HAASTRECHT - "Tour of duty in
Haastrecht", lacht een agent van
de gemeentepolitie van 'Wist, ver
wijzend naar de Vietnam-serie op
televisie. Ondertussen starten
vier Amerikaanse helikopters, ty
pe Chinook, de motoren op het
weiland van familie De Wit aan de
Steinsedijk in Haastrecht. De
tocht richting marinevliegkamp
Valkenburg wordt na een onder*
breking van drie uur voortgezet.
Vanwege het donkere, mistige
weer moesten de Amerikaanse
helikopters lager vliegen, dan de
bedoeling was. De piloten had
den weinig trek in een aanvaring
met de hoogspanningskabels
door het Hollandse polderland
schap en besloten tot "een tussen
landing om veiligheidsredenen".
Geen noodlanding dus, wijst het
perscentrum terecht, dat vanuit
het Novotel in Rotterdam vragen
van de pers omtrent de transpor
ten van Amerikaans legermate-
rieel naar de Rotterdamse haven
beantwoordt.
De vier plus nog een vijfde, die
een landing moest maken in Gou
derak, maken deel uit van een
groep van 380 helikopters die via
vliegveld Valkenburg naar Rot
terdam gaan, waar ze worden in
gescheept en naar het Golfgebied
worden vervoerd. Zij zijn afkom
stig uit Duitsland uit de buurt van
Frankfurt en Stuttgart. Na het in
termezzo op het land van boer De
Wit vertrokken de Amerikanen
niet naar Valkenburg, maar direct
naar Rotterdam.
In de eerste instantie bestond
er nogal verwarring over de lan
dingsplaats van de helikopters.
Eerst zouden zij langs de;5teek-
terweg tussen Alphen en Bode
graven staan, vervolgens werd
Gouderak genoemd en daarna
Reeuwijk.
Op de koffie
De familie De Wit vond het wel
mooi, dat de helikopters hun wei
landen even als landingsbaan ge
bruikten, "We stonden al te kij
ken omdat ze zo laag vlogen. Toen
ze in de wei landden, zijn we er
maar naar toe gelopen", vertelt
mevrouw De Wit.
Zij nodigde de zeventien mili
tairen, onder wie een vrouw, uit
voor een kopje koffie in de boer
derij. Daar kreeg de familie te ho
ren dat twee van de helikopters in
Vietnam dienst hebben gedaan
en al heel wat jaartjes oud zijn.
Drenthe kwijt. Met deze hoeveel
heid kan de Proav tot volgend jaar
oktober uit de voeten. In ruil voor
het contract, mag Kennemerland
straks 180.000 ton afval afvoeren
naar de nog te bouwen vuilverbran
dingsinstallatie bij Ypenburg.
Sparen
Het probleem is nu dat het tarief
van die nieuwe vuilverbranding
aanmerkelijk hoger ligt dan de prijs
die het gewest kwijt zou zijn ge
weest wanneer ze haar vuil naar de
VAM had gebracht. Kennemerland
wil dat verschil vergoed krijgen van
de Proav. Het provinciale afvalbe
drijf verhoogt daarom zijn vuilvér-
werkingsprijs met 25 gulden per
ton. "Op die manier kunnen we al
vast 'sparen' voor de financiële
compensatie die we het gewest
straks moeten geven", verklaart
Proav-directeur L. de Jong.
De nieuwe prijsverhoging komt
op een ongelukkig moment, geeft
De Jong toe. Met name in de Leidse
regio zijn de vuilverwerkingstarie
ven al tot bijna astronomische
hoogten gestegen. "We zien echter
geen andere mogelijkheden. Het
'Homo-paren kunnen
niet huwen,
maar wel 'trouwen'
RHEDEN (GPD) - Niet huwen,
maar trouwen. De stichting Vrien
den van De Gay Krant pleit ervoor
bij alle Nederlandse gemeenten een
'trouwregister' in te stellen. Dat
moet, net als het huwelijksregister,
openbaar zijn. Op die wijze wil de
stichting de gelijkberechtiging van
homo-paren regelen.
-Zij meent, dat er geen juridische
beletselen zijn om een dergelijk
trouwregister niet te erkennen. Te
genover derden kunnen op basis
daarvan rechten worden geclaimd.
De gemeenteraad van Rheden zal
als eerste in Nederland de instelling
van zo'n trouwregister in de decem-
bervergadering behandelen.
Net als in het huwelijksregister
van hetero-paren kunnen anderen
in het trouwregister zien dat Jantje
en Pietje en Miepje en Truusje bij
elkaar horen. Op die wijze kunnen
homo-paren bijvoorbeeld bij werk
gevers, maatschappelijke organisa
ties, de overheid en pensioenfond
sen rechten claimen, die tot nu toe
alleen huwelijksparen toekomen.
Volgens de juridische adviseurs
van de Stichting Vrienden van De
Gay Krant is het in het leven roepen
van een trouwregister maatschap
pelijk goed uitvoerbaar en hanteer
baar zonder dat hiermee de wet ge
weld wordt aangedaan.
contract van Kennemerland was
onze laatste hoop. Hierna houdt al
les voorlopig even op".
Wat Zuid-Holland na oktober
1991 met haar vuil aanmoet, is vol
gens de Proav-directeur nog niet te
zeggen. "We hopen dat de stort
plaats Hoge Nes bij Zwijndrecht
dan gereed is, roep ik altijd maar
heel optimistisch. Lukt dat niet,
dan zie ik geen oplossing meer. Ik
hoop dat het niet zo ver hoeft te ko
men, maar ik denk dat dan het Rijk
moet ingrijpen. Die zal in dat geval
verwerkingsmogelijkheden moe
ten forceren, bijvoorbeeld door ge
meenten te dwingen «om stortplaat
sen aan te leggen".
Afvalvlucht
De hoge tarieven in de Leidse regio
hebben inmiddels al geleid tot een
'vlucht' van bedrijfsafval. Volgens
voorzitter J. de la Mar van de Gevul-
ei - het vuilverwerkingsbedrijf voor
deze regio - hebben bedrijven dit
jaar zo'n 10.000 ton minder vuil aan
geboden. Dat is ongeveer 10 pro
cent van de totale hoeveelheid die
de Gevulei jaarlijks verwerkt.
Woordvoerder I. Nijhuis van de
provincie bevestigt de forse ver
mindering van het aanbod in de
Leidse regio. Volgens hem hebben
bedrijven vooral hun toevlucht ge
zocht tot de vuiloverslag van de
Duin- en Bollenstreek in Voorhout
en de Roteb in Rotterdam, die aan
merkelijk lagere tarieven rekenen.
Nijhuis meent dat er nog geen afval
'zoek' is geraakt. "De hoeveelheden
kloppen nog altijd precies".
De provinciewoordvoerder ver
wacht niet dat de verschuivingen in
het aanbod tot problemen zullen lei
den. "Overigens kan de provincie er
weinig tegen doen. Bedrijven mo
gen zelf uitmaken waar ze hun vuil
laten verwerken, zo lang dat maar in
Zuid-Holland gebeurt".
Tal van hoogwaardigheidsbekleders bezochten gisteren de herdenkingsrede van Drion (links). Op de eerste rij
zitten (van links naar rechts) burgemeester C. Goekoop, minister van justitie E. Hirsch-Ballin, mr. C.P.C.M. Oom-
en (voorzitter college van bestuur van de universiteit) en echtgenote, prof. dr. J.J.M. Beenakker (rector-magnifi-
cus) en echtgenote en drs. J.A. Waldus (lid college van bestuur). (foto Loek Zuyderduin)
Prof. Drion geeft soort ooggetuigeverslag van gebeurtenis
LEIDEN - De Leidse universiteit
heeft gisteren het feit herdacht dat
prof.mr. R.P. Cleveringa 50 jaar ge
leden, met zijn inmiddels befaamd
geworden rede, protesteerde tegen
het gedwongen ontslag van joodse
hoogleraren en medewerkers. Tij
dens een bijeenkomst in het Acade
miegebouw aan het Rapenburg
hield prof.mr. H. Drion, die zelf als
student aanwezig was bij het pro
test van Cleveringa, een herden
kingsrede.
Drion vond het tekenend voor de
tijd was dat de universiteit zelf nooit
heeft geprotesteerd tegen het ont
slag van twee joodse hoogleraren en
veertien ambtenaren. De toenmali
ge rector magnificus Bijvanck
woonde de rede van Cleveringa niet
eens bij, volgens Drion omdat het
een man was die "weinig geneigd
was tot het nemen van risico".
Drion gaf een halve eeuw na de
beroemde gebeurtenis een soort
ooggetuigeverslag. De 72-jarige
emeritus-hoogleraar heeft tijdens
de oorlog in het verzet gezeten. Hij
was samen met zijn broer de oprich
ter van het illegale studentenblad
De Geus.
Dat Cleveringa de maatregel van
de Duitsers wel in het openbaar
aanvocht had vooral te maken met
het feit dat de twee ontslagen joodse
hoogleraren tot de juridische facul
teit behoorden. Een van hen,
prof.mr. E.M. Meijers, was een ge
liefd collega van Cleveringa en te
vens zijn leermeester.
"De lofrede die Cleveringa over
Meijers afstak was niet helemaal op
zijn plaats", meende Drion. Er wer
den immers meer mensen ontsla
gen. "Ook al was deze man niét zo'n
groot hoogleraar geweest, dan nog
zou zijn ontslag schandelijk zijn ge
weest".
Ondanks deze kritische noot
sprak Drion zijn bewondering uit
voor de moed van de hoogleraar
handels- en burgerlijk procesrecht.
"Deze 46-jarige huisvader stelde
een daad zonder te weten wat de
daaropvolgende straf zou zijn".
Cleveringa werd kort na zijn pro
test opgepakt door de Duitsers en
moest een acht maanden lange straf
uitzitten in de Scheveningse gevan
genis.
Instellingen schieten te kort
REGIO Bij naar schatting 1600
(5,5 procent) van de bijna 30.000 be
woners van instellingen voor ver
standelijk gehandicapten is sprake
van ernstige gedragsproblemen.
Maatregelen als afzonderen, vast
binden en toedienen van zware me
dicijnen komen op grote schaal
voor. Als geen maatregelen worden
genomen, verwonden deze bewo
ners zichzelf of anderen zo ernstig
dat onherstelbare verminking een
gevolg kan zijn.
Dit staat in een rapport van het
Nationaal Ziekenhuisinstituut
(NZI) dat gisteren is aangeboden
aan staatssecretaris Simons (volks
gezondheid). Het bevat de resulta
ten van een onderzoek dat op ver
zoek van Simons is ingesteld naar
de omvang, aard en ernst van sterke
gedragsgestoordheid bij ernstig
verstandelijk gehandicapten. Aan
leiding voor het onderzoek was de
publiciteit rond Jolanda Venema in
1988 na de door haar ouders ver
spreide foto waarop ze naakt en
vastgebonden stond afgebeeld.
Uit het onderzoek blijkt dat een
kleine drieduizend bewoners pro
blematisch gedrag vertonen dat ge
vaarlijk kan zijn voor henzelf en an
deren. De grootste groep is tussen
Ondertussen arriveerden ook de
politie, de Koninklijke Mare
chaussee vanuit de vestiging in
Gouda en de militaire politie. Ter
wijl het Nederlandse gezag druk
heen en weer beende en de tele
foon in de boerderij voortdurend
ripkelde, genoten de Amerikanen
van een kopje Hollandse koffie.
In de bijkeuken van de boerderij
hadden ze netjes hun legerkistjes
uitgedaan.
Om kwart over twee werd be
sloten dat het weer genoeg was
bijgetrokken om de reis te vervol
gen. Laarzen werden aangetrok
ken, kleding rechtgetrokken en
een deel van de groep begon al
ongeduldig op.het modderige erf
te ijsberen.
Militair geheim
De pers en andere belangstellen
de werden op een honderd meter
afstand van de toestellen gehou
den. "Want het blijft militair ge
heim", aldus een woordvoerder
van de marechaussee.
Volgens een politieagent was er
voor één persoon een uitzonde
ring gemaakt: "Een mollenvan-
ger werd bij de versperring tegen
gehouden. Maar hij wist te vertel
den dat hij in het weiland altijd
mollen ving, dus nu ook". Daar
had de militaire politie niet van
terug. De man mocht er door.
Om half drie werden de wieken
in beweging gezet Wat plaatselij
ke jeugd keek met besmeurde
schoenen in de motregen toe. Ook
op een dijk verderop sloeg een
handjevol geïnteresseerden het
schouwspel gade, "Ik was even
bang dat heel Haastrecht op het
spectakel zou afkomen, maar dat
viel gelukkig mee", vertelt een
marechaussee.
Na tien minuten warm draaien
stegen de helikopters weer op,
zorgvuldig op afstand blijvend
van de masten en kabels. Ook de
helikopter, die met een wiel in de
modder was weggezakt, kwam
gemakkelijk los.
de 21 en 40 jaar oud. Van deze groep
zijn bijna 1200 mensen ernstig ge
dragsgestoord, en 440 extreem ern
stig gedragsgestoord.
Voor de bewoners met extreem
en zeer ernstige problematiek zijn
volgens het NZI onmiddellijk maat
regelen nodig om hun situatie te
verbeteren. Het rapport doet een
groot aantal aanbevelingen met be
trekking tot behandeling, groeps
grootte, organisatie, personeel en
dergelijke. Het onderzoek van het
NZI is gebaseerd op een enquête bij
de inrichtingen en op gesprekken
met begeleiders van zwakzinnigen.
De Nationale Ziekenhuisraad
(NZR) wil dat er in deze kabinetspe
riode in totaal een half miljard gul
den extra op tafel komt om de zorg
voor verstandelijk gehandicapten
te verbeteren. Alleen al om een in
tensieve, deskundige begeleiding in
kleine groepen van de 450 extreem
ernstig gedragsgestoorde verstan
delijk gehandicapten mogelijk te
maken is volgens de NZR minstens
40 miljoen gulden nodig. Voorzitter
A. Krol van de sectie zwakzinnigen
zorg van de NZR pleit voor een ver
betering van de leefomstandighe
den voor alle 30.000 bewoners in de
instellingen. "De gedragsproblema
tiek is een structureel verschijnsel
dat een brede en permanente aan
pak vergt".
De NZR wil verkleining van alle
groepen, continu twee perso
neelsleden per groep en voldoende
mogelijkheden tot dagbesteding.
Jolanda Venema is bijvoorbeeld
dankzij intensieve begeleiding zo
opgeknapt dat zij hele dagen werkt
in het activiteitencentrum van een
inrichting in Assen.
Staatssecretaris Simons wil pas
in de laatste plaats over extra geld
praten."Belangrijker vind ik eerj
antwoord op de vraag hoe een zo
ernstig kwaliteitstekort met zulke
tragische persoonlijke consequen
ties zo lang onderbelicht en daar
door verwaarloosd is geweest", al
dus Simons. "Kennelijk ontbreekt
het geloof in de mogelijkheid om tot
een oplossing voor de problemen
van deze bewoners te komen".
Overdreven
In deze regio zijn drie instellingen
voor geestelijk gehandicapten:
Hooge Burch in Zwammerdam met
ruim zeshonderd plaatsen, Huize
Ursula in Nieuwveen met bijna vijf
honderd bewoners en de dr. mr.
Willem van de Berghstichting in
Noordwijk met bijna duizend zwak
zinnigen. Volgens directeur G.
Sloot van de Van de Berghstichting
komt afzonderen en vastbinden in
zijn instelling incidenteel voor. "De
cijfers uit het rapport verbazen me
dan ook enigszins. Het lijkt me alle
maal een beetje overdreven. Dat je
met meer geld meer aandacht aan
ernstig gedragsgestoorden kunt ge
ven, lijkt me een logische redene
ring. Maar of dat op grote schaal no
dig is, zoals nu wordt gesuggereerd,
betwijfel ik". De directeuren van de
andere twee instellingen waren niet
voor commentaar bereikbaar.
Hoge raad verwerpt
beroep Vener die
Oostenrijks water
wilde vergiftigen
DEN HAAG/ROELOFABENDS-
VEEN - De Hoge Raad der Neder
landen vindt dat voldoende is bewe
zen dat een 22-jarige man uit
Roelofarendsveen zich schuldig
heeft gemaakt aan poging tot be
drog van de republiek Oostenrijk.
De man is vorig jaar maart in hoger
beroep door het gerechtshof in Den
Haag veroordeeld tot tien maanden
onvoorwaardelijke gevangenisstraf
omdat hij gedreigd heeft het drink
water in Oostenrijk te vergiftigen
indien men hem niet het bedrag van
36 miljoen Zwitserse franken zou
betalen. Bij de Hoge Raad is de
Roelofarendvener tegen het arrest
van het gerechtshof in beroep ge
gaan. In beroep heeft aangevoerd
dat het hof hem voor een poging tot
afpersing veroordeeld zou hebben
terwijl het oogmerk daartoe zou
ontbreken. De Hoge Raad heeft dat
beroep verworpen. In de bewijsvoe
ring is volgens de Hoge Raad de af
persing weliswaar niet met zoveel
woorden terug te vinden. De Hoge
Raad vindt niettemin dat de poging
tot bedrog door het Openbaar Mi
nisterie wel aanneemlijk is gemaakt
en dat een celstraf daarvoor op zijn
plaats is. De Vener heeft in 1988 de
Oostenrijkse ambassade in Den
Haag een brief geschreven over zijn
plannen. In september van dat jaar
werd de jongeman door de gemeen
tepolitie van Den Haag gearres
teerd. Hij zei het geld nodig te heb
ben om onder de tijdsdruk van zijn
studie uit te komen. De zes-jaren
termijn van de Wet Studiefinancie
ring zou de oorzaak zijn geweest
van die tijdsdruk.
II a reuse oogarts
Worst bezet
Boerhaavestoel
HAREN (GPD) - De in Haren wo
nende oogheelkundige dr. Jan
Worst (62), bezet vanaf 1 december
de Boerhaaveleerstoel aan de Leid
se universiteit. De komende tijd zal
Worst zich verder toeleggen op de
anatomie van het glasvocht in het
menselijk oog.
Begin jaren zeventig ontdekte hij
dat in het glasvocht van het mense
lijk oog een structuur bleek te zit
ten. Men ging er daarvoor van uit
dat dit een geleiachtige substantie
was. Met deze ontdekking heeft
Worst in de internationale oogheel
kundige wereld opzien gebaard.
Worst was tot 1968 hoofd van de
kliniek voor oogheelkunde van het
Academisch Ziekenhuis in Gronin
gen. Momenteel is hij verbonden
aan het Refaja-ziekenhuis in Stads
kanaal.
Bij een breder publiek geniet hij
bekendheid vanwege zijn perfectio
nering van de behandeling van
staarblindheid. Ook is hij befaamd
vanwege zijn werk voor het ontwik
kelen van hoogwaardige medische
technologie voor een lage prijs in
ontwikkelingslanden. Hij is nauw
betrokkken bij een aantal projecten
waarin wordt gewerkt aan het ge
schikt maken van dure Westeurope-
se medische technieken voor ui
terst goedkope en massale toepas
sing in arme landen.
- Zelden valt de winter zoo plot
seling in als gisteren. Het was tot
nu toe vrij zacht herfstweer: op
eens is de winter gekomen met
sneeuw en vorst en hier en daar
ijsbloemen op de glazen. Onze
vaderen zouden de plotselinge
omkeer waarschijnlijk gemerkt
hebben met „een krijtje aan den
balk"....Wij volgen slechts hun
voorbeeld als wij er in het dag
blad van spreken.
- In den afgeloopen nacht is eene
aan den Noordwal te 's-Hage
liggende - door man, vrouw en
een zes-tal kinderen bewoonde -
schuit met oliebollenkraam ge
zonken. Het in het vaartuig bin
nendringende water deed de be
woners ontwaken, die gelukkig
allen gered zijn. Het ongeval
heeft aan de behoeftige lieden
groote schade toegebracht.
- Uit Maastricht wordt geschre
ven: Ook de spekslagers alhier
geven hunne groote ontevreden
heid te kennen over den invoer
van massa's Amerikaarisch var-
kensvleesch, dat als Hollandsche
waar verkocht wordt. De slagers
willen krachtig gezamenlijk op
treden. Zij verlangen dat al het
varkeTisvleesch, uit Amerika in
gevoerd, wordt voorzien van een
stempel, op de wijze als ge
schiedt met de margarine, opdat
dadelijk gezien zal kunnen wor
den met welke soort van waar
men te doen heeft.
Vijfentwintig jaar geleden:
- Een van de belangrijkste mede
werkers aan het euthanasie-pro-
gramma van de nazis, Robert
Lorent, is gisteren in MUnster ge
arresteerd. Lorent, thans zestig
jaar oud, wordt er in de eerste
plaast van beschuldigd de in
richtingen, waar men zenuwzie
ken liquideerde, met dodelijk
gas te hebben bevoorraad. Hij
stond onder rechtstreeks bevel
van Hitiers kanselarij-chef, Vik
tor Brack. Deze werd tijdens het
proces in Neurenberg ter dood
veroordeeld en opgehangen.
