Gehate poll tax
wordt afgeschaft
ÜSÜHet Motorhuis
Bush doet beroep op
Syrische president
DE OPEL BRILJANT SERIE, BETER IS ER NIET!
Belofte van Britse kandidaat-premiers
Thatcher gezwicht voor druk eigen partij
Regering van Bulgarije blijft aan
ondanks motie van wantrouwen
Honderden doden na
actie Indonesisch leger
HET AUTO-VERKOOP-CENTRUMVAN DE REGIO
Vondellaan 80, 2332 AH LEIDEN, telefoon 07I - 769 3I3
ZATERDAG 24 NOVEMBER 1990
Van onze correspondent Cees van Zweeden
LONDEN De toekomstige premier van het Verenigd Koninkrijk, wie hij ook moge
zijn, zal de gehate gemeentelijke belasting in zijn huidige vorm afschaffen. Alle drie de
kandidaten voor de opvolging van Margaret Thatcher hebben gisteren beloofd de onder
haar bewind ingestelde 'poll tax' te zullen vervangen door een eerlijker systeem.
Nadat Michael Heseltine al tijdens
zijn campagne tegen Thatcher zijn
bezwaren tegen de poll tax had uit
gesproken, volgden John Major en
Douglas Hurd zijn voorbeeld. Met
hun beloften dingen de kandidaat
premiers onbeschaamd naar de
Mandela wil een
interim-regering
MBABANE (RTR) - Nelson Mande-
la zal volgende week met de Zuid-
afrikaanse president De Klerk de
instelling van een interim-regering
voor Zuid-Afrika bespreken. "Ik zal
De Klerk ontmoeten om te probe
ren het vredesproces weer op de
rails te zetten", zei Mandela op een
bijeenkomst van staatsleiders van
zuidelijk en Oost-Afrika. Tijdens
zijn gesprek met De Klerk, dat dins
dag moet plaatsvinden, wil hij pra
ten over een interim-regering die
moet toezien op de.afschaffing van
de apartheid. Ook moet er een da
tum worden vastgesteld voor de bij
eenkomst van een nieuw multira-
ciaal parlement, dat een nieuwe
grondwet moet opstellen. Tot dus
ver heeft De Klerk de oproepen van
het ANC om een nieuw parlement
en een interim-regering
steeds afgewezen.
Zuid-Afrika zat
achter poging tot
coup in Transkei'
gunst van de Conservatieve Lager
huisleden die in hun districten met
slechts geringe meerderheid zijn
gekozen. Het publieke verzet tegen
de poll tax is een molensteen om de
nek van deze Tory-parlementariërs,
die bij algemene verkiezingen hun
zetel dreigen te verliezen.
Terwijl Thatcher indirect is geval
len over de kwestie van de monetai
re eenwording van Europa, hebben
de kandidaat-premiers de poll tax
nu tot inzet van hun campagnes ge
maakt. De belasting was een stok
paardje van Thatcher en haar
trouwste secondanten in haar kabi
net, Major en Hurd. waren in hun
harten eigen altijd al tegen de hef
fing, waaruit de gemeentelijke dien
sten worden betaald.
Oneerlijk
De invoering van de poll tax bete
kende in veel gevallen dat de armen
duizenden guldens meer gingen be
talen, terwijl de rijken er op vooruit
gingen. De oneerlijkheid van het
systeem leidt ertoe dat een gezin
met twee grote kinderen in een ar
beidershuisje tweemaal zo veel af
draagt als een bejaard miljonairs-
echtpaar in een kasteel.
.Hurd en Major hebben overigens
nog niet verklaard in welk opzicht
ze de belasting willen amenderen,
te stellen Heseltine heeft gesuggereerd de
poll tax te halveren door de kosten
voor onderwijs niet langer op de ge
meentelijke begroting te laten
drukken.
Als een van de drie kandidaten in
de tweede verkiezingsronde van
dinsdag meer dan 50 procent van de
stemmen behaalt, mag hij zich pre
mier noemen. Waarschijnlijk zal
echter geen van hen meer dan de
vereiste 186 stemmen verwerven. In
verhuizen. Blijkens een artikel in
het boulevardblad Sun, die haar
toekomstige buren reeds had geïn
terviewd, wacht de ex-premier daar
een spontaan buurtfeest. Het huis
van de Thatchers heeft een markt
waarde van twee miljoen gulden.
Cees van Zweeden
LONDEN Met roodomrande
ogen reed premier Margaret That
cher afgelopen woensdag in haar
zwarte Jaguar naar Buckingham
Palace. Ruim elf jaar nadat de ko
ningin haar voor het eerst had ge
vraagd als regeringsleider op te
treden, diende zij haar ontslag in.
Haar partij had zich tegen haar
gekeerd. Maar moest Thatcher
formeel wel opstappen?
"Nee", zegt professor David
Butler van Oxford University.
"We hebben in dit land geen
grondwet en er is geen enkele wet
die voorschrijft dat de premier
ook partijleider moet zijn. Sterker
nog. in juridische zin bestaat de
premier niet eens".
In tegenstelling tot wat alge
meen wordt gedacht, is het in het
Verenigd Koninkrijk niet de rege
ringspartij die de premier aan
wijst. "De premier wordt door de
koningin benoemd en hoeft niet
per se partijleider te zijn", zegt
Butler. "Winston Churchill was
de eerste zes maanden van zijn
premierschap ook geen partijlei
der".
De vraag dringt zich dus op
waarom Thatcher als premier af
trad nadat ze als partijleider was
afgezet. "Dat was geen kwestie
van juridische noodzaak maar
van politieke realiteit", aldus But
ler. "Sinds oktober 1940 is elke
premier van het Verenigd Ko
ninkrijk tevens partijleider ge
weest. De reden: alleen de leider
van de regeringspartij kon reke
nen op een meerderheid in het
Lagerhuis".
Indien Thatcher afgelopen
woensdag was aangebleven als
premier, zou ze met alle tegen
standers binnen haar eigen partij
geen meerderheid meer hebben
gehad in het Lagerhuis. Via een
motie van wantrouwen zou ze dan
weggestemd zijn, waarna het land
naar de stembus was getogen om
een nieuwe regering te kiezen.
Nu de leiderschapskwestie bin
nen de Conservatieve Partij gere
geld wordt, in commissiekamer
12 van het Lagerhuis, krijgt het
land een nieuwe regering zonder
dat daar een kiezer aan te pas
Maar is dat in Nederland beter
geregeld?
"Ik zie niet zo heel veel ver
schillen tussen Nederland en En
geland". zegt professor H. Daal
der van de Rijksuniversiteit van
Leiden"! "Engeland mag dan geen
geschreven grondwet hebben, in
Nederland vind je hierover in de
Constitutie ook geen letter".
Ook in Nederland zijn er talloze
voorbeelden geweest van rege
ringswisselingen zonder inter
ventie van de kiezer. In 1982 stap
ten de PvdA-ministers uit de re
gering-Van Agt. waarna deze als
premier van een minderheidsre
gering gewoon bleef zitten. De
VVD gedoogde het kabinet.
"Het grote verschil met Enge
land is dat wij niet het instituut
van de partijleider kennen. That
cher werd ten val gebracht als
partijleider, niet als premier.
Maar omdat haar partij de rege
ring vormt, moest ze ook als pre
mier weg. Een dergelijk scenario
is hier ondenkbaar. Maar als Lub
bers zou opstappen als premier,
bijvoorbeeld omdat hij een baan
bij de Europese Commissie
krijgt, komt er gewoon een ande
re CDA'er op zijn stoel terecht. De
kiezers komen daar evenmin aan
te pas".
De rechtsgeleerden in het Ver
enigd Koninkrijk stellen zich op
hetzelfde standpunt: er is geen
enkele juridische noodzaak om
verkiezingen uit te schrijven nu
de regering gevallen is. Sommige
deskundigen vinden het onfat
soenlijk dat in een bovenkamer
tje een nieuwe regering wordt ge
smeed. maar de precedenten zijn
talrijk. "Alle partijen hebben zich
hieraan schuldig gemaakt", aldus
professor Butler. "Toen Wilson in
1976 aftrad, heeft de Labour-rege-
ring ook geen verkiezingen uitge
schreven".
"Het komt er op neer dat je
kunt doen wat je wilt als je de po
litieke macht hebt", resumeert
professor Peter Clarke van Cam
bridge University. "Wij hebben
geen Constitutie en dus ook geen
constitutionele regels. Al onze re
gels zijn gebaseerd op gebruiken
en gewoonten. Maar er is een
troost: vroeger was het nog erger.
Toen wees de koning de premier
soms aan voordat er verkiezingen
waren gehouden".
thuisland Transkei, generaal-r
dag
derde ronde,
joor Bantu Holomisa, heeft gisteren geldt: wie de meeste stemmen
gezegd dat Zuid-Afrika achter de krijgt, wint.
mislukte staatsgreep zat, waarbij
donderdag achttien mensen om hel
leven kwamen. Onder de doden was
coupleider Craig Duli.
Op een persconferentie zei Holo
misa dat Pretoria toestaat dat rebel-
vanaf Zuidafrikaans grondge-
Heseltine beweert dat hij al meer
'toezeggingen' heeft dan de 152
stemmen die hij in de eerste ronde
kreeg. Het Major-kamp verkondig
de gisteren ruim 140 steunbetuigin
gen te hebben, en ook Hurd zou op
dergelijk aantal rekenen. Dat
bied staatsgrepen voorbereiden. Hij betekent dat zij ^gezamenlijk^ goed
ziet in de couppoging het bewijs dat zijn
450 stemmen. In het
hebben de Conservatie-
372 zetels.
Zuid-Afrika regeringen destabili- ^agerliui
seert die als niet meegaand worden
beschouwd. Zuid-Afrika heeft alle
betrokkenheid bij het geweld ont-
De couppoging kostte het leven
aan elf rebellen en zeven regerings
soldaten. Vijf blanken die met de bij voortduring de hemel
mislukte staatsgreep in verband
werden gebracht zijn inmiddels ge-
Huichelachtig
Overigens heeft de verkiezings
strijd een huichelachtig karakter.
De drie kandidaten prijzen elkaar
Oppo
sitieleider Neil Kinnock sprak va
'de drie wijze apen", omdat zij
arresteerd. Holomisa ontkende be- der Thatcher "niets hoorden, zagen
richten in de Zuidafrikaanse pers of zeiden". Douglas Hurd stelde
dat coupleider Duli is geéxecu- John Major een baan als minister
teerd. Duli zou gewond zijn geraakt van financiën in het vooruitzicht,
en op weg naar het ziekenhuis zijn Hurd kondigde ook aan na zijn zege
overleden. een goed gesprek met Michael He-
seltine te willen om te zien hoe de
"capaciteiten" van 'Tarzan' het bes
te dienstbaar gemaakt kunnen wor
den aan het land.
Michael Heseltine op zijn beurt
liet weten zijn beide rivalen in een
door hem te leiden kabinet te willen
handhaven op hun huidige posten.
.vege hun "eerste-klas capa-
Heseltine, die als tweede
bijnaam 'Goldilocks' heeft, ver
klaarde veel stemmen te kunnen
trekken uit de geschoolde boven
laag van de arbeidersklasse.
John Major, die bekend staat als
'Mr. Nice Guy'. deed ondertussen
harnekkige pogingen om zijn imago
als 'kandidaat van rechts' af te wer
pen. Hij zegt te streven naar een wnmmiiwpn mH whs ihppi
seerde het bericht op verklaringen klassenloze maatschapp.j rond het do"orl oppositie overleefd Met
van voormalige agenten van de jaar 2000. Maior heeft de pech dat- 201 tegen 159 stemmen werd de
KGB-spionnen
In Berlijn zijn nog altijd enige hon- Dit v
derden KGB-agenten actief. De citeiten"
Duitse autoriteiten staan echter niet
te popelen om deze agenten te arres
teren omdat zij de verbeterde be
trekkingen met Moskou niet op het
spel willen zetten, zo heeft de Berli
ner Morgenpost gisteren.
Volgens de krant zijn ii
ten van Berlijn nog minstens 400
KGB-agenten actief. De krant ba-
voormalige agenten
Oostduitse geheime politie, Stasi.
Menselijke bom
In Noord-Ierland zijn Britse solda
ten gisteren ontsnapt aan een aan
slag met een 'menselijke bom'. Ter
roristen hadden een man gedwon
gen in een auto met 20 ton explosie
ven naar een controlepost van het
leger te rijden in Fermanagh, nabij
de grens met de Ierse republiek.
Uiteindelijk ging de bom niet af. De
terroristen hadden de man ont
voerd en naar een verlaten boerderij
aan de andere kant van de grens ge
bracht. Ondertussen hielden zij zijn
gezin onder schot. Bij soortgelijke
aanslagen door de Ira kwamen vori
ge maand zes Britse soldaten om in
Londonderry en Newry. Deze tac
tiek heeft een golf van afschuw ver
wekt onder politici, en de Kerk in
Ulster.
'Om gijzelaars in Libanon vrij te krijgen
GENEVE (AFP/RTR/DPA) - De Amerikaanse president George Bush
heeft een beroep gedaan op zijn Syrische collega Hafez al-Assad om "al
het mogelijke te doen" om de Amerikaanse gijzelaars in Libanon vrij te
krijgen. De twee spraken gisteravond ruim drie uur met elkaar, een uur
langer dan gepland. Aan de orde kwam ook het onderwerp terrorisme,
waarover beide landen in de toekomst zullen doorpraten, aldus een ver
klaring van het Witte Huis.
Een gastarbei
der uit Yemen
verlaat Saudi
Arabië met een
jeep waarop
zijn persoonlij
ke spullen hoog
liggen opgetast.
Ongeveer een
miljoen mannen
uit Yemen moe
ten Saudi Ara
bië verlaten
vanwege het feit
dat hun land
Irak steunt in de
Golf-crisis. (foto
ad
SOFIA (RTR/DPA) De Bulgaarse
regering van voormalige commu
nisten heeft gisteren een motie van
vantrouwen die was ingediend
hij enkele doodskussenheeft gekre- tie tegen het kabinet van premier
®ieriTvTVan balstarrige thatchensten Andrei Loekanov verworpen. De
als Norman Tebbit. Daardoor zou hoop van het oppositionele Ver-
hij voor de anti-Thatcher-yleugel bond van Democratische Krachten
van de partij minder aantrekkelijk dat een dee, van de socia]lsten de
kunnen worden. motie zou steunen bleek ijdel.
Buurtfeest De stemming was de grootste be-
in 4 dreiging voor de Socialistische Par-
In Downingstreet 10 begon That- dj voorheen de Communistische
Partij - sinds vorig jaar november
tatieve communisti-
de regering werd ondersteund door paalde tijd' niet
duizenden demonstranten die het ment plaatsnemen. Het
parlementsgebouw hadden omsin
geld.
De oppositie heeft voor vandaag
een demonstratie georganiseerd om
de regering via de 'democratie van
de straat' alsnog te bewegen tot op
stappen. De vakbonden hebben
voor maandag opgeroepen tot een
algemene staking om hetzelfde te
bereiken.
het parle-
•il zelf een
kabinet vormen, hoewel het de eer
ste. vrije verkiezingen van afgelo
pen zomer niet heeft gewonnen.
Volgens westerse waarnemers
dreigt in Bulgarije een gevaarlijke
politieke crisis door de voortduren
de blokkade in het parlement en de
mobilisering van de 'straat'.
i haar spullen. Thatcher blijft a
als premier tot de
gestaan, maar zal daarna onmiddel
lijk naar haar riante huis in Dulwich
°P" sche president Todor Zivkov moest gering afgewezen en zal volgens
opstappen. De eis tot aftreden i
partijleider Peter Beron
De socialistische regering loodste
donderdag een nieuwe begroting
door het parlement die op grote
weerstand stuit bij de oppositie en
de bevolking omdat deze zal leiden
tot prijsverhogingen tot 200 pro
cent.
Gevraagd naar de zin van zijn ont
moeting met al-Assad zei Bush gis
teravond: "Ik praat met iedereen
die er op uit is het optreden van
Saddam Hussein te laten misluk
ken". Bush voegde er aan toe dat er
verschillen van inzicht bestaan tus
sen hem en de Syrische president,
maar dat "het meedoen van Syrië
aan de multi-nationale strijdmacht
de kans vergroot om de Iraakse
agressie ongedaan te maken".
Gesloten
De ontmoeting met al-Assad bete
kende voor Bush het einde van zijn
acht dagen durende reis door Euro
pa en het Midden-Oosten, waarin
hij heeft gepoogd het internationale
front tegen de Iraakse leider Sad
dam Hussein gesloten te houden en
zelfs te verstevigen.
Naar verwachting komt in de
loop van volgende week een resolu
tie in de Veiligheidsraad van de Ver
enigde Naties aan de orde waarin
het gebruik van militair geweld te
gen Irak wordt toegestaan.
De Sovjet-ambassadeur bij de
VN, Joeri Vorontsov kondigde gis
teren aan dat Edoeard Sjevardnad-
ze. de minister van buitenlandse za
ken van de Sovjetunie, de komende
week naar New York reist om de
discussies in de Veiligheidsraad bij
te wonen.
Explosief
Sovjet-president Michail Gor-
batsjov noemde de situatie in het
Golfgebied gisteren "uiterst explo
sief'. maar wilde zich niet binden
aan eventuele militaire activiteiten.
"President Bush en ik zijn het er
over eens dat de situatie snel ver
slechtert. De Veiligheidsraad moet
alle mogelijkheden voor een oplos
sing onderzoeken. Niemand heeft
het recht te tornen aan de bevoegd
heden van de Veiligheidsraad", al
dus Gorbatsjov.
De Duitse bondskanselier Hel
mut Kohl waarschuwde Irak dat het
gijzelen van buitenlanders de kans
op een oorlog in het Golfgebied al
leen maar vergroot. En de Egypti
sche president Mubarak zei dat "al
le middelen" moeten worden aan
gewend om een einde te maken aan
de Iraakse bezetting van Kuwayt
"die volstrekt onacceptabel is". Mu
barak stelde gisteren in een onder
houd met Bush eerder op de dag, tot
geen enkel compromis bereid te
zijn.
Thatcher-fans
Twee loyale fans van Margaret
Thatcher hebben gisteren aange
toond hoe moeilijk zij het hebben
met het vertrek van de Britse pre
mier. Om duidelijk te maken dat je
Thatcher niet zomaar kan loslaten
klonken de twee zich met handboei
en vast aan het tuinhek rond het
huis van Michael Heseltine. Het duo
had een spandoek meegebracht
waarop te lezen stond: "Maggie
heeft ons groot gemaakt, maar jij
hebt ons kapot gemaakt". Monde
ling voegden de twee eraan toe: "We
dachten dat ze Downing Street 10
alleen in een doodskist zou verla
ten. We voelen ons alsof we in de
rouw zijn'".
JAKARTA (GPD) Honderden mensen zijn gedood en nog eens hon
derden anderen zijn verdwenen na een operatie van het Indonesische
leger in de provincie Aceh (Atjeh) op de noordpunt van het eiland Su
matra. Dat is gisteren onthuld door mensenrechtenorganisaties in Jak
arta. De legerleiding heeft een andere lezing en zegt dat de moorden
zijn gepleegd door rebellen van het Aceh Bevrijdingsfront, dat streeft
naar onafhankelijkheid van dit overwegend islamitische landsdeel.
De mensenrechtenorganisaties stellen dat er in Aceh geen rechtssys
teem meer is. Het Bevrijdingsfront van rebellen, dat door het leger Vei-
ligheidsverstorende beweging' wordt genoemd, is de laatste tijd een
gewelddadige campagne begonnen tegen het leger en in Aceh wonen
de Javanen. De militaire leiding in Jakarta heeft in verband met de ac
ties de afgelopen maanden versterkingen naar Aceh gestuurd en mili
taire operaties uitgevoerd.
Een Opel Briljant is altijd jonger dan 12 maanden en heeft 25.000 km gereden.
24 Haanden garantie, 24 maanden gratis onderhoud en reparaties.
TWEEJAAR LANG ZIET U GEEN WERKPLAATSREKENINGEN
-rot f 8000
Spaanse tv
weigert
advertentie
'Kuwayt wij
BARCELONA (GPD) - In
Spanje heeft een advertentie
campagne van de 'Vereniging
van Vrienden van Kuwayt' voor
opschudding gezorgd. Nadat de
advertenties met als motto 'Free
Kuwayt' (Bevrijd Kuwayt) al
enige dagen terug te vinden was
geweest in alle nationale en re
gionale dagbladen, besloten de
Spaanse staatstelevisie en de se-
mi-publieke 'autonome' televi
siestations ze te weigeren. Het
argument dat daarbij werd aan
gevoerd was. dat hun reglemen
ten geen advertenties toestaan,
die 'een politieke, religieuze,
ideologische of filosofische
boodschap uitdragen'.
Het reclamebureau Slogan,
dat de campagne heeft ver
zorgd, is hierover verontwaar
digd. Directeur Ferran Marto-
rell: "Wij hebben best begrip
voor zekere beperkingen bij het
uitzenden van reclames, maar
het gaat hier om een goede zaak.
Ik beschouw de campagne ook
niet als een politieke bood
schap".
"Wij zien de campagne aller
eerst als een uiting van solidari
teit". aldus de directeur. "De ad
vertentie zegt dankjewel tegen
de Spanjaarden, die zich achter
de internationale acties om Ku
wayt te bevrijden hebben ge
schaard. Volgens mij is er ook
weinig verschil tussen onze
Free Kuwayt-campagne en een
reclame-filmpje van de socialis
tische vakbond UGT. die wel op
de televisie mag".
De Vereniging van Vrienden
van Kuwayt bestaat in Spanje
uit zo'n 500 zakenlieden en be
drijven. maar wordt gedomi
neerd door Javier de la Rosa, de
vertegenwoordiger in Spanje
van het kapitaalkrachtige KIO
(Kuwayt Investment Office). De
la Rose blijkt dan ook de per
soon te zijn. die het initaitief
heeft genomen voor de reclame
campagne die tussen de vier en
negen miljoen gulden kost,
maar de Spaanse tv niet zal ha
len.
Straf
De socialistische regerings-ge-
delegeerde bij de Spaanse staat
stelevisie, Ramon Criado, bear
gumenteerde het verbod om de
campagne uit te zenden met een
verwijzing naar de reglementen.
"Wij hebben contact gehad met
onze collega's in het Europese
publieke bestel, zowel in Enge
land (BBC) als in Nederland
(STER) en ook die hebben aan
gekondigd de filmpjes niet te
zullen uitzenden als ze worden
aangeboden".
Tegen de Catalaanse 'autono
me' omroep TV3, die als enige
niet-eommerciele station het
'Free Kuwayt-filmpje' heeft uit
gezonden. zullen strafmaatrege
len worden genomen: "Dit is
niet de eerste keer dat TV3 af
wijkt van de reglementen", al
dus Criado.
