Moskou wil
ultimatum
VN aan Irak
Hurd: veel kansen
en weinig charisma
'Self made' Major vreemde
eend in Conservatieve Partij
Omstreden hervorniingen
Bulgarije aangenomen
Thatcher krijgt na aftreden
internationaal lof toegezwaaid
GRATIS PARKEREN
VOOR KIJKSHOP KLANTEN
De Maizière weigert af te treden
VRIJDAG 23 NOVEMBER 1990
BUITENLAND
PAGINA 7
Extra Britse troepen naar Golf
ABU DHABY (AP/Rtr/AFP/DPA) - Moskou ziet liever dat
de Verenigde Naties Irak een ultimatum stellen om zijn
troepen uit Kuwayt terug te trekken dan dat de volkerenor
ganisatie zich in een resolutie uitspreekt voor het gebruik
van geweld tegen Irak. Dat heeft Sovjet-gezant Alexander
Belonogov gisteren verklaard. VS-president Bush wil dat
de VN-Veiligheidsraad voor 30 november een resolutie
heeft opgesteld die het gebruik van geweld toelaat.
Bush zei dit gisteren tijdens zijn be
zoek aan de Amerikaanse troepen
in het noorden van Saudi-Arabië,
waar hij met hen Thanksgiving Day
vierde. Belonogov, een van de on
derministers op het Sovjet-ministe
rie van buitenlandse zaken, sprak
over de wens van een ultimatum
aan Irak in een interview met het
persbureau WAM van de Verenigde
Arabische Emiraten.
Hij zei dat een militaire confron
tatie niet uitgesloten wordt, maar
dat dat voor Moskou het allerlaatste
redmiddel is als alle pogingen om
de Golfcrisis op vreedzame wijze op
te lossen hebben gefaald. Belonog
ov zei niet hoe de Sovjet-afvaardi
ging zal stemmen als de Verenigde
Staten erin slagen de VN-Veilig
heidsraad te laten stemmen over
een resolutie die het gebruik van ge
weld toestaat.
Groot-Brittannië stuurt nog eens
14.000 soldaten naar het Golfge-
bied, zo heeft minister King (defen
sie) gisteren aangekondigd. Het to
tale aantal Britse troepen komt
daarmee op 30.000 man. Daarnaast
zullen ook gevechtsvliegtuigen
naar het gebied vertrekken.
Tijdens zijn bezoek aan Ameri
kaanse troepen in Saudi-Arabië liet
Bush weten dat de mogelijkheid dat
Irak binnen afzienbare tijd over
massale vernietigingswapens kan
beschikken, een extra reden is om
krachtig tegen Saddam Hussein op
te treden. "Wij kunnen nu offers
brengen of later een nog hogere
prijs betalen als Irak het arsenaal
aan chemische, biologische en wel
licht nucleaire wapens heeft uitge
breid".
Hussein, die gisteren de Iraakse
troepen in Kuwayt bezocht, veroor
deelde Bush' bezoek als een "uitda
ging". "Maar Irak beschikt over de
middelen om zich tegen agressie te
weer te stellen", aldus Saddam tij
dens een bijeenkomst van de rege
rende Ba'ath-partij in de zuid-Iraak-
se stad Al-Nassiriah. Hoewel hij zei
Walesa ligt ver voor
WARSCHAU (AP) - Lech Walesa
heeft zijn grote voorsprong op pre
mier Tadeusz Mazowiecki behou
den, zijn rivaal in de presidentsver
kiezingen van zondag. Dit blijkt uit
een opiniepeiling van het instituut
OBOP van de staatstelevisie. De
peiling onder 1000 mensen wees uit
dat 38 procent van de mensen Wale
sa graag als president ziet, terwijl 23
procent zich voor Mazowiecki uit
sprak. Op de derde plaats komt Sta-
nislaw Tyminski, een rijke emi
grant die na een succesvol zakenbe-
staan in Canada en Peru naar Polen
dat Irak geen oorlog wil, dreigde
Hussein met de vernietiging'van de
internationale strijdmacht mocht
Kuwayt worden aangevallen wor
den, aldus het officiële Iraakse pers
bureau INA. Hussein bezocht giste
ren de Iraakse troepen in Kuwayt.
De Yemenitische president gene- u„ n„
raai Ah Abdallah Salèh probeerde gende heilige Sikh Guru Tagbaha-
KSTjSïï'ïïSr (-U,ten" dur d""<<le' 7e eeuw door moshms
r* an overtuigen werd vermoord. In Punjab werden
r r™!i!loir mgllljpen ?gfn. J gisteren bij verschillende aanslagen
rampzalige gevolgen zal hebben, door Sikhs 16 tot 25 i
•oaker was in Yemen - momenteel
het enige Arabische lid van de Vei
ligheidsraad - om te peilen in hoe
verre dat land bereid is een VN-
resolutie die militair ingrijpen toe
staat te ondersteunen. Die bereid
heid is dus niet aanwezig.
SOFIA (AP) - Socialistische afge- De oppositie besloot niet aan de
vaardigden in het Bulgaarse parle- stemming over de begroting deel te
ment hebben vanmorgen het begro- nemen nadat met 197 tegen 160
tingsplan^van premier Andrei Loe- stemmen was afgesproken om een
kanov aangenomen, maar de be- geheime stemming over de begro-
langrijkste oppositiepartijen verzet- ting te houden in plaats van de ge-
ten zich tegen de geheime stem- bruikelijke stemming door het op-
ming en namen niet aan de stem- steken van handen,
ming deel. De oppositie riep de re- De Socialisten zijn de opvolgers
gering op te laten stemmen over een van de communistische partij van
motie van wantrouwen. dictator Todor Zhivkov. In de ver-
Het begrotingsplan, dat voorziet kiezingen van mei behaalde de par-
in scherpe bezuinigingen en prijs- tij een klinkende overwinning en
stijgingen, werd vanmorgen vroeg benoemde Loekanov tot premier,
met 186 voor, 10 tegen en een ongel- Enkele tienduizenden demon-
dige stem aangenomen. Door de stranten eisten gisteren bij het par-
stemming komt een einde aan we- lement het vertrek van Loekanov
ken van politieke strijd over de be- en zijn uit voormalige communis-
groting, waar Loekanov zijn eigen ten bestaande kabinet. Tot de de-
lot en dat van zijn kabinet aan had monstratie was opgeroepen door
verbonden. oppositieleider Peter Beron van de
Maar de belangrijkste oppositie- Unie van Demokratische Krachten
beweging, de Unie van Democrati- (UDK). De UDK moest in juni bij de
sche Krachten (UDK) nam niet aan eerste vrije verkiezingen na de val
de stemming deel en riep op een van het regime van de communist
motie van wantrouwen in stem- Todor Zivkov genoegen nemen met
ming te brengen in de uit 400 zetels 145 van de 400 parlementszetels,
bestaande Grote Nationale Assem- Loekanov heeft de oppositie de
blee. afgelopen maanden herhaaldelijk
De Socialistische afgevaardigden posten in zijn kabinet aangeboden,
sloten de rijen om Loekanov en gin- Maar de UDK wil alleen toetreden
gen akkoord met de eisen van de als de partij zowel het premierschap
oppositie, maar zij deden dat alleen als de voornaamste kabinetsposten
onder voorwaarde dat het parle- krijgt toegewezen. Tot nu toe heeft
bijeen
Loekanov niet op die eisen willen
ingaan. Het vakverbond Podkrepa
heeft aangekondigd maandag een
algemene staking te zullen uitroe
pen als de regering niet voor die tijd
LONDEN/DEN HAAG - Het ont-
tragische fout heeft gemaakt
slag van de Britse premier Thatcher door succes aan het thuisfront niet
ADVERTENTIE
Welke parkeergarage in Leiden U ook kiest, op
vertoon van uw parkeerkaart krijgt U uw
1 e uur parkeergeld direkt bij een willekeurige
aankoop bij ons uitbetaald.
11-DELIG ZAKMES
Stevig professioneel
mes met o.a. zaagje,
kurketrekker, vijl,
schaartje, flesopener
gisteren alom ingeslagen als
bom. Alsof de premier was overle
den, begonnen sympathisanten
bloemen neer te leggen bij haar
ambtswoning in Downingstreet.
af te zetten tegen de Europese
wording.
Premier Shamir van Israël was
"bevangen door droefheid". Hij
herinnerde eraan dat Thatcher als
Frederik de Klerk, de president
Zuid-Afrika,
President dankbaar voor de manier waarop zij
"de internationale isolering" van
het land had weten te limiteren door
het eenzijdig opheffen van de EG-
sancties".
De Argentijnse minister van bui
tenlandse zaken zei dat de komst
van een andere Britse premier wei
nig zou veranderen aan de relaties.
De nieuwe regering van India liet
cher bewijst dat de democratie
Groot-Brittannië nog springlevend
In Irak heette het dat Thatchers
houding in de inlijving van Kuwayt
als de '19 provincie' haar ten val
heeft gebracht.
als een „ramp voor de wereld", en
vanuit die wereld kwamen talloze
sympathie-betuigingen.
Bush prees haar als "een vriend"
van Amerika, Mitterand sprak zijn
bewondering uit. Zelfs Jacques
Delors, de voorzitter van de Europe
se Commissie en een verklaard te
genstander van Thatcher, had posi
tieve woorden.
Binnen de Conservatieve Partij
werd met een mengeling van onge-
loof, droevenis en opluchting gerea- weten dat hef aftreden
geerd. Toen de premier gistermid
dag het Lagerhuis binnen kwam om
zich te verdedigen tegen een motie
van wantrouwen, ingediend door
oppositieleider Kinnock, kreeg zij
een staande ovatie van de Conserva
tieve franctie. De motie werd weg
gestemd met 367 tegen 247 stern-
Minister Van den Broek zei dat
met alle politieke verschillen Lub
bers en hij een buitengewoon goede
persoonlijke verstandhouding met
Thatcher hadden, "waarop ik met
veel genoegen terugkijk".
In Moskou zei regeringswoord
voerder Gerasimov verbaasd te zijn
dat Thatcher "niet tot het bittere
eind doorvocht". Met een verwij
zing dat het Moskou was dat That
cher de bijnaam 'IJzeren Dame' gaf,
zei Gerasimov dat "de historische
Figuur Thatcher de Sovjetunie na
der tot het Westen heeft gebracht".
Radio Moskou gaf als commentaar
dat het de Britse ex-premier is ge
weest die "Gorbatsjov voor het
Westen heeft ontdekt".
Kanselier Kohl wilde geen com
mentaar geven. Maar CDU-voorzit-
ter Dregger meende dat Thatcher
John Major, de Britse minister
van financiën, is zijn campagne
voor het leiderschap van de Conser
vatieve Partij begonnen met de be
lofte om de last van de polltax te
"verlichten". Michael Heseltine, die
met zijn kandidatuur het vertrek
van Thatcher teweegbracht, had al
eerder voorgesteld de polltax te hal-
door de uitgaven voor onder-
Thatcher wijs, die nu uit deze gemeentelijke
De eerste dag van hun 'campag
ne' lieten Major en de andere oppo
nent van Heseltine, minister Hurd
(buitenlandse zaken), zich mild
over elkaar uit. Hurd omschreef de
broederstrijd als "vrienschappe-
lijk" en beloofde Major zelfs zijn
That- huidige baan als minister v
finan-
als hij zou winnen. Hurd
slechts dat hij zichzelf als meest ge
schikte kandidaat voor het leider
schap beschouwde, omdat hij beter
dan wie ook in staat zou zijn de par
tij weer te verenigen.
Chili pakt groep
ex-nazi's aan
SANTIAGO (AFP) - De Chileen
se regering heeft vanmorgen
verklaard een een halt toe te roe
pen aan de activiteiten van de
kolonie Dignidad, een kamp dat
door oud-nazi's wordt geleid
wordt en doelwit is geweest van
veel processen wegens marte
ling en andere schendingen van
de mensenrechten.
Tegenstanders van het vroe
gere bewind van generaal Au-
gusto Pinochet (1973-1990) heb
ben herhaaldelijk verklaard dat
zij gemarteld zijn in de kolonie
Dignidad, die in de heuvels ligt
op 350 km ten zuiden van San
tiago, nadat ze er heen waren
overgebracht door leden van de
vroegere geheime politie. Lei
ders van de coalitie die de rege
ring van president Patricio Ayl-
win steunt, hebben om de on-
middelijke sluiting verzocht van
het al bijna dertig jaar oude
kamp.
BERLIJN/BONN (GPD/DPA/Rtr) - vroegere Westduitse Christen De-
De voormalige Oostduitse premier mocratische Unie gefusioneerde
Lothar de Maizière. op het ogenblik Ost-CDU hadden het bedrag
minister zonder portefeuille in het bank in Denemarken
Duitse kabinet onder leiding
bondskanselier Helmut Kohl,
gert af te treden. Hij zei dat gisteren ter
na een oproep van de sociaal-demo
cratische oppositie (SPD) in Bonn
om op te stappen.
De SPD reageerde met de oproep CDU
bericht in de Süddeutsche gerept
riek. "Het is al weer een jaar gele
den. Dat geld had toch al lang er
gens moeten opduiken".
Het Openbaar Ministerie in Ber
lijn is gisteren een gerechtelijk on
derzoek begonnen naar vooralsnog
onbekende leden van de Ost-CDU
De Suddeutsche Zeitung spreekt die in december 1989 toegang had-
getekende telex, gericht den tot het vermogen van de partij.
Zes weken na de aanslag, die hem
■aarschijnlijk voor de rest van zijn
Luxemburgse bank gesluisd. De
Maizière was destijds partijvoorzit-
de Ost-CDÜ.
Zeitung van gisteren waarin mel
ding wordt gemaakt van een illegale
transactie van 32 miljoen mark eens^löll
(ruim 35 miljoen gulden) door de len. De Maizière gaf het bestaan
i december 1989. Mede- de telex wel toe
poging mislukte om ook nog nenlandse zaken Wolfgang Schau-
iljoen mark te smokke- ble gisteren zijn eerste persconfe
rentie gegeven en daar gezegd dat
deed roep om hij vastbesloten is terug te keren in
i de inmiddels met de af te treden af als verkiezingsreto- de politiek.
3 teruggekeerd.
Buitenland
Vermist
Een kotter met vier bemaningsle-
den wordt sinds gisteren vermist na
een ongeval met een Britse».onder-
zeeër voor de Schotse kust. De on
derzeeër raakte verstrikt in de vang
netten van de "Antares" die vervol
gens kapseisde. Aan de wateropper
vlakte ontdekte de onderzeeër twee
vissersboten, waarmee zij echter
geen contact kon krijgen. Een van
de twee boten is niet teruggekeerd
in de thuishaven.
Securitate
Het hoofd van de nieuwe Roemeen
se inlichtingendienst (SIR, Margu-
reanu, vindt dat de archieven van de
Securitate voor altijd gesloten moe
ten blijven.
In oktober zei Margureanu nog in
een interview dat de autoriteiten al
le namen bekend zouden maken
van voormalige Securitate-agenten.
Margureanu verdedigde zijn nieu
we standpunt donderdag met de op
merking dat het gesloten houden
van de Securitate-archieven de "na
tuurlijke oplossing" is voor de
handhaving van de stabiliteit in
Roemenië.
Gladio
Het Europese parlement heeft gis
teren de twaalf lid staten opgeroe
pen tot een onderzoek naar de acti
viteiten van geheime militaire orga
nisaties die in de jaren vijftig zijn
opgericht om verzet te plegen in ge
val van een Sovjet-invasie. In een
motie wordt de regeringen ge
vraagd tevens na te gaan of er een
relatie bestaat tussen de geheime
groepen en rechts-extremistische
terreuraanslagen die de afgelopen
twee decennia in Europese landen
zijn gepleegd.
LONDEN - Douglas Hurd is in
het televisie-tijdperk de meest on
waarschijnlijke kandidaat voor het
premierschap van het Verenigd Ko
ninkrijk. Sommige mensen moeten
ooit zijn ogen hebben gezien, maar
gewoonlijk houdt Hurd zijn hoofd
zodanig naar de camera gebogen
dat slechts de dikke randen van zijn
brilmontuur zichtbaar zijn. Daar
naast maakt hij een koude en ze
nuwachtige indruk, dit laatste van
wege de tijd die hij op vergaderin
gen aan zijn nagels pleegt te beste
den.
Toch is Douglas Hurd waar
schijnlijk een kansrijke kandidaat
voor het hoogste ambt. Hij mist het
jeugdige élan van Major en de poli
tieke moed van Heseltine, maar hij
is de man van het Conservatieve
establi shment. Zijn vader zat in het
Lagerhuis voor de Conservatieven,
zijn grootvader eveneens. En Hurds
hele leven is een voorbereiding ge
weest op het moment dat nu aange
broken is.
Hij bewees reeds op zeer jeugdige
leeftijd zijn talenten door een stu
diebeurs in de wacht te slepen voor
Eton College. Dat bespaarde zijn va
der niet alleen een hoop geld, maar
toonde ook aan hoe slim zijn z!oon
was. De elitaire kostschool bij Lon
den gaf slechts aan een klein aantal
van de allerbesten in het land een
beurs.
Op Eton College was Douglas niet
alleen een briljante leerling, hij
kweet zich ook uitstekend van zijn
taken in de ordedienst. Zo bedreven
was hij met de stok, dat zijn mede
leerlingen hem eerbiedig 'Hitier
Hurd' noemden.
Via de onvermijdelijke Cambrid
ge University kwam Douglas Hurd
eerst in de diplomatie terecht alvo
rens zich op het politieke bedrijf te
werpen. Hij diende de Britse zaak in
Peking, waar hij Chinees leerde, en
kwam via New York en Londen in
Rome terecht.
In de Eeuwige Stad raakte Hurd
wat verveeld door de diplomatie en
nam de pen ter hand. Samen met
twee collega's begon hij thrillers te
schrijven die nu, 25 jaar later, nog
steeds een beeld geven van zijn zie-
leroerselen. In totaal zou Hurd ze
ven romans publiceren, waarvan hij
er twee geheel zelf had geschreven.
Vanuit Rome werd hij door
Edward Heath de politiek binnen
geloodst. Als 36-jarige jongeman
begon hij op de onderzoeks-afde-
ling van de partij om via een aantal
andere functies in 1970 in de schijn
werpers te treden als secretaris van
Heath, inmiddels premier gewor
den.
Nadat Hurd met Heath in de op-
positiebanken terecht was geko
men. ging het ook met zijn persoon
lijke leven bergafwaarts. In 1976
liep zijn huwelijk op de klippen. Het
duurde lang voordat Hurd over de
klap heen was. Na zes jaar begon hij
zijn 19 jaar jongere secretaresse mee
uit te nemen naar het theater. Met
haar trouwde hij tijdens de Falk-
land-oorlog, en op 55-jarige leeftijd
stichtte Hurd wederom een gezin.
In de periode 1983-1985 begon hij
furore te maken in de regering van
Margaret Thatcher, eerst als minis
ter van Noord-Ierland. Buitenstaan
ders hebben de overstap van Heafh
naar Thatcher, onder wie hij ook
nog als minister van binnenlandse
en daarna buitenlandse zaken dien
de, nooit goed kunnen begrijpen.
Maar in Hurds optiek was het enige
verschil tussen Heath en Thatcher
dat hij faalde waai
Anders dan Thatcher is Hurd ech
ter geen 'gelovige'. Veeleer dan de
vrouw die hij nu wil opvolgen, is
Hurd een pragmaticus. Als minister
van binnenlandse zaken rekende
hij op harde wijze af met de 'rel
schoppers' in de verpauperde Brit
se binnensteden, maar als minister
van buitenlandse zaken ontpopte
hij zich als een 'Europeaan'. Samen
met zijn tegenstrever John Major
wist hij Thatcher er dit jaar toe over
te halen het pond sterling te laten
toetreden tot het Europees Mone
tair Stelsel.
Anders dan Michael Heseltine,
die als jongen al droomde van het
premierschap, heeft Hurd die aan
vechting nooit gehad. Nog altijd
probeert de 60-jarige Hurd een be
langrijke plaats in te ruimen voor
zijn vrouw en twee kinderen. De
toewijding aan zijn gezin hebben
Hurds ambities door de jaren heen
getemperd.
LONDEN John Major werd
ooit afgewezen voor een baan als
busconducteur omdat hij te traag
was gebleken bij de rekentest. Maar
sindsdien heeft Major een paar din
gen bijgeleerd. Hij werd staatsecre
taris van financiën en vervolgens
minister op hetzelfde departement.
Als volgende stap in zijn bliksem
carrière dingt hij volgende week
mee naar het premierschap van
Groot-Brittannië.
Major is eigenlijk, zoals Thatcher,
een vreemde eend in de Conserva
tieve bijt. In het kabinet verkeert hij
temidden van heren van stand die
hun jeugd op dure kostscholen sle
ten en veelal de universiteiten van
Oxford of Cambridge doorliepen.
Zo niet John Major. Nadat de be
scheiden zaak van zijn vader ten on
der was gegaan, moest het gezin-
Major'het deftige Merton verlaten.
Als 10-jarig jongetje kwam John te
recht in een van Londens meest ver
pauperde buurten, Brixton. Het
was in deze wijk waar in de jaren '80
zijn huidige tegenstrever, Douglas
Hurd, als toenmalig minister van
binnenlandse zaken te kampen
kreeg met ernstige rassen-onlusten.
Hoewel hij erin slaagde om het
gymnasium in Wimbledon af te ma
ken, moest hij als 16-jarige school
verlater gelijk gaan werken. Terwijl
zijn latere collega's zich inschreven
aan 's lands beste universiteiten,
verdiende Major de kost als arbei
der bij het electriciteitsbedrijf.
Zijn levensverhaal van handar
beider tot minister van Financiën
was sommige Britse kranten nog
niet bizar genoeg, en zo verschenen
er onthullingen over zijn vader. De
oude Major zou koorddanser zijn
John Major.
geweest bij een rondtrekkend cir
cus, en zijn zoon John zou de kunst
van het balanceren op de rand van
de economische afgrond van geen
vreemde hebben.
Maar John Major verwees deze
verhalen dit jaar hoogstpersoonlijk
naar het rijk der fabelen. Hij deed
echter geen poging om zijn nederi
ge afkomst te verbergen. Major me
moreerde zijn moeilijke bestaan als
werkloze jongen van 19. Hij zat ver
scheidene maanden zonder werk en
verdeelde zijn tijd tussen de jacht
op een baantje en de Old Grand bio
scoop in Brixton.
Hij wist uit het tranendal te klim
men door een baan bij de Standard
Chartered Bank, maar had korte
tijd later opnieuw pech: hij verloor
bijna een been bij een auto-ongeluk
in Biafra, tijdens de oorlog aldaar.
Major keerde terug naar Londen
om in de gemeenteraad van Lam
beth gekozen te worden, waar hij
opviel door zijn gematigde ideeën.
In 1974 deed hij een eerste poging
om in het Lagerhuis gekozen te
worden, maar hij moest tot 1979 ge
duld oefenen. In dat jaar werd hij
met succes gekandideerd door het
Conservatieve kiesdistrict Hunting
don! (Cambridgeshire).
Onder de vleugels van Margaret
Thatcher, die in hetzelfde jaar pre
mier werd, verliep zijn loopbaan
voorspoedig. Hij kreeg een beleids
functie op het ministerie van bin
nenlandse zaken in 1981 en klom via
de partij hiërarch ie in zes jaar tijd op
tot staatssecretaris van Financien en
vervolgens buitenlandse zaken.
Toen Nigel Lawson in 1989 zijn ont
slag indiende als minister van Finan
cien. benoemde Thatcher de relatief
onbekende Major tot zijn opvolger.
Hoewel Major zijn loopbaan te
danken heeft aan Thatcher, werd hij
nooit beschouwd als een thatche-
rist. Reeds in 1981 had hij ruzie met
de premier over haar economische
beleid en als minister zette hij in
grote lijnen het beleid voort van de
gewraakte Lawson.
Zijn belangrijkste overwinning
boekte Major dit najaar toen hij erin
slaagde om Thatchers verzet te bre
ken tegen de toetreding van het
pond sterling tot het wisselmecha
nisme van het Europees Monetair
Stelsel. Pas de afgelopen weken
werd duidelijk dat Major de pre
mier had gedreigd met zijn ontslag
als ze niet bereid was te zwichten.
Major is met 47 jaar verreweg de
jongste van de drie kandidaten. Hij
woont met zijn vrouw en twee kin
deren in zijn eigen kiesdistrict.
