Hammond spuugt en klikt weer
Hoorschroef voor slechthorenden uitkomst
tat
PAGINA 18
MAANDAG 19 NOVEMBER 1990
Je kunt geen radiozender aan
zetten of het is te horen: het
scheurende geluid van een
Hammond-orgel. Hedendaag
se popmuzikanten hebben de
Hammond herondekt en ge
bruiken het orgel in hun mu
ziek. Na een paar jaar afwezig
heid op de Nederlandse markt
staat Hammond ook weer in
de winkel. De van oorsprong
Amerikaanse firma timmert
aan de weg, maar nu onder Ja
panse vlag. Het is opnieuw 'in'
een Hammond in je huiska
mer te hebben.
door
Rein de Ruiter
Aart van de Beek, verkoop-di
recteur bij Hammond Suzuki
Europe, is een Hammond
man van het eerste uur.
"Hammond is niet zomaar een
naam in de muziekwereld.
Hammond is een cultuur. En
die cultuur komt weer hele
maal terug".
Begin jaren dertig kwam de
Amerikaanse klokkenmaker
Laurens Hammond op het
idee tandwieltjes toe te pas
sen in muziekinstrumenten.
Hij draaide de wieltjes met
een gelijkmatige snelheid
langs spoeltjes, waardoor
kleine stroomstootjes ont
stonden met ieder een eigen
frequentie. Die spanning
werd in het instrument ver
sterkt en omgezet in geluids-
Scheurijzer
Hammond toonde als eerste
het drawbar-systeem: met een
aantal schuiven werden
grondtonen met boventonen
gemengd. Een Hammond be
schikte daardoor over hon
derdduizenden verschillende
tonen, een gegeven dat door
de fabriek te pas en te onpas
in advertenties werd ge
bruikt. Van de Beek: "Je
hoort op een beurs mensen
zeggen dat zij wel zes geluiden
op hun orgel hebben. Ik zeg
dan dat Hammond er 253 mil
joen heeft. En dan vallen de
monden open. Ze geloven het
vaak niet eens".
De Hammond werd door de
wereld omarmd. De mensen
waren gek op de zwevende
toon, het spugende geluid en
de key-click, het geklik van de
contacten. De Hammond was
in de meeste gevallen voor
zien van roterende speakers
in een grote houten kast, de
Leslie-box.
Elk zichzelf respecterend
bedrijf in toetsen imiteerde de
Hammond, en de consument
maakte geen onderscheid: ie
der orgel, al stond er Eminent
op of Riha, werd een Ham
mond genoemd. In de amuse
mentswereld ontbrak het or
gel niet, en de Hammond was
overal voor te gebruiken. Er
werd jazzy op gespeeld door
Amerikanen als Jacky Davis
of Jimmy Smith, maar ook
'truttiger' door de Duitse
Klaus Wunderlich of onze ei
gen 'meneer' Cor Steyn met
zijn motten. Ook popmuzi
kanten ontdekten het Ameri
kaanse scheurijzer met toet-
Verkeerde weg
Maar de mensen wilden meer.
Niet alleen op het podium,
maar ook in de huiskamer gin
gen toetsenisten massaal over
tot de aanschaf van meestal
Japanse synthesisers.
Hammond maakte een kardi
nale fout. De fabriek bleef
krampachtig vasthouden aan
de drawbars. Van de Beek:
"De concurrenten installeer
den in hun synthesisers aller
lei muzikale grapjes, klokjes
en belletjes. De mensen wil
den nog steeds wel een Ham
mond-sound, maar ze wilden
méér dan dat. Een trompetje,
een gitaartje en een goede rit
mesectie. Hammond bood dat
niet".
Rond het eind van de jaren
zeventig besefte Hammond
dat ze op de verkeerde weg
was. Het toonwielsysteem
werd verlaten en de elektroni
ca deed zijn intrede, maar te
vergeefs. Het publiek leek
Hammond definitief te heb
ben verlaten en koos voor in
strumenten waarop complete
muziekstukken met één vin
ger konden worden gespeeld.
In '85 stopte de Amerikaanse
produktie.
Japanse octrooien
Hammond deed op dat mo
ment al zaken met de Japanse
firma Suzuki, waar zij een
deel van de produktie had on
dergebracht. Na de sluiting
namen de Japanners de zaak
geheel over, inclusief de oc
trooien. Ook de Japanners
stapten af van het toonwiel
systeem. De specifieke sound
wordt in de nieuwe Ham
mond-Suzuki's digitaal geko
pieerd, gesampled. Ham
mond kopieert in de nieuwe
orgels dus haar eigen beroem
de B-3 model, inclusief key-
click en zwevende toon. Maar
ook het trompetje ontbreekt
niet, en er kan met één vinger
worden gespeeld. Hammond
vindt weliswaar dat zij het een
toetsenist niet te gemakkelijk
moet maken, maar is zich er
door het verleden van bewust
geworden dat consumenten
soms liever lui dan moe zijn.
KNO-arts boekt resultaat met Zweedse vinding
e boorapparaat wordt op dé schedel vastgeschroefd,
i veroorzaakt geen ontstekingen.
toto GPD)
'Knippen en scheren' in ere hersteld
Het korten van de baardharen
wordt algemeen gezien als
een privé-aangelegenheid.
Maar weinigen geven zich
over aan derden om deze hals
zaak te verrichten.
Vroeger was het de nor
maalste zaak van de wereld
dat een man zich door de 'bar
bier' onder handen liet ne
men. 'Knippen en scheren?',
was een standaardvraag. Maar
scherende kappers zijn in het
noordelijke deel van Europa
bijna uitgestorven. In Zuid-
europese landen bestaat die
traditie nog altijd. De kapper
heeft er een sociale functie.
Maar ook hier zit verande
ring in de lucht. Mannen mo
gen de laatste jaren meer aan
dacht aan hun uiterlijk beste
den en doen dat ook. De
Utrechtse kapper Laurent
Last haakte op die ontwikke
ling in en liet twee authentie
ke Triumph-scheerstoelen uit
1900 installeren. De combina
tie 'knippen en scheren' is in
ere hersteld, al omvat het
scheren in tegenstelling tot
vroeger meer dan 'het ont
doen van niet gewenste ge
zichtsbeharing'. De baard
wordt in alle rust op de behan
deling voorbereid. Eerst
wordt het gezicht gereinigd,
daarna zorgen warme com-
pressen voor het zacht maken
van de huid. Na de scheer
beurt volgt een verzachtende
en verzorgende behandeling
met Davidoff-produkten om
eventuele irritatie weg te ne
men. Met dat cosmeticamerk
heeft Laurent Coiffure een
primeur in huis. Geen andere
kapperszaak in Nederland
mag de Davidoff-lijnen, waar
onder het neutrale Zino en het
frisse Cool Water, voeren.
Ook v
'droogscheerders'
is het een uitstekende gele
genheid om in ontspannen
sfeer eens met het mes kennis
te maken. Hen wordt tijdens
de behandeling geleerd hier
mee om te gaan. Verfrist en
tot in de puntjes verzorgd ver
laat de klant na twintig minu
ten het pand. De avond of het
weekeinde kan beginnen.
Door ANP-red:
Voor veel slechthorenden
is een boorapparaat een
uitkomst, maar er zijn er
ook voor wie het een
dagelijkse kwelling is. Zo
komt het voor dat een oor
voortdurend ontstoken is
omdat het boorapparaat
de ingang afsluit. Ook
zijn er mensen die
hoofdpijn hebben of
wondjes achter hun oren
doordat de speciale
haarband of hoorbril die
ze moeten dragen gaat
knellen. Voor deze
mensen bestaat er sinds
kort een alternatief. In
het Sint
Radboudziekenhuis in
Nijmegen heeft de KNO-
arts dr. C. Cremers
vanuit Zweden een
nieuw hoorapparaatje
geïntroduceerd, dat op de
schedel vlak achter het
oor wordt
vastgeschroefd, en dat
niet knelt, klemt of
ontstekingen
veroorzaakt.
door
Margreet Gort
Voorlopig gaat het nog
een proef met vijftig men
Inmiddels is het hoorapparaat
al bij dertig slechthorenden
aangebracht. "De resultaten
overtreffen de verwachtingen
zegt Cremers niet zonder
trots.
Geluid komt bij mensen die
normaal kunnen horen via de
gehooringang op het trom
melvlies. Dan gaat het naar
het middenoor vanwaar uit
het versterkt wordt doorgege
ven naar het binnenoor, waar
de gehoorzenuw geprikkeld
wordt. Wat bij veel mensen
niet bekend is, is dat ook de
schedel geluid versterkt.
Wanneer je op je achterhoofd
klopt of over je hoofd krabt
merk je het al. je oren horen
niets, maar de schedel geeft
de trillingen via het schedel
bot door aan het binnenoor.
Titaniumschroef
Deze 'omweg' is een uitkomst
voor mensen die niet met een
gewoon hoortoestel te helpen
zijn omdat de gehoorgang he
lemaal ontbreekt of doordat
het hoorapparaat steeds ont
stekingen veroorzaakt. Met
behulp van zogenaamde
beengeleiders, versterkers op
de schedel, kunnen deze men
sen toch nog geholpen wor
den. Voorwaarde is wel dat
hun binnenoor nog redelijk
werkt".
Bij de hoorschroef zit de
versterker niet op de schedel
maar wordt met behulp van
een schroefje in de schedel
vastgemaakt, waardoor de
werking veel groter wordt.
Het toestel bestaat uit drie de
len: een titaniumschroefje dat
vlak achter het oor in het
schedelbot verankerd wordt,
met daarop een koppelstukje
dat een klein eindje boven de
huid uitsteekt, en op dit kop
pelstukje kan met behulp van
een verbindingsstukje een
hoorapparaatje worden gezet.
Het hoorapparaatje vangt
de trillingen op en geeft die
via het koppelstukje en de ti
taniumschroef door aan de
schedel, die ze op zijn beurt
verder brengt naar het bin-
Via tandheelkunde
De hoorschroef is ontwikkeld
door dr. A. Tjellström, die ver
bonden is aan het universi
teitsziekenhuis van Goteborg
in Zweden. Het idee van de ti
taniumschroef is eigenlijk af
komstig uit de tandheelkun
de, waar men de schroefme-
thode gebruikt om gebitspro
theses vast te zetten aan de
kaak. Cremers hoorde in '85
van de methode. In 1988
bracht hij, bijgestaan door
Tjellström, het eerste appa
raatje aan.
"Het grote voordeel van de
hoorschroef is dat mensen
geen last meer hebben van
knellende banden of brillen.
Bovendien is het ook in esthe
tisch opzicht een hele vooruit
gang. Het apparaatje kan ge
makkelijk onder het haar ver
stopt worden". Een ander
pluspunt is dat het geluid
rechtstreeks van het apparaat
op de schedel wordt overge
bracht en niet eerst meer door
de huid - die als filter werkt en
veel geluid, vooral de hoge to
nen, wegneemt - heen hoeft,
zoals bij een hoorbril of bij
een band.
Hoge tonen horen
Hoewel het nog om voorlopi
ge resultaten gaat, durft Cre
mers al wel te stellen dat de
hoorschroef beter werkt en
dat de mensen meer kunnen
horen dan met de bestaande
beengeleiders.
Problemen met de hoor
schroef zijn er volgens Cre
mers nog niet geweest. "Er is
nog niemand geweest bij wie
de schroef werd afgestoten".
Nadelen zijn er verder nauwe
lijks aan het apparaat. Bij het
slapen gaan of wanneer ie
mand wil zwemmen, sporten
of een helm wil dragen kan
het gehoorapparaatje gewoon
losgekoppeld worden. Het
enige dat overblijft is een
klein pinnetje dat boven de
huid uitsteekt. "Bij ruige
sporten moet je dan wel voor
zichtig zijn, je moet er geen
klap bovenop krijgen, want
dan kan het afbreken, maar
verder levert het geen moei
lijkheden op".
Tot nu toe heeft Cremers
zich bij het aanmeten van de
hoorschroef vooral gericht op
mensen bij wie het gehoorver-
lies van het middenoor en een
klein gedeelte van het bin
nenoor zich beperkt tot maxi
maal 40 decibel (complete
doofheid is een verlies van 100
decibel). Maar het ziet er naar
uit dat in de toekomst ook
mensen met een groter bin-
nenoorgehoorverlies gehol
pen kunnen worden. De hoor
schroef is in principe geschikt
voor alle leeftijden. "Omdat
het om een proef gaat zijn er
nog geen kinderen onder de
tien behandeld, maar er is
geen enkel bezwaar om hen
ook een dergelijk apparaat
aan te meten".
Evaluatie
Voorlopig is de hoorschroef
nog niet voor iedereen be
schikbaar. Cremers mag in
het kader van de proef, die
wordt gefinancierd door de
Commissie Ontwikkelingsge
neeskunde van de Zieken
fondsraad, 50 mensen helpen.
Dan heeft er een evaluatie
plaats. Pakt die goed uit, wat
Cremers zonder meer ver
wacht, dan is de kans groot
dat het ziekenfonds het aan
meten gaat vergoeden.
Ungaro-vrouw
heeft nu
eigen geur
Als hij ontwerpt heeft hij niet
één type vrouw voor ogen. Hij
wil elke vrouw die zijn voor
keur voor vrouwelijke, kleur
rijke kleding deelt, iets te bie
den hebben. En daarin is
Emanuel Ungaro met zijn
confectiecollectie voor de ko
mende zomer dan ook zeker
in geslaagd. Zijn strakke mi
nirokjes met daarop soepel-
vallende, wijde, gebloemde
blazers of blousons zijn (mits
de roklengte wat wordt aange
past) eigenlijk leeftijdloos.
"Ungaro ontwerpt voor de
Ungaro-vrouw", zegt zijn
marketing directeur Patrick
Raymond, "en die kan net zo
goed in Azië als in Europa wo
nen. Ik had bijvoorbeeld nooit
gedacht dat een Japanse
vrouw Ungaro zou kunnen
dragen...tot ik in Japan was.
De vrouwen zagen er perfect
in uit".
Die Ungaro-vrouw heeft nu
ook een eigen geurlijn:
Ungaro. Een geur waarvan de
een zegt: een typische Ungaro,
een uitgaansgeur en die ande-
ren associëren met het Mid
den-Oosten: je ruikt de ha
rem. "Dat is percies de bedoe
ling", zegt Patrick Raymond,
"elke vrouw mag zich bij de
Ungaro-geur iets anders voor
stellen".
Maar toch, als je dat spe
ciaal voor het Midden-Oosten
gemaakte reclamespotje ziet,
waarin een vrouw zonder
hoofd of benen, alleen een sil
houet in bloemige Ungaro-
creatie, figureert, dan kun je je
toch niet aan de indruk ont
trekken dat de geurvoorkeur
van de
daar een belangrijke rol heeft
gespeeld bij de samenstelling.
En hoewel een parfum op
elke huid anders overkomt,
als de fles opengaat komt je
onmiddellijk een wat zware,
zoete (bloem/hout)geur tege
moet. Een geur waarin naast
o.m. sandalhout en caramome
ook de iris, Turkse roos en jas
mijn zit gevangen. Een geur
die spaarzaam gebruikt moet
worden om subtiel over te ko-
Het is de bedoeling dat de
geur Ungaro een geheel eigen
leven gaat leiden. Nu is er al
leen nog een parfum en een
eau de parfum voor vrouwen
(kleinste de verpakking kost
102 gulden) maar het is de be
doeling dat er komend voor
jaar ook een mannenserie op
de markt komt en in de toe
komst nog andere artikelen
met een typische Ungaro-sïg-
natuur.
Lezers schrijven
Ongeëmancipeerd
Ik had mij voorgenomen niet
meer te reageren op artikelen,
columns e.d. in uw krant maar
nu moet ik wel weer.
Het stukje van mevrouw
Ina de Ruyter, die wil weten
waarom het beter is om als
vrouw buitenshuis te werken,
is zeer ongeëmancipeerd en
beledigend voor alle mannen
en vrouwen die denken gelijk
te zijn.
Om nu te gaan citeren is
vervelend. Daarom dit:
Als vrouw moet je zelf kie
zen te gaan werken buitens
huis? Okee, en als man?
Als vrouw- moet ze zelf kie
zen of je parasiteert? Okee, en
als man?
Als vrouw moet je zelf kie
zen of je je salaris voor jezelf
houdt? Okee, en als man?
Wat doe je als vrouw als je
zelf kiest om 'fijn' thuis te blij
ven? Trouwen!
Is dit anno 1990 geschreven
of is dit nieuws dat eigenlijk
onder de noemer '100 jaar ge
leden'.
i ook zo fijn kun-
i kiezen wie zorgt er dan
r al die vrouwen die zo be-
EINDREDACTIE
HENK HOUTMAN EN
HENRIËTTE v.d. HOEVEN
Pas in de zesde maand van
de zwangerschap telde de
arts twintig armen en be
nen in de buik van de
Boxtelse kleuterleidster
Mia Brands. Dat het een
meerling zou worden was
bekend, maar de schrik
was groot toen er vijf kin
deren op komst bleken.
Ruim drie weken later, op
10 mei 1984, werden Mar-
tijn, Lonneke, Maaike,
Koen en Noortje geboren:
Samen wogen ze 5.440
gram.
De eerste jaren van de
vijfling zijn gedomineerd
door strakke, zeer strakke
schema's. Waren alle kin
deren net aangekleed, dan
was het alweer tijd voor de
volgende voeding. Tropen
jaren, zegt vader Jan
Brands in een boek dat
journaliste Ineke Platei
schreef over de Boxtelse
vijfling.
De familie Brands heeft
het gered, maar komt te
genwoordig hoe langer hoe
meer in financiële zorgen.
Op de overheid hoeven ze -
buiten de kinderbijslag -
niet te rekenen. De familie
vindt dat er een speciaal
fonds moet komen. Vooral
door de toepassing van
hormoonpreparaten is het
aantal meerlingen de
laatste decennia fors toege-
De geboorte van een vijf
ling komt spontaan eens in
de 250 jaar voor. Bekend
voorbeeld is de eeneiige
Dionne-vijfling uit Canada
die in 1934 werd geboren.
Vader Dionne, een hout
hakker, aarzelde niet zijn
dochters voor reclamecam
pagnes te gebruiken, waar
na het echtpaar uiteinde
lijk zelfs uit de ouderlijke
macht werd ontzet. Het
dorpje werd overstroomd
met toeristen en er kwa
men Dionne-hamburgers,
Dionne-poppen, Dionne-
posters en andere onzin-
prullaria.
De meisjes werden opge
sloten in een huis en ver
schenen op gezette tijden
tegen betaling voor het
raam. Op hun 21ste verjaar
dag waren de vrouwen al
len miljonair maar bleven
voor de rest van hun leveri
ongelukkig en trokken
zich helemaal terug.
Anders
Het gezin Brands regelde
dat anders: Er werd een
speciale pr-functionaris
aangesteld en de primeur
van verhaal en foto's bij de
geboorte ging naar de Tele
graaf, zodat de rest van de
pers kon worden geweerd.
Jan en Mia zien hun kin
deren als vijf verschillende
mensen, hebben ze nooit
hetzelfde aangekleed en
plaatsten ze zoveel moge
lijk in verschillende klas
sen. Toen de schoolkrant
bij de eerste schooldag een
foto van het vijftal wilde
- plaatsen, smeekte het echt
paar Brands dat niet te
doen. Zij willen van hun
kinderen geen attractie
maken.
Begin vorig jaar telde
Nederland 2.100 drielin
gen, 25 vierlingen en vier
vijflingen (uit Heemskerk,
's-Gravenzande, Boxtel en
Diessen). De medische we
tenschap heeft veel kritiek
op de geboorte van vijflin
gen na een vruchtbaar
heidsbehandeling met hor
monen: Dat hoeft tegen
woordig niet meer voor te
komen.
Tijdens de hormoonbe
handeling besloot Mia
Brands' vrouwenarts de
dosis iets te verhogen om
de kans op succes te ver
groten. Dat had een over-
produktie van eicellen tot
gevolg. Toen uiteindelijk
een vijfling werd geconsta
teerd, was het veel te laat
om aan abortus te denken,
zo de familie dat al had ge
wild. Tijdens de eerste
maanden werd ohi de zo
veel tijd wéér een extra
hartje geteld. Na de ont
dekking van het vierde
durfde Mia Brands eigen-
Groter huis
Vader Jan was inmiddels
druk bezig bij allerlei be
drijven een tegemoetko
ming in de kosten te vra
gen. Veel verzekerings
maatschappijen en enkele
speelgoedbedrijven gin
gen niet op dat verzoek in.
Wel kwamen er luiers, blik
ken poedermelk, speel
goed en spaarbankboekjes.
De plaatselijke wasserij
bood aan twee jaar lang
gratis de witte was te doen.
Er werd een groter huis ge
kocht en het plaatselijke
bureau voor maatschappe
lijk werk rekende een spe
ciaal tarief omdat het gezin
jarenlang op de hulp van
meerdere gezinsverzorg
sters zou zijn aangewezen.
De zwangerschap ver
liep moeizaam. Een vrouw
is er niet op gebouwd een
drie-, vier- of vijfling ter
wereld te brengen. Na
twintig weken was de buik
van Mia Brands even dik
als bij een normale zwan
gerschap van veertig we
ken. Vanaf dat moment
moest ze het bed houden:
het borstbeen stak naar vo
ren, alle ribben waren gek
neusd en het ademhalen
ging moeilijk. "Morgen
ben ik weer mens", dacht
ze één dag voor de beval
ling werd opgewekt. Een
geboortekaartje ging pas
na enkele maanden de
deur uit, omdat nog altijd
het risico bestond dat de te
vroeg geboren kinderen
het niet allemaal zouden
overleven.
Direct na de bevalling
kwam er ernstige kritiek
van hoogleraar J. de Haan
die vond dat een vijfling-
zwangerschap als een "ern
stige complicatie" mag
worden beschouwd. Hij
verweet de Boxtelse vrou
wenartsen dat de zwanger
schap niet beter was ge
controleerd. In Amerika
zouden Jan en Mia in één
klap miljonair zijn gewor
den als ze een schadeclaim
zouden hebben ingediend
tegen de behandelend arts.
In Nederland kan dat niet.
Het echtpaar besloot geen
juridische stappen te ne
men. Ze zijn ervan over
tuigd dat er bij de behande
ling fouten zijn gemaakt,
maar zwangerschap en be
valling waren al niet meer
terug te draaien.
Het nieuwe huis kwam
vol te staan met luiers,
hemdjes, spuugdoekjes,
slabbetjes, wipstoeltjes,
badjes, flessewarmers en
flessen. Er kwam een gro
tere auto. Toen de eerste
drie kinderen thuiskwa
men, waren er constant
twee gezinshulpen in huis
en werden de dagen aan de
hand van een schema inge
deeld. In de weekeinden
was er hulp voor halve da
gen en sprongen familiele
den en vrienden bij.
Om de beurt
Het eerste jaar willen Jan
en Mia Brands "voor geen
goud" overdoen. Voor hob
by's en vrienden was geen
tijd meer. Eén keer ging
het gezin met vijf brullen
de baby's en een peuter op
verjaarsvisite. Dat was
meteen voorlopig de
laatste keer. Babysit bleek
moeilijk te regelen omdat
er minstens drie of vier op
passers nodig waren. In
middels liepen er drie ge-
Bij het wandelen moesten
alle kinderwagens ongezel
lig achter elkaar worden
gereden, een eenvoudig
klusje als nagelknippen
duurde uren omdat er 120
nageltjes in het geding wa
ren. Er werd twee keer per
dag gekookt. Bij het eten
zaten de kinderen op een
rij. Ze kregen om de beurt
een hap, maar het was
moeilijk bij te houden wié
te veel en wie te weinig had
gekregen. Zolang alles
maar op tijd gebeurde vol
gens het schema, zou de
dag redelijk verlopen.
Het tweede levensjaar
bleek nóg drukker omdat
de kinderen steeds minder
slaap nodig hadden. Huis
houdelijk werk en bood
schappen werden gedaan
als de kinderen sliepen,
maar dat schema moest
steeds weer. worden aange
past. "We wisten dat het
druk zou worden. Maar dat
het zo hollen en draven
was...", vertelt het echtpaar
in hun boek.
Vooral omdat niet alle
kinderen even gezond wa
ren, bleken de eerste vijfja
ren een enorme opgave. En
vooral financieel valt het
nog steeds niet mee. De va
der vertelt in het boek dat
hij zich in de kou gezet
voelt: "Eigenlijk vind ik
het te gek datje hier in Ne
derland niet eens weet tot
wust kiezen om thuis te blij-
TINY DE WINTER,
SPIEGHELSTRAAT 41.
2332 BC LEIDEN
welke instantie je je moet
wenden. Ik ben bij de ge
meente geweest en bij de
Sociale Dienst, maar daar
weten ze niet goed raad
met onze situatie".
In België krijgen meer
linggezinnen op kosten
van de staat een gezinsver
zorgster plus drie keer in
de week hulp in de huis
houding. Franse gezinnen
kunnen rekenen op extra
kortingen bij aanschaf van
kleding en schoenen. In
Amerika krijgen de gezin
nen extra belastingvoorde
len. In Nederland zou er
volgens Jan Brands een
speciaal fonds moeten ko-
Samenstelster Ineke Pla
tei heeft voor haar boek
een reactie gevraagd bij
ethica H. Dupuis. Zij stelt:
"Mensen kunnen allerlei
dingen meemaken in hun
leven, maar ik denk dat het
een goede zaak is als ze
voor hun eigen problemen
oplossingen zoeken en
deze niet altijd automa
tisch afwentelen op de
overheid."
Inmiddels is er naast de
Vereniging voor Tweelin
gen ook een vereniging
voor ouders van meerlin
gen opgericht. Daar zijn nu
zeventig gezinnen bij aan
gesloten. Het echtpaar
Brands komt in het boek
over hun vijfling tenslotte
met een groot aantal tips.
"Regelmaat is één van de
belangrijkste zaken", is
hun centrale stelling ge
worden.
