'Amerika profiteert als
't Nederland goed gaat'
Eenwording verhevigt chaos op Autobahnen
Theoloog bekent
zonde apartheid
REPORTAGE I
Vrouw als 'muilezel'
van de drugshandel
WOENSDAG 7 NOVEMBER 1990
GEESTELIJK LEVEN
Ambassadeui- Willdns helpt startende ondernemers
Van onze correspondent Marien van den Bos
DEN HAAG - Voor een college over internationale betrekkingen zijn we bij de Amerikaanse
ambassadeur in Nederland, C. Howard Wilkins jr., aan het verkeerde adres. De diplomatie
vormt slechts een bescheiden onderdeel van zijn dagelijks werk in de ambassade aan het Haag
se Voorhout. De zakenman uit Kansas heeft andere hobby's, waarin hij zich ook als ambassa
deur blijkt te kunnen uitleven: "Het opzetten van nieuwe bedrijven is mijn specialiteit. Dat
heb ik altijd gedaan".
Om die kennis te delen met Neder
landers die voor zichzelf willen be
ginnen. heeft Wilkins het initiatief
'genomen voor een eendaagse bij
eenkomst. vandaag in de Amster
damse RAI, waar geslaagde onder
nemers of veelbelovende 'starters'
over hun ervaringen vertellen.
Wilkins is een levend voorbeeld
van het Amerikaanse sprookje, let
terlijk 'van stofzuigerverkoper tot
miljonair'. Na een keten van pizzeri
a's (Pizza Hut) tot een internationaal
succes te hebben opgebouwd, stort
te hij zich in de politiek en (finan
cieel) in de verkiezingsstrijd voor
het Amerikaanse presidentschap.
President Bush beloonde hem daar
voor. inmiddels ruim een jaar gele
den, met de ambassadeurspost in
Den Haag.
Grenzen
Vanuit Washington gezien mis
schien niet de belangrijkste diplo
matieke post. maar Wilkins ziet het
als een uitdaging. "De militaire
grenzen en de muren vallen hier al
lemaal om. Een van onze hotelmag
naten zei eens: als 'business' niet de
grenzen overgaat, doen de legers
het. Ik denk dat Nederland vooraan
staat in die ontwikkeling in Europa
en ik wil dat Amerika - dat immers
een stuk verder weg ligt - de banden
met Nederland zo veel mogelijk
aanhaalt. We doen al erg veel 'busi
ness' met Nederland. Veel Ameri
kaanse bedrijven zijn hier gevestigd
en daar komen elke dag nieuwe bij.
Dus. hoe beter Nederland het doet.
hoe beter het is voor Amerika. Het
klinkt erg egoïstisch maar het is
echt waar", aldus Wilkins.
landse commerciële kracht is veruit
de belangrijkste factor voor de meer
dan proportionele invloed van het
land op de internationale ontwikke
lingen".
Het idee voor een seminar over
het opzetten van een nieuwe bedrijf
kwam bij Wilkins op na gesprekken
op universiteiten en in bedrijven.
r het
;rk-
gelegenheid en lagere werkloosheid
steeds het belangrijkste onderwerp
bleek te zijn. "Nieuwe werkgele
genheid heeft direkt te maken met
nieuwe business. En dat is mijn spe
cialiteit".
Barrière
"Op de universiteiten merkte ik dat
veel studenten aan het uitzoeken
waren wat er voor toekomst zit in de
ontwikkelingen in Oost-Europa en
in de verdere integratie van de Eu
ropese Gemeenschap. Maar aan de
andere kant merkte ik een psycho
logische barrière om zélf iets te be
ginnen. Dus, waarom laten we ze
het niet zien. Waarom bieden we ze
niet een dag lang een panorama van
mensen die al door die fase heen
zijn. Mensen die voor die beslissing
gestaan hebben, met dezelfde twij
fels en angsten. En hoe ze daar over
heen zijn gekomen. Niet in Frank
rijk of de Verenigde Staten, maar
hier, in Nederland".
Wilkins wil vooral zijn positieve
lessen kwijt aan de Nederlandse ad-
spirant-zakenman. Tussen de po
gingen stofzuigers te verkopen aan
de Amerikaanse huisvrouw en de
opbouw van een restaurant-imperi
um zaten diverse mislukkingen,
maar daar gaat hij liever niet te diep
op in. Hij wil de beginnende onder
nemer een lijstje van vier vragen
meegeven:
1. Ga ik een idee helemaal zelf uit
werken of wordt iets dergelijks al el
ders en misschien beter uitgevoerd
en moet ik me daar dan bij aanslui
ten? Wat zijn de risico's en belonin
gen voor het een of het ander?
2. Waar haal ik het geld vandaan
om het idee uit te voeren?
3. Hoe krijg ik de combinatie van
beide factoren feitelijk van de
grond?
4. Wat is het belangrijkste pro
bleem dat ik daarbij tegen het lijf zal
lopen?
Voor de beantwoording van der
gelijke vragen is een flink aantal Ne
derlandse ondernemers bereid ge-
Selfmade zakenman/ambassadeur/miljonair Howard Wilkins: "Nieuwe
werkgelegenheid heeft direkt te maken met nieuwe business. En dat is mi jyi
specialiteit". (foto gpd>
vonden tijdens het
hun ervaringen te vertellen. Op een
enkeling na als Begemann-direc-
teur Joep van den Nieuwenhuijzen
en BSO-directeur Eckhart Wintzen,
zijn dat dit keer niet de grote namen
van de grote Nederlandse bedrij-
Leuk
een groot accountantsbureau kan
het seminar met de titel 'Breaking
Out' voor de uitzonderlijk lage prijs
van f 115 worden bezocht. "Het
wordt ontzettend leuk. Onderne
mer zijn is ontzettend leuk. Het is
zoiets als veilig vrijen", voegt
Wilkins er schalks aan toe.
Zijn medewerkers op de ambassade
kijken zuinig bij zulk ondiploma
tiek taalgebruik.
Hij brengt met graagte zijn kennis
van zaken over het starten van een
eigen bedrijf over aan Nederlan
ders, die over een paar jaar dan weer
zaken kunnen doen met Ameri
kaanse partners. Maar is er dan zo
weinig ondernemersgeest in Neder
land. dat we een handje geholpen
moeten worden door de Ameri
kaanse gezant?
"Nou nee", haast Wilkins zich te
verklaren. Het is wel typisch Ameri
kaans om 'je eigen business' te heb
ben, om loon te willen betalen in
plaats van op de loonlijst te staan,
maar dat hebben we wel recht
streeks van de Hollanders geërfd.
Het is als koren op onze bodem ge
zaaid. De Hollanders zijn altijd be
zig geweest met handel, met kopen
en verkopen, tot aan de buitengren
zen van de beschaving".
Via een omweg komen we zo bij
Wilins' theorie over internationale
verhoudingen. "Nederland is al veel
langer, veel welvarender dan wij.
En welvarend moet een land zijn
dat invloed wil hebben. Ooit van
een arm land met grote internatio
nale invloed gehoord? De Neder-
BOGOTA - "Mulas" worden ze
genoemd, "muilezels", vrouwen
in Colombia die werken voor een
drugkartel en koffers vol drugs
proberen het land uit te smokke
len. Meestal zijn het eerstejaars
studenten, secretaresses of huis
vrouwen uit de middenklasse of
hogere klasse, die worden aange
lokt door het avontuur of het
vooruitzicht van een buitenland-
echter een minder
heid onder de vrouwen in Colom
bia die veroordeeld zijn wegens
overtreding van de narcoticawet.
De meeste drugshandelaarsters
komen uit arme bevolkingsgroe
pen en voor hen is de handel in
drugs vaak de enige manier om
een redelijk inkomen te verdie-
Van de 650 gevangenen in
'Buen Pastor', de belangrijkste
van de 14 vrouwengevangenissen
in Colombia, zit 58 procent vast
wegens overtreding van de narco
ticawet en 30 procent wegens
diefstal. Armoede, werkloosheid
en het ontbreken van toekomst
perspectief zijn er de oorzaak van
dat zoveel vrouwen hun heil zoe
ken in de misdaad.
Volgens een onderzoek van de
Verenigde Naties is het aantal
overtredingen van de narcotica-
wet tussen 1976 en 1980 wereld-
wijd met 120 procent gestegen.
Bij de gigantische afmetingen die
dit heeft aangenomen en de mil
joenenwinsten die ermee worden
gemaakt, vallen de misdrijven
van de vrouwen in 'Buen Pastor'
enigzins in het niet. Het gaat vaak
om vrouwen die jarenlang admi
nistratief werk deden in een klein
kantoor of bedrijfje, waar ze lange
werkdagen maakten en tot de
laagst betaalden hoorden. Totdat
op een dag iemand hen vroeg of
ze er iets voor voelden kleine hoe
veelheden drugs te verkopen.
Dat slecht betaalde administra
tieve werk wordt in Colombia bij
na voornamelijk gedaan door
vrouwen uit de armste bevol
kingsgroepen. Het gebrek aan
uitzicht op ander werk dat beter
betaalt, is er de oorzaak van dat
vrouwelijke gevangenen na hun
vrijlating snel weer vervallen in
hun oude misdaad. Zelfs de angst
opnieuw te worden gearresteerd,
weerhoudt hen er niet van hun
oude functie van 'drugshande
laar' weer op te pakken.
"Gevangenisstraf zou een corri
gerende werking moeten hebben
en ertoe leiden dat een gedeti
neerde niet in dezelfde fout ver
valt", zegt Bernardo Navas, juri
disch adviseur van de nationale
vrouwengevangenis, "maar door
het gebrek aan een alternatief
voor deze vrouwen, gaat dat ver
haal hier niet op. Het enige dat wij
kunnen doen is de vrouwen in de
gevangenis een beroepsopleiding
geven, zodat ze na hun vrijlating
op zoek kunnen gaan naar ge
schoold werk dat meer op
brengt".
In 'Buen Pastor' kunnen vrou
wen bijvoorbeeld leren weven,
naaien en banketbakken. Toch is
het maar de vraag of dat alterna
tief aantrekkelijk genoeg is. Een
geschoolde arbeidster in Colom
bia verdient ongeveer 50.000
pesos per maand (ongeveer 150
gulden), terwijl een kleine drugs
handelaar het driedubbele kan
verdienen.
Alleen de 'muilezels', de drugs
koeriersters uit de rijkere klas
sen, lijken in de gevangenis tot in
keer te komen. "Wanneer deze
vrouwen gearresteerd en veroor
deeld worden, vallen ze zelden te
rug in hun oude misdaad", aldus
Navas. "Deze vrouwen zijn wel
ontvankelijk voor een proces van
resocialisatie en hebben spijt van
hun misdrijf'.
Dan is er in 'Buen Pastor' nog
een andere categorie vrouwen die
gevangen zitten wegens de han
del in drugs en die niet tot een
specifieke sociale klasse beho
ren; de drugsverslaafden. "Als te
genprestatie voor hun diensten
voor het drugskartel krijgen zij
geen geld maar hun dagelijkse
dosis drugs", vertelt Navas.
"Voor deze vrouwen heeft reclas
sering geen zin, tenminste niet zo
lang ze verslaafd zijn. Ze zijn
ziek".
In deze tragedie zijn niet alleen
de vrouwen het slachtoffer, maar
ook hun kinderen, vooral wan
neer ze tot de marginale bevol
kingsgroepen horen. "De be
roepsdelinquent zegt tegen haar
kind 'Ik ga werken' en als ze
thuiskomt heeft ze geld en eten.
Dus in de ogen van haar kind is
het werk dat zijn moeder doet be
langrijk", vertelt Navas.
"Op een dag komt zijn moeder
niet thuis omdat ze gearresteerd
is. En het kind vindt dat de maat
schappij iets verkeerds heeft ge
daan, niet zijn moeder, want in
zijn ogen is het werk dat zijn moe
der doet heel normaal. En zo
wordt er een nieuwe, jonge delin
quent geboren", aldus Navas.
HAMBURG (DPA) - De Duitse au
tosnelwegen golden eens als de ra
cecircuits van Europa. Geen maxi
mum-snelheid, geen tolheffing, een
dicht net van verbindingen en hoge
veiligheidscriteria maakten het
land van de dure automerken een
paradijs voor enthousiaste automo
bilisten.
Die tijd lijkt nu ook in de BRD
voorbij. Al enige jaren maar vooral
sinds de eenwording van Duitsland
en opheffing van de DDR heersen
op veel Duitse autobahnen dezelfde
omstandigheden als op de snelwe
gen van Tokyo of Los Angeles.
Vorige week ontstonden op de
katholieke feestdag Allerheiligen,
toen veel Duitsers erop uit gingen
voor een korte vakantie, op de auto
weg Nürnberg - Berlijn files met een
lengte van 170 kilometer. Op week
dagen blokkeren steeds meer
vrachtwagens uit heel Europa de
Duitse snelwegen, die tot de belang
rijkste verkeersaders van het conti
nent behoren. Deskundigen vrezen
op middellange termijn een algehe
le chaos en dringen aan op nieuwe
transport-concepten.
Het ministerie van verkeer in
Bonn verlangt miljarden investerin
gen om de autobahnen uit te brei
den. "Zonder grootscheepse extra
investeringsmiddelen voor uitbrei
dingsplannen blijft het verkeer in
de jaren negentig in permanente fi
les steken, en gaat het een rem vor
men op de groei van de economie en
een toenemende irritatie voor de
burger".
In prognoses wordt tot het jaar
2.000 rekening gehouden met een
verdere toeneming van het vracht-
auto-verkeer met 40 procent. Tege
lijkertijd komen er in het dichtbe
volkte Duitsland voortdurend meer
privé-auto's. Het Duitse instituut
voor economisch onderzoek DIW
gaat er van uit dat het aantal perso
nenauto's tot 2.010 zal groeien van
30 miljoen tot bijna 38 miljoen, op
rond 80 miljoen i
"Zonder grootscheepse uitbreidingen blijft het Duitse verkeer in de jaren negentig in permanente files steken, en
gaat het een rem vormen op de groei van de economie en een toenemende irritatie voor de burger".
(foto ANP)
levensmiddelen en consumenten- tosnelwegen tussen de Bondsrepu- dustrie betwijfelen echter of de ver-
goederen_het gebied van de voor- bliek en het voormalige kapitalisti- keerslawine die komt aanrollen nog
sche 'eiland' West-Berlijn werden met het vertrouwde middel
de moderne tijd aangepast.
wegenaanleg is tegen te
Explosief
De eenwording van Duitsland heeft
de verwachte ineenstorting van het
verkeer op de Duitse wegen nog
dichterbij gebracht. Dagelijks rij
den honderden vrachtwagens met
malige DDR binnen.
Voor de inwoners van het ooste-
lijke Duitsland staan westerse auto- westeliik deel van het lanri houden' In~hun toekomstplannen
modellen en merken sinds de invoe- inner wesienjx aeei van net land hebben de SDoorweeen de sleutel
ring van de D-Mark boven aan het werd vooral het wegennet in noord- nuitse
verlanglijstje. De autohandel kent zuidrichting, tussen de centra Ham- Bundesbahn is voor die nieuwe
een explosieve groei en de vroegere en Munchen, uitgebouwd. ondanks enorme investeringen
DDR-nwoners maken graag ge- Maar met de Du,tse vereniging is de material e^vTrb Sen me"
bnnk van de nieuw verkregen mo- -keersstrode
Het Oostduitse wegennet, dat de ^"^steVseYenhe" We'tduhst gaat «e baan het 'in de Problemen geraak-
werd°ifitgelnefd, is tegen'ci^z'e gro^b S-fer' ^^t^St^nThuSt
echter niet opgewassen. De klassie- keersmmistene in Bonn 127 miljard bjjna vijftig miljard mark.
ke wegverbindingen met het wes- mark kosten.
ten werden na de Tweede Wereld- Wetenschapsmensen, beschermers Dit jaar verwachten de Duitse
oorlog verbroken. Alleen de drie au- van het milieu en zelfs de autoin- spoorwegen ondanks het doorgaan
-.i ontslagen en stilleggen van het
treinverkeer op onrendabele trajec
ten een record-verlies vah 6,2 mil
jard mark. De Oostduitse
Reichsbahn bracht daarnaast bij de
Duitse eenwording een sterk verou
derd spoorwegnet in dat voor
slechts een klein deel is geëlektrifi
ceerd.
Treinen zijn bij het goederenver
voer kansloos tegen de goedkopere
vrachtauto. Terwijl de expediteurs
belastingvoordelen genieten en
geen wegenbelasting behoeven te
betalen, draaien de spoorwegen al
leen op voor het onderhoud van het
spoorwegnet. Deskundigen vragen
daarom een evenwichtiger belas
tingbeleid waarbij het wegenver-
keer sterk wordt belast. In de vroe
gere DDR zou de uitbreiding en ver
sterking van het spoorwegnet voor
rang moeten krijgen boven nieuwe
autosnelwegen.
Tijdschema's
Door een en ander bestaat er bij veel
Duitse transporteurs interesse voor
een vorm van samenwerking met
de spoorwegen. Door de files kun
nen de chauffeurs zich steeds vaker
niet houden aan de tijdschema's. De
Duitse industrie, die geen depots
meer onderhoudt en op basis van
het 'just in time'-produktiesysteem
op snelle na-levering is aangewe
zen, raakt er door in moeilijkheden.
De Bundesbahn heeft met het
'Huckepack-verkeer' een transport-
wijze ontwikkeld die mogelijkhe
den geeft voor de toekomst. Vracht
wagens worden op speciale verlaad-
stations op wagons gezet en kunnen
zo probleemloos over grenzen of
door stedelijke agglomeraties wor
den gesluisd. Aangezien het echter
vaak nog ontbreekt aan het speciale
rollend materieel en aan ruimte in
het al drukke spoorboekje en de be
nodigde bestuurders onvoldoende
voorhanden zijn, moeten de spoor
wegen veel aanvragen afwijzen.
Het dagblad de 'Süddeutsche
Zeitung' stelde in een commentaar
dat als Bonn geen wijzigingen door
voert in het verkeersbeleid, het pro
bleem vanzelf zal worden opgelost:
"In de vorm van files, stilstaand of
langzaam rijdend verkeer van Ham
burg tot aan München".
Op kerkenconferentie Z.-Afrika:
RUSTENBURG (ANP-AP) -
Een toonaangevend theoloog
van de blanke Nederduits Ge
reformeerde Kerk (NG-Kerk),
Willie Jonker, heeft openlijk
bekend dat zowel hijzelf als
zijn kerk schuldig zijn aan de
apartheid, een zeldzame ver
klaring door een lid van de
kerk die lange tijd apartheid
steunde.
Jonker deed zijn bekentenis op
de unieke kerkenconferentie in
Rustenburg.
De Nederduits Gereformeerde
Kerk is de voornaamste kerk van
de blanke Afrikaners. Vanwege
haar steun aan apartheid neemt
zij een geisoleerde positie in. De
dochterkerken NG Sendingkerk
en NG Kerk in Zuid-Afrika (oor
spronkelijk voor zwarten en
kleurlingen) zijn tegenstander
van apartheid.
Jonker beleed niet alleen per
soonlijk schuldig te zijn aan aan
het "politieke, sociale, economi
sche en structurele onrecht dat
velen van u is aangedaan en waar
van u en ons volk nog altijd de ge
volgen ondervinden"; hij durfde
ook te spreken namens zijn kerk.
Volgens hem heeft de synode van
de NG-Kerk vorige maand apart
heid tot zonde verklaard en haar
medeverantwoordelijkheid voor
de schade, door de apartheid ver
oorzaakt, erkend.
Na de toespraak van Jonker
toonde de Anglicaanse bisschop
Desmond Tutu zich zeer ont
roerd. "Dit is geen goedkope
schuldbelijdenis en mijn ant
woord is dat evenmin", zei Tutu
onder applaus van de 250 deelne
mers aan de conferentie.
De conferentie in Rustenburg,
100 kilometer ten noordwesten
van Johannesburg, wordt bijge
woond door afgevaardigden van
ongeveer 90 kerken. Doel van de
bijeenkomst is overeenstemming
te bereikert over de rol van de
kerk in een toekomstig Zuid-Afri-
Leidse kerken
helpen dorp in
Transsylvanië
LEIDEN Namens de her-
vormd-gereformeerde diakonie
in Leiden is vanochtend in alle
vroegte een groepje van acht per
sonen richting het Roemeense
Neaua vertrokken, een vlek nabij
de stad Tirgu Muris in Transsyl
vanië, om daar namens de Leidse
gemeenten hulpgoederen af te le-
De Leidse kerken onderhou
den reeds enige jaren een nauwe
band met de Hongaarstalige gere
formeerde kerk in Tirgu Mures
van ds. Dénes Fulop, die enige
weken terug nog op bezoek was
in Leiden. Bij een recent bezoek
van een Nederlandse delegatie
aan Tirgu Muris, werd tijdens een
tochtje in de omgeving ook
Neaua aangedaan.
Het bleek dat de ongeveer vijf
honderd inwoners van het agrari
sche dorp "totaal niets hebben",
zo vertelt Leny Berkemeier, één
van de mensen die vanmorgen
zijn vertrokken. De Leidenaars
maakten kennis met ds. Csaba
Kiss en diens echtgenote, het
hoofd van het schooltje in Neaua.
"Wij hebben toen tegen elkaar ge
zegd: we moeten wat doen om die
mensen de winter door te hel
pen".
Het gevolg van deze ontmoe
ting was dat er de afgelopen
maanden diverse inzamelingsac
ties zijn gehouden. Mevrouw Ber
kemeier somt op, wat vanmorgen
vroeg per vrachtwagen is vertrok
ken: een elektronisch orgel voor
de school, een harmonium voor
de kerk, banden en onderdelen
voor de auto van Kiss, huishoude
lijke artikelen, speelgoed, fietsen,
een heleboel kleding en materiaal
voor het schooltje.
De Leidse delegatie was voor
nemens om onderweg in Honga
rije voedsel in te slaan, zodat men
tijdens het driedaagse bezoek aan
Transsylvanië in het eigen levens
onderhoud kan voorzien. "Het ge
rucht gaat namelijk dat het eten
daar in januari op zal zijn", zo
heeft mevrouw Berkemeier ver
nomen.
ka. Twee kleine kerken die apart
heid steunen, de Afrikaans Pro
testantse Kerk en de Hervormde
Kerk, zijn niet vertegenwoordigd.
Dr. Frank Chikane, secretaris
van de Zuidafrikaanse Raad van
Kerken, riep de deelnemers van
de conferentie op om de werke
lijkheid in Zuid-Afrika door de
ogen van de slachtoffers van
apartheid te bekijken.
In een emotionele toespraak
wees Chikane de vertegenwoor
digers van blanke en zwarte ker
ken op het bestaan van twee we
relden in Zuid-Afrika: blank en
zwart. Daardoor hebben de Zuid-
afrikanen geen zicht op de gehele
werkelijkheid. "Ik kom uit de
zwarte wereld en ken de blanke
wereld niet", aldus Chikane. In
beide werelden wordt ook de bij
bel anders gelezen: het gebod om
van je naaste te houden is in So-
weto iets heel anders dan in Lo
wer Houghton, een sjiek blank
woonoord.
Chikane vertelde dat hij in het
verleden vijftig uur lang is ver
hoord door een blanke diaken
van zijn eigen kerk, die vond dat
hij zich te veel met politiek inliet.
De man ging daarna over op en
kele martelpraktijken, "omdat hij
geloofde dat hij dat moest doen",
aldus Chikane. "Dat is een reali
teit waarmee we rekening moeten
houden".
Het is volgens Chikane begrij
pelijk dat er in de zwarte wereld
anders over geweld wordt ge
dacht dan in de blanke wereld.
"Als je zwart bent, geen stem
recht hebt en geen regering, leger
of politie om je veiligheid te be
schermen, dan wordt het debat
over geweld en geweldloosheid
een luxe die je je niet kunt veroor
loven".
Getijdenboek
moet gelovigen
helpen bidden
UTRECHT (ANP) - Het
Getijdenboek moet de Neder
landse rooms-katholieken weer
leren bidden, vindt kardinaal A. J.
Simonis. "Het is te wensen dat we
ons weer inschakelen in de eeuw
enoude traditie van het gebed",
zei Simonis gisteren, toen hij uit
handen van bisschop Bar van
Rotterdam, voorzitter van de Na
tionale Raad voor Liturgie, het
eerste exemplaar ontving.
Het Getijdenboek, dat 1792
bladzijden telt, is de vertaling en
bewerking van de Liturgia Ho-
rarum, het op wens van het Twee
de Vaticaans Concilie herziene
brevier (getijdenboek voor pries
ters). Het nieuwe Getijdenboek is
ook voor leken bedoeld. Op dit
moment zijn bij voorintekening
al 11.000 van de eerste oplage van
15.000 exemplaren verkocht.
De afgelopen twintig jaar moes
ten de priesters en diakens, die
volgens het kerkelijk wetboek de
plicht hebben elke dag uit het Ge
tijdenboek te bidden, het doen
met het voorlopige brevier 'Gebe
den voor elke dag', waarvan
80.000 exemplaren zijn verkocht.
Volgens Simonis en Bar is dit
boek bij vrijwel elke priester op
een prominente plaats te vinden.
Het Getijdenboek bevat onder
meer gebeden bij de kerkelijke
feesten, hymnen, psalmen, tek
sten voor heiligen en de getijden
voor de overledenen. Alleen de
metten (nachtgebeden van de
monniken) ontbreken. Daarnaast
is er een gedeelte met de belang
rijke Nederlandse (hoog)feesten
en gedachtenissen. Tenslotte is
een reeks van 17 bijlagen gepland
met langere bijbelse en niet-bij-
belse lezingen, verdeeld over een
cyclus van twee jaar. In de Litur
gia Horarum strekt de cyclus zich
over een jaar uit.
Bestrijder IRA
nieuwe primaat
van Ierse kerk
BELFAST/LONDEN (RTR-
ANP) Paus Johannes Paulus II
heeft gisteren de 73-jarige bis
schop Cahal Daly benoemd tot tot
primaat van de Ierse kerk. Daly is
een uitgesproken criticus van het
verboden Ierse republiekense le
ger IRA.
Daly staat bekend als een uitge
sproken tegenstander van het
verboden Ierse republikeinse le
ger IRA. Hij heeft echter ook
meermalen de Britse regering op
geroepen tot een meer bezonnen
optreden in Noord-Ierland. Te
vens heeft hij aangedrongen op
beëindiging van de discriminatie
van rooms-katholieken in dit
overwegend protestantse deel
van Ierland. Daly heeft altijd be
klemtoond dat de burgeroorlog in
Noord-Ierland geen godsdienst
oorlog is.
Daly volgt kardinaal Tomas
O'Fiaich op, die in mei op weg
naar Lourdes is overleden. Daly,
tot nu toe bisschop van Down en
Connor, komt aan het hoofd te
staan van de vier miljoen rooms-
katholieken op het eiland. Zijn
ambtsterrein beslaat zowel de Ier
se republiek als Noord-Ierland.
Het Vaticaan heeft de scheiding
van het eiland nooit erkend.
