Parijs in teken fotografie Natuur te kijk gezet 'Ik ben geen lijkenpikker' Een ontvreemde teen Chaotisch avondje met rapgroep Public Enemy Voorstelling Nationale Toneel afgelast door kettingbotsing Jazzmusicus Bobby Scott overleden Expositie Lissitzky op komst Boy Edgarprijs voor Bijma WOENSDAG 7 NOVEMBER 1990 KUNST PAGINA 25 Expositie Greetje Barends in Leiderdorp Krijttekeningen en olieverfschilderijen van Greetje Barends, Gemeentehuis Leider dorp. Van 2 november tot en met 14 decem ber. Openingstijden: maandag tot en vrijdag van 9.00 uur tot 17.00 uur en woi in 18.30 uur en 20.00 LEIDERDORP - Het werk van Greetje Barends biedt op het eer ste gezicht een wat zoetelijke aan blik. Krijttekeningen en olieverf schilderen die zich uitermate goed lenen om door de Libelle-re- dactie als reproduktie aan de le zers ten geschenke te worden ge geven. Maar het moet gezegd: in combinatie met de titels die zij voor haar werken heeft gevon den, sluipt er toch iets meer dra matiek in dan er in lijkt te zitten. Als de glazen deuren van het Leiderdorpse gemeentehuis voor ons vaneen zijn gespleten en wij de balie voorbij zijn, staan wij oog in oog met achtereenvolgens een 'Koud vogeltje', een 'Oud vogel tje', een damestors met daaronder hondebrokken en een wat schim mig schilderij met de titel 'Stran gers in the night'. Wij beschou wen deze werken. De aan Co Wes- terik herinnerende 'Kinderen met vogels' hebben iets, al zou den wij zo gauw niet weten wat. Aardig is een olieverf waarop twee voeten worden weerspie geld, zodat wij dus vier voeten zien. Het felle rood van de teenna gels, de vlakverdeling, kortom: de hele compositie van het kunst werk doet wederom denken aan Westeriks bekende werk 'Snijden aan gras', als is er hier geen spra ke van bloed. Hoewel, als wij goed kijken, zien wij dat er aan de ene voet een teen ontbreekt. 'So mebody stole my toes', zo heet het werk, met een knipoog naar de evergreen 'Somebody stole my girl'. Ondanks de duidelijke stijl verwantschap intrigeert dit werk. Wie heeft die teen gestolen? Is de figuur op het schilderij met vier tenen geboren? Dan heeft het schilderij, in combinatie met die 'luchtige' titel inderdaad iets na vrants. Naast de deuren die toegang ge ven tot de lift naar de ambtelijke verdiepingen in het gemeente huis zien wij twee eendenparen. Het linkse paar zwemt met de kopjes en halzen in dezelfde rich ting, zoals je dat eenden zo vaak ook in het echt ziet doen. Titel 'Petite histoire d'amour'. Daar naast twee eenden waarvan de ene zijn kop hooghartig van de andere afwendt. Weer: 'Petite histoire d'amour'. In kort bestek wordt zo enige dramatiek in een vrij onschuldig natuurtafereeltje gebracht. Jammer van die kleu- renkeuze. Daarmee worden het meteen weer twee werkjes van het soort dat je ook wel in meu beltoonzalen aantreft op de afde ling slaapkamerameublementen, van die onschuldig decoratieve dingetjes. Ik denk dat de eenden het in zwart veel beter zouden hebben gedaan. Wat achteraf hangen in de ten toonstellingsruimte hangen twee werken die wel geslaagd zijn. Het zijn twee panelen van een deur. Op èlk paneel is met blauw de contour van een gezicht aangege ven, ongeveer zoals Jeroen Hen- neman dat in staal heeft gedaan met zijn beeld 'De kus', dat wij nu vanaf de snelweg naar Amster dam kunnen bewonderen. Deze met eenvoudige lijnen aangege ven figuren dragen een soort hoofddeksel van goudpapier. Ti tel 'Twee koningskinderen'. Kijk, hier wordt door Barends een smaakvolle wijze van afbeelden op hechte wijze verbonden met een interessant gegeven. Hier krijgt de geschiedenis van die twee koningskinderen die mal kander niet konden krijgen om dat het water te diep was een ex tra lading. Ze zullen elkaar hier immers ook nooit krijgen, want ze staan elk op een ander schilderij. De strook muur daartussen is nooit te overbruggen. Dat is een vondst. O f wordt hier het verhaal verteld var) Narcissus, die ver liefd werd op zijn eigen spiegel beeld. Bij nadere beschouwing blijkt inderdaad dat de twee wer ken min of meer eikaars spiegel beeld vormen. Tot aan de signa tuur op het rechterpaneel toe. Conclusie: een bezoek aan deze tentoonstelling is wel de moeite waard. Al was het alleen maar om die twee aardige panelen en de negen tenen. Maar toch denk ik dat Barends eens naar wat andere onderwerpen moet gaan omzien. En als ze dan eenden en vogels wil schilderen, laat ze daar dan niet van die zoetelijke kleuren voor nemen. Dat een eigen stijl er op den duur wel in zit, bewijzen de twee panelen met de konings kinderen. CEES VAN HOORE ROTTERDAM (GPD) - De bete re wereld waar zwarte Ameri kaanse rappers hun mond zo vaak van vol hebben, wil helaas nog wel eens in conflict komen met haar eigen gebrek aan discipline. Zeker achter de schermen heer ste er gisteravond in Ahoy' bij het optreden van Public Enemy Friends de gevreesde chaotische sfeer, als gevolg van een veel te lichtzinnige vakbenadering. Een derde van het zeer uitge breide voorprogramma (Master Ace en Mark The 45 King) kwam niet opdagen, officieel 'wegens niet meer te controleren heim- weegevoelens'. Twee andere 'op warmers' (The Young Black Teenagers en The Afros) meldden zich pas in het Rotterdamse sportpaleis nadat Mojo Concerts eigenlijk al had besloten zonder hen verder te gaan. En de meest interessante gast van de hoofdact, The Intelligent Hoodlum, liet zonder opgaaf van redenen de voor hem verzamelde Nederland se pers urenlang vergeefs wach ten. Eenmaal op het podium kon den de meeste nieuwkomers niet de indruk wekken dat ze een ver rijking zijn voor de rapcultuur, waar Public Enemy wel zoveel aan heeft bijgedragen. Alleen The Afros, sowieso apart vanwege het bij hun groepsnaam aansluitende kapsel, vielen dankzij hun jolig heid meteen in goede aarde bij de pakweg 3000 jeugdige nieuwsgie rigen. The Intelligent Hoodlum, waarachter de negentienjarige rapper Tragedy ofwel Percy Chapman schuil gaat, bleek hup pelend onder de schijnwerpers niet zo te kunnen boeien als op zijn onlangs ook in ons land uitge brachte debuutalbum, dat getuigt van veel levenservaring. Public Enemy zelf toonde evenals in april in de Arnhemse Rijnhal het professionalisme dat past bij de sterstatus, die dit collectief van militante idealisten inmiddels al drie albums gestaag uitbouwt. Aan de beide 'front strijders' Chuck D en Flavor Fla- ve en hun vier als mariniers uitge doste dansers viel geen moment te merken dat ze nog een zeer in tensieve Amerikaansezomertoer- nee in de benen hebben. De over gang naar Europa zal voor Public Enemy, waarvan het kerntrio nog steeds wordt gecompleteerd door DJ Terminator X, wel weer groot zijn geweest. Allereerst zijn de ra dicale politieke boodschappen (veelal) te Amerikaans voor Ne derlandse tieneroren. Daarnaast is een donker Ahoy' met lege tri bunes (slechts de arena was ge vuld) wel even wat anders dan de volle bruisende stadions van de afgelopen maanden. Alle succes heeft Public Ene my, dat begin jaar Prof. Griff als Minister of Information na anti- joodse uitlatingen ontsloeg, stil aan toch ook iets milder gemaakt. En de fans lijken die ontwikke ling op de voet te volgen. Ont aardde drie jaar geleden het be zoek aan de Amsterdamse Jaap Edenhal bijna in een veldslag, dit keer bleef 'de schade' beperkt tot een enkel klein vechtpartijtje. De met zeer veel mankracht uitge rukte Rotterdamse politie (zowel in uniform als in burger) hoefde dan ook niet echt in actie te ko- men' LOUIS DU MOULIN EINDHOVEN (ANP) - In het Van Abbemuseum in Eindhoven is van 16 decenmber tot 3 maart een grote overzichtstentoonstelling te zien van het werk van de Russische kun stenaar El Lissitzky (1890-1941). Aanleiding voor de expositie is het feit dat Lissitzky honderd jaar gele den in Potsjinok werd geboren. Lissitzky was architect, schilder, fotograaf, typograaf en vormgever. De twee grootste concentraties van zijn werk bevinden zich in Moskou en Eindhoven. De Tretjakov Galerij in Moskou bezit ongeveer driehon derd werken uit het legaat van de weduwe Sophie Lisstizky-Kuppers. Het merendeel van deze werken is nooit eerder in het Westen te zien geweest. Het Van Abbemuseum verwierf in 1968 een van de belang rijkste verzamelingen van het werk van Lissitzky. De collectie, die be staat uit 130 werken, is de meest omvangrijke verzameling buiten de Sovjetunie. De werken waren af komstig uit een atelier van de Russi sche kunstenaar in Hannover. Ter gelegenheid van de over zichtstentoonstelling zijn deze twee basisverzameolingen aangevuld met een aantal bruiklenen uit het bezit van diverse Europese en Ame- DEN HAAG (GPD) - Bij de ket tingbotsing op de snelweg Breda- Rotterdam waren gisteren ook twee vrachtwagens van het Nationale To neel betrokken. De vrachtwagens, die decorstukken en een lichtinstal latie vervoerden, waren op weg naar Tilburg, waar het toneelstuk 'De Bezoekers' van Botho Strauss zou worden opgevoerd. De vrachtwa gens liepen door de kettingbotsing schade op; de geplande voorstelling kon daardoor geen doorgang vin den. Over de geleden schade kon het Haagse gezelschap gisteravond nog niet veel zeggen. Woordvoerder R. Huizing: "Zéker is alleen dat onze niet gewond zijn geraakt". Door de grote chaos op de snelweg werden de vrachtwagens pas van nacht of vanmorgen vroeg terug verwacht. "Dan pas weten we wat de schade is". Ook de opvoering van het Natio nale Toneel die vanavond in de Bus- sumse schouwburg zou plaatsvin den, gaat niet door. Huizing zei ove rigens te verwachten dat volgende voorstellingen van 'De Bezoekers' wél gewoon door kunnen gaan. "We kunnen beschadigde decorstukken in onze eigen ateliers herstellen. Tenzij het natuurlijk echt allemaal 'hagelslag' is geworden". JETTENBACH Jörg Straws uit het Westduitse plaatsje Jettenbach blaast zijn partijtje zen groep jazzmuzikanten. De klarinettist en de trompettist tegenover hem maken deel uit die is gemaakt door de Münchense beeldhouwer Bernd Decker. GROTE BELANGSTELLING - De belangstelling voor de China-ten- toonstelling 'De verboden stad' in het museum Boymans-Van Beunin- gen is zo groot, dat het museum be sloten heeft de openingstijden te verruimen. Tot 25 november is het museum ook op maandag geopend en gaat het op zondag een uur eer der open en een uur later dicht. PARIJS/ROTTERDAM (GPD) Noem het een stortplaats van beelden. Noem het een podium voor onontdekt talent. Noem het een tweejaarlijks Walhalla van de fotografie. De één vindt dat-ie tegen een muur van foto's aanloopt, de ander zwelgt erin. Feit is dat Parijs deze maand, en een deel van december, de foto een ereplaats geeft tijdens de Mois de la Photo. Op 65 plaat sen in de stad zijn exposities in gericht. Te veel om alle te be zoeken, maar genoeg om een keuze te maken die een lang weekeinde aan de lichtstad rechtvaardigt. Het is voor de zesde keer dat de 'Mois' Parijs in zijn greep houdt. Het evenement had in 1980 voor het eerst plaats en sindsdien mocht het zich verheugen in een explosief groeiende belangstelling. Tien jaar geleden trok het 80.000 bezoekers, twee jaar geleden bezocht een half miljoen mensen de galeries en mu sea. En in het buitenland werd de formule van de super-manifestatie gretig gekopiëerd. Amsterdam, Houston, Londen, Athene Montreal en Barcelona hebben tegenwoordig allen soortgelijke kermissen rond de fotografie. Bij het overzien van het aanbod aan tentoonstellingen trekt de ver moeidheid reeds in de benen. Maar de organisatoren hebben gemeend de bezoeker enigszins tegemoet te moeten komen. In plaats van een reeks van exposities in te richten hebben ze de Mois de la Photo ge groepeerd rond drie thema's: Ja pan, Fragmenten uit een Sociale Verhandeling (noem het Sociale Fo tografie) en Schouwspel en Mythe. Ze hebben gepoogd niet te voldoen 'aan de zucht naar het spectaculaire. Bezinning bij het zien van het ge toonde beeld is wat de samenstel lers beogen. Sensationele beelden, zo menen ze, zijn al rijkelijk verte genwoordigd in de krant van alle dag. Kortom, van de kijker wordt het een en ander verlangd. Barthes De organisatoren zijn niet bepaald bescheiden. Ze hebben de pretentie dat uit het geheel van tentoonstel lingen een geheel nieuwe visie op het kijken zal voortkomen. Bezoe kers, zo hopen ze, zullen niet langs de foto's snellen en de beelden als hamburgers consumeren, maar ze zullen stilstaan en de methoden on derzoeken die fotografen hebben gevolgd. Zo zou Roland Barthes het name lijk ook hebben gedaan. De Franse filosoof overleed precies tien jaar geleden, in het jaar van de eerste Pa- rijse fotobiënnale. Barthes was één van de eerste filosofen die erin slaagden helder te formuleren over de effecten van beelden op mensen. Hij meende dat foto's niet alleen een manier van uitdrukken .en commu nicatie zijn, maar ook een manier om emoties op te wekken of over te brengen. Tevens verschaft de foto volgens hem een mogelijkheid tot analyse. Het heden kan bijvoor beeld verklaard worden aan de hand van oude foto's. Zijn inzichten zijn nu de grond slag voor de zesde Mois de la Photo. Het eerbetoon drukt zich uit in de reeds genoemde - drie thema's, die alle verbonden zijn met boeken die Roland Barthes heeft geschreven. De bedenkers van de Fotomaand hopen dat bezoekers door de ken nismaking met de thema's ook be ter bekend raken met de filosoof, voor wie de fotografie een onuitput telijke bron voor nieuwe gedachten Het is ondoenlijk in dit korte be- 'Le Tango' van fotografe Isabelle Munoz. stek alle tentoonstellingen te noe men. We zouden er te veel onge- ste het beste museum of VW-kan- kan zich telefonisch in verbinding noemd moeten laten. Beter is het toor een brochure te vragen. Wie stellen met de organisatie in Parijs: naar Parijs af te reizen en bij het eer- van te voren reeds inlichtingen wil (1)42.33.74.00. (foto GPD) NEW YORK(AP) De Jazzpianist en -componist Bobby Scott, vooral bekend als schrijver van 'A Taste of Honey' en 'He Ain't Heavy, He's My Brother', is gisteren in een zieken huis in New York overleden. Hij leed aan longkanker en is 53 jaar ge worden, aldus een medewerker van Mt. Sinai Medical Center. Scott werd geboren in New York en begon op negenjarige leeftijd compositie te studeren bij Edvard Moritz, een protégé van Claude De bussy. Voor zijn 20-ste levensjaar trad hij al op met Gene Krupa en had hij een hit met de single 'Chain Gang'. De hese fluisterstem en krachtige bluesachtige uithalen op de piano vormden karakteristieke elemen ten in zijn optredens. De laatste ja ren trad Scott vooral op met de de Braziliaanse gitarist Carlos Bar- bosa-Lima. Solisten Bolshoi dansen op Nieuwjaarsgala Nationale Ballet AMSTERDAM (ANP) - Het Natio nale Ballet voert tijdens het Nieuw jaarsgala op 1 januari op muziek van Tsjaikowsky „Het Zwanenmeer" in de choreografie van Rudi van Dant- zig uit. Voor de hoofdrollen zijn so listen van het Bolshoi Ballet uit Moskou gecontracteerd. Het balletgezelschap heeft dins dag bekendgemaakt dat Olga Tozij- akowa de rol van Odette/Odile deinst. Dimitro Michailow komt naar het Amsterdamse Muziekthea ter om de rol van prins Siegfried op zich te nemen. Het is voor het eerst dat deze sterdansers in ons land zijn te zien. De voorstelling wordt begeleid door het Nederlands Balletorkest onder leiding van Jac van Steen. Na afloop wordt namens de Vrienden van Het Nationale Ballet de Alexan dra Radius-prijs uitgereikt aan de beste danser(es) van het afgelopen rikaanse musea en particulieren. De expositie is ook nog te zien in Mos kou, Parijs en Madrid. M. Nijhoffprijs voor vertaler Koolschijn AMSTERDAM (ANP) - De Marti- nus Nijhoff Prijs 1991 voor literaire vertalingen in het Nederlands is toegekend aan Gerard Koolschijn voor zijn vertalingen van Griekse li teratuur. Het bestuur van het Prins Bernhard Fonds, dat de prijs toe kent, heeft dit vandaag meege deeld. Aan de prijs is een bedrag van 15.000 gulden verbonden. De jury van de Martinus Nijhoff Prijs prijst Koolschijns heldere en consequen te manier van vertalen "waardoor klassieke teksten op een overtui gende manier voor een hedendaags publiek toegankelijk worden ge maakt". Koolschijn (45) vertaalde onder meer Alkestis en Medea van Euripedes en Symposium en Poli- teia van Plato. Grafiek en pastels in Ars Aemula Naturae LEIDEN - Vos, ooievaar, nog een vos, nog een ooievaar. Gevieren vormen zij een reeks houtsnedes van Saskia Masselink. Het zijn langgerekte, sterk vereenvoudig de en hoekige gestalten. Op de derde prent verricht de vos een ei genaardige handeling: hij pro beert zijn snuit in een fles te wrin gen. En daarmee voert de kunste nares Saskia Masselink de toe schouwer naar een fabelwereld. Het Leids Teken- en Schilderge nootschap Ars Aemula Naturae exposeert tot 26 november het werk van twee Leidse kunstena ressen. Saskia Masselink is verte genwoordigd met houtsnedes, et sen en zeefdrukken van dieren, meestal vogels. 'Dondervogels' noemt Masselink ze. Voor mij zijn het eerder ongevaarlijke gekken. Zwarte vogels die driftig klapwie kend tegenover elkaar komen te staan. Of bovenop elkaar, want Saskia Masselink bouwt vrolijke totempalen van langpotige, kort- potige, breed- en smalsnavelige, ernstige, angstige en woedende vogels. De vogels zijn getekenD met snel le, krasserige lijnen en dat geeft ze een levendig en vluchtig karak ter. Ook Maijolein Groustra zoekt de natuur op. In haar pastels gaat zij onder meer uit van de kracht van natuurelementen en landschap pelijke structuren. 'Onder water' is een troebel werkstuk met wate rige vormen en kleuren. 'Herfstwindje' daarentegen is krachtig opgezet in warme helde re kleuren, die kolkende bewe gingen over het papier maken. In 'Bos' overheerst bruin en geel en een struktuur van takken. Hoewel het werk van Groustra sterk geabstraheerd is, zijn met name de kleuren en structuren duidelijk ontleend aan de natuur om ons heen. Maar in de pastels Tegenstelling I en II' en 'Verbon denheid' zijn ook mensen te her kennen. Vooral wanneer je eerst de voorstudies in Oost-Indische inkt bekijkt. De voorstudies be staan alleen uit hoofdlijnen en zijn bovendien kleur- en toon loos. De nerveuze en gegroepeer de lijntjes blijken dan opeens menselijke figuren te zijn: men sen, in elkaar gedoken en geïso leerd in de ruimte geplaatst, of juist heel open, een bruisende en dansante houding aannemend. Dit is de tegenstelling waar de ti tel op duidt. In 'Verbondenheid' hebben figuurtjes van het geïso leerde type letterlijk wortel ge schoten, met een lange spiraal zijn ze verankerd in de aarde en indirekt verbonden met elkaar. Een aardige en natuurlijke expo sitie. LISETTE OOMEN Kunsthandelaar De Vrieze over schilderijen Aus der Fünten: AMSTERDAM (ANP) - De Boy Edgar-prijs is dit jaar toegekend aan de jazz-zangeres Greetje Bijma (34). De Stichting Jazz en Geïmproviseerde Muziek in Nederland heeft dit gisteren bekendgemaakt. Greetje Bijma krijgt de prijs wegens haar verdiensten voor de jazz en ge ïmproviseerde muziek. De jury noemt haar "een acrobatisch stemkunste- nares die van haar stem een meeslepend instrument heeft gemaakt. Met haar innemende excentriciteit is Greetje Bijma een markante verschijning op de podia. Ze kan een breed publiek boeien, waaronder ook jonge en nieuwe publieksgroepen", aldus de jury. Greetje Bijma is de eerste vrouw die deze onderscheiding krijgt. De prijs bestaat uit een plastiek van Jan Wolkers en een bedrag van 15.000 gulden. Greetje Bijma krijgt de prijs op 21 december in het BIM-huis in Amster dam. DEN HAAG (GPD) - "Ik ben geen lijkenpikker, ik handel in kunst werken van de overleden oorlogs misdadiger Aus der Fünten. Daar is niets mis mee. Deze zaak wordt ver schrikkelijk opgeklopt", tiert C. de Vrieze, eigenaar van galerie De Pas sage in het Brabantse Rijen. "Ik laat gewoon een andere kant van de oor logsmisdadiger zien", vervolgt de kunsthandelaar, waarna hij woe dend de telefoonverbinding ver breekt. De Vrieze kwam het afgelopen weekeinde in het nieuws nadat be kend werd dat hij schilderijen van oorlogsmisdadiger Ferdinand aus der Fünten aan een museum in Ber lijn probeerde te slijten. De schilde rijen zou Aus der Fünten tijdens zijn gevangenschap in de koepelge vangenis in Breda hebben gemaakt. Via een bewaarder zouden de kunstwerken in handen zijn geko men van De Vrieze die ze nu in Duitsland probeert te verkopen. Gek genoeg weet aalmoezenier Verheden die Aus der Fünten tij dens zijn gevangenschap intensief begeleidde, er niets van dat de oor logsmisdadiger schilderde. Verheij- en: "Ik heb hem in die 27 jaar gevan genschap regelmatig opgezocht. Nog nooit heb ik hem een kwast zien vasthouden. In zijn kamer stond een schilderkist met volko men uitgedroogde verf. Kwasten waren spoorloos. Wel hingen er twee zelfgemaakte kunstwerkjes aan de muur in zijn cel. Maar die da teerden nog van voor zijn gevangen schap in Breda". Volgens Verhejjen is het dan ook onmogelijk dat tijdens de gevan genschap van Aus der Fünten er vanuit de Koepel in Breda een serie artistieke produkten met het signa tuur van de oorlogsmisdadiger naar Duitsland is getransporteerd, zoals De Vrieze beweert. "Afschuwelijk", verzucht de aal moezenier. "Ik kende die man door en door. Die wilde niet rijk worden van neo-nazi's. En zijn familie zeker niet. Als hij de bewaarder een kunstwerkje heeft gegeven, was dat bedoeld als een herinnering. Meer niet". Bij de directie van de Koepelge vangenis in Breda wordt met wre vel op de berichten gereageerd. Zolang de directeur de naam van de bewaarder niet weet, wil hij niet geloven dat een van zijn werkne mers de kunstwerken naar buiten heeft gebracht. Greetje Bijma. (foto GPD)

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 25