Voor de zoveelste keer
het vrede in Bayrut
is
Irak leeft dankzij import Kuwayt
REPORTAGE I
'Romantische liefde
voor Israël wordt u
niet langer gegund'
MAANDAG 5 NOVEMBER 1990
GEESTELIJK LEVEN
BAYRJT Het dak van het pom
peuze Firdaus Hotel was altijd al be
roemd om zijn vergezichten over
Bayrut. Noordelijk strekten zich de
blauwe wateren van de Middelland
se Zee uit, pal beneden lag het mon
daine Place des Martyrs. Rond het
langgerekte plein met zijn palmbo
men lagen de cafés en winkels waar
voor het halve Midden-Oosten naar
Bayrut kwam. Dit was het klop
pend hart van de stad.
Wie nu vanaf het dak van het Fir
daus Hotel in verwondering naar
beneden blikt, ziet slechts leegte.
De bedrijvigheid is sedert lang ver
dwenen. Place des Martyrs verbo
den gebied geworden. Over het
plein ligt een deken van onkruid die
slechts wordt onderbroken door
een linie van metershoog opgesta
pelde containers en autowrakken.
Links va
den zich
majestueuze gebouwen de 'chi
lijke' mitrailleursnesten, rechts er- naar gezag herstellen. Geagea (chef
van heeft zich tegenwoordig het Li- van de christelijke falangistische
banese leger ingegraven. militie) heeft de afgelopen dagen
Staande op het dak laat Rima Ca- onderhandeld met Nabih Berri van
rabay, de blonde haren in een staart Amal (shi'itische militie). Dat was
gebonden en gehuld in een strak- voor het eerst in 15 jaar. Daarvoor
sluitend militair uniform, haar ogen plachten we alleen op elkaar te
over het meest verwoeste deel van schieten", stelt ze.
de stad glijden: "De burgeroorlog is Rima Carabay is woordvoerder
voorbij. Wij trekken ons hier binnen van de falangisten, maar vertegen-
de demarcatielijn bevin- enkele weken terug en de andere woordigt met haar optimisme ei-
niinoc van pon? milities hebben hetzelfde toege- genlijk alle milities. De islamitische
zegd. De centrale regering kan dan Hezbollah is in navolging van Gea-
gea's militie bereid zijn "wapen-
voorraden van Bayrut te verplaat
sen naar de haarden van verzet te
gen Israël in het zuiden van het
land" en ook de Amal-leiders huilen
mee met de vredeswolven in 't bos.
De bulldozers zijn begonnen met
het slechten van de demarcatielijn
en vooruitlopend op de blijvende
vrede is de waarde van het Libanese
pond bijna verdubbeld. In Libanon
is de oorlog voorbij en de oor
logscorrespondenten kunnen naar
huis. De vraag is alleen: voor hoe
lang?
Voorbij
De Libanese burgeroorlog
voorbij in 1976. toen het Syrische le- vanuit het oosten
3 ook
nen onder toeziend oog van de Is
raëlische soldaten tweeduizend
Palestijnen, maar daarna kwamen
de buitenlandse vredesduiven weer
haastig aangevlogen, dit maal met
de Britten in hun kielzog. Ze namen
de plaats in van het Israëlische le
ger, dat nu de aftocht blies. Alweer
was de oorlog voorbij.
In 1987 braken grootscheepse ge
vechten uit tussen druzen en shi'ie-
ten. De Amerikaanse, Franse, Brit
se en Italiaanse vredesapostelen
waren al lang weer het land uitge-
bombardeerd, maar de Syriërs
keerden onverwijld terug naar de
hoofdstad om de militie-oorlog te
beslechten. Opnieuw: licht aan het
einde der tunnel.
Libanon is niet veel groter dan
een paar Nederlandse provinciën,
en heeft aan alles gebrek behalve
aan soldaten. Het land beschikt
over een indrukwekkend aantal pri-
vé-legers en had tot voor kort ook
twee reguliere legers, het ene bewa
pend door Irak, het andere door Sy
rië. De afgelopen jaren landden mi
litairen uit vier westerse mogendhe
den op Libanons maagdelijke zand
stranden, terwijl Israël vanuit het
zuiden het land binnentrok en Syrië
Rima Carabay:milities
ger het land binnentrok
de te maken
Palestijnen e
verslaggevers lieten "de laatste
schoten van de oorlog" horen,
Zweedse toeristen kwamen naar
Bayrut en lieten zich in bussen
langs de ruines van het belegerde
Palestijnse kamp Tel al-Za'atar rij
den.
In 1982 was de oorlog opnieuw
voorbij. Dit keer waren het de Israë
liërs die een einde maakten aan het
geweld door de PLO uit Bayrut te
verdrijven. Ruim 11.000 Palestijnse
guerrilla-strijders stapten op de
boot naar Tunis, terwijl een Ameri-
kaans-Frans-Italiaanse vredes
macht vaderlijk toekeek.
Toen de vredesmacht was ver
dwenen, vermoordden de christe-
De westerse mogendheden heb-
de strijd tussen ben hun soldaten inmiddels terug
christenen. Radio- gtrokken en Israel beperkt zich tot
het routineus platgooien van elk
dorp waar verdwaalde Palestijn is
gesignaleerd. De Syriërs hebben
grofweg de stellingen ingenomen
die de andere mogendheden in de
haast van hun aftocht achterlieten.
De jongste vlaag van optimisme
over 's lands toekomst werd ingege
ven door de capitulatie van een van
beide reguliere legers, dat van de
christelijke generaal Aoun. Voor
het eerst sedert lang was er nog
maar een regeringsleger in Liba
non, die van Syrië en Israël even
niet meegeteld.
Of dat regeringsleger zijn gezag in
de stad kan vestigen, hangt af van
een aantal factoren. In het Saudi-
sche stadje Taif tekenden de oude
politieke leiders van Libanon vorig
jaar een blauwdruk van 's lands toe
komst. Volgens het verdrag moeten
de Syriërs en de privé-milities bin
nen twee jaar Bayrut (let wel: niet
het land) verlaten hebben, waarna
aan een nieuwe grondwet gewerkt
kan worden die recht doet aan de is
lamitische meerderheid.
Alle betrokkenen hebben het ver
drag van Taif intussen omhelsd,
hoewel bijvoorbeeld de sji'itische
Hezbollah niet begreep waarom
erin met geen woord werd gerept
over de "Israëlische bezetting van
Zuid-Libanon". Met de val van
Aoun, de enige tegenstander van
'Taif, is daarmee de vrede gete
kend.
Een paar details moet echter nog
worden geregeld. Een van de oorza
ken van de burgeroorlog was in
1975 dat de christenen, inmiddels
een minderheid geworden in hun
land, nog altijd de dienst uitmaak
ten. Zij mochten de president leve
ren en de opperbevelhebber van het
leger, die er vervolgens weer op toe
zag dat de meeste commandanten
in zijn god geloofden. Zijn de chris
tenen nu bereid hun politieke pri
maat af te staan?
Bloedbad
Voorts weet niemand helemaal ze
ker of de Syriërs eigenlijk wel wil
len opkrassen. Hun beleid is er de
afgelopen vijftien jaar op gericht ge
weest het land zo hopeloos verdeeld
te houden dan hun aanwezigheid
als vredesstichters onontbeerlijk
was. Voorlopig mocht een sterk in
opkomst zijnde militie zich in het
kielzog van de Syrische tanks in het
gebied van de verslagen Aoun nes
telen, de christelijke militie van Ho-
beika, de man die de Palestijnen
zich nog herinneren als comman
dant van het bloedbad in Sabra en
Chatilla. Is dr. Geagea en zijn 20.000
geüniformeerde manschappen be
reid zich uit de straten van Bayrut
terug te trekken als zijn aartsrivaal
Hobeika zich daar mag ingraven?
Als de avond daalt over Place des
Martyrs klinkt vanachter de hoog-
opgestapelde containers plotseling
het geluid van aanhoudend mitrail-
leurvuur. Het is vlakbij, en als in
een film laten de journalisten die zo
juist nog bovenop het Firdaus Hotel
stonden, zich vallen. "Oh, dat is
niks", zegt Rima Carabay. 'Alleen
training. Daarvoor kiezen we dit
soort plaatsen uit, waar toch niets
meer te vernielen is".
Training voor wat?
Stoplichten zijn uit de grond gerukt en naar Baghdad vervoerd
Van onze verslaggever
Maurice Wilbrink
BAGHDAD Op een brug
over de Tigris, de rivier die Bag
hdad in tweeën snijdt, poetst
een soldaat de loop van zijn
snelvuurkanon. De brug is een
belangrijke verbinding van de
stad met het noorden van het
land, zodat hij zwaar wordt be
waakt. Bij het grootste vlieg
veld van de Iraakse hoofdstad
zijn enkele heuveltjes gebouwd
met luchtafweergeschut.
Aan de rand van de stad staan ver
schillende kleine stellingen, vooral
bedoeld om een aanval uit de lucht
te weerstaan. In Baghdad is geschut
te zien op de daken van sommige
gebouwen, vaak zijn dit nog over
blijfselen uit de oorlog met Iran. Het
geheel van zichtbare militaire ver
sterkingen maakt niet de indruk
een aanval op de stad te kunnen af
slaan, terwijl men toch sterk reke
ning houdt met een luchtaanval op
de hoofdstad waar strategische
doelwitten zijn.
Bruiloften
De enige schoten die heel af en toe
zijn te horen, hebben waarschijnlijk
meer te maken met de soms slordi
ge manier waarop de Irakees om
gaat met zijn wapen. Duizenden
mensen bezitten een Kalashnikov,
een machinepistool van Russische
makelij, dat ze hebben overgehou
den van de oorlog tussen Iran en
Irak. Bij bruiloften loopt de vreug
de soms zo hoog op, dat er een ma
gazijn wordt leeg geschoten, zonder
dat men zich bekommert om het feit
dat ook voor kogels de wet van de
zwaartekracht opgaat.
President Saddam Hussein heeft
zijn commandanten de afgelopen
week tot de hoogste staat van pa
raatheid gemaand in verband met
de toegenomen kans op een gewa
pend treffen, maar in Baghdad is
niets van een grotere militaire acti
viteit te merken. Sterker nog, het
aantal soldaten bij kruispunten en
wegversperringen is een aantal da
gen geleden zelfs teruggebracht.
Blijkbaar proberen de autoritei
ten een atmosfeer van oorlog en cri
sis in de hoofdstad zoveel mogelijk
te vermijden. Er hangen geen anti-
Westerse posters en slogans in de
straten, en zelfs een expositie van
kindertekeningen is voortijdig afge
broken, omdat deze een verkeerd
effect had op journalisten: westerse
media berichtten over de indoctri
natie die uit de werkjes van de
schoolkinderen sprak, terwijl het
eigenlijk de bedoeling was geweest
van de Irakezen om de angst te to
nen voor een nieuwe oorlog.
Ook de benzine-distributie is
weer afgeschaft. De minister die op
het onzalige idee van de rantsoene
ring was gekomen, is ontslagen. Tot
opluchting trouwens van de hon
derdduizenden Irakezen die rond
rijden in een .Volkswagen Passat
het geschenk dat ze enkele jaren ge
leden van president Saddam Hus
sein kregen als goedmakertje voor
het verlies van een familielid tijdens
de achtjarige oorlog tegen Iran.
Een Franse legereenheid oefent in de woestijn in Saudi Arabië. Het e
het bezette Kuwayt systematisch is leeggehaald.
i bargo tegen Irak heeft nog nauwelijks weerslag op het leven in Irak omdat
(foto AP)
Het VN-embargo moet na drie
maanden een verwoestende uitwer
king hebben op de Iraakse econo
mie, maar de eerste klap is enigszins
opgevangen door alles van waarde
uit Kuwayt weg te halen. Nog altijd
worden op de sukh, de grote markt,
dozen uitgepakt waarop staat dat ze
uit Kuwayt afkomstig zijn. Veel
goederen worden 's nachts op een
zwarte markt verhandeld en ra
zendsnel door kooplui verspreid in
de stad. Het moment nadert echter
dat er uit het voormalige emir-staat
je niks meer te halen valt. Een Ne
derlandse diplomaat vergeleek Ku
wayt afgelopen week met een doos
tissues: "Je plukt en plukt, de ene
tissue na de andere, en op een dag
blijkt de doos ineens helemaal
leeg."
Ondertussen rijdt de politie in
Baghdad rond in splinternieuwe
Amerikaanse auto's uit Kuwayt. Er
is bouwmateriaal weggehaald uit
het binnengevallen staatje, stop
lichten zijn er uit de grond gerukt
en naar Irak vervoerd, en de vrijdag
se meubelmarkt in Baghdad is nog
nooit zo druk geweest als nu: drom
men mensen komen af op de 'im
port' uit Kuwayt.
Westerse diplomaten denken dat
grote delen van de Iraakse industrie
in ernstige problemen zijn geko
men. Bedrijven kunnen geen reser
ve-onderdelen en grondstoffen
meer invoeren, bovendien missen
ze de inkomsten uit de export.
Het is moeilijk te zeggen hoeveel
bedrijven reeds zijn gesloten als ge
volg van het embargo, de Iraakse
overheid doet hierover geen mede
delingen. Wel geven verscheidende
taxi-chauffeurs toe dat ze de kost op
een andere manier moeten verdie
nen, omdat ze hun beroep als tech
nicus sinds twee, drie maanden niet
meer kunnen uitoefenen. De vraag
die hen bezig houdt is hoelang ze in
staat zijn een auto te blijven onder
houden. Voor een nieuwe autoband
moeten ze nu al meer dan zeshon
derd gulden neertellen. Wie nog be
paalde motoronderdelen op de kop
kan tikken, heeft geluk.
De uitbundige zwarte handel en
het inmiddels enorme verschil tus
sen de officiëje en de zwarte koers
van de Iraakse dinar zijn ook teke
nen dat de economie harde klappen
krijgt. Bij de banken wordt voor
honderd dollar 31 dinar uitbetaald.
Op straat gaf men twee maanden ge
leden voor honderd dollar driehon
derd dinar, inmiddels ligt dit al tus
sen de vierhonderd en vijfhonderd
dinar. Voor een plateau blikjes Hei-
neken betaalden de Nederlandse
gijzelaars zes tot acht weken gele
den ongeveer dertig dinar, nu
schommelt de prijs rond de 80.
Gijzelaars
De buitenlandse gijzelaars houden
er intussen rekening mee dat ze nog
vele maanden in Baghdad moeten
doorbrengen. Saddam Hussein, die
zich 'de Ridder van het Arabisme'
en 'het Licht van onze Dagen' laat
noemen, laat hen weinig hoop dat ze
voor de kerst thuis zullen zijn. De
Iraakse president heeft eind vorige
week het genereuze aanbod gedaan
dat familieleden hun gegijzelde ver
wanten met kerstmis en oud en
nieuw kunnen bezoeken. Daarmee
maakte hij voor iedereen duidelijk
dat de buitenlanders nog lange tijd
als wisselgeld in het conflict zullen
dienen.
In de eerste weken van hun ge
dwongen verblijf in Baghdad werd
nog geregeld feest gevierd, zoals
door de Westerse medewerkers van
het Ibn Al-Bitar ziekenhuis, die bij
elkaar in een aantal flatgebouwen
wonen. Maar naarmate de weken
verstrijken en de situatie steeds uit-
zichtlozer wordt, kunnen minder
mensen het opbrengen een feest te
organiseren.
Afgelopen woensdag echter wer
den pompoenen uitgesneden en ap
peltjes in deuropeningen gehangen
om Allerheiligen te vieren. Tiental
len Ieren, Finnen, Duitsers, Neder
landers, Canadezen kwamen ver
kleed op het feest, hun maskers en
uitdossingen hadden ze op de sukh
bemachtigd.
Er wordt fors gedronken, vertelt
een Ier, "het is een manier om even
aan de werkelijkheid te ontsnap
pen". De gijzelaars hebben veel
meer geld te besteden dan de ge
middelde Irakees en een Nederlan
der vraagt zich hardop af wat een
Arabier van zo'n feest zou denken,
als hij het excessieve alcoholge
bruik zou zien. "Als je weet wat hier
in Baghdad allemaal gebeurt, dan is
dit decadent. Maar ik ben blij dat
het nog kan".
De Nederlander kan zich nauwe
lijks verstaanbaar maken boven de
muziek van een gelegenheidsband:
werknemers van het Ibn Al-Bitar
ziekenhuis - drie Ieren, een Itali
aan en een Brit spelen rock 'n roll
in groene operatiekleding. Ze noe
men zich de Residents Blues Band
en hun apparatuur hebben ze er
gens in de stad gehuurd. Onder de
sterrenhemel van Baghdad laten ze
het Rolling Stones-nummer Hon-
key Tonk Woman door de aangren
zende straten knallen.
MOSKOU Patriarch Aleksej II van de Russisch-Orthodoxe Kerk
heeft gisteren de eerste steen' van de befaamde Kazan Kathedraal ge
zegend. tijdens een mis op het Rode Plein. De mis trok vele duizenden be
langstellenden, onder wie Boris Jeltsin en de burgemeester van Moskou,
Gayrill Popov. De kathedraal, gebouwd in de zeventiende eeuw, werd
zestig iaar geleden op gezag van Stalin verwoest. Algemeen wordt deze
daad nu veroordeeld als een nationale schande. (foto ap>
Conferentie in Alphen aan den Rijn:
ALPHEN AAN DEN RIJN -
De wereld zal christenen niet
langer toestaan een romanti
sche liefde voor Israël te
koesteren. De mensen zeggen
tegen u: geef ons één goede
reden waarom u nu nog ach
ter Israël staat? Het komt er
daarom op aan dat u daar voor
u zelf een duidelijk antwoord
op geeft.
Dit betoogde de publicist George
Ekeroth van het Jeruzalem Bijbel
Centrum, zaterdag tijdens een
conferentie in Alphen aan den
Rijn. Het centrum, waarvan de
bekende Messiasbelijdende jood
Shlomo Hizak directeur is, orga
niseert in en buiten Israël cursus
sen om "vooroordelen bij christe
nen weg te nemen" over de plaats
die het joodse volk toekomt.
Christenen moeten zich vol
gens Ekeroth realiseren dat in de
relatie tussen joden en christenen
voor hen "het tijdperk van de on
schuld" voorbij is. Jarenlang was
het 'in' om sympathie te
koesteren voor Israël, de under
dog van het Midden-Oosten.
"Sinds 1982 is de situatie danig
veranderd; Israël is nu de agres
sor en onderdrukker".
Ekeroth: "Natuurlijk hebben
velen een grote liefde in hun hart
voor Israël, maar als je doorvraagt
naar een theologische visie, blijkt
voor land en volk geen plaats te
bestaan". En: "Als u graaft, het
maakt niet uit in welke kerk, dan
ontdekt u de leer dat het volk Is
raël door God is verworpen om de
miskenning van Jezus".
Erg gerust was Ekeroth niet op
wat er van de 'romantische liefde'
van veel christenen zal overblij
ven. De geschiedenis leert, zo
voerde hij aan, dat deze liefde om
kan slaan in de ergste vormen van
anti-semitisme. Hij gaf de belang
stellende christenen drie vragen
mee die volgens hem essentieel
zijn in het bepalen van een juiste
houding:
1. Kan een jood vandaag vrede
vinden met God, los van de ver
zoeningsleer van de christelijke
kerk; 2. Als het echt waar zou zijn
dat een jood vrede kan vinden
met God, waarom is Jezus dan ge
komen en aan het kruis gestor
ven; 3. Hoe kan ik het feit aan
vaarden dat Israël Gods volk is,
wanneer er zoveel verkeerde din
gen gebeuren en er zo weinig inte
resse is voor Gods Woord?
Ekeroth herinnerde eraan dat
God een eeuwig verbond met
Abraham heeft gesloten. Ook is
voorzegd dat God grote dingen
zal doen met Israël ten aanschou
wen van alle volkeren. "Wanneer
we zien welke gebeurtenissen in
het Midden-Oosten de afgelopen
twaalf maanden hebben plaatsge
vonden, geloof ik niet dat we nog
eens twaalf maanden kunnen
wachten met het beantwoorden
van deze vragen", aldus Ekeroth.
Shlomo Hizak, zelf een Israëli
sche jood, vertelde dat de progno
se is dat dit jaar in totaal 185.000
Russische joden naar Israël zul
len emigreren. "Er worden van
daag grote dromen vervuld",
meende hij. "Voor jood en chris
ten is het een bevestiging dat God
eeuwig is en zijn beloften dezelf
de zijn". Jood en christen hebben
volgens hem de grote verant
woordelijkheid deze immigratie
te steunen.
Ook Hizak waarschuwde voor
een verkeerde liefde voor Israël.
"Houden wij van de joden omdat
wij hopen dat zij net zo worden
als wij?" Het joodse volk is vol
gens de bijbel echter een apart ge
zet volk, aldus Hizak. "Als ik zeg
dat een jood een jood moet zijn,
dan weet ik dat u dat niet leuk
vindt. Er staat toch in de bijbel
dat er geen verschil is tussen jood
en Griek (symbolische benaming
voor alle niet-joodse volken,
red.)? Maar we vragen van een ne
ger toch ook niet dat hij een blan
ke moet worden? Waarom moe
ten wij dan heidenen worden?"
Bedevaart besluit
Stein-symposium
ECHT (ANP) De deelnemers
aan het internationaal symposi
um over dr. Edith Stein, dat in
Kerkrade werd gehouden, heb
ben gisteren een pelgrimstocht
ondernomen naar Echt. Zij be
zochten er het klooster van de
Karmelietessen, waar de van oor
sprong joodse zusters Edith en
Rosa Stein vier jaar lang als
kloosterlinge verbleven.
Edith Stein, die in 1987 zalig
werd verklaard, werd in 1942 ver
gast in het concentratiekamp
Auschwitz. Zij verliet in 1938 sa
men met haar zuster Rosa het
klooster in Keulen om als jodin
geen gevaar voor haar medezus
ters op te leveren en trad in bij de
Karmelietessen in Echt.
Aan het bezoek ging een eucha
ristieviering in diaconale kerk
van Echt vooraf, waarbij rector T.
Willemsen van het seminarie Rol-
duc voorging in concelebratie
met twintig priesters uit Neder
land, België, Canada, Spanje en
Duitsland. Bisschop Gijsen van
Roermond moest wegens ziekte
verstek laten gaan.
Leger des Heils. Het Leger des
Heils heeft aangekondigd zijn
vestiging in Hongarije na 41 jaar
te heropenen. Het tehuis werd in
1949 door de communisten geslo
ten. Het Leger heeft zijn activitei
ten ook weer hervat in de voorma
lige DDR en in Tsjechoslowakije.
Met de Sovjetunie is de organisa
tie nog in onderhandeling, terwijl
Roemenie het Leger de toegang
heeft geweigerd.
Vrouwelijke dominees. Het
aantal vrouwelijke predikanten
in de Gereformeerde Kerken is de
afgëlopen twee jaar met 34 pro
cent gestegen tot 115. Het aantal
deeltijd-predikanten steeg in die
zelfde periode met 28 procent tot
151, terwijl het totaal aantal
dienstdoende predikanten licht
daalde van 948 naar 943.
Rk apothekers. De paus heeft
rk apothekers indirect opgeroe
pen geen voorbehoedmiddelen te
verkopen. Medicamenten die "de
morele principes van de katholie
ken schenden" zouden niet ver
kocht moeten worden. De apo
thekers moeten "ethisch bewust
handelen", meent de paus.
Israëlavonden. In Katwijk
aan Zee (zaal 'Cleynduin', Stad-
houdersdreef 1) organiseert de
stichting Sjofar vanavond en
morgen twee Israëlavonden met
als thema 'Messias Jeshua komt
terug!'. Spreker is mevrouw H.
Stranders. Aanvang half acht.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk aangenomen te
Delfshaven tot geestelijk verzorger
van het Dijkzigtziekenhuis te Rotter
dam (part-time) W. de Leeuw Leider
dorp (verpleeghuis Leythenrode),
waar hij ook werkzaam blijft; naar
Maassluis W. Huisman Enschede; naar
Rotterdam-Z. J. H. Maat Ridderkerk.
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar Hoogvliet mw. drs. A. J. C. C.
van der Pers Akkrum.
Geref. Kerken vrijgemaakt: bedankt
voor De Bilt-Bilthoven E. Woudt Er-
melo.
Christelijke Geref. Kerken: beroe
pen te Opperdoes G. van de Groep Aal-
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Hoofddorp en Vlaardingen
G. J. van Aalst Benthuizen; voor Spij-
kenisse D. Rietdijk Moerkapelle.
