'Criticus is ekster die nest mooi maakt'
Hossen voor Nelson Mandela
Spetterende
reggea in LVC
iezeis'vond'peeters. fiij'noemde'een Peetmoeder kiest Ahoy uit voor laatste optreden
Casanova in zijn nadagen
Bouwprijs voor
Rem Koolhaas
en Carel Birnie
Turner laat afscheid niet uit hand lopen
Jazz Mecca: innig tevreden
Haagse lezing over opmars neerlandici:
MAANDAG 5 NOVEMBER 1990
KUNST
PAGINA 23
Mandela Tour met Fonquichote, The Vibe,
O '65 en Bad To The Bone. Gezien in het
LVC te Leiden op zondag 4 november.
Hoewel de bezoeken aan'ons land
van Nelson Mendela en president
De Klerk misschien anders doen
vermoeden, is de situatie in Zuid-
Afrika nog verre van ideaal. Om
de vrijheidsstrijd een hart onder
de riem te steken, organiseert de
Socialistische Partij deze maand
een poptournee waarvan de op
brengst ten goede komt aan het
ANC. Dankzij de belangeloze me
dewerking van alle betrokkenen
en een grote publieke opkomst
bij de concerten kunnen Mandela
en de zijnen rekenen op een aar
dig douceurtje.
Zondagavond bezocht de Man
dela Tour het LVC, met een op pa
pier aardig programma. Met eni
ge goede wil was er zelfs nog wat
strijdcultuur in te herkennen. Na
een stichtelijk openingswoord
van de organisatoren had de
funkgroep Fonquichote uit Gro
ningen de moeilijke taak het al
vroeg volgestroomde LVC om te
toveren in een danspaleis. Hoe
wel de groep een degelijke set
neerzette en driftig strooide met
bekende deunen van Prince en
Sly The Family Stone beperkte
het publiek zich tot voorzichtig
meehuppen en een beleefdheids-
applausje.
Met de Leidse reggaegroep The
Vibe kwam het swingfeest goed
op gang. Dit negental heeft de af
gelopen driejaar binnen de stads
wallen een behoorlijke populari
teit opgebouwd met aanstekelij
ke dansmuziek, die het melodieu
ze van Bob Marley the Wailers
en het sonore van UB 40 in zich
verenigt. Een aantal sterke eigen
songs en een enkele tekstuele vin
gerwijzing naar apartheid waren
voldoende om luide bijval te oog
sten.
Vervolgens was de beurt aan de
groep Q '65, in de jaren zestig de
verpersoonlijking van protest en
rebellie. Anno 1990 is van de oor
spronkelijke bezetting alleen nog
zanger Wim Bieler over. Met vier
jonge begeleiders brengt hij ui
terst conventionele, keiharde
rock, aangevuld met covers van
rockklassiekers als Born To Be
Wild en Spoonfull. Zijn eigen hits
van vroeger als You're The Victor
en The Life I Live wenst Bieler
niet meer te zingen. Naarmate de
set vorderde en duidelijk werd
dat de Q van nu weinig van doen
heeft met de Kjoe van toen, hiel
den veel bezoekers het voor ge-
Ver na middernacht maakten
de Hagenaars plaats voor Bad To
the Bone, vuige gitaarrockers met
een heel wat energieker en eigen
tijdser versie van rebellie. Dat
hiervoor tegenwoordig een klei
nere markt bestaat dan in de jaren
zestig heeft het uit Gouda afkom
stige viertal aan den lijve moeten
ondervinden. Ondanks een con
tract bij een grote platenmaat
schappij en een geduchte live-re
putatie lukte het de groepsleden
niet van het muziek maken hun
beroep te maken, reden om er
binnenkort mee op te houden.
Met een spetterend optreden nam
de groep afscheid van de Leidse
fans. Waarmee een avondje hos
sen voor Mandela toch ook een
beetje een saluut aan Bad To The
Bone werd.
JAN VAN DER PLAS
Inner Circle - bezetting: Carlton
Coffey - zang, Touter Harvey -
toetsen, Roger Lewis - slaggitaar,
Ian Lewis - bas, Lancelot Hall -
drums, Ian Anderson - sologitaar.
Gezien: 3 november: L.V.C. Lei
den.
Al in 1974 debuteerde de reggae
groep Inner Circle met de l.p.
"Rock the boat". Grote successen
behaalde de groep eind jaren ze
ventig met de singles "Music Ma
chine" en "Mary, Mary", beide ge
trokken van de l.p. "Everything is
the great". Begin jaren tachtig
slaat het noodlot toe. Zanger Ja
cob Miller vindt onder merkwaar
dige omstandigheden de dood en
dit leidt tot een lange muzikale
stilte rond de groep. Eind jaren
tachtig pakken de broertjes Le
wis de draad weer op. In de per
soon Carlton Coffey vinden ze
niet alleen een nieuwe zanger,
maar ook een belangrijke mede-
componist. Er stond zaterdag in
het L.V.C. een zeer hechte, goed
op elkaar ingespeelde formatie.
Ian Lewis op bas en Lancelot Hall
op drums tekenden voor de
scherpe basisbeat van de reggae.
Daarbij viel "Sir" Lancelot op
door zijn roek-georiënteerde
drummen en Lewis door zijn stu
wend gebruik van basritmes. Dat
Inner Circle wel houdt van grens
overschrijdingen bleek bij "Stay
with me" afkomstig van de
c.dAp. "One way". Halverwege is
er ruimte voor enkele regels uit
de soulklassieker "My girl". Zan
ger Carlton Coffey is soms wat
prekerig - het love God, no more
war, give love and peace wordt
ons zowat door de strot geduwd -
maar heeft daarentegen ook, bui
ten de nodige uitstraling, een
mooie, volle en soepele stem. Dat
bewijst hij in het krachtig gezon
gen "The last crusade". Sologita
rist Ian anderson speelt in het
lang uitgesponnen "Ain't no stop
ping us" een regelrechte rockso-
lo. Jammer dat het nummer wat
ontsierd wordt door het traditio
nele voorstellen van de band aan
gevuld met wat overbodige soli.
Alsof we nog in de jaren zeventig
leven. Als toegift wordt de reg-
gae-klassieker "Let's get toge
ther" gespeeld, waarbij de leden
van de groep de handen boven
het hoofd houden. Toetsenist
Touter Harvey, ook al zo opval
lend door zijn gedoseerd key-
boardspel, is de enige begeleider.
Het swingende publiek in het
L.V.C. krijgt eindelijk de kans om
op adem te komen.
HANS KEIJZERS
pen. Ook hoeft een dergelijke studie
een later schrijverschap niet in de
weg te staan. Tegelijk benadrukte
DEN HAAG/LEIDEN Van Deel dat de voorwaarden om
"Kritiek is wetenschap, die schrijver en criticus te worden ook
door een persoon is heenge- IZ
gaan riet IS een Uitspraak de bioloog't Hart zelf een voorbeeld
Van neerlandicus en literair van; hij had door heel veel te lezen
criticus Tom van Deel, die z'in positie als schrijver en criticus
vrijdag deel uit maakte van onzin vond Van Deel de
een door de Jan Campert- opvatting van 't Hart dat studenten
Stichting georganiseerd aan de universiteit een eisenpakket
symposium over de vraag: zouden krijgen voorgeschoteld,
'Hphhpn NpprlanHipi Hp lifp waaraan literatuur zou moeten vol-
ne d oen in eerianoici de nte- doen Voigens 't Hart zouden de stu-
ratuur overmeesterd. Van denten met die aangeleerde eisen
Deel trachtte met zijn be- later de literatuur instappen en die
toog opvattingen te nuance- verstikken. De praktijk is anders,
ren van Maarten 't Hart dip oordeelde Van Deel- Eisen behoren
ren van maarten t nart, ene juist tot het terrein van de criticus
de dlSCUSSie de laatste jaren "Toen ik studenten eens kritieken
aangezwengeld heeft, liet schrijven, bleek het vinden van
Schrijver 't Hart, van huis uit ei6en eisen juist het moeilijkst voor
bioloog beweertalenigetijd
in kranten, tijdschriften en ger, persoonlijker, specifieker zijn".
ook in zijn jongste essaybun- Zo'n oordeel kan pas ontstaan lang
del Een dasspeld uit Toela, nadat de literatuur en haar benade-
riat npprlandipi Hp litpratiinr nngswijzen worden overgedragen,
aat neerlandici de literatuur Dat laatste doet de universiteit »De
en de literaire kritiek langza- universiteit leert je ook niet schrij-
merhand geheel in handen ven, dat hangt van talent en per-
krijgen. soonlijkheid af'.
Dat studenten Nederlands allemaal
Van Deel was de enige, die bevredi- schrijver wilden of moesten wor
gend op de vraagstelling in ging. De den, was volgens Van Deel evenmin
drie andere sprekers, de Leidse waar. "Van een bioloog verlang je
hoogleraar J. Oversteegen, Vrij Ne- 0ok niet, dat hij planten of dieren
derland-criticus Carel Peeters en gaat maken". De letterenstudie be
schrijfster Maija Brouwers, bespra- ïnvloedde met haar overdrachts
ken voor een goed bezochte zaal in functie evenwel het literair klimaat
de Haagse Koninklijke Bibliotheek eerder in positieve dan in negatieve
zaken die maar zijdelings met het zin. "De praktijk wijst uit dat een
oorspronkelijke uitgangspunt te studie Nederlands niet één type
maken hadden. schrijver of criticus oplevert, in te-
De universitair docent neerlan- genstelling tot wat de provocerende
distiek Van Deel vond dat de studie 't Hart beweert".
Nederlands voorwaarden voor het Carel Peeters greep het symposi-
schrijven van kritieken kan schep- um aan om af te rekenen met NRC
Handelsblad-criticus Reinjan Mul
der. Deze jurist had volgens Peeters
onlangs wel van een bijzonder be
perkte blik blijk gegeven bij zijn
'banale' bespreking van Jeroen
Brouwers' jongste roman. En daar
uit bleek maar weer eens dat de in
formatieve taak van een criticus ge
dijt bij feitenkennis van de litera
tuur, waar het Mulder volgens Peet
ers kennelijk aan ontbrak. Een criti- A.1«
Nederlands Danstheater, krijgen de universitaire letterenstudie op zich-
Lustrumprijs van het Nederlands zelf niet zaligmakend. "Aan de uni-
Verbond van Ondernemingen in de versiteiten ontstaan ideeën over li-
Bouwnijverheid (NVOB). De prijs teratuur en die willen zelf de litera-
bestaat uit een bedrag van 50.000 tuur in. Een criticus mag echter BnTTFRri4M ,rprn
gulden en een trofee ontworpen nooit vergeten dat lezen ook een es- ROTTERDAM (GPD) - Sinds
d°Kooïha™ enS Birnie kriigen de tpn'^henrfeln^'ift'te ^bstract'vimr unieke troon vacant. De Queen Of wending genomen. Tijdens de dolle vangst van een enorme laomg euei
prijs samen vanwege hun voor- den In d e zin is er inNederllnd Rock'n Roll, Tina Turner dus, heeft uitvoering van'Proud Mary'raakte metaal (voor haar jongste album
P nenwerkfne" bii het tot '»H»nL Jniek TV eoede li- afstand gedaan; een uiteraard bom- ze met haar hoge hakken verstrikt 'ForeignAffair') tijdens de korte re-
vol Ahoy was er op uitzinnige wijze
deelgenoot van. 'Be Tender With
haar laatste, emotio-
De knecht verzon zijn grillige meester tegen wil en dank.
(foto Qufcto Saey»)
DEN HAAG (ANP) - Rem Koolhaas
en Carel Birnie, respectievelijk ar
chitect en zakelijk directeur
'Let's stay to
gether'. (foto
LEIDEN - Het is een naam die al
ruim tweehonderd jaar tot de ver
beelding spreekt: Casanova. Vrou
wenveroveraar bij uitstek, maar
daarnaast zijn nog tal van andere
kwalificaties op hem van toepas
sing. Hij was achtereenvolgens leer
ling-priester, huursoldaat, violist, fi
nancieel adviseur, politiek gezant,
beursspeculant, en zo zijn er nog
wel twintig functies te noemen. Hoe
kan zo'n door mythevorming omge
ven persoon door een acteur geloof
waardig op toneel worden ge
bracht?
In de voorstelling van het Vlaam
se gezelschap 'De Tijd' speelt Lucas
Vandervost een Casanova die opge
jaagd door een koortsige gedreven
heid zijn laatste jaren slijt op de zol
der van*het kasteel van zijn baas, de
graaf van Waldstein. Het betekent
anderhalf uur spanning dankzij het
rijk geschakeerde spel van Lucas
Vandervorst.
De voorstelling doet door de in
tensiteit van het acteren een na
drukkelijk beroep op de toeschou
wer om zich in de denk- en gevoels
wereld van Casanova te verplaat
sen. Dat wordt je overigens niet ge
makkelijk gemaakt, want dat zou
bij een dergelijke ongrijpbare per
soonlijkheid slechts tot platitudes
leiden. Deze produktie behoudt iets
geheimzinnigs.
Het is Casanova in zijn nadagen
die we te zien krijgen. Hij struikelt
en sleept zich voort over de moeilijk
begaanbare speelvloer. Hij behan
delt de wonden die het gevolg zijn
van zijn syfilis en probeert boven
een emmer met duistere drankjes
zijn spontane neusbloedingen /te
stelpen. Lucas Vandervorst schuwt
daarbij het theatrale gebaar zeker
niet. Ook zijn uitmonstering met be
poederde pruiken en bonte drape
rieën vol vergane glorie versterken
dat effect. Met één been staat Casa
nova al lang in het graf, en daarom
ook ziet hij het door zijn trouwe
knecht Frantisek meegebrachte
meisje in coma als een door de blik
sem gezonden godsgeschenkt.
Begin en eind van het stuk wor
den door het dode hondje van Casa
nova bepaald. Het is Frantisek die
het dier heeft gedood vanwege de ir
ritatie over al dat geblaf. Pas aan het
eind van de voorstelling - na zijn
door knecht Frantisek geleide hu
welijksceremonie met het mysteri
euze meisje - ontwaart Casanova het
dode beest. Bob De Moor speelt
deze Frantisek als een knecht die
zijn grillige meester tegen wil en
dank verzorgt en uiteindelijk ver
laat.
De tekst van de voorstelling is
voor een deel ontleend aan de dag
boeken van Casanova zelf. Ook al
zijn die teksten op zichzelf vaak on
begrijpelijk en ook al zijn de afzon
derlijke handelingen in dit stuk dui
delijk, de voorstelling blijft als ge
heel toch iets onwezenlijks houden.
Daarvan ging een suggestieve
kracht uit, hetgeen door het publiek
in een uitverkocht LAK met veel
applaus werd beloond.
WIJNAND ZEILSTRA.
lading edel
beeldige samenwerking" bij het tot geen reden tot paniek. De goede li-
stand brengen van het Danstheater teraire kritiek is de laatste jaren
het Spui in Den Haag. De Lus- juist veel breder, cultureier gewor-
riDriis is SDeciaal bedoeld voor Hon rip tpWt hppft ppfi knntpkst pp- me üa°y
trumprijs is speciaal bedoeld
fraaie staaltjes van samenwerking
tussen mensen uit verschillende ar
tistieke disciplines: de eerste keer,
in 1985, ging de prijs naar de archi
tect Wim Quist en de beeldend kun
stenaar Carel Visser, voor hun
menwerking bij de bouw van
Museon in Den Haag.
den. De tekst heeft een kontekst ge
kregen. Ook buitenlandse invloed,
or, bio- dierbare volk
de plakkerige spuitbus-serpenti- ceptie die aan haar zwanezang
die een overmoedige belichter afging. Ten overstaan van een heel
peloton nationale prominenten (on-
filosofie, literatuurhistorie
grafie zijn een rol in de kritiek gaan gens
spelen. En in die zin is eruditie
tuurlijk een voordeel. Want
i- ticus is een ekster die zijn imv
t steeds mooier maakt en daartoe uitgeschopt,
overal vandaan dingen haalt".
bovenaf op de werkvloer had
nele hartekreet die ze voor haar gestrooid. Het sexy feestvarken van der wie Astrid Joosten, Rob de Nijs,
n petto had. Vervol- de historische avond zag zich ge- Jerney Kaagman, Margriet Eshuys,
op het podium met noodzaakt om de halve song op een Gerard Joling
been rond te huppen, ten einde haar verklaarde
zolen schoon te plukken. Tussen dit denheid dat na welgeteld 120 optre-
onvoorziene gestuntel door gaf ze dens (sinds april, voc
breed grijnzend de meest nabije miljoen bezoekers,
roadie meteen opdracht haar speel-
Even tevoren had het langver- hel^a Js^oón te v^n,
Ofwel: een spontaan geintje kon
best waarderen, maar zelfs i
150.000 in ons land) 'iedereen'
eigenlijk te moe was om nog echt te
gaan feesten. „We willen allemaal
deze het liefst zo snel mogelijk
allerlaatste ronde mocht de boel huis", aldus de thans 51-jarige'peet-
niet uit de hand lopen. moeder' aller rockzangeressen, te-
midden van haar negenkoppige be-
Aan haar terugtreden als concert- geleidingsgroep voor de diverse te-
zangeres maakte ze zelf tegenover levisiecamera's.
haar fans (ruim 10.500) niet al te veel
woorden vuil. Voordat ze Let s Qf ze jjaar troon nu ook echt niet
Stay Together inzette, refereerde ze meer zal opeisen? Daarover moeten
even aan de trouw van het Neder- de eerste weddenschappen reeds
landse publiek, dat zeven jaar gele- zjjn afgesloten, want menige ken
den als eerste dit toen bijna verge
ten succes van Al Green zo enthou- met een rentree over pakweg een
siast had opgepikt dat Ahoy -
meteen voor haar volliep. „Sinds
dien heeft Holland
plaats in mijn hart".
speciale (bij voorbeeld) zowel haar platen
maatschappij als de tourpromotors
die gisteravond in Ahoy' tot haar
eregasten behoorden. Eén frustre
rende miskleun in Hollywood, waar
ze (na 'Mad Max 3') haar geluk gaat
beproeven, is misschien al voldoen
de om haar weer te doen belanden
AMSTERDAM (ANP) - De Amster- waar ze thuishoort: op het podium,
damse architect Pieter Zaanen voor een mensenmassa die haar net
heeft een belangrijke Amerikaanse zo ophitst als zij haar gehoor.
Amerikaanse prijs
voor Pieter Zaanen
NOORDWIJKERHOUT Zangkoor 'De Harpe Davids' gaf zaterdagavond in het recreatiecentrum 'De Schelft'
een concert ter gelegenheid van het vijfenzeventigjarig bestaan. Ruim 1100 bezoekers luisterden naar liederen als
het 'Slavenkoor uit Nabucco' van Verdi en 'Wie lieblich sind deine Wohnungen' van Brahms. Ze werden geïnspi
reerd en met overgave gezongen door het koor, dat onder leiding stond van Jan Postma. Na afloop werden de uit
voerenden onthaald op een enthousiast applaus. Voorzitter Wesseling: "We gaan na deze vijfenzeventig jaar met
frisse moed verder". (toto Dick Hogewoniog)
architectuurprijs ontvangen.
Zaanen kreeg de „Award for excel
lence in planning en design" van
het tijdschrift Architectural Record
voor de renovatie van de historische
Beurs van Berlage aan het Damrak.
Dp renovatie heeft ruim drie jaar
in beslag genomen en is nu bijna af
gerond. Als eerste was de zoge
naamde Wang-zaal gereed, die veel
wordt gebruikt voor conferenties
en beurzen. In april van dit jaar
werd de Aga-zaal - een glazen zaal
gebouwd in een grotere ruimte - in
gebruik genomen, gevolgd door een
grand-café.
De Beurs van Berlage is de
„thuishaven" van het Nederlands
Philharmonisch Orkest. De Aga-
zaal wordt gebruikt door het Neder
lands Kamerorkest.
LOUIS DU MOULIN
MAASTRICHT (GPD) - Het North
Sea Jazz Festival haalde bij zijn eer
ste editie in 1976 iets meer dan 9000
bezoekers. Jazz Mecca, het satelliet
festival dat organisator Paul Acket
en zijn Associates in Maastricht af
gelopen weekend voor het eerst
hebben gecreëerd, trok zo'n 20.000
mensen.
Met dat bezoekersaantal heeft het
nieuwe internationale festival zyn
levensvatbaarheid ruimschoots be
wezen. Hoewel de organisatie nog
niet uit de kosten is, bestaan er al
volop toekomstplannen.
Voor 1991 staat een tweede editie
op stapel. Volgens Willy Steylen,
bestuurslid van de stichting Jazz
Mecca Maastricht moet het dan mo
gelijk zijn de sponsorbijdragen aan
zienlijk te vergroten en de lokale
overheden (gemeente Maastricht en
provincie Limburg) tot een grotere
financiële injectie te verleiden. Met
Jazz Mecca heeft Limburg eindelijk
een potentieel internationaal evene
ment binnen de provinciegrenzen.
Een evenement dat in de luxueuze
omgeving van het MECC-congres-
centrum kan pochen op een geheel
eigen, eigenlijk innig tevreden at
mosfeer. De formule van Jazz Mec
ca is te karakteriseren als zo halver
wege North Sea Jazz Festival en het
Festival van Montreux: jazz in al
zijn geledingen, met veel goede pu
bliekstrekkers en weinig experi
ment.
Op de afsluitende zondag bewij
zen de goede optredens van met na
me Pat Metheny en Miles Davis het
hoge niveau van het Limburgse
evenement. Metheny verschijnt
met de 64-jarige bop-veteraan Roy
Haynes en bassist Dave Holland in
zijn gevolg. De beperkingen van de
trio-vorm worden niet doorbroken
door een overmatig gebruik van de
gitaar-syntheziser, maar door een
stemmig toepassen van klankkleu
ren. In een prachtige adaptie van
Four Lawyers van Ornette Coleman
krijgt drummer Haynes de grote
zuidhal in dit Maastrichtse complex
doodstil door de akoestische ruimte
rond zijn drumstel (die ontstaan
door de microfoonversterking) opti
maal te benutten. Hij speelt van
fluisterzacht tot schreeuwend hard
en verwerkt op opvallende wijze
Afrikaanse polyritmiek in zijn spel.
Tussen de vele kleinere goden op
Jazz Mecca vallen twee Nederland
se groepen in positieve zin op. De
Emil van Egdom Band en Cooper-
test vormen zo ongeveer de natte
droom van de gemiddelde Neder
landse conservatoriumstudent:
goed-fusion materiaal, opgepept en
wel. Coopertest is zelfs een veel be
ter alternatief voor Candy Dulfer's
Funky Stuff, Het enige nadeel is de
formule van Coopertest waarbij elk
arrangement eindigt in zo'n zinde
rende climax dat je door de hoogte
punten wordt verdoofd.
Met Miles, Metheny, Chaka Khan,
Dizzy Gillespie en Ray Charles
heeft Jazz Mecca in ieder geval be
wezen aan de artiesten te kunnen
komen die uiteindelijk Nederlands
tweede festival kunnen opleveren.
BERKHOUT (ANP) - Burge
meester N. Groot van Wester-
Koggenland heeft besloten de
voor gistermiddag geplande
slachting van een koe ten behoe
ve van een kunstwerk niet te la
ten doorgaan. Het besluit is geno
men in goed overleg met de be
trokken kunstenaar, de slachterij
en de politie.
De Hoornse beeldhouwer Mar
tin Uit den Boogaard wilde in het
Hoornse kunstcentrum De Ach
terstraat de niet-eetbare delen
van een slachtrijpe koe vanaf 11
november een maand lang in tien
vitrines 'logisch' uitstallen. Door
Kunstzinnig doden
van koe verboden
protesten uit het bestuur van De
Achterstraat zag de kunstenaar af
van een openbare slachting in een
Hoorns pand of een Hoornse tuin.
Een slagerij in Berkhout werd be
reid gevonden het dier op de ge
bruikelijke wijze te villen.
Tegen het voornemen een dier
ten behoeve van een "belachelij
ke" expositie te slachten rezen
felle protesten van onder meer de
Stichting Lekker Dier en de Die
renbescherming. Om "de zaak
niet op de spits te drijven" en mo
gelijk geweld te voorkomen advi
seerde de plaatselijke politie de
slachting en de aansluitende ex
positie niet te laten doorgaan.
De kunstenaar heeft bij de
Stichting Lekker Dier geklaagd
over bedreigingen, die afkomstig
zouden zijn van de actiegroep.
Lekker Dier zegt "met passende
middelen" tegen de slachting te
hebben willen protesteren, maar
ontkent bedreigingen te hebben
geuit.
