De afluisteraar als 'stoorzender'
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1990
PAGINA 23
'Criminelen hebben geen tijd om arrestatieteams te volgen'
F.XTRA
J^^^g^BULAG^AJMJEl^EIDSCH/ALPHEN^AGBLAD
Ze bezitten lijsten met kentekens, alsmede de namen
en adressen van de geheime politie-observatieteams
en politie-arrestatieteams. In politiekringen worden ze
- en dat is dan nog vriendelijk uitgedrukt - gezien als
hinderlijke 'stoorzenders', de geluidsjagers met hun
scanners en decodeerapparatuur. Een min of meer
vaste groep van 12 afluisterfanaten in Amsterdam, de
Zaanstreek en Den Haag die de politie volgen met een
gedrevenheid die de maniak kenmerkt. Vrijwel geen
geheime missie van de politie blijft voor hen geheim.
"Het mag eigenlijk niet, wat wij doen. Maar dat wij nu
criminelen worden genoemd gaat ons te ver.
Criminelen hebben geen tijd om achter
arrestatieteams aan te rijden. Die hebben het druk
genoeg met de criminaliteit".
door Fred van Essen
Woedend waren ze, nadat ze in de
krant hadden gelezen hoe de Cen
trale Recherche Commissie over
hen dacht. Als criminelen werden
ze gekenschetst, als terroristen
zelfs. Een schande is het, vinden de
communicatiefreaks. Er is geen
sprake van, betogen de heren, dat
misdadigers wijs worden van hun
afluisterpraktijken. Alleen de me
dia wordt soms een tip in handen
gespeeld in ruil voor hooguit vijf
tientjes. Een fooi natuurlijk voor
een knaller van een primeur, maar
ach, hobby is nu eenmaal hobby.
"Als wij op het journaal zoin lad
der in het huis van bewaring zien
hangen, dan rollen we om van het
lachen. Dan hebben we Nederland
weer op z'n kop". Een collega-freak
van het COT had de uitbraak opge
vangen en vervolgens de NOS inge
seind, zegt Bennie. Nou ja, Bennie,
dat is dus niet zijn echte naam, want
die moet geheim blijven. Van een
beetje geheimzinnigheid, een beetje
spionage-sfeer, zijn ze toch al niet
vies in de scanner-scene, maar bo
vendien is er nog dat ene familielid
dat bij de politie werkt. En ja, dat fa
milielid mag niet in verlegenheid
worden gebracht door Bennies af
luisteractiviteiten. Bovendien hoe
ven de criminelen niet van hun be
staan af te weten. Zou maar overlast
geven.
Voorzichtig
Bennie vindt dat hij volkomen le
gaal bezig, is. Nou ja, wat heet le
gaal? Toegegeven, zo'n decoder
voor crypto-zendsystemen mag je
eigenlijk niet in huis hebben. Maar
om de groep communicatiefreaks
nou meteen crimineel gedrag te ver
wijten, hoe durven die lui van de
Centrale Recherche Commissie?
"Wij gaan juist heel voorzichtig om
met de gegevens die bij ons binnen
komen".
Ze noemen zich trots COT, ofte
wel leden van het Contra-Observa
tieteam. Vergelijk ze nooit met ge
wone scanner-jongens die een poli-
tiebandje afluisteren, daar wisselen
de heren niet-eens een woord mee.
Ver beneden hun waardigheid. "Wij
zijn professioneel bezig", zegt Ben
nie.
"Alles wat wij hebben is vrij ver
krijgbaar in de winkel", zegt hij en
legt een boek op tafel. Duizenden
bandfrequenties staan daarin. Ook
die van de brandweer, van de poli
tie, van het vliegverkeer, van
milieu-inspecties en van honderden
andere organisaties. "Vermeld wor
den ook de frequenties van de BVD,
alleen onder een valse noemer".
Ook het werkje De bespieders be
spied, waarin een anarchisten-actie
groep verslag doet van geheime
stukken die bij een overval op een
honk van de politie aan de Oude
Schipholweg waren buitgemaakt,
hoort bij de standaarduitrusting
van de zichzelf respecteren COT'er.
Thuis heeft Bennie voor een goeie
25, 30 mille aan ontvangstappara-
tuur, video, fotocamera's en deco
ders staan.
Al jaren loeren ze op de politie. En
vooral op de BVD, want daar zijn de
grootste klappers te verwachten.
Voor een "beetje burgerpot", het
eenvoudige recherchewerk zeg
maar, komen COT'ers hun nest niet
eens uit, dat is 'werk' voor de een
voudige scannerbezitter. Maar zo
dra het arrestatieteam (AT) in actie
komt, zijn de heren gaarne bereid
ivijf rondjes over de Ringweg Am
sterdam te draaien met de peilme-
ters op scherp. Prachtig toch, vin
den de COT'ers, om van een veilig
afstandje de jongens van het AT be
zig te zien als namaak-Sherlock
Holmsen. En het wordt natuurlijk
héél spannend als ze met getrokken
Hechler Koch-machinegeweren
op hun doel afgaan. Geen haar op
hun hoofd die eraan denkt weg te
Vluchtgedrag
Onbegrijpelijk, nee lachwekkend
hebben ze laatst het vluchtgedrag
gevonden van die ene persfoto
graaf. Wat een zacht ei was dat, zeg.
Krijgt die kerel een keer de kans om
met zijn neus en zijn camera boven
op een waanzinnig mooie arrestatie
te staan, durft-ie godbetert niet te
fotograferen in dat Turkse koffie
huis in Amsterdam-Oost.
Zou Bennie voor de pers werken,
hij deed het beter. Neem dat maar
van hem aan. "Het is je liefhebberij,
hè, tips doorgeven aan de media en
ook zelf foto's maken", zegt Bennie.
Trots laat hij een landelijke krant
zien, waarin een van zijn eerste suc
cessen is afgedrukt: een foto van
een cocaïne-arrestatie in Rotter
dam. Zijn vader had er een eind
voor moeten rijden vanaf de Zaan
streek, want zelf is Bennie niet in
het bezit van een rijbewijs. De rit le
verde toch maar mooi 80 gulden op.
Zijn vader zit dus ook in het com
plot. Soepel stuurt senior zijn witte
Nissan over de Amsterdamse Stad
houderskade. Losse magnetische
antenne op het dak, een 100-kana-
lenscanner op het dashboard, drie
draagbare scanners aan de stoelleu
ning en nog een 200-kanalenappa-
raat achterin de kofferbak. In de
auto gepiep en geruis, flikkerende
frequenties en uitslaande signalen
op de LCD-schermpjes. "We gaan
eerst even naar het Amstel om Hen-
nie te contacten", verduidelijkt
Bennies vader.
Hennie is "de leider" en "altijd
onderweg". Bennie en zijn vader
vinden Hennie een man om u tegen
te zeggen, 24 uur per dag houdt hij
immers zijn oor tegen de scanner.
Het is dan ook met veel respect dat
Bennie en pa over Hennie praten.
Tijdens de ontvoering van Gerrit
Jan Heijn werkte hij voortdurend
"voor de media" en aldus verdiende
Hennie al gauw 1200 gulden per
maand. "Plus vergoeding van de te
lefoonkosten".
Naijver
Enige naijver valt zowaar te beluis
teren, als Bennie en pa opmerken
dat Hennie niks anders om handen
heeft. Hennie kan zich full-time aan
zijn liefhebberij wijden, terwijl zij
ook nog eens naar school en "naar
de baas" moeten. Dan is het natuur
lijk wel moeilijk concurreren met
Hennie.
Die avond blijkt de leider weer
eens onderweg. Althans niet te se-
"Ergens is 't liefde voor het politievak, dat we afluisteren. Het mag dan wel niet, maar we zijn geen criminelen"
mafoneren en derhalve onvindbaar.
"Dan gaan we maar alleen naar het
Centraal Station, want wij hebben
het vermoeden dat daar wat aan de
hand is".
's Middags was een Volvo van het
Observatieteam van de gemeente
politie gesignaleerd achter het CS
En ja hoor, de auto staat er nog. En
blonde man in leren jas leunt nog al
tijd achterover in de bestuurders
stoel. Bennie grijpt zijn cassettere
corder: "Pappa Alpha, 93, X-ray Ju
liette, bordeaux-rode Volvo 740'
"Een nieuwe", hijgt Bennie opge
wonden. "Hij stond er vanmiddag
om half vijf al en zo lang staat nie
mand op de trein te wachten". Met
zo'n antenne links achter hoeft er
helemaal niet meer te worden ge
twijfeld. Hier is een geheime politie
missie aan de gang, dat kan niet
missen.
Aan de andere kant van CS signa
leren ze nog een OT'er. "Kijk pre
cies zo'n antenne, en hij zit precies
op dezelfde manier". Helaas, de
blauwe Volvo-bestel rijdt weg als ze
er een half uur later voor de vierde
keer langsrijden. Er zitten vier pas
sagiers in. Toch een gewone burger
die familie van de trein kwam ha
len; je kunt niet altijd scoren.
Dat laatste kan een type dat zich
voorstelt als Gerrit ("maar ik heet
anders") beamen. Ergens halverwe
ge de route is Gerrit met zijn VW
Een computerfreak die zichzelf respecteert heeft al gauw voor een
kleine dertig mille aan apparatuur in huis staan.
Golf achter de Nissan van Bennie
en pa gaan rijden. En ook hij is een
fanatieke communicatiefreak, al
heeft dat fanatisme z'n grenzen. Za
terdagnacht nog heeft Gerrit tot 's
nachts vijf uur aan de scanner gele
gen en toen gebeurde er eindelijk
wat, een arrestatie in West. Maar hij
kon het niet meer opbrengen om
daar nog naartoe te gaan.
Onderkomen
Ze rijden over de Piet Heinkade
naar Kattenburg. "Daar zitten ze",
wijst Bennies vader. In een vierkant
betonnen gebouw aan de overkant
van de gracht brandt licht: het 'ge
heime' onderkomen van het Obser
vatieteam van de gemeentepolitie
Amsterdam en het Interregionale
team. "Ze zijn er nog", grijnst het
gezelschap triomfantelijk turend
naar de verre tl-verlichte vensters.
Een auto, "de typische donkerkleu
rige, grote middenklasser zonder
bijzondere kenmerken" draait het
parkeerterrein af. "Zullen we er
achteraan gaan?" "Nee, denk je dat
zo'n jongen niet door heeft dat wij
hier staan te observeren. Die gaat er
als een speer vandoor, die haal je
niet meer in".
Gereden wordt vervolgens naar
het industriegebied Sloterdijk.
Bennies vader wijst op een geblin
deerde loods: het honk van het ar
restatieteam. "Over heel Nederland
heb je 15 honken van OT's, die ken
nen wij allemaal", zeggen de afluis
teraars. "Het is nu geblindeerd,
maar normaal kun je hier ook ge
woon naar binnen kijken en de
nummers noteren". Ook bij de tech
nische dienst van de politie aan het
Westerdok rijden ze geregeld langs
om nieuwe wagens in te schrijven.
Dat is nuttig om de arrestatieteams
te herkennen, is de uitleg van de he
ren afluisteraars.
Voor de verandering wordt maar
weer eens aangestuurd op het Cen
traal Station. Er blijkt daar weinig
loos. "Ik begrijp niet dat het zo stil
is", kreunt Bennie. "De dinsdag en
de woensdag zijn normaal gespro
ken topdagen. Misschien hebben ze
door dat wij op pad zijn".
Bennie heeft een flauw vermoe
den dat zijn telefoon afgetapt wordt.
Nogmaals geeft hij ruim baan aan
zijn verontwaardiging over "al dat
geschrijf in de kranten". "Dat ze
schreven dat wij bumperbeepers ge
bruiken is ook al zo'n onzin. Als we
weer eens niks vinden, zeggen we
wel eens: zouden we een beeper op
de bumper hebben? Geintje! Waar
schijnlijk hebben ze dat bij de poli
tie serieus genomen".
De enige geluiden die die avond via
de scanner doordringen tot de Nis
san zijn achtereenvolgens: de eerste
van Amsterdam, het mobilofoon
hoofdkanaal waarvoor ze sowieso
weinig belangstelling hebben, de
Peter en Alex-kanalen van de Rijks
politie, twee kanalen crypto, een
BVD-crypto en een kanaal Digital
Voice Protection. DVP is alleen een
ruis met aan het eind een piep. Niet
de moeite waard, daar zitten de he
ren duidelijk niet op te wachten.
Bennie schraapt zijn keel voor een
gewichtige mededeling: "Ik denk
dat die hele publiciteit over ons een
opzetje is om geld los te krijgen
voor DVP-apparatuur".
Bennie, pa en Gerrit slaken een
zucht van verlichting, het OT staat
nog steeds bij het Centraal Station.
Dat is nog eens mazzel hebben na
zo'n sof van een avond. Even goed
kijken, ja hoor, de man wordt net af
gelost. "Blauwe Saab turbo 900, X-
ray X-ray, 24, Sierra Pappa", roept
Bennie in de cassetterecorder. "Een
foute werkwijze", zegt Bennies va
der misprijzend, "Iemand die ob
serveert moet ook weten wanneer
hij zelf in de gaten wordt gehou
den".
Bennies vader heeft een boek ge
schreven over observatie. Even een
waarschuwing vooraf: taalvorsers
laat de pen nog even onaangeroerd,
even niet letten op taal, stijl en spel
ling. Voor ons ligt nog maar een ru
we versie. Het spellingprogramma,
benadrukt Bennie, moet er nog
overheen. Aan de huidige werktitel
moet het spellingprogramma ook
nog het een en ander sleutelen,
maar volgens Bennie en pa komt
dat allemaal best voor mekaar. On
derzoek en opsporing observatie-
technik, praktijk en teorien heet het
nu nog. Wie weet is er wel een uitge
ver te vinden die de wijsheden van
pa in gekuiste vorm op de markt wil
brengen.
Even over de schouder van pa
meelezen in het manuscript. Hij
heeft onder meer de volgende woor
den aan het papier toevertrouwd:
"De Nederlandse afdelingen van
specialistische taken als zijnde ob
servatie, observatieteam, arresta
tie, arrestatieteam, heeft de behoef
te, meer en meer tot een gebied te be
horen, wat in de achtertuin opereert
en zodoende te weinig aandacht
krijgt, of zichzelf teveel afsluit van
de dagelijke politietaken het hand
haven van enzovoorts".
Voor de leek moeilijk te begrijpen
taal, maar Bennies vader zal wel we
ten waar hij het over heeft. Tenslot
te werkte hij ooit bij de politie, maar
helaas kwam toen die schorsing af.
Omdat hij was vergeten eerst een
waarschuwingsschot te lossen op
"een verkrachter die net met een
kind de bosjes inging". Tja.
Uitslag
Grote opwinding nu in de auto:
"Een BVD'er". Het signaal komt
sterk door op de kop van de Singel.
Het crypto-lawaai is onverstaan
baar. Bennies vader draait de gracht
op. Bij de Raadhuisstraat wordt het
signaal zwakker. Weer terug. "Ik
krijg uitslag", roept Bennie. De me
ter slaat weer uit tot bijna in het
rooie. "Ze moeten hier ergens zit
ten". Ook op de Nieuwmarkt blijft
de BVD onvindbaar. BVD'ers zijn
taaien, zeggen ze. "Ze zeggen heel
weinig, veel minder dan de politie,
veel gedisciplineerder zijn ze".
Maar af en toe onderscheppen ze
er een. "Als ze op een fietsje achter
iemand aanzitten. Dan kunnen ze
geen crypto-apparaat van vijf kilo
meenemen en gaat alles in klare
taal".
Wat heet klare taal? Als een
BVD'er het heeft over bruin is het
een café. Een haspel is een fiets, ei
gen groen is eigen huis, acht acht
betekent wat is uw positie, een plus
is een vrouw, een min een man en
nog veel van dat soort spannende
codetaal, leggen ze uit.
De fut bij de heren is er duidelijk
uit, nu. "We gaan afsluiten", zeggen
ze en rijden naar een donkere plek
onder een viaduct. Een kilometer of
200 op een avond is niks voor een
communicatiefreak, en in het week
end is rijden ze een arrestatieteam
gerust achterna tot aan Groningen
aan toe. Maar als er zo weinig voor
terugkomt, dan moet je inpakken
en wegwezen naar huis om nog
even te kijken wat er op de tv is. Of
ze gaan nog even wat nieuwe kente
kens checken en invoeren in hun
computerbestand. Bennies vader
legt het nog een keer uit: "Wij kun
nen geen criminelen zijn, want cri
minelen hebben helemaal geen tijd
om achter arrestatieteams aan te rij
den. Die hebben het te druk met
hun criminaliteit". Waarom toch al
die moeite, tijd en geld om achter
politiewagens aan te rijden? Ben-
nies vader: "Ergens is 't liefde voor
het politievak. Je had het misschien
toch graag willen worden". Bennie
knikt instemmend.
