TAD LEIDEN
'Woningen bouwen op
vliegveld Valkenburg'
Babbelen in een knus
LEIDSCH m DAGBLAD
'Het referendum is geen tovermiddel om
de ldezer meer bij politiek te betrekken'
Leids college weer rond
de tafel met vakbonden
Bookshop
Herman Stevens
Bookshop
De Kier,
VRIJDAG 2 NOVEMBER 1
Bebouwen Boterhuis- en Oostvlietpolder afgewezen
LEIDEN - Het vliegveld Val
kenburg moet worden vol
gebouwd met woningen.
"Het is van de gekke dat we
vier vliegvelden hebben in
de overvolle Randstad", zo
stelde PvdA-raadslid L. Ge-
radts gisteravond tijdens de
vergadering van de commis
sie ruimtelijke ordening en
volkshuisvesting. Hij kon
digde aan in de gemeente
raad een voorstel te doen
voor het verdwijnen van het
vliegveld.
Geradts besefte dat het geen zaak is
waarover Leiden kan beslissen. Het
vliegveld is van het ministerie van
defensie en ligt op Valkenburgs
grondgebied. "Het vliegveld kan
makkelijk verdwijnen in het licht
verheugende inter
nationale omstandigheden. Leiden hebben de provincie hard nodig e
moet een nationale discussie
Valkenburg aanzwengelen", meen
de Geradts, die van bijna alle partij-
steun kreeg.
zij vraagt ons de mogelijkheden te
bestuderen. Ik vind dat we die stu
dies moeten uitvoeren om een ver
standig besluit mogelijk te maken.
De Boterhuispolder (ten oosten Ik zeg niet dat we er gaan bouwen".
de Meren wijk) en de Oostvliet
polder (tussen Leiden en Zoeter-
woude) werden door de commissie
afgewezen als locaties
bouw. Bebouwing v<
huispolder bij Leiderdorp
aantasting van het groene hart bete
kenen. De Oostvlietpolder ligt veel
te excentrisch. Het ontsluiten van
die wijk zou op te hoge kosten stui
ten. Deze week spraken de fracties
in provinciale staten uit dat beide
polders wel bebouwd mogen wor
den.
Wanbeleid
Wethouder Van Rij (PvdA) nam
kennis van het standpunt van de
commissie. Hij vond dat er een stu
die naar de bouwmogelijkheden in
de twee polders moet komen: "Wij
Duidelijk is wel dat Leiden vooral
wil bouwen in de Oegstgeester
Broek- en Simontjespolder. Diverse
woning- partijen drongen aan op goed over-
de Boter- leg met de buurgemeente. Volgens
Van Rij zou het afwijzende stand
punt van de gemeente Oegstgeest
over de bebouwing van deze polder
langzaam aan het veranderen zijn.
De wethouder benadrukte dat op
korte termijn een beslissing moet
worden genomen omdat de verklei
ning van het woonwagencentrum
aan het Trekvaartplein afhankelijk
de woningbouw in deze pol-
Conflict Hettinga
met gemeente is
nog niet opgelost
LEIDEN - W. Hettinga. voor
malig wethouder in Leiden,
heeft nog steeds een conflict
met de gemeente over de ver
huur van kamers boven zijn be
drijfspand. Omdat hij deze zaak
nog steeds niet in orde heeft ge
maakt, krijgt hij volgende week
een brief van het college van B
en W. Dat deelde wethouder T.
van Rij (volkshuisvesting) gis
teravond mee.
CDA-wethouder Hettinga
trad op 2 oktober af. Hij zei dat
hij het wethoudersschap niet
kon combineren met zijn taak
als directeur van zijn eigen aan
nemingsbedrijf. Hij wilde die
firma verkopen maar dat was
niet zo gemakkelijk. Bovendien
zouden er roddels en geruchten
over hem de ronde doen. De
overige collegeleden vertelden
later echter dat het feit dat hij il
legaal kamers verhuurde boven
zijn bedrijfspand, de directe
aanleiding was voor zijn ver
trek.
Politie betrapt ontsnapte gevangene
LEIDEN De Leidse politie heeft vannacht een 34-jarige man uit Capelle
aan den IJssel aangehouden die anderhalfjaar geleden ontsnapt is uit een
gevangenis in Veendam. Het is niet bekend waarom de man daar zat.
De man werd rond kwart voor twee aangehouden bij het station. De poli
tie was hem op het spoor gekomen omdat getuigen hadden gezien dat twee
personen probeerden in te breken bij het kantoor van de Amrobank aan de
Stationsweg. Toen vier agenten arriveerden, sloeg het tweetal op de
vlucht. Een van de twee is nog steeds voortvluchtig. De man uit Capelle
wordt volgens de politie teruggebracht naar Veendam.
der.
Een andere mogelijkheid is het
nog verder bebouwen van de Ste
venshof. Als rijksweg 11-west niet
doorgaat, is nieuwbouw op grote
schaal mogelijk. "We kunnen dan
een groot aantal woningen bouwen
in de richting van de Papelaan. Er
zijn ook mogelijkheden op Voor-
schotens gebied, maar dan moet de
Tweede Kamer eerst wel het tracé
voor rijksweg 11-west schrappen".
"Ik vind het wanbeleid als je wel LEIDEN - "Ik vind het hier ook wel
een tracé voor een rijksweg aan- leuk, maar je wilt toch vooruit. Dal
wijst, maar gelijk bepaalt dat je de wil toch iedereen", zegt mevrouw E.
komende 25 jaar geen geld voor de Regeer, de eigenares van het houten
aanleg wil reserveren. Dat is wel koffiehuis De Valk aan de Rijnsbur-
wat de meerderheid van de Tweede gersingel. Omdat langs het Schut-
Kamer binnenkort gaat doen, vrees tersveld en de Rijnsburgersingel
ik", aldus Van Rij. volgend jaar een complex van 43
Koffiehuis-eigenares E. Regeer: "Ik heb wel een soort sociale functie".
Koffiehuis De Valk verhuist na vijftig jaar
Hoogleraar staatsrecht Gilhuis:
Van onze ANP-correspondent
Leo Maat
TILBURG "Bij een referendum
is het van groot belang hoe de vraag
Wordt geformuleerd. Het beste is
op een ontwerp-besluit voor te leg
gen met een ja-nèe keuze. Anders
mag je er wel een onafhankelijke
commissie naast zetten, die bin
dend advies geeft".
"Als autoriteiten zelf vragen gaan
vaststellen, dan houd ik mijn hart
- vast. Goede informatie, zo objectief
mogelijk, is eveneens een belangrij
ke randvoorwaarde. Als de over
heid de informatie verspreidt, mag
er ook wel toezicht zijn door een on
afhankelijke commissie".
De Tilburgse hoogleraar staats
recht, mr. P.C. Gilhuis, is een des
kundige bij uitstek als het gaat om
het verschijnsel referendum. Hij
promoveerde in 1981 aan de Leidse
universiteit op een proefschrift over
het referendum. Hij had daartoe een
rechtsvergelijkende studie in met
name Zwitserland, Frankrijk en De
nemarken uitgevoerd.
Gilhuis maakte vervolgens deel
uit van de staatscommissie-Bies
heuvel, die werd ingesteld door de
toenmalige minister van binnen
landse zaken Van Thijn en die in
1984 over dit onderwerp positief ad
vies uitbracht. Op een door de Ver
eniging van Nederlandse Gemeen
ten belegd symposium op 9 novem
ber in Leiden, zal Gilhuis een uit
eenzetting geven over de mogelijk
heden van invoering van referenda.
Volgend jaar wordt in Leiden het re
ferendum gehouden over de slui
tingstijden van de cafés.
Schijnstemming
Dat de Nederlandse grondwet an
ders dan in veel andere landen geen
beslissend referendum toestaat,
verklaart hij uit koudwatervrees.
"Ik denk dat we bang zijn voor be
paalde consequenties. Er zijn name
lijk ook hele slechte referenda. Er
zijn referenda, waarbij dictators
hun aanzien verhogen door een
soort schijnstemming. Denk bij
voorbeeld aan het Chili van Pino
chet. Daar wordt het referendum
vaak mee geassocieerd".
"Er zijn ook slechte referenda,
waar autoriteiten bijvoorbeeld dub
belzinnige vragen stellen. De kiezer
krijgt er dan eigenlijk helemaal
geen extra zeggenschap door. De
betrokken autoriteit kan het refe
rendum naar believen interpreteren
en heeft toch een schijn van verdere
legitimatie. Veel van dat soort refe
renda moet je echt verre van je wer
pen. Dat kan de democratie alleen
maar verder uithollen. Maar er zijn
wel andere vormen waar je aan deze
refe-
Prof. Gilhuis: "De belangstelling voor het referendum hangt samen met
het feit dat ook politici langzamerhand de indruk krijgen dat de kloof naar
de kiezer groter wordt". (fotoANP)
perikelen ontkomt, als je maar let
op de gevaren die eraan zitten. Daar
zijn een aantal verstandige voorstel
len voor gedaan".
"De recente belangstelling voor
het referendum hangt samen met
het feit dat ook politici langzamer
hand de indruk luijgen dat de kloof
naar de kiezer groter wordt. De op
komst bij de laatste raadsverkiezin
gen is schrikbarend laag geweest.
Men heeft op het ogenblik weer het
idee dat men de kiezer door middel
van een referendum bij de besluit
vorming kan betrekken".
Maar volgens Gilhuis is het de
vraag of een referendum dit pro
bleem op kan lossen. "Het referen
dum is geen tovermiddel. De pro
blemen zitten waarschijnlijk veel
dieper. In Amsterdam en Leiden
denkt men het probleem van de ge
ringe participatie zo op te lossen.
Men weet eigenlijk niet waar het re
ferendum over moet gaan. Het on
derwerp wordt erbij bedacht. Het is
niet zo dat men een controverse
heeft, discussie over een onderwerp
waar men niet uitkomt of het idee
dat de kiezers een andere mening
hebben".
"Nee, men zegt: er moet een refe
rendum komen. Dat zal de demo
cratie bevorderen. Met alle goede
bedoelingen, zitten er bij deze werk
wijze nog al wat risico's in. Het is
maar de vraag of de kiezer wél be
langstelling heeft voor die onder
werpen".
Wat dat betreft heeft hij zijn twijfels
over de onderwerp-keuze in Vlaar-
dingen, waar een referendum over
het referendum zal worden gehou
den. Een procedure-kwestie, waar
van het volgens hem de vraag is of
het de kiezer zo aanspreekt.
Ook het inmiddels in de gemeen
te Olst gehouden referendum over
eventuele gemeentelijke herinde
ling van het kerkdorp Welsum ver
toont in de visie van Gilhuis tekort
komingen. De uiteindelijke beslis
sing over gemeentelijke herinde
ling wordt niet door de gemeente
raad, maar door de Kroon genomen.
Zodoende is het de vraag of er van
een reële invloed op de besluitvor
ming sprake is.
Positiever is hij over het in Laren
gehouden referendum over ver
schillende bouwplannen. "Ik heb
wel het idee dat men in Laren op
een interessante manier te werk is
gegaan en een interessant onder
werp had. Het nadeel is het aantal
keuze-mogelijkheden. Het is de
vraag bij zo'n referendum wie er be
slist als geen der varianten een
meerderheid verwerft".
"Directe democratie is in onze sa
menleving niet mogelijk. Het poli
tieke proces is veel te ingewikkeld
en de bevolking veel te groot. Daar
om moet je uitgaan van een verte
genwoordigend stelsel. Bij verkie
zingen kun je over zakelijke kwes
ties helemaal geen oordeel geven.
De partij waarop je stemt kan in een,
aantal kwesties een ander stand
punt innemen dan je zelf huldigt.
woningen en kantoorruimte wordt meesten komen hier omdat het ge-
gebouwd, moet het koffiehuis ver- zellig en knus is. Ze kunnen hier
huizen naar het gebouwtje van de lekker met elkaar babbelen".
Het referendum zou een heel voor
zichtige en kleine correctie daarop
kunnen vormen".
"Als je het behoedzaam uitvoert,
kun je daarmee de parlementaire
democratie aanvullen. Met het refe
rendum moet je zorgvuldig om
gaan, want als je het slecht doet
heeft het alleen maar een slechte
uitwerking. Ik ben zonder meer een
voorstander van beslissende refe
renda en volksinitiatief. Daar is een
grondwetsherziening voor nodig en
dan zijn we jaren verder".
Zuiver
Gilhuis is niet erg beducht
bezwaar dat tegenstanders v
renda wel aanvoeren, dat de volks
stemming tot onverstandige, irra
tionele besluiten kan leiden. "Ik
ben niet zo pessimistisch. Het is be
langrijk dat vertegenwoordigende
lichamen eerst een ontwerp-besluit
nemen. Ook aangeven waarom ze
voor een bepaalde keus zijn en dui
delijkheid naar de kiezer verschaf
fen. Dat partijen voor hun stand
punt gaan staan".
Zelf weet Gilhuis twee reële be
zwaren tegen het referendum aan te
voeren. "Een echt lastig punt is de
verhouding tot het parlementair
stelsel. De vraag: wat gebeurt er met
de regering? Op gemeentelijk ni
veau speelt dat niet zo. Ik denk dat
een regering zich gewoon moet hou
den aan de uitslag van een referen
dum en niet moet dreigen met aftre
den".
"Kreisky in Oostenrijk heeft dat
een keer gedaan. Trad vervolgens
niet af, toen het slecht voor hem af
liep. Dat is natuurlijk helemaal dra
matisch. Dat moet je niet hebben.
Het moet wel een zuivere stemming
zijn over een zakelijke kwestie".
"Een ander punt is dat je bij een
referendum iets isoleert uit de rest
van de besluitvorming. Dat vind ik
zelf het lastigste. Wel constateer ik
dat in het parlementaire proces die
versplintering ook steeds meer aan
wezig is. Er is een op issue gerichte
besluitvorming, maar dat neemt het
bezwaar niet weg".
Niettemin blijft Gilhuis een voor
stander van het referendum. "Een
van de positieve neveneffecten is
dat de politici vaker op bezoek moe
ten bij de kiezers. Ze moeten terug
naar de kiezers om uit te leggen,
waarom ze een bepaalde keuze
doen".
"Je kunt dit soort i
recte democratie alleen i
het vertegenwoordigend stelsel
goed werkt. Als we een democratie
hadden die niet tegen een stootje
kon, zou ik zeggen: laat u de refe
renda en dergelijke maar. De demo
cratie moet geworteld zijn".
gemeentelijke directie Groen
de 2e Binnenvestgracht.
Het koffiehuis, een donkergroen
met bruin 'doosje', staat al vijftig
jaar op de kruising. In zijn huidige
vorm echter nog maar negen jaar.
Vier jaar geleden huurde het echt
paar Regeer het houten 'hokje',
maar na anderhalf jaar kregen zij de
plannen van de gemeente al te ho
ren. Op de plaats van het koffiehuis
en een deel van het schoolterrein
van De Twee Sleutels moesten wo
ningen komen.
"Toen we hier kwamen hebben
we een paar jaar heel erg hard ge
werkt om de zaak op te bouwen.
Dan komt de gemeente je opeens
vertellen 'kap er maar mee'. Dat kan
niet zomaar, want ik heb wel een
soort sociale functie", zegt ze terwijl
ze koffie inschenkt. Ze staat in het
piepkleine keukentje, ingebouwd
tussen een bar, aanrecht, koelkas
ten en frituurapparatuur. Aan de ge
le muren hangen foto's van molens
en van hoe-het-vroeger-was.
Bloemenkiosk
Regeer wilde eigenlijk het koffie
huis verplaatsen naar het terrein bij
Molen De Valk, maar dat mocht
niet. "Ik heb moeten smeken om
iets te krijgen. Volgens mij hadden
ze liever gehad dat ik er mee op zou
houden, maar daar heb ik nog hele
maal geen zin in". Uiteindelijk bood
de gemeente het gebouwtje van de
directie Groen aan. "Ik zei dus di
rect ja. Ik wilde pakken wat ik pak
ken kon". De gemeentelijke dienst
verhuist zolang naar een tijdelijk
onderkomen in de Vogelwijk.
Regeer mocht het gebouwtje ko
pen, maar niet helemaal. Burge
meester en wethouders willen een
deel te zijner tijd aan iemand anders
verkopen. De bouw van de wonin
gen begint eind januari. Dan moet
het koffiehuis weg zijn. Het wach
ten is nu nog op de sleutels van het
pandje.
Op haar 42ste begon ze met het
koffiehuis. Naast haar Midden
standsdiploma heeft ze ook diplo
ma's voor het werken met bloemen
en planten. "Eigenlijk wilde ik hier
een bloemenkiosk van maken.
Maar toen ik het koffiehuis zag
vond ik het eigenlijk jammer om dat
te doen, want het is altijd een koffie
huis geweest". Haar vrienden be
grepen niet dat ze op haar leeftijd
nog ging werken. Zij hadden ge
dacht dat ze de rest van haar leven
huisvrouw zou blijven. Haar man
wist wel dat ze iets voor zichzelf wil
de doen. "Maar het kon gewoon niet
eerder, want mijn jongens waren
nog te klein".
Stamgasten
Voor de ramen hangt vitrage met
geborduurde molentjes. Rond de
enige grote tafel staan banken en
wat krukjes. Daarboven hangt een
Chinese kalender en op een plankje
in de hoek klinken oude hitjes uit
een draagbare radio. De schuifdeu
ren mogen vooral niet te lang dicht
blijven anders wordt het te be
nauwd binnen.
"De Valk heeft heel wat stamgas
ten", zegt ze trots. Dagelijks komen
bouwvakkers voor hun werk een
kopje koffie halen. Maar ook jonge
ren en studenten mogen tot de klan
tenkring worden gerekend. "De
JAARVERGADERING - De Abva-
/Kabo afdeling Leiden houdt op
dinsdag 20 november zijn huishou
delijke jaarvergadering in het afde
lingsgebouw 'Irene' aan de Drift-
straat 49a. De aanvang is 20.00 uur.
De klanten zijn over het algemeen
positief over de verhuizing. Het
nieuwe onderkomen is veel ruimer,
bijna twee keer zo groot. Maar niet
iedereen is even blij. Regeer: "Er
zijn ook bezoekers die al langer dan
vier jaar hier komen. Zij zijn ge
woon erg verknocht aan het koffie
huis". Iedereen leeft erg mee; er zijn
zelfs al koffiedrinkers geweest die
hebben aangeboden om bij de ver
bouwing te helpen.
Mevrouw Regeer is blij met deze
oplossing. Vooral de extra ruimte
vindt zij een pluspunt, want in het
'hutje' waar ze nu zit kan het soms
erg vol zijn. Hoe het allemaal gaat
lopen, weet ze nog niet. Wel denkt
ze vaak na over de sleutels en wan
neer ze kan beginnen met de ver
bouwing, want de tijd begint te
dringen: "Je bent er dag en nacht
mee bezig, te vaak eigenlijk. Ik
hoop dat de zaak daar net zo goed
zal lopen als hier, maar dat zal wel".
Stadhuisklokken
op beiaardiers-cd
LEIDEN - De klokken van de
Stadshuistoren in Leiden staan
op compact disc. Hun geluid is
te horen op de eerste Nederland
se cd met beiaardmuziek, de
'Dutch Singing Towers'. Dureco
bv en de Nederlandse Klokken
spel Vereniging zijn er in ge
slaagd om het spel van twaalf
belangrijke Nederlandse beiaar
den op te nemen.
Op de cd spelen onder andere
Boudewijn Zwart, die verschil
lende landelijke concoursen
heeft gewonnen, Dirk S. Don
ker, beiaardier uit het noorden
van het land en Heieen van der
Weel, de enige vrouwelijke bei
aardier ter wereld.
Op de cd proberen zij een in
druk te geven van de verschil
lende soorten klokken in Neder
land. Hieronder vallen kleine en
grote, maar ook nieuwe of heel
oude. De oudste klokken ko
men uit de Martinitoren uit Gro
ningen (1577).
Andere klokken op de cd han
gen onder andere in de Domto
ren van Utrecht, St. Servaasto-
ren van Maastricht en de Ab
dijtoren in Middelburg.
'Reductie op
sportcontributie
lage inkomens'
LEIDEN Ouders met een mini-
mum-inkomen moeten korting krij
gen op de contributie van sportver
enigingen voor hun kinderen.
Op dezelfde manier is deze zomer
gewerkt met zwemabonnementen.
Minima kwamen in aanmerking
voor een reductie. Volgens Duives-
teijn hebben in totaal 300 mensen
van deze regeling gebruik gemaakt.
"Dat is mooi. Het betekent doodor-
dinair dat zeker 200 van deze men
sen anders niet ln het zwembad wa
ren gekomen. En dan gaat het mij
niet om het zwembad, maar om het
feit dat deze mensen konden gaan
LEIDEN Het Leidse college van
B en W gaat in op de uitnodiging
van de vakbonden om weer infor
meel te gaan overleggen. Dat deelde
wethouder A. van Bochove gister
avond mee tijdens een commissie
vergadering.
De vakbonden nodigden het col
lege vorige maand uit om weer rond
de tafel te gaan zitten, om onder an
dere te praten over de verdeling van
170.000 gulden extra geld voor de
ambtenaren. Het college gaat daar
op in maar dat betekent niet dat er
een oplossing is voor het geschil. Al
sinds december vorig jaar bestaat er
tussen het gemeentebestuur en de
bonden een conflict over de manier
waarop moet worden overlegd. "We
hebben de intentie om uit deze im
passe te komen en ik wil daarmee
enige spoed maken", aldus Van
Bochove die geen termijn wilde
noemen waarbinnen het conflict
moet zijn opgelost.
ADVERTENTIE
I I
JDe Leidse romancier
Herman Stevens
signeert zijn, met de^
Anton Wachterprijs
bekroonde debuut,
Mindere goden
Zaterdag 3 november
van 16.00 tot 17.00 uur bij
Prinsessekade 3-4, (t.o. Galgewater) Leiden.
STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN STAD LEIDEN