bij
Reeks protesten
bezoek De Klerk
'Havenstraat is veilig genoeg'
'Je kunt niet alles volgooien met asfalt
In Nederland en Zuid-Afrika
Welsum moet kiezen tussen
Gelderland en Overijssel
/V| CE
36 procent kiezers ziet
nut van stemmen niet in
Justitie kan 'weinig' doen
aan afluisteren politieradio
Meer zeehonden Waddenzee
Laagst betaalde leraar
gaat er flink op vooruit
DINSDAG 23 OKTOBER 199C
AMSTERDAM (ANP/GPD) Het staatsbezoek van de Zuidafrikaanse president De
Klerk aan Nederland heeft geleid tot protesten in Nederland en Zuid-Afrika.
'Nie welkom nie', stelt de gemeen
schap van Zuidafrikanen in Neder
land, de South African Community
Cultural Centre (SACCC), een ver
eniging van zo'n 4.000 Zuidafrika
nen in Nederland. Het gaat daarbij
om studenten, bannelingen, vluch
telingen en intellectuelen. De groep Afrika,
heeft weinig vertrouwen in het be- "De politiek wil
leid van De Klerk en vraagt handha
ving van de sancties.
WELSUM (ANP) - De eerste be
slissende volksraadpleging in Ne
derland heeft niet in Amsterdam
plaats. Ook niet in Leiden, maar in
Welgum. Een klein dorpje aan de
IJssel, op de grens van de provincie
Overijssel en Gelderland. En dat is
nu juist het hele probleem waar
hoort gemeente Welsum bij?
De 429 stemgerechtigde inwoners
van Welsum mogen dat donderdag
25 oktober zelf beslissen. Moet Wel
sum bij het Overijsselse Olst blijven
of Gelders wordenDat is de vraag
die staatssecretaris De Graaff-Nau-
ta (binnenlandse zaken) in een refe
rendum graag beantwoord ziet.
Welsum hoort gewoon bij
Overijssel, bij gemeente Olst. Daar
om moeten de Welsumers voor ie
der bezoekje aan het gemeentehuis,
met de veerpont de IJssel over. Het
dorp zelf heeft bijna geen winkels,
Gelderse dorpen gedaan. De mees
ten mensen hebben hun werk ook
in Gelderland en niet in Overijssel.
En daar ligt voor de staatssecreta
ris het probleem. Zij wil weten hoe
het nu met het dorpje verder moet.
Volgens haar is Welsum één van de
veertig dorpen en gemeenten die
bestuurlijk gezien 'een knelpunt'
zijn. Het dorp is eigenlijk een stukje
Overijssel in Gelderland.
woners hielden te veel van Olst en
haar Overijsselse achterland. Nu er
steeds meer mensen 'van buiten'
zijn gekomen is dat gevoel wat ver
waterd. Daarom wordt de tijd rijp
geacht om over de zaak te beslissen.
Over één ding zijn de dorpsbewo
ners het volkomen eens Welsum
mag niet worden opgedeeld tussen
de Gelderse gemeenten Epe en
Voorst. Voor zo'n splitsing is hun
in een verklaring die gisteravond speelt een leidende rol in de EG met
tijdens een protestactie in Artis betrekking tot het besluit of sanc-
werd opgesteld. Nadrukkelijk ties en andere strafmaatregelen dus de boodschappen worden
wordt verder gesteld dat er demo- moeten worden opgeheven", aldus
cratische verkiezingen moeten ko- Beeld. Ais Nederland 'om' is, zou-
men volgens het principe one-man- den anti-sanctielanden in de EG als
one-vote in een ongedeeld Zuid- Engeland, Portugal, Duitsland en
Italië de overhand krijgen. Het ver-
De Klerk om dwijnen van sancties is dan nog
te komen tot een democratisch maar een kwestie van tijd, zo voor-
Zuid-Afrika kan slechts worden ge- spelt het blad.
Volgens SACCC wordt De Klerk toetst aan zijn daden, zoals de be- De EG-landen zullen waarschijn-
ten onrechte gezien als 'Gorbatsjov reidheid de apartheidswetgeving af lijk in december in Rome aan de
van Zuid-Afrika'. De wens zou daar- te schaffen", zo staat in de verkla- hand van het stappenplan van mi-
ring. nister Van den Broek (buitenlandse
"Rvaalf familieleden van Zuidafri- zaken), dat voorziet in een geleide-
Veertig jaar geleden was het on- gemeenschap te hecht, vinden zij
derwerp ook al eens aan de orde.
Maar het dorp was toen faliekant te
gen inlijving bij Gelderland. De be-
Per slot van rekening hebben ze wel
een eigen kerk, sportzaal, dorpshuis
èn voetbalveld.
De gemeenteraad van Olst wil in
ieder geval het besluit van de stem
mers niet beïnvloeden. Er is zelfo
een extern bureau ingeschakeld om
de dorpsbewoners te informeren
over de keuze. Vindt burgemeester
Heisterkamp van Olst dat wel juist,
dat de raad zich helemaal nergens
mee bemoeit. Ze zijn er toch om de
belangen van de burgers te dienen?
Een volksraadpleging is in dit ge
val een heel goed middel, want de
indeling van Welsum heeft geen in
grijpende gevolgen voor onze ge
meente Natuurlijk vind ik het wel
jammer dat Olst 546 inwoners ver
liest als Welsum voor Gelderland
r. t, maar onze gemeente gaat er
niet door failliet. De raad hoeft daar
om eigenlijk alleen rekening te hou
den met het belang van Welsum. In
zo'n situatie ligt het toch voor de
hand dat het dorp zich via een refe
rendum kan uitspreken?".
bij de vader zijn van de gedachte.
Volgens het SACC weet de presi
dent de media handig te bespelen kaanse politieke gevangenen heb- lijke opheffing van sancties, beslui-
en de aandacht van echte proble- ben gisteren bij de Nederlandse am
men af te leiden. Als voorbeeld bassade in Pretoria geprotesteerd,
noemt het SACCC de vrijlating van Kanselier Sondaal nam een brief
Vf((J ft
enige strafmaatregelen
schrappen. Onduidelijk is echter of
hij daarvoor een meerderheid van
politieke gevangenen: het zou daar- ontvangst waarin premier Lubbers CDA en PvdA mee zal krijgen,
bij niet om echte vrijlatingen gaan, wordt verzocht bij De Klerk ophel-
omdat veel van de vrijgelaten ge- dering te vragen over het lot van po-
vangen hun straf bijna hebben uit- litieke gevangenen. De familie had
gezeten of nog maar korte tijd zou- vorige maand zelf informatie ge-
den moeten zitten. vraagd bij politieminister Vlok,
Ook de Nederlandse anti-apart- maar wacht nog op antwoord,
heidsorganisaties AABN, KZA en
Kairos hekelen het feit dat De Klerk Het bezoek van De Klerk aan Ne-
niet alle politieke gevangenen heeft derland krijgt vooral in sw rege-
vrijgelaten. Nederland zou, volgens ringsgezinde Afrikaner pers veel
hen, het bezoek van de Zuidafri- aandacht. Het dagblad Beeld meld-
kaanse president moeten aangrij- de gisteren dat de reis van doorslag-
pen om druk uit te oefenen, zo staat gevende betekenis is. "Nederland
ten betalen. Mooi niet, stellen dege
nen die menen dat wel of niet stem
men toch niets uitmaakt. 70 procent
heeft er geen kwartje voor over. Van
degenen die van oordeel zijn dat
hun stem juist veel uitmaakt, is 61
procent bereid tot enigerlei beta
ling.
Ijeiizen tegen apartheid op Tholen
THOLEN (ANP) - Onbekenden hebben vannacht het wegdek op Tho
len beklad met de leus Apartheid is... gevolgd door een hakenkruis. De
actie lijkt een protest tegen het bezoek dat M. de Klerk-Willemse, echt
genote van de Zuidafrikaanse president, vanmiddag aan het Zeeuwse
eiland brengt, omdat hier ongeveer een eeuw geleden de winkel van
haar grootvader stond.
De Thoolse burgemeester Van der Munnik hekelt het bekladden van
de weg. "Het is een misvatting van mensen die dit soort dingen doen,
dat zij de enigen tegen apartheid zijn. De meeste Nederlanders zijn
daartegen". Vanochtend waren de Tholenaren druk bezig om de leuzen
te verwijderen, zodat mevrouw De Klerk over een schoon wegdek kon
stappen.
DEN HAAG (ANP) - Het ministe
rie van justitie ziet vooralsnog be
trekkelijk weinig mogelijkheden
om iets te doen aan het afluisteren
van de politieradio. Uit een onlangs
luisteren kan worden gedaan. Vol
gens hem gaat het er eerder om. dat
de politie beseft dat kan worden
meegeluisterd en daarmee rekening
houdt by het gebruik van de radio.
uitgelekt rapport van de recherche dan dat er nieuwe wettelijke maat-
Dfc
VfchE/DVOOjt
adviescommissie (RAC) blijkt dat
criminelen hun handelen steeds va
ker afstemmen op de politieradio.
Ze zouden zelfs over apparatuur be
schikken om gecodeerde berichten
te ontcijferen.
Een woordvoerder van het minis
terie meent dat er weinig aan het af
regelen zouden moeten komen.
De RAC heeft er in het rapport op
aangedrongen dat de politie zorg
vuldiger moet omgaan met commu-
nicatil middtkn en dat er duidelij
ke richtlijnen moeten komen. Het
RAC-advits wordt op het ministerie
van justitie nog bestudeerd, aldus
de woordvoerder.
DEN HAAG (ANP) Meer dan
eenderde (36 procent) deel van de
kiezers denkt dat gebruik maken
van het stemrecht weinig tot niets
uithaalt. 61 procent meent dat het
veel uitmaakt voor wat er in Neder
land gebeurt als men gaat stemmen.
Eveneens eenderde vindt dat het
weinig tot niets uitmaakt op welke
partij wordt gestemd. 64 procent
veronderstelt dat men daarmee wel
degelijk invloed uitoefent.
Dit leert een onderzoek door het
NIPO over waarom men wel of niet
gaat stemmen. Het onderzoek is
verricht in opdracht van de vereni
ging Thorbecke voor democratisch
bestuur en vertegenwoordiging, die
de resultaten gisteren bij het vijfja
rig bestaan in Den Haag bekend
maakte.
De opkomst bij verkiezingen is de
afgelopen jaren afgenomen. De Ka
merverkiezingen van september
1989 scoorden 80,3 procent. Maar bij
die voor het Europees Parlement
eerder dat jaar nam slechts 47,5 pro
cent de moeite naar de stembus te
gaan. De raadsverkiezingen begin
1990 leverden een percentage van
62,2 op.
Uit het NIPO-onderzoek blijkt
dat 85 procent van alle stemgerech
tigde ondervraagden altijd 'of
meestal naar de stembus gaat. De
rest slechts af en toe of zelfs nooit.
Op de vraag waarom men geen ge
bruik maakt van het stemrecht ant
woordt 63 procent: omdat de poli
tiek hen totaal niet interesseert. Als
andere oorzaken noemt het NIPO:
niet van huis kunnen, geen vervoer
hebben, ziekte of vakantie.
Volgens de opiniepeiling zegt 14
procent zeer geïnteresseerd te zijn
in politiek, evenveel meldt juist to
taal geen interesse te hebben. Van
de geïnteresseerden stemt 81 pro
cent altijd, van de niet-geïnteres-
seerden stemt 20 procent nooit en
26 procent af en toe.
Verkiezingen kosten de overheid
veel geld. Er moeten oproepkaarten
worden verstuurd, stembiljetten ge
drukt, enzovoort. Om de kosten te
drukken zou men bijvoorbeeld ie
dere kiezer een kwartje kunnen la-
Telefoon
De PTT wil de komende vier jaar in
samenwerking met rijkswaterstaat
ongeveer 225 telefooncellen plaat
sen op parkeerterreinen langs snel
wegen. Om ze te beschermen tegen
diefstal en vernieling kan uit de cel
len slechts met telefoonkaarten
worden gebeld. In totaal wil de PTT
de komende jaren 3.000 nieuwe cel
len plaatsen in de buurt van win
kels, stations en invalswegen.
Tbc
In het Gelderse plaatsje Silvolde
zijn 24 mensen besmet met de tu-
berculose-bacil. Zij worden behan
deld met een medicijnkuur, die een
halfjaar gaat duren. In de tussentijd
zou er. volgens het tbc-consultatie-
bureau in Doetinchem, geen enkel
gevaar zijn voor besmetting. De 24
mensen lijden niet aan de ziekte
zelf.
Poll tax
Onder de 91 mensen die het afgelo
pen weekeinde zijn aangehouden
tijdens de rellen rond de omstreden
poll tax in Londen, zaten drie Ne
derlanders. Twee van hen zitten nog
vast op beschuldiging van het toe
brengen van ernstig lichamelijk let
sel aan een politie-agent, respectie
velijk het bekogelen van een politie-
cordon met melkflessen. Een derde
Nederlander is inmiddels op vrije
voeten gesteld. Hij zou een politie
man ernstig in z'n werk hebben ge
hinderd.
Het protest van de anti-apartheidsbeweging in Nederland, in Artis.
GRONINGEN (GPD) - Het aantal het snelst dood Zo konden ze het
zeehonden in de Waddenzee is het virus niet meer overdragen op ge-
afgelopen jaar met 15 procent geste- zonde zeehonden",
gen ten opzichte van vorig jaar. Dat
blijkt uit onderzoeken in Neder
land, Duitsland en Denemarken. Er
is voor het eerst sinds de zeehon
denepidemie van 1988 sprake vap
een stijging.
AMSTERDAM (ANP) - Het Huis
D66-fractievoorzitter Van Mierlo van Bewaring aan de Havenstraat in
denkt dat de betrokkenheid van de Amsterdam, waaruit zondag acht
kiezers bij de democratie kan wor- gevangenen ontsnapten, is veilig,
den verbeterd door mogelijke rege- Dat zegt directeur Van den Brand in
ringscoalities als optie aan de kie- een reactie op de opmerking van
zers voor te leggen. De kiezer stemt staatssecretaris Kosto (justitie) dat
dan dus voor een regering PvdA/C- de 'Havenstraat' verschillende "on-
DA en eventueel D66. Tegelijk moet volkomenheden" kent. Van de acht
een kiezer volgens Van Mierlo ook gevangenen zijn er nog vier voort
coalities kunnen 'straffen', zoals vluchtig,
destijds is gebeurd met de VVD.
CDA-Kamervoorzitter Deetman Directeur Van den Brand geeft
vindt dat politici niet mogen berus- toe dat bijvoorbeeld de Bylmerba-
ten in lage opkomstpercentages, jes beter is beveiligd dan de'Haven-
Volgens hem bepaalt die opkomst straat'. Maar de 'Havenstraat' is wel
juist mede het gezag, danwel de ma- veilig. "Het gevaar komt echter van
te van legitimatie van volksverte- buitenaf. Wat buiten gebeurt is niet
genwoordigingen en dus van open- waarneembaar", aldus Van den
baar bestuur. "Daarom is er alle re- Brand. Wat voor gevolgen die 'blin
den voor politici zich in te spannen de vlek' kan hebben bleek zondag
die legitimatie zo groot mogelijk te toen acht gedetineerden via een
doen zijn". touwladder, die vanaf de buiten
kant over de muur van de lucht
plaats was geworpen, ontsnapten.
Twee gevangenen konden direct tenkant van de muur een cruciale
in de kraag worden gegrepen. Eén rol speelde.
ontsnapte werd gistermiddag door Volgens een woordvoerder van
de politie opgewacht toen hij bij de het ministerie van justitie is naar
woning van zijn vriendin in Amster- aanleiding van eerdere uitbraken
dam-Zuidoost aankwam. Eén ont- een hek geplaatst om vluchtpogin-
snapte meldde zich gisteravond zelf gen te beletten. Bij de laatste ont-
bij de politie omdat hij nog niet is snapping heeft dat niet geholpen,
voorgekomen en vreesde zijn zaak Het desbetreffende hek werd door
te schaden door voortvluchtig te de handlangers doorgeknipt. Justi-
blijven. Van de andere vier ont- tie voert nu overleg met de directie
breekt elk spoor. van de 'Havenstraat' over extra be-
Het is overigens niet de eerste veiligingsmaatregelen.
keer dat gevangenen ontsnappen Uit cijfers van Justitie blijkt het
uit de 'Havenstraat'. Een maand na aantal ontsnappingen uit gesloten
de heropening van het gerestau- inrichtingen jaarlijks tussen de 70
reerde Huis van Bewaring, in 1987, en 80 te schommelen. Vorig jaar
ontsnapte de eerste gedetineerde braken 70 gevangenen uit een ge-
tijdens het luchten. Tot op de dag vangenis of Huis van Bewaring. Tot
van vandaag deden 13 anderen (in- en met augustus dit jaar namen 37
clusief de acht van zondag) het hem gedetineerden de benen.
Van ANP-verslaggevcr
Peter Punt
DEN HAAG - De ANWB en de
zorg voor milieu. Op 't eerste ge
zicht tegenstrijdige zaken, want de
ANWB is nog steeds Nederlands
grootste belangenorganisatie voor
automobilisten. En worden zij niet
gezien als belangrijkste vervuilers
van het milieu? De ANWB is zich
dat aan het realiseren. Vandaar dat
op de Verkeers Technische Leer
gang (VTL) waarmee de bond van
daag begint, de vraag centraal staat
"wat wegbeheerders kunnen doen
om de invloed van het verkeer op
het milieu te minimaliseren".
De ANWB pakt het groots aan.
Het is niet alleen de luchtvervuiling
waarover wordt gesproken. Ook
thema's als geluidoverlast, snel
heidsbeperkingen en alternatieve
vervoerswijzen, komen aan de orde.
Eén van de sprekers is Sam Schou
ten, chef verkeersafdeling van de
ANWB. Volgens hem past het orga
niseren van een congres over ver
keer en milieu prima binnen de
doelstelling van zijn werkgever, na
melijk het behartigen van de belan
gen van verkeer, vervoer en het toe
risme. "Je kunt niet alles volgooien
met asfalt. Dan ben je bezig om de
ruimte die de recreant nodig heeft
op te souperen", aldus Schouten.
De ANWB vindt mobiliteit okay, als
die de kwaliteit van de omgeving
maar niet benadeelt.
Skigebieden
Begin dit jaar trokken verontruste
ANWB-leden in Ede aan de bel. De
ANWB zou zich maximaal moeten
inzetten voor effectief milieubeleid.
Schouten meent dat de ANWB zich
altijd al op enigerlei mate heeft in
gezet voor een schoon milieu met
bijvoorbeeld de slogan 'Laat niet als
dank...' en acties voor een milieube
wuster gebruik van skigebieden.
"Het is te makkelijk om de
ANWB een pure auto- of asfaltlobby
te noemen", vindt Schouten. Vol
gens hem is de bond de afgelopen
jaren met enige regelmaat met crea
tieve oplossingen gekomen. Vorig
jaar stelde de ANWB samen met on
der meer de Nederlandse Spoorwe
gen en het Wereld Natuurfonds een
verhoging voor van de variabele au
tokosten (zoals benzine). Nu vindt
de ANWB het tijd om het carpoolen
meer onder de aandacht van de au
tomobilist te brengen.
Voorstellen van het kabinet als
rekeningrijden en tolheffing zijn
door de ANWB van tafel geveegd.
Dit 'Maij-Weggen-beleid' biedt vol
gens de organisatie geen zicht op
een oplossing van het milieuvraag
stuk. Schouten ziet meer heil in het
bewerkstelligen van een gedrags
verandering bij de automobilist.
"Je moet sturingsmechanismen
gaan inbouwen om de mensen bij
voorbeeld meer te laten carpoolen.
De tijd is daar rijp voor. We zijn ook
bezig met de ontwikkeling van een
nieuw bord dat bij carpoolplaatsen
gezet kan worden en waarop de car
man. De maatschappij is ingericht
op de automobilist en er zullen vol
gens Schouten heel wat maatrege
len moeten worden getroffen om
daar verandering in aan te brengen.
Den Uyl heeft ooit gezegd dat iedere
arbeider z'n eigen autootje voor de
deur zou moeten hebben. Nu dat
bijna werkelijkheid is geworden,
schrikken we, zegt Schouten.
'Tegen de ANWB is gezegd: jullie
moeten die toeristische autoroutes
afschaffen. Dat doen we niet. Moet
poolers informatie over elkaar kun- je mensen ontzeggen die beziens-
nen uitwisselen".
De ANWB wil wat betreft het te
rugdringen van het autoverkeer
waardigheden te kunnen bekijken?
Tegen die routes wordt geageerd,
maar niet tegen al die mensen die
zich vooral richten op de automobi- jaarlijks met de auto naar Frankrijk,
list die de keuzemogelijkheid heeft: Italië of Spanje rijden. Wat we wel
trein of auto. En wanneer hij de auto kunnen doen is de route niet in z'n
laat staan, moet het reizen per open- geheel met de auto te laten afleggen,
baar vervoer zo aantrekkelijk moge- maar ook gedeelten te voet of per
lijk wórden gemaakt. "Wie met de fiets te latentdoen".
auto naar een congres gaat heeft De auto neemt in het sociaal-re-
zich doorgaans minder goed voor- creatief verkeer (toeren en familie-
bereid dan degene die de trein bezoek) nog steeds een voorname
neemt. Je kunt je papieren nog eens plaats in. Zo'n 75 procent van die
rustig doorlezen. Eigenlijk zou daar verplaatsingen gebeurt met de auto.
een premie op moeten staan", aldus De rest vooral met het openbaar
Schouten. vervoer en de fiets. Tydens de stu-
De overstap van auto naar open- diedagen van de ANWB pleit J.
baar vervoer is echter een lange en Ploeger van het verkeersadviesbu-
moeilijke weg vindt de ANWB- reau Van Roon (Den Haag) voor het
Reynders verwacht dat het aantal
zeehonden volgend jaar met maxi
maal acht procent zal stygen. "Maar
het virus kan net zo goed weer op
komen doordat de dieren door de
Volgens P. Reijnders van het milieuverontreiniging minder be-
Rijksinstituut voor Natuurbeheer stand raken tegen virussen. Als er
(RIN) op Texel worden de zeehon- nu dus niet snel iets gebeurt met de
den het virus langzamerhand de verbetering van het milieu, dan gaat
baas. Er worden weer volop zee- het misschien weer fout". Door het
hondjes geboren en er vallen min- virus is ongeveer 60 procent van het
der slachtoffers door het virus, totaio aantal zeehonden in de Wad-
huisgehouden. Zeehonden, die op 10.000 zeehonden, vorig jaar nog
het moment dat het virus uitbrak maar 4500. Het aantal is nu tot 5200
vatbaar waren voor ziektes, gingen gestegen".
invoeren van fietsplanologie. Ploe
ger is van mening dat de promotie
van de fiets meestal is beperkt tot
de aanleg van fietspaden. Als die er
eenmaal liggen, gaat men over tot
de orde van de dag. "Dat ts geen
fietsbeleid dat ergens toe leidt".
Volgens Ploeger moet de wegbe-
heerder stilstaan by de doorlopen
de concurrentie tussen auto en fiets.
Goede, veilige en ook directe fiets
routes (zo min mogelijk omrijden)
zijn een vereiste. "Fietsers zyn kriti
sche consumenten en de klant is
nog nauwlijks koning".
Gemeente-ambtenaren zouden
ervan doordrongen moeten zijn dat
de fiets net zo goed in aanmerking
komt voor eigen voorzieningen als
elke andere verkeerssoort. Ploeger
"Is een goede mfrastrcutuur vol
doende om de automobilist uit zyn
auto te krijgen? Het is in elk geval
een belangrijk onderdeel van het to
tale beleid. Uit onderzoeken is ge
bleken dat de automobilist hele
maal met zo vastgebakken zit aan
zijn vervoermiddel als ./el eens
wordt aangenomen Met een goed
push- en pull beleid krijg je de mees
ten wel aan een ander vervoermid
del".
Van onze correspondent
DEN HAAG - De (jonge) leer
krachten die het minst verdienen
zullen straks het meest profiteren
van de nieuwe afspraken tussen
staatssecretaris Wallage en de on
derwijsbonden. "Een behoorlijke
stap vooruit", zegt staatssecreta
ris Wallage (onderwys) over het
akkoord dat het afgelopen week
einde werd bereikt tussen bon
den en kabinet. "Een druppel dp
de gloeiende plaat", vindt de Al
gemene Bond Onderwijs Perso
neel (ABOP).
De bonden moeten het akkoord
nog voorleggen aan hun achter
ban. En die was gisteren meteen
aan het rekenen, want wat bete
kent het akkoord nou precies?
Wat cijfers: aan de onderkant van
de pyramide staat de leraar basis
onderwijs. Hij of zy ontvangt nu -
in het eerste dienstjaar - elke
maand 2414 gulden bruto. Dat be
drag gaat met ingang van volgend
schooljaar met 10 procent om
hoog naar 2656 gulden. In harde
guldens gaat hy er dus 242 gulden
bruto op vooruit.
Dat voordeeltje wordt in zes
jaar tijd langzaam afgebouwd. In
het vierde dienstjaar by voor
beeld bedraagt het voordeeltje
nog maar 81 gulden per maand. In
het zevende jaar, als de docent
3152 gulden verdient, vervalt het
voordeel helemaal.
Voor het voortgezet onderwijs
fieldt ongeveer hetzelfde verhaal,
n het eerste dienstjaar gaat de
docent er 248 gulden bruto per
maand op vooruit Ook hier gaat
het salaris van beginnende do
centen met ongeveer 10 procent
omhoog en ook hier wordt het
voordeel in zes jaar tyd afge
bouwd.
Docenten in het middelbaar- en
hoger beroepsonderwijs verdie
nen hogere salarissen. Hun voor
deel is navenant kleiner De ex
traatjes In deze ondcrwijstypen
bedragen respectievelijk 163 en
78 gulden bruto per maand, let
wel: in het eerste dienstjaar. In
het middelbaar beroepsonder
wijs vervalt het voordeeltje na
drie jaar, in het hoger beroepson
derwijs al na twee jaar. Alle
nieuwkomers die met ingang van
volgend schooljaar aan een carri
ère als leerkracht beginnen gaan
er op vooruit, ongeacht het sala
risbedrag waarop men wordt in
geschaald.
Magertjes
In totaal kost de verhoging van de
aanvangssalarissen het onder-
wysduo Ritzen/Wallage in 1994
51.6 miljoen gulden. Dat is niet
veel, voor wie bedenkt dat de
twee geregeld hebben benadrukt
dat verhoging van aanvangssala
rissen absolute voorrang verdien
de Op een totaal van 294 miljoen
om de positie van leerkrachten te
verbeteren - wordt in het akkoord
slechts 17 procent aangewend
Margrcet Vermeulen
voor de aanvangssalarissen. Dat
is magertjes. Dat vinden zowel de
bonde n als de bewindslieden zelf.
Maar alle andere constructies om
de beginsalarissen op te trekken,
hadden als nadeel dat ze doorbe
rekend moesten worden in alle
salarisschalen en dus onbetaal
baar werden.
Wel is 20 mihoen gereserveerd
voor de leerkrachten die in het
onderwys zyn gaan werken nadat
daar een nieuwe salarisstructuur
(HOS-akkoord) van kracht werd
in 1985. Deze (veelal) jonge leer
krachten - ook wel 'nahossers' ge
noemd - kunnen maar moeilyk
verkroppen dat ze de eerste (zes)
jaren beduidend minder salaris
krijgen dan hun oudere collega's
kregen toen ze hetzelfde werk de
den en dezelfde werkervaring
hadden. Daarom krijgen deze
"paria's" in het docentencorps de
komende vier jaar een jaarlijkse
toelage waardoor ze driekwart
van het salaris dat ze misliepen,
alsnog ontvangen. De betrokken
docenten zijn ontevreden, omdat
ze slechts voor driekwart worden
gecompenseerd.
Maar de bonden prijzen de ge
vonden oplossing als 'uniek ele
ment in het akkoord'. "Het is by
snijn weten nog nooit voorgeko
men dat de overheid zegt 'okay,
wc hebben je zes jaar lang onder
betaald. Je wordt daarvoor met
terugwerkende kracht schade-
I"" tiT .1. i i
driekwart en niet voor 100 pro
cent. Dat is waar aldus een
woordvoerder van de Algemene
Bond Onderwys Personeel
(ABOP)
Werkgelegenheid
De grote bulk van het totaalbe
drag van 294 miljoen wordt echter
niet in Zoo term eer verdeeld.
Ruwweg 190 mihoen wordt na
melijk overgemaakt aan scholen
voor basis- en voortgezet onder
wys, die zelf goeie leerkrachten
mogen belonen met een bonus,
het takenpakket van leerkrach
ten wat gevarieerder kunnen ma
ken. oudere leerkrachten ontzien
en/of extra personeel aantrekken
Kortom, scholen krygen een pot
je om alvast te leren wat het is een
beetje aan personeelsbeleid te
doen.
Dat geld komt de werkgelegen
heid in het onderwijs fiks ten goe
de. zo is de verwachting De bon
den hanteren de stelregel dat één
miljoen extra goed is voor 13 ar
beidsplaatsen Met de 133 miljoen
die scholen 'vry' mogen beste
den. kunnen dus ruim 1800 ar
beidsplaatsen gecreeerd worden.
Daar staat tegenover dat Ritxen
/Wallage ruim 1000 arbeidsplaat
sen willen wegbezuimgen in het
beroepsonderwijs Wrang ge
noeg. is het grotendeels deze be
zuiniging waarmee de verbete
ring van de positie van leerkrach
ten betaald gaat worden.
