Homeopathie mogelijk
uit ziekenfondspakket
Gemeenten hebben vaak lak aan milieuwetten
JAN HUIGEN IN DE TON.., JAN HUIGEN IN DE TON...
DE TIJD,
VAN TOEN
i trage voortgang bij reorganisatie politie
PAC|NA 8
REGIO
MAANDAG 22 OKTOBER 1990
Beschuldiging Justitie: plaatselijke politici laten eigen belang voorgaan
Leidse academici
gaan naar viering
Hongaarse opstand
LEIDEN Een groep van 35
Leidse academici is voor een
studiereis naar Budapest ver
trokken om er de eerste herden
king van de Hongaarse opstand
uit 1956 mee te vieren. De reis is
voorts bedoeld als 'confrontatie
met een andere cultuur en ande
re organisatievormen'. Er wordt
onder meer een bezoek ge
bracht aan de vakgroep politico
logie van de Eötvös Lórad uni
versiteit en aan het Hongaars
Democratisch Forum. Tijdens
een bezoek aan een televisiestu
dio wordt de rol van de televisie
tijdens de gebeurtenissen in
1989 besproken.
De reis wordt op 28 oktober
besloten met een bezoek aan de
Nederlandse ambassade.
De betreffende geneesmiddelen
worden - mits er een recept voor is
uitgeschreven - pas sinds mei vorig
jaar door de ziekenfondsen ver
goed. Het is niet duidelijk wat de re
den van de staatssecretaris is om ze
mogelijkerwijs nu al weer uit het
verstrekkingenpakket te schrap
pen. De kosten voor homeopathi
sche en antroposofische genees-
middelen bedragen jaarlijks zo'n 60
miljoen gulden.
De fracties van PvdA, CDA en
WD in de Tweede Kamer hebben
verdeeld gereageerd op de plannen
van Simons. PvdA-woordvoerder
De Pree onderschreef de mening
van Simons. CDA-Kamerlid Lan-
sink is verbaasd over de plannen en
spreekt van een 'zigzag-beleid'.
VVD-woordvoerster Terpstra sprak
zich ronduit tegen de plannen uit.
Terpstra denkt dat de maatregel
niet leidt tot besparing terwijl dit
wel het doel was.
De Landelijke Huisartsen Vereni
ging (LHVJ zou het van harte toejui
chen als de betreffende middelen
uit het verstrekkingenpakket ver
dwijnen, "Wij hebben de staatsse
cretaris gezegd dat het ondenkbaar
is dat dat soort middelen voor ver
strekking in aanmerking blijven ko
men", aldus de vice-voorzitter van
het centrale LH V-bestuur, H.
Knook.
Volgens Knook horen de homeo
pathische en antroposofische mid
delen niet in het Geneesmiddelen
vergoedingssysteem thuis, onder
meer omdat het in het GVS gaat om
geregistreerde geneesmiddelen. De
middelen die Simons wil schrappen
zijn niet geregistreerd. Daarnaast
heeft de LHV grote twijfels over de
kwaliteit van veel alternatieve mid
delen. Knook vindt dat er eerst kwa-
111111 normen moeten worden opge
steld. Zonder deze controle moeten
homeopathische en antroposo
fische middelen zijn inziens niet
voor vergoeding in aanmerking ko
men.
Teleurstellend
Het Landelijk Overleg van Patiën
tenorganisaties voor Alternatieve
Geneeswijzen reageerde teleurge
steld op de adviesaanvraag van Si
mons. Evenals Terpstra denkt het
Europese prijzen
Leidse universiteit
en dr. P. Floor
LEIDEN De directeur onderwijs-
/onderzoekondersteuning en stu
dentenzaken van de Leidse univer
siteit, dr. P. Floor, heeft van de Eu
ropese Commissie de Erasmusprijs
gekregen. Floor, één van de 24 Eu
ropese universitaire stafleden,
krijgt de prijs voor zijn actieve rol
die hij speelt bij het tot stand ko
men van een nauwe samenwerking
tussen de universiteiten in Europa.
Onlangs kreeg Floor van de Leid
se universiteit de eerste Mr. Cath-
prijs, omdat hij zich in Europa op
'uitstekende wijze heeft ingezet de
goede naam van de Leidse universi
teit' uit te dragen.
Een andere prijs, eveneens van de
Europese Commissie, kreeg de
Leidse universiteit voor een biolo-
gieproject. Het betrof één van de
drie prijzen voor interuniversitaire
samenwerking. Het project, waar
aan zestien Europese universiteiten
een bijdrage leveren, is met twee an
dere geselecteerd uit een totaal van
bijna tweeduizend projecten.
VOORLICHTING GEZOND
HEIDSZORG - In de collegezaal
van de nieuwbouw van het AZL
wordt woensdag een symposium
gehouden over het onderwerp 'Zin
en onzin van public relations en
marketing in de gezondheidszorg'.
Het symposium wordt georgani
seerd omdat het bureau voorlich
ting van het AZL 20 jaar bestaat. De
dag wordt besloten met het optre
den vin hit combo 'Blue TTmiin*
DEN HAAG - Plaatselijke poli
tici werken een goede uitvoe
ring van de milieuwetten maar
al te vaak tegen als het eigen be
lang in het geding Is of als er po
litieke, economische of finan
ciële belangen in de knel drei
gen te komen.
Deze beschuldiging staat in
het rapport 'Politie en milieu-
wethandhaving' van het weten
schappelijk onderzoeks- en do
cumentatiecentrum van het mi
nisterie van justitie dat binnen
kort verschijnt. Het is een eva
luatie over de jaren 1987 en '88
en die bevestigt volgens de on-
overleg dat het schrappen van de
vergoeding nauwelijks tot bespa
ring leidt omdat er andere middelen
zullen worden gebruikt. Homeopa
thische en antroposofische midde
len zijn volgens het overleg goedko
per dan enig ander soort genees
middel.
Ook de Koninklijke Vereniging
tot Bevordering van de Homeopa
thie in Nederland (KVBH) is veront
waardigd, teleurgesteld en ver
baasd over het voornemen van Si
mons. Het is de 13.000 leden tellen
de vereniging een raadsel waarom
de homeopathische middelen na
nog geen twee jaar al weer uit het
ziekenfondspakket moeten."Ken-
nelijk heeft alleen het kostenaspect
een rol gespeeld terwijl de maat
schappelijk betekenis van de ho
meopathie zo algemeen is aan
vaard", aldus een woordvoerder. De
vereniging zal contact opnemen
met de staatssecretaris en de leden
DEN HAAG/LEIDEN - De trage
voortgang van de reorganisatie
van de politie baart burgemees
ters, korpschefs en officieren van
justitie grote zorgen. Dat blijkt uit
een brief van de zogenoemde
'klankbordgroep', een groep des
kundigen die de ministers van
justitie en binnenlandse zaken
moet adviseren over de reorgani
satie.
Voorzitter van de klankbordgroep
en burgemeester van Eindhoven
Van Kemenade heeft beide minis-
derzockers het vermoeden dat
de gemeentelijke overheid de
prioriteiten vaak anders legt
dan de rijksoverheid. Soms
wordt de milieuwetgeving re
gelrecht tegengewerkt, zo staat
in het rapport. De onderzoekers
constateren dat er bij de politie
nog veel moet veranderen, wil
die komen tot een doelmatige
handhaving van de milieuwet
ten zoals die zijn afgesproken in
het Nationaal Milieu Beleids
plan.
Vastgesteld wordt dat in tij
den van verkiezingen meestal
geen gemeentelijke controles
van de vaste kamercommissie voor
volksgezondheid om het dreigend
onheil te voorkomen.
De Vereniging van Homeopathi
sche Artsen in Nederland (VHAN)
heeft in gelijke bewoordingen op de
plannen van Simones gereageerd.
De vereniging verbaast zich er over
dat staatssecretaris Simons in deze
kwestie alleen heeft overlegd met
de Landelijke Huisartsen Vereni
ging en niet met de betrokken be
roepsvereniging. Ook de vereniging
trekt mogelijke besparingen in twij
fel. Huisartsen die nu soms homeo
pathische middelen voorschrijven,
zullen deze vervangen door 'gewo
ne' geneesmiddelen als de homeo
pathische niet langer worden ver
goed. "En gewone geneesmiddelen
zijn zeker niet per definitie goedko
per", aldus een woordvoerder.
Geen van de directieleden van het
regionaal ziekenfonds Zorg en Ze
kerheid was vanmorgen voor com
mentaar bereikbaar.
ters nu geschreven vooral bezorgd
te zijn over het feit dat een interim-
wet, die de mogelijkheid opent op 1
januari met de nieuwe regiokorp
sen van start te gaan, nog steeds bij
de Raad van State ligt. Naar verluidt
heeft de Raad van State problemen
met het wetje, omdat daarin de ene
burgemeester zeggenschap krijgt
over een collega-burgemeester. Met
name op het gebied van de financie
ring van de politie zouden gemeen
ten ondergeschikt worden aan de
'politiecentrumgemeente', zoals in
deze regio Leiden dat wordt. De Ge-
plaatshebben bij bedrijven.
Ook blijkt dat wethouders die
tevens agrariër zijn, er met het
oog op hun persoonlijke belan
gen niet op uit zijn de milieu
wetten stringent te handhaven.
Van persoonlijke belangen is
meestal geen sprake als het gaat
om grotere industriële bedrij
ven. maar ook dan zijn de plaat
selijke politici niet happig op
intensieve politiecontrole.
Werkgelegenheid en financiële
belangen zorgen er dan weer
voor dat het milieu het onder
spit delft.
meentewet staat dat echter niet toe.
De interimwet had al afgehan
deld moeten zijn door de Tweede
Kamer om de feitelijke reorganisa
tie op tijd van start te laten gaan. De
vertraging wordt voorlopig op en
kele maanden geschat, zo blijkt uit
het rapport van het bureau Alons en
partners dat de reorganisatie en de
voortgang daarvan heeft doorge
licht.
Het is de vraag of de vertraging
tot enkele maanden beperkt blijft.
Zo zijn Binnenlandse Zaken en Jus
titie er nog steeds niet in geslaagd
De uitslag van het onderzoek
wekt geen verbazing op het mi
nisterie van justitie. Het ver
moeden dat het niet goed ging,
wordt hiermee bevestigd, aldus
een woordvoerder. Inmiddels
hebben de ministers Hirsch
Ballin en Dales, die de verant
woordelijkheid voor de politie
delen, besloten meer aandacht
te besteden aan de bestrijding
van de milieucriminaliteit. In
maart van dit jaar stelden zij
hiervoor meer geld beschik
baar. Het gaat om een bedrag
dat in vier jaar oploopt tot zes
tig miljoen gulden.
een projectmanager aan te wijzen.
Zonder die functionaris valt de rest
van de begeleidende organisatie
niet op poten te zetten, omdat de
projectmanager mag uitmaken wel
ke personen daarin worden opgeno
men.
De politiewoordvoerder van de
WD-fractie in de Tweede Kamer,
Hans Dijkstal, is niet verbaasd over
de vertraging. Hij verwijt de minis
teries van binnenlandse zaken en
justitie hun competentiestrijd niet
eerder bijgelegd te hebben. Het
Na overleg met de Vereniging
van Nederlandse Gemeenten
van het Coördinerend Politie
beraad zijn definitieve plannen
gemaakt die eind vorige week
naar de Tweede Kamer zijn ge
stuurd.
Er is gekozen voor een pro
jectmatige aanpak, waarbij
vooral bestaande plaatselijke
initiatieven met geld en des
kundigheid worden onder
steund. Uitgangspunt is dat al
leen projecten worden ge
steund die meetbare resultaten
opleveren.
Bezoeker open
dag chemie kan
eigen urine
onderzoeken
LEIDEN/REGIO - In het klinisch
chemisch laboratorium van het
Academisch Ziekenhuis Leiden
kunnen bezoekers aan de open dag
'Chemie in het dagelijks leven' hun
eigen urine aan een onderzoek on
derwerpen.
Ruim 130 bedrijven en instellin
gen die zich bezighouden met che
mie houden zaterdag 27 oktober
open dag. In laboratoria van zieken
huizen en van keuringsdiensten
van waren is te zien hoe gezondheid
en kwaliteit van voeding en drink
water in de gaten worden gehou
den.
Ook vele bedrijven die produkten
maken die op de een of andere ma
nier iets met chemie te maken heb
ben, zetten de poorten open. De pro-
duktie van kunstharsen, het ge
bruik van gist bij de produktie van
bier en de fabricage van wegenzout
uit gewoon zout is allemaal te zien.
In deze regio doen het AZL, het
Rijksinstituut voor Geneesmidde
lenonderzoek in Leiden en de Leid
se Hogeschool mee. Bezoekers die
ten minste twaalf jaar oud zijn kun
nen tussen 10.00 en 16.00 uur een
rondleiding krijgen door het kli
nisch chemisch laboratorium van
het AZL. De bezoekers worden ac
tief betrokken bij de manier waarop
een diagnose wordt gesteld.
Het Rijksinstituut voor genees
middelenonderzoek verricht onder
zoek naar de kwaliteit van humane-
en diergeneesmiddelen. Tussen
10.00 en 15.00 uur worden er rond
leidingen gegeven en wordt appara
tuur gedemonstreerd.
De Leiderdorpse laboratorium-
school (ingang Rietschans) geeft
tussen elf en een en twee en vier uur
demonstraties van chemische ana
lyses van het drinkwater, bloed en
urine. Bezoekers kunnen siroop of
jam meenemen om die op kleurstof
fen te onderzoeken.
Iets verder reizen, maar een be
zoek ook meer dan waard is de fa
culteit scheikundige technologie en
materiaalkunde van de Technische
Universiteit in Delft. Getoond
wordt hoe een nieuwe stof wordt
'ontdekt' en op welke manier de ei
genschappen van materialen wor
den onderzocht. De universiteit is
op vrijdag van 9.00 tot 17.00 uur en
op zaterdag van 10.00 tot 16.00 uur
geopend.
Het klinisch laboratorium van het
Haagse ziekenhuis Leyenburg heeft
een wel heel speciale attractie. Be
zoekers krijgen de gelegenheid in
een kunstarm bloed te prikken om
dit vervolgens onder de microscoop
te bekijken.
Bevreemding over zigzag-beleid' staatssecretaris
UTRECHT - Staatssecretaris Simons van volksgezondheid overweegt homeopathische
en antroposofische geneesmiddelen uit het ziekenfondspakket te halen. De bewindsman
heeft daartoe een adviesaanvraag ingediend bij de Ziekenfondsraad.
LEIDERDORP/ZOETERWOUDE - De meubelzaken
aan de Rijndijk in Zoeterwoude en de Meubelboule
vard in Leiderdorp, die gisteren geopend waren, heb
ben niet te klagen gehad over belangstelling. De enigen
die wel klaagden waren automobilisten die een andere
bestemming hadden. De drukte was zo groot, dat het
verkeer aan alle kanten kwam vast te zitten. De politie
korpsen hoefden niet handelend op te treden. Ooglui
kend werd toegestaan dat er op plaatsen werd gepar
keerd die normaal voor een prent in aanmerking ko
men.
In Zoeterwoude sprak men van een 'ontzettende
drukte'. Er waren acht mensen ingehuurd om, voorzo
ver mogelijk, het toestromende verkeer in goede banen
te leiden. Tot ver voorbij de betonfabriek moest een
plekje voor de auto worden gezocht. De schatting is dat
er tussen de 8000 en 10.000 mensen tussen elfen vijf uur
langs zijn geweest. De top lag tussen twee en vier uur 's
o Loek Zuyderduin)
CDA-kamerlid en ex-voorzitter van
de christelijke politiebond ACP,
Ger Koffeman denkt evenzo dat de
problemen nog lang niet zijn opge
lost, maar maakt zich minder zor
gen dan zijn WD-collega.
De departementen van Justitie en
Binnenlandse Zaken doen nogal
lakoniek over de kritiek van het or
ganisatiebureau Alons en Partners
dat de reorganisatie onder de loep
heeft genomen. "Het gaat om een
concept. Een aantal van de proble
men die worden gesignaleerd, is al
opgelost", aldus een woordvoerder
van Justitie. Volgens Binnenlandse
Zaken komt de begindatum van de
reorganisatie 1 januari, niet in ge
vaar.
De christelijk politiebond ACP
maakt zich ook grote zorgen om de
vertraging en de 'machtsstrijd' tus
sen de ministeries.
De Nederlandse Politie Bond
(NPB) zegt van de minister geen be
richt te hebben ontvangen dat er
vertraging ontstaat en gaat er dus
vooralsnog vanuit dat deze niet op
treedt.
In vroeger tijden heersten er an
dere opvattingen over recht en
straffen dan thans. Ook het soort
straffen was zeer verschillend. Zo
kwamen lijfstraffen veelvuldig
voor en gevangenistraffen vrijwel
niet. Naast zware straffen, zoals
verminken, geselen en brandmer
ken, kende men mildere straffen,
die eigenlijk minstens zo erg wa
ren. Zij die zich hadden schuldig
gemaakt aan trouw- of eedbreuk,
vredebreuk (het verstoren van de
vrede), valse getuigenis en omko
perij werden eerloos verklaard.
Deze eerloosheid sloot iemand uit
van het bekleden van openbare
ambten. Een veel toegepaste straf
was de te pronkstelling, het aan
de kaak stellen en voor bespot
ting overgeven aan het publiek.
Tijdens marktdagen werd de ver
oordeelde vastgeklonken aan een
paal of zuil om zo door de voorbij
gangers bespot te worden. Op een
bord boven zijn hoofd stonden
met grote leesbare letters naam,
beroep, woonplaats, misdaad en
straf vermeld. Soms werd de mis
dadiger met één oor aan de kaak
gespijkerd en moest hij dan zo
lang trekken tot hu los* was om
dan met anderhalf oor het haze-
pad te kiezen. Voor het stadhuis
van Woerden staat nog een hard
stenen kaak, die rond 1566 is op
gericht. Ook bestaat er een niet
uitgevoerd ontwerp voor de
bouw van de nieuwe Leidse stad
huisgevel uit 1593, waarop een
schandpaal is te zien.
Onterend
Het dragen van de schandstenen
was een onterende straf die man
nen maar zelden te beurt viel. In
het algemeen werden vrouwen
hiertoe veroordeeld, vooral zij die
te kwader naam en faam bekend
stonden. Deze straf werd als een
grote schande gezien. Meestal
werden hiervoor twee grote ste
nen gebruikt, soms nog met lood
verzwaard en beschilderd met het
wapen van de stad, die met elkaar
waren verbonden door een ket-
Het staan of
lopen in de ton
was een ont
erende straf
voor vrouwen
ting. Dergelijke stenen werden op
het recht- of raadhuis bewaard,
waar zij meestal voor de gevel
De vrouw werd in gebogen
houding met de ketting rond de
nek en de stenen voor het lichaam
LEIDSE
KRONIEK OVER
/MENSEN EN
GEDANE ZAKEN
oor de stad geleid, voorafgegaan
door de beul. die op een hoorn
getuige het
hierbij afge
beelde blauwe
tegeltje uit de
collectie van
de Lakenhal,
waarin zich
duidelijk een
man bevindt.
(foto A. Dingjan)
blies of op een trommel sloeg om
de aandacht van het publiek op
het schouwspel te vestigen. Soms
was het dragen van de schandste
nen slechts de inleiding tot een
andere straf: de verbanning uit de
stad.
Vaak werd een dergelijke
straf op zondag uitgevoerd, om
dat er dan veel mensen naar of uit
de kerk kwamen en er zodoende
een groot publiek zich in zo'n
schouwspel kon verlustigen.
Naast het dragen van de
schandstenen en het staan aan de
schandpaal kende men nog meer
onterende straffen, zoals het zit
ten in het schandblok en in de
schandmantel (of huik) en het
dragen van de schandton.
In het Noordbrabants museum
in 's-Hertogenbosch is een prach
tig voorbeeld van een schand
mantel, waarin overspelige vrou
wen te kijk zaten. Vaak waren ze
tevoren kaal geschoren.
Schandton
Maar ook de Lakenhal bezit een
schandton, in het midden be
schilderd met vier wapens van
Leiden, die met twee beugels om
de hals bevestigd kon worden.
Volgens de beschrijving dateert
hij uit de 18de eeuw en werd ge
bruikt als strafoefening voor
vrouwen. De overlevering vertelt
dat hij vooral ter bestraffing van
overspel gold. Voor de Leidse
voorbeelden van overspel heb ik
in het lijvige register op de Crimi
nele Vonnissen gezocht naar de
straffen die hiervoor golden. Zo
vond ik 24 uur, vier, acht en veer
tien <^agen, maar ook een maand
hechtenis op water en brood. Ver
der geseling en brandmerking,
gevolgd door levenslange of min
der lange verbanning. Deze ver
banning kon gelden voor Leiden
en Rijnland, ook Leiden, Rijn
land, Den Haag en Haagambacht,
zelfs het hele gebied van Holland
en Westfriesland.
Voor mannen kwam er vaak
nog een verklaring van eerloos
heid en meinedigheid bij en geld
boetes (in de 17de eeuw varirend
van 100 tot 300 Carolusguldens).
Een paar keer kwam ik te
pronkstelling tegen en in de 17de
eeuw het langs de voornaamste
straten van Leiden geleid wor
den. Gebeurde dat in de officiële
Leidse schandton?
INGRID MOERMAN
0uö üiciiUis;
Honderd jaar geleden stond er
in d? krant:
- Het 16-jarig bestaan der Leids-
che Fabrieksarbeiders-Vereeni-
ging onder de zinspreuk Een
dracht maakt macht" werd Za
terdag-avond in het café Von
delhoven feestelijk herdacht. Met
een hartelijk welkom werden de
leden met hunnen vrouwen be
groet door den voorzitter, die er
tevens den wensch bij uitdrukte,
dat elk der aanwezigen zoude
willen medewerken om dit feest
goed ten einde te brengen, het
geen dan ook aldus is geschied,
waarmede bij vernieuwing
werd getoond dat de leden de
veelvuldige moeite en zorgen
van het bestuur weten te waar
deren. Het moet tevens gezegd,
dat het optreden van den heer
Soesman en zijn gezelschap, (uit
Rotterdam) veel, zeer veel tot het
welslagen van dit feest heeft bij
gedragen. Het verschijnen van
den heer Soesman op het tooneel
was reeds voldoende om de lach
spieren gaande te maken, ter-
Wijl mej. Rosalie met hare
schoonklinkende stem, en de hee-
ren Francois met hunne gym
nastische en muzikale voor
drachten ieders bewondering in
hooge mate opwekten.
Vijfentwintig jaar geleden:
- Hoe is het ontstaan? Dit woord:
Peterselie.
Peterselie is een moesgewas dat
heel vaak, onder invloed van de
persoonsnaam Pieter ook Pieter
selie wordt genoemd. Het woord
komt ook in andere Germaanse
talen voor. In het Duits heet de
plant Petersille of Peterle, in het
Zweeds Persilje. Hét woord pe
terselie is ontleend aan het mid-
den-latijnse Petroseium, dat op
twee Griekse woorden teruggaat
namelijk: petros, steen en seli-
mon: eppe, de naam van een
moesplant die gewoonlijk selde-
rit wordt genoemd, in tiet Frans
céleri. Naast Grieks petros: steen
staat Petra Rots. Bekend is het
woord van Jezus: Gij zijt Petrus
en op deze petra zal ik mijn ge
meente bouwen.
