'Bij diepere teksten mag je niet meezingen'
m i
Rob Janszen lonkt naar Beach Boys met Hoe is het mogelijk'
Sonny Rollins excelleert
op Heinekens Jazznacht
STEVENS BEKROOND
W toifiiii!
8 '.'tuMiiijf
i' timaimi
mS (Willis
*5" li»-
'ttouwiuih v
I IftiOj ïi1
wwiï
(iiisiion
j!'.'
Vaalbleek Vokaal: eigen
categorie in de jazz
Wallenberg: inleiding op iets dat niet komt
ARNHEM "Ze hebben me
wel eens een Herman van
Veen genoemd, die teveel
giaar Al Jarreau heeft geluis
terd. Daar kan ik me wel in
winden. Ik ben alleen niet zo
pweverig als Van Veen. Men
Szegt wel eens dat Neder
landstalige muziek altijd op
hoempa-pa of een veredelde
Doe Maar uitdraait. Dat wei
ger ik te accepteren. Ik wil
'zwart' klinken, maar ik pin
me niet vast op één muzikale
stijl. Op mijn nieuwe cd zing
ik: pop, jazz, funk, Ierse folk,
blues, ballades. Daarom
duurt het wat langer voordat
het grote publiek mij kent.
Eigenlijk ben ik uit op Ne
derlandstalige soul, de Ne
derlandse taal moet swin
gen".
Het ziet er naar uit dat Rob Janszen
(pseudoniem voor Rob Janssen) op
doorbreken staat. De voormalige
voorman en initiator van theater
groep Pluche en Plastic leverde on
langs de cd 'Koorts in de kou' af, die
binnen één week door de verschil
lende omroepen tot respectievelijk
lokschijf, weekendschijf, cd van de
dag en nacht-cd werd gebombar
deerd. De naar de Beach Boys lon
kende single 'Hoe is het mogelijk' is
bijna dagelijks op de radio te horen.
"Ik ben niet zo maatschappij-kri
tisch. En als ik iets dergelijks op
mijn repertoire neem, dan wil ik het
ook op een leuke manier doen. Het
leven van alle dag is eigenlijk de in
spiratiebron. De dagelijkse emoties
probeer ik in een fantasiewereld te
plaatsen, waardoor er een diepere
laag ontstaat. Je merkt dat sommige
mensen zich daar erg door voelen
aangetrokken, of het ontgaat ze vol
komen. Maar soms is het ook ge
woon een kreet die tot een liedje
leidt: jongen, ga toch fietsen', 'af
spraak is afspraak', "die is aan va
kantie toe' en natuurlijk: 'hoe is het
mogelijk'".
De liedjes van Rob Janszen ko
men al jaren tot stand in nauwe sa
menwerking met het echtpaar Han
en Kees Buenen. Han schrijft de
teksten en Kees (producer van o.a.:
Bots, Lenny Kuhr, Nadieh) compo
neert, produceert en musiceert.
Blijmoedig
"Om bij een groter publiek een in
gang te hebben, zijn de eerste zeven
nummers van de cd opgewekt, blij
moedig, niets aan de hand. Tralala
met een paar kleine steekjes, Daar
na draait de zaak om en gaat het de
diepte in. Daar zit eigenlijk de ware
Rob Janszen verborgen. Dan zie je
de diepere laag waar ik vandaan
kom. Uiteindelijk ben ik de chan
sonnier, de troubadour, de Herman
van Veen. En dan - als dat voor de
luisteraar vervelend dreigt te wor
den - dan sluit ik de cd af met een
krankzinnige rap, waar alle waanzin
naar boven komt. Dan is het circel-
tje rond".
"In 1988 maakte ik een elpee die
in de ogen van Hilversum is geflopt.
We hadden veel tijd gestoken in
'Horizon', 's Ochtends krijg ik nog
de hoes te zien van de single, om te
controleren of de kleurstelling goed
is. En 's middags komt er een telex
uit Amerika dat de platenmaat
schappij moet stoppen met de Ne
derlandse artiesten. WEA gooide
vijftien bands op straat, waaronder
ook Lois Lane. Aan 'Horizon' is ver
der nooit meer wat gedaan. De pro-
ROTTERDAM (GPD) - Laat
die te overheersende drums,
electrische bas en keyboards
nou eens weg en laat Michel Pe-
trucciani even echt horen, dacht
ik. Dan kan de volle Doelenzaal
tenminste horen wat deze
dwerg te bieden heeft als muzi
kale reus. Het gebeurde te wei
nig. Aan razendsnelle techniek
en originale aanpak heeft Pe-
trucciani geen gebrek, maar die
kwaliteiten drongen lang niet
overal in de zaal voldoende
door. De Franse pianist moest
zich, tijdens het eerste concert
van de Heineken Jazznight za
terdagavond, bovendien nog
door enkele problemen met de
geluidsapparatuur heenslaan.
Hij hief verontschuldigend bei
de armen ten hemel en speelde
dapper door.
In de kleine zaal van De Doe
len ging het tegelijkertijd avon
tuurlijker toe. De groep van de
speler Bob Stewart maakte in
druk. De twee tuba's brachten
samen met de ene trompet een
wonderschoon zwaar, gedragen
geluid voort, bijvoorbeeld in de
compositie-opdracht die hij van
de bierbrouwer gekregen had.
(Stewart bloedserieus tot het
publiek: "Geef Heineken een
applausje, het is toch prachtig
dat een bedrijf zoiets doet").
Wie zei daar dat een composi
tie-opdracht per definitie tegen
strijdig is met de grotendeels ge-
improviseerde jazz? En wie
trouwens dat een tuba geen ge
schikt instrument is voor de
jazz? Stewart ontkrachtte beide
veronderstellingen stijlvol.
En gebruikte hij zijn instru
ment om er de baspartijen voor
de groep op te blazen, dan
zwaaide de bovenin de tubabe
ker gehangen microfoon lustig
ritmisch heen en weer. Een vro
lijk effect, misschien onbe
doeld, maar puur theater. En dat
mag bij een festival. Of moet
zelfs, want anders worden het
van die zwaarwichtige concer
ten.
Wat dat betreft was de slot-
avond van het Heineken-jazz-
weekje voor sommigen nog een
tegenvaller. Steeds twee hoofd
optredens tegelijkertijd, waar
in- en uitlopen tussendoor nau
welijks toegestaan werd. Met als
gevolg dat iedereen braaf luis
terde en de wandelgangen van
De Doelen tijdens de concerten
een bijna doodse aanblik lever
den. Kom daar eens om bij
North Sea! Maar de organisatie
was tevreden, want alle 3000 be
schikbare kaarten waren ver
kocht. Vorig jaar kwamen
slechts 1000 mensen opdraven.
Gevolg van het ontbreken toen
van een echte trekpleister.
Die waren er nu zelfs twee: de
oude rotten Sonny Rollins en
Dizzy Gillespie. Rollins was
voor de meesten het hoogtepunt
van de avond. Met zijn licht wag
gelende gang over het podium,
zijn prachtige lange vuurrode
overhemd, maar vooral met de
calypso-watervallen uit Zijn te
norsax, die hij nog steeds hoog
de lucht in steekt, hield hij de
zaal gevangen. Die natuurlijk al
meteen plat ging toen Rollins
zijn optreden begon met zijn
'The Duke of Ire'. Maar Rollings
kan ^r ook niks aan doen dat dit
stuk de tune werd van Keek op
de Week.
Het rauwe van zijn spel in de
jaren vijftig is er al lang af, maar
zonder dat Rollins tot commer
cieel getrut vervalt. 'Tennesee
Waltz' is al duizenden keren
platgespeeld, maar Rollins
maakt er weer iets moois van,
terwijl hij langdurig en voor ie
dereen herkenbaar rondom de
melodie blijft spelen. Zijn oude
energie was er nog: tien minu
ten in z'n uppie voor thema-so-
lo-thema zonder problemen en
hij verveelde niet.
Uitsmijter was trompettist
Dizzy Gillespie met zijn United
Nation Orchestra. Gillespie
werd zaterdag 74 jaar. Rollins
had zijn oude vriend bij wijze
van tweede toegift muzikaal ge
feliciteerd („Happy birthday to
Dizzy") waarbij Dizzy ook al
even trompet en piano had be
roerd, tot grote verrassing van
het publiek.
De aloude Gillespie-composi-
tie 'Night in Tunesia' besloot het
concert, maar het stuk ging een
beetje als een nachtkaars uit en
daarmee ook het hele optreden.
Een toegift zat er niet in, Gille
spie dankte het publiek niet
eens meer.
PETER VAN EIJKELEN-
BURG
motie stopte en hij werd niet meer
geperst.
Er stonden stukken op waar ik
zeer tevreden over ben. Het klinkt
misschien stom, maar 'Pietertje van
Dijk' bijvoorbeeld vind ik passen in
de traditie 'Het Dorp' van Wim Son-
neveld. of '24 rozen' van Toon Her
mans. Maar er zijn slechts 643 men
sen die het weten, want meer platen
zijn er niet verkocht. Ja, soms wordt
het nog gedraaid bij Langs de Lijn
of in zo'n nachtprogramma".
"Daarna wilden Kees Buenen en
ik het niet meer zover laten komen.
We richtten samen met Mark Der-
ksen onze eigen maatschappij op:
Free. We zijn nu voor promotie niet
meer afhankelijk van 'Op Losse
Groeven' en Krijn Torringa: 'en wat
zijn de plannen? En we gaan er weer
lekker tegenaan?".
Fugain
In 1982 stapte Rob Janssen uit het
onderwijs. Hij kwam in Parijs te
recht bij 'Le Big Bazar' van Michel
Fugain. "Toen ik terug was in Ne
derland wilde ik ook zoiets. Achten
twintig vrienden en kennissen heb
ik bij elkaar gehaald onder de naam
die een oud-collega uit het onder
wijs voor me verzon: Pluche en
Plastic. In het begin was het niet
veel meer dan Summer Holiday van
Cliff Richard, weetje. Met z'n alien
in een volkswagenbusje en dan naar
Frankrijk.
Maar we werden waanzinnig po
pulair. We wonnen Avro's Nieuwe
Oogst, kregen een platencontract.
We kwamen van het ene tv-pro-
gramma in het andere, van Sonja tot
Tineke en de Showbizzquiz. We
wonnen de zilveren harp, we kregen
een exportprijs. Het werd steeds
professioneler. In 1987 bestond
Pluche en Plastic uit negen men
sen. We zouden het derde thea
terseizoen ingaan en we zaten bij
een van de grootste producenten,
met echt een heel goede cast. Er wa
ren mensen weggeplukt bij groepen
als Het Goede Doel, Cats en Flairck.
De première hadden we gehad en
drie dagen daarna hoorden we dat
de regisseur Nick van den Boezem
binnen eèn paar weken aan kanker
zou overlijden.
De hele productie stond op z'n
kop. Hij was een heel grote steun,
we zaten midden in de ontwikke
ling. Drie maanden later was er
geen Pluche en Plastic meer. Met
een grote schuld ben ik achterge
bleven".
Zondagpapa
"Nu heb ik een theaterband van elf
man 'De Zaak Janszen'. Bij Pluche
en Plastic stonden negen gelijk
waardige personen op het podium.
In De Zaak Janszen sta ik centraal,
met mijn liedjes. Ons theaterpro
gramma 'De Affaire' is rond. maar
ik wacht nog even wat de cd doet.
Het theater kun je alleen in met een
hit of als je een gevestigde naam
bent.
Zo'n Frank Boeijen kan dat ook
doen omdat hij al die jaren hits is
blijven scoren voor teeners. Dat is
de basis van zijn publiek. Die ne
men hun ouders mee naar het thea
ter. Zij hebben er best vijfendertig
gulden voor over als hun kinderen
het leuk vinden. Maar met een thea
teroptreden heeft het niets te ma
ken. Er gaat een lamp uit en aan. Hij
zegt geen boe of bah. Met alle res
pect, er staat een wereldband op het
podium, maar ik noem Frank Boeij-
en altijd een 'onverstaanbaar goede
zanger'. Het zal wel aan mij liggen,
maar ik begrijp niet waar die jongen
het over heeft. En het publiek maar
zwaaien met aanstekers en luid
keels meezingen".
- Ex- Pluche ev Plastic-voorman Rob Janszen: "Ik wil geen onzin verkopen".
"Ik wil geen onzin verkopen. Ik jes luidkeels mee te zingen: 'ik ben
trad laatst op in een discotheek in een zondagpapa'. Kijk, dat zie ik
Cuyk. Toen stond er zo'n rijtje meis- dus niet zitten. Bij liedjes als 'Hoe is
het mogelijk'of'Wereldwijf gaan ze
hun gang maar. Maar niet bij dat
soort diepere teksten. Ik heb de
band laten stoppen en ik heb even
goed duidelijk gemaakt dat ik de
zanger ben".
Mieke Vestdijk (rechts), de weduwe van Simon Vestdijk, overhandigt de
Leidse schrijver Herman Stevens (links) het beeldje, voorstellende Anton
Wachter. Stevens kreeg deze zevende Anton Wachterprijs voor zijn debuut
roman'Mindere Goden'. (foto ANP)
'tl
i [rn; i\
I? in j\ I ft in
Onderiveg
Een acteur van
Royal Deluxe,
een theaterge
zelschap uit
Nantes, tijdens
een de voorstel
ling Tableaux
de l'Histoire de
France', een
stuk over de
bloeden, ge ge
schiedenis van
Frankrijk. Deze
scène is geïnspi
reerd op de In
quisitie. (foto
ANP)
LEIDEN - Na het Willem Breuker
Kollektief dat een week eerder in
Leiden optrad, is de grote forma
tie van Niko van Langenhuijsen
zonder twijfel de bekendste grote
band op het gebied van de moder
ne jazz in Nederland, die het hele
jaar door optreedt. Dat Vaalbleek
lang niet zo bekend is als het Kol
lektief bij een breed publiek,
bleek uit de tegenvallende be
langstelling afgelopen zaterdag
avond. Het heeft geen zin om bei
de formaties met elkaar te verge
lijken, zo verschillend zijn de uit
gangspunten en bezettingen van
de beide orkesten. Toch moet
vastgesteld worden dat de Til-
burgse componist en bassist niet
onder doet voor Breuker qua vin
dingrijkheid en organisatietalent.
Daar waar Breuker zijn grootste
bron van inspiratie vindt in Mid
den-Europa (Weill vooral), heeft
Langenhuijsen nu via de teksten
van Garcia Lorea veel aandacht
voor Spaanse klanken.
Langenhuijsen kan daarvoor
gebruik maken van een uitste
kend harmoniërend drietal zan
geressen. ieder met een duidelijk
eigen rol. Steini van der Eng
komt vooral tot haar recht in de
meer jazz-achtige stukken, Astrid
Wijn is onmisbaar voor de meer
extroverte Latijnse klanken, ter
wijl Sylvia de Hartog op haar best
klinkt in meer intieme passages.
Helaas raakten de teksten, cen
traal in dit grotendeels door ge
dichten van onder meer Sylvia
Plath ('Again'), Philips Larkin
('High Windows') en Wendy Cope
('Mr. Strugnell') bepaalde pro
gramma, af en toe verloren in de
nagalm van de Waag. De leider
heeft een voorkeur voor scherpe,
soms snijdende harmonieën, die
dankzij puntige en complexe be
geleidingspartijen, vooral van de
trompettisten, extra spanning
krijgen. Zo wordt bijvoorbeeld
het bekende 'Little Niles' van
Kandy Weston dankzij enkele in
grepen in het oude arrangement
van Melba Liston een nieuwe be-
l< vrm - De muziek van Vaalbleek
Vokaal leent zich daardoor niet
voor oppervlakkig luisteren,
maar eist de volledige aandacht
van de luisteraar op.
Dat gold in versterkte mate
voor een van de nieuwe stukkon
van de avond, "Tres historietas del
viento' op teksten van Garcia Lor-
ca en zoais de meeste andere com
posities, geschreven door Lange-
hugsen. Zoals dat in een suite
hoort, werd de luisteraar als het
ware op een klankreis meegeno
men. Op strategische punten in
het arrangement zorgt Langen
huijsen voor enige rust door
slechts een deel van het negen
man sterke orkest te laten spelen,
of door, zoals in dit geval, plotse
ling pianist Willem Kuhne op me
lodica een bandoneon te laten
imiteren.
Vaalbleek Vokaal heeft enkele
veranderingen in de bezetting on
dergaan, zodat nu Dick de Graaf
(tenor- en sopraansax) en Paul
Stocker (sopraan- en altsax) de
rietsectie vormen. Het koper be
staat nu uit Ene Vloeimans, Toon
de Gouw (tromp» it- n) m MbUb
Sohier, terwijl de flegmatieke rit
mesectie ongewijzigd is met Kuh
ne, Peter Mingaars (gitaar), Frans
van Grinsven (slagwerk) en de lei
der op bas. Dc meest opvallende
solisten waren Dick de Graaf op
tenor en een van de oorspronke
lijke leden van Vaalbleek, toen
het nog het Gemeentereinigings-
orkest heette, Toon de Gouw Het
kan aan de ikOl ÜH 1 fl D
hebben, maar de trompettisten
hadden duidelijk de overhand in
het g.oepsgeluid
Op een enkele uitzondering na
lijkt de vorige generatie jazz-mu-
ICI nng do toon j.in t.' geven op
de Nederlandse podia. Niko Lan
genhuijsen heeft een eigen cate
gorie in do Ndrbn
creëerd met Vaalbleek Vokaal.
KEN VOS
■Wallenberg", bedacht en gespeeld door De
Giftige Appel Met René Huinen, Ernie Jon
ker, Rhea van Kempen, Caroline Kraayen-
ga, Wilco Maas, René Wernars en Jeroen
van de Wiel. Decor Henry Verboket. Tekst
Jeroen van de Wiel. Regie Caroline Bar-
mentlo. Gezien op 20 oktober in het LAK.
LEIDEN - Bij de kassa van het
LAK ligt een stencil met uitge
breide informatie over het leven
van Raoul Wallenberg. Het is iets
te veel tekst om vóór het begin
van de voorstelling 'Wallenberg'
door toneelgroep 'De Giftige Ap
pel' alvast even door te lezen.
Achteraf kun je daar alleen maar
spijt van hebben, want voor een
beter begrip van het stuk waren
deze aanvullende gegevens zeer
welkom geweest.
Eigenlijk is hiermee de zwakke
schakel in deze produktie van De
Giftige Appel meteen al aange
duid. De achtergrondkennis die
nodig is voor een goed begrijpen
van het dramatisch conflict,
krijgt de toeschouwer door het
stuk zelf in onvoldoende mate
aangereikt.
'Wallenberg' kondigt de groep
als volgt aan: "een fictieve ont
moeting van zeven mensen op
een verlaten landhuis buiten
Boedapest, allemaal hebben ze
Raoul Wallenberg gekend en niet
één van hen weet wat er met hem
gebeurd is". Wat is nu de bedoe
ling? Moeten we uit de gevoerde
gesprekken een beeld krijgen van
Raoul Wallenberg'' Of gaat het
veeleer om de confrontatie tussen
deze zeven mensen - met als ver
bindingsfactor Wallenberg die in
hun leven een rol heeft gespeeld?
Of dienen deze beide aspecten
van het stuk elkaar te versterken?
Noch het een, noch het ander is
gelukt.
Het is dus niet alleen het ge
brek aan achtergrondkennis dat
de toeschouwers bij het zien van
de voorstelling parten speelt
Zelfs al had je het informatiesten
cil van tevoren gelezen, dan zou
'Wallenberg' als een vorm van do-
cumentair theater beslist nog de
nodige vraagtekens hebben ach
tergelaten. Eigenlijk is er geen
sprake van een dramatisch con
flict, maar lijkt het hele stuk een
langdurig inleiding op iets dat
niet komt.
Het speltempo is traag, mede
door de gespannen stiltes die uit
het niets ontstaan en nergens toe
leiden. Een zelfde soort zwaar
wichtigheid kenmerkt het spel
van de acteurs. Zonder uitzonde
ring beheersen zg hun tekst, die
zij op ernstige wijze met een on
miskenbaar docudrama-toontje
uitspreken Van enige dramati
sche handeling is nauwelijks
sprake. De zeven mensen ver
schijnen na elkaar ten tonele voor
de beoogde ontmoeting, en even
zo verdwijnen ze één vóór één
Tegen de achterwand hangt -
verdeeld over vijf smalle stroken
het portret van. naar je mag aan
nemen. Raoul Wallenberg Na
verloop van tijd schuift Nina, de
halfzus van Wallenberg, de vgf
stroken naar elkaar toe. Daar
naast wordt er af en toe op toneel
matige wijze een glas ingeschon
ken of een sigaret opgestoken.
Verder wordt er nog wat gescho
ven met de vgf goudkleurige stoe
len die op toneel staan. En er zgn
twee soldaten die - vanuit de zaal
slecht zichbaar - met plastic sol
daatjes spelen Het lijken stuk
voor stuk willekeurige handelin
gen die "-lei nt oor enige atwi
seling moeten zorgen in dit uit
sluitend op tekst gerichte stuk.
Ook al valt aan alles de zorgvuldi
ge voorbereiding af te zien, toch
stelt deze 'speculatie, bedacht en
gespeeld door De Giftige Appel
teleur. Omdat niet uit de verf
komt waarover wordt gespecu
leerd.
WIJNAND ZEILSTRA
Belangstelling
voor kunstbeurs
PAN groot
AMSTERDAM (GPD) - Zo'n tien
duizend belangstellenden hebben
het afgelopen weekeinde de groot
ste nationale kunst- en antiekbeurs.
PAN Amsterdam, bezocht. Tgdens
de eerste drie dagen van deze mani
festatie is een omzet van in totaal
dertien miljoen gulden behaald, zo
is volgens de organisatoren geble
ken uit een enquête onder de tach
tig deelnemers aan de beurs. Dat is
33 procent van dc totale omzet die
vong jaar werd behaald Een van de
verhandelde werken was het schil
derij Angry Landscape' van Karei
Appel, dat voor 600 000 gulden aan
een Nederlandse verzamelaar werd
verkocht
CHOPIN De jury van de 12de in
ternationale Frederic Chopin-eom
petitie in Warschau voor pianisten
heeft zaterdag geen eerste prijs toe
gekend De 27-jange Amerikaan
Kevin Kenner won dc tweede prga*
