Coupépolder Alphen:
pompen of bewaken?
VRIJDAG 19 OKTOBER 1990
LEIDEN/REGIO
Droomfab riek
kan openblijven
DEN HAAG/LEIDEN Dl
meente Leiden hoeft voorlopig niet
op te tréden tegen het art-café De
Droomfabriek. Omwonende P van
Tulder drong gisteren bij de afde
ling rechtspraak van de Raad van
State op onmiddellijke maatrege
len. Dat verzoek werd vanmorgen
afgewezen, zodat de Droomfabriek
gewoon open kan blijven.
Volgens Van Tulder is het laatste
half jaar 26 keer naar de politie ge
beld over geluid uit de Droomfa
briek. Elf keer kwam de politie
daadwerkelijk een kijkje nemen.
Van Tulder verweet de Droomfa
briek 'onwil' om zich aan de regels
van de gemeente te houden.
De Droomfabriek zelf betwistte
de overlast. In overleg met de ge
meente zouden reeds diverse stap
pen ondernomen zijn om hinder
voor de omgeving tegen te gaan. Zo
is er onder andere dubbele begla
zing aangebracht en de speakers
hebben een andere plaats gekregen.
De live-optredens op zaterdag zou
den afgeschaft zijn en de muziekin
stallatie zou voorzien zijn van een
begrenzing. De buurt zou per briel
van deze maatregelen op de hoogte
zijn gesteld.
De vertegenwoordiger van de ge
meente zei dat inmiddels een ver
gunning volgens de hinderwet voor
de Droomfabriek in de maak is. Te
vens wordt een wijziging van het
bestemmingsplan voorbereid zodat
het voormalige magazijn de be
stemming horeca krijgt. Volgens de
Droomfabriek kunnen de omwo
nenden in deze procedure hun be
zwaren tegen het art-cafe kenbaar
maken.
Medische Diensten
ARTSEN
Leidon
De weekenddienst begint zaterdag om 8 uur
en eindigt zondag om 24 uur
Spreekuur van 12-12.30 uur (alleen voor
spoedeisende medische hulp).
Voor de patiönten van de artsen
Groep 1 - Baars. Van der Meer. Tan, Zwanen
burg. Meiier, Van Leeuwen, Verhage. Groene-
veld, de Ruiter, Janssen. Mans en Van Schie
za 8 uur tot zo 8 uur: M A. van Schie. tel
177100, Ri|nsburgerweg 96,
zo 8 uur tot 24 uur H Meyer/C.E. v.d Meer,
lel 215510, Stokroor. 1
Groep 2 - Nering Bögel. Van Gent, Taylel-
baum, Van Luyk, Klaassen, Rus, Kruis, Berg
meier, de Lange
za 8 uur tot zo 8 uur: G.A.E. Nering Bögel. tel
124403;
zo 8 uur tot 24 uur: L.T. Pufkens S.C. Mid
dendorp, tel: 222822, Bonalrestraat 2
Groep 3 - Boels, Smit, Lely, W de Bruine, J de
Bruijne, Huibere, Jurgens, Fogelberg en Van
den Muijsenbergh:
za 8 uur tot zo 8 uur: W de Bruijne. tel: 134345,
De Lt. de Kanterstraat 32;
zo 8 uur tot 24 uur: A. Boels, tel 142383.
Groep 4 - Van Wingerden. Lahr, Van Rijn, Bé-
nit, Nieuwenhuis, Hom, J.G. Zaaijer en R E.
Zaaijer, de Kanter en Lodder
za 8 uur tot zo 8 uur: A.A. van Rijn. tel 765400.
Kennedylaan 24;
zo 8 uur tot 24 uur: J.G. A R E Zaayer, tel
316008, R.P. Geerlingspad 11.
Groep 5 - Jasperse, Wiorsma, Crul, Kooi|man.
De Jong, Prince, Remders, D Hammerstein en
A Hammerstein
za 8 uur tot zo 8 uur: H. Wiersma, tel: 318311
Haagweg 60;
zo 8 uur tot 24 uur J Witpaard, tel 217477
Woarnemingsregelmg Homeopatische artsen
C Juflermans/D. Koster. Haagweg 41, tel
315900, via dokterstelefoon 071-122222 kunt
u vernemen welke arts dienst heeft.
Loidordorp
za M B Land9meer. tel 413913. spreekuur
Florijn 10. tel 891000. zo F Kemme, tel
893139. Groliuslaan 12; spreekuur (uitsluitend
voor spoedgevallen) van 12 30 tot 13.00 uur
Oegstgoeet
van za 8 uur tot ma 7.30 uur E.J Roelants,
Frans Halslaan 10. tel 153747
Voorschoten
za A Tromp, Leidseweg 328. tel 071-762159,
zo F Koopmens. Churchillweg 19, tel 6352
Het pand van de Coöperatieve Vereniging Vooruit aan de Korevaarstraat.
Grof geweld
Wat heet? De politie wordt altijd
weer ais de zondebok gezien door
uw redacteuren. Voor mij volko
men ten onrechte. De politie heeft
gedaan wat in een goede demon
stratie past; orde handhaven.
Wat maakt het uit of McDonald's
het goed of fout doet. Het publiek
dat wil gaan en staan, eten en drin
ken. waar zij wil. is bepalend. Niet
de demonstranten die blokeerden
en weigerden na de sommatie van
de politie om te vertrekken zodat de
ingang vrij kwam. De 40 demon
stranten hebben geen enkele bin
ding met Leiden en gijzelen is straf
baar.
Waneer de politie zich passief had
getoond, was door uw redactie ge
suggereerd dat een slappe houding
was getoond. Mijn petje af voor de
politie.
Laat een buitenstaander weten
dat wij demonstraties accepteren,
doch wel door onze inwoners en
niet door individuen die niet weten
dat je met demonstreren in onze
maatschappij nergens komt. Wel
met keihard werken en de politie op
het juiste moment accepteren.
Een positieve benadering door
uw redactie van onze politiemensen
zou u sieren. Waarom neemt u stel
ling voor mensen die niet weten dat
prestatie wordt gewaardeerd?
H. Kiemel
Bachstraat 15
Leiden
Rommelmarkt
Showband Con Fuoco houdt zondag 21
oktober een rommelmarkt in haar club
gebouw aan de J C. de Rijpstraat 23. De
openingstijden zijn van 10.00 tot 15.00
Bingo
Buurthuis Comelis Joppensz aan de Op-
penheimstraat 6a houdt vri|dag 26 okto
ber een bingo. Aanvang 20.15 uur
Lezers schrijven
Desillusie
Op 3 oktober jongstleden heb ik. na
jaren van afwezigheid, een bezoek
gebracht aan mijn geboorteplaats
Leiden. Wat voor mij een verheu
gend weerzien zou moeten worden,
werd echter een desillusie van het
geen ik in herinnering hield.
Ik vond een stad terug waarvan je
de indruk kreeg dat er een veldslag
had plaatsgevonden of dat er een
kudde olifanten doorheen was ge
trokken. Op vele essentiële plek
ken. welke voorheen het aanzien
voor mij van de stad vertegenwoor
digden. vond ik ruines terug of
soms was het volledig van de aard
bodem weggevaagd en vervangen
door, de door de hedendaagse archi
tectuur bepaalde, nieuwbouwper-
celen (het woord gebouw niet waar
dig).
Toegegeven, ook positieve aan
passingen heb ik aangetroffen,
zoals de her-ingebruikname van de
kelders onder de Hoogstraat met de
aangrenzende palisade-omgangen.
Ook op de Breestraat zijn zonder
meer mooie en waardevolle panden
gerestaureerd zoals het gebouw van
Waterschap Rijnland.
Opmerkelijk is echter dat al deze
voorzieningen in het zicht liggen
van het dominerende, overigens
zeer mooie, stadhuis. Wanneer je
echter uit het zicht van het stadhuis
bent, bekruipt je het gevoel 'uit het
oog uit het hart'. Met andere woor
den niet interessant meer. Toch ligt
er op een steenworp afstand een ge
bouw dat in mijn herinnering zeer
imposant was en nu nog zou moeten
zjjn.
Het bedoelde gebouw ligt aan de
Korevaarstraat, is gebouwd in 1901
en genaamd de Cooporatieve Ver
eniging Vooruit. Het weerzien van
dit gebouw zoals het er nu bijstaat,
is als verbijsterd te betitelen. Je
vraagt je af of dit het resultaat is van
dat voortvarende gemeentebestuur,
welke ook de andere veranderingen
in Leiden heeft bewerkstelligd.
Wetende dat veel van de andere
gerestaureerde gebouwen op de
Rijksmonumentenlijst staan, is er
dan geen reden voor u om dit ge
bouw op de Plaatselijke Monumen
tenlijst te plaatsen"' Wetende dat dit
gebouw mede de bakermat is ge
weest voor de huidige Leidse afde
ling van PvdA. getuige de plaquette
in de hal geschonken door de toen
malige SDAP, is dit geen reden ge
noeg om dit gebouw van de onder
gang te redden? Wetende dat het bij
de Nederlandse wet verplicht is om
als eigenaar je eigendommen te on
derhouden. is dat geen reden om
hier actie te ondernemen?
Ook u heeft de plicht om er voor
te zorgen dat de eigenaar van dit
pand zijn verplichting nakomt of
bespeur ik hier opzet in het spel om
het niet te doen. Realiseer u dat dit
pand een gevaar op gaat leveren
voor voetgangers. Dit gebouw zou
een beter lot beschoren moeten zijn.
Natuurlijk is alles vergankelijk,
maar als uw politieke handelen zo
vergankelijk is, en leidt tot een re
sultaat zoals de erbarmelijke staat
waarin dit gebouw zich nu bevindt,
ziet het er voor de toekomst van de
gemeente Leiden triest uit.
Indien we teruggaan in de ge
schiedenis en we kijken naar de re
den van het vieren van 3 oktober,
dan zien we een burgemeester Van
der Werf welke bereid was zich voor
zijn volk in te zetten. Als hij zou zien
wat u zijn sleutelstad nu aandoet,
zou hij zich omdraaien in zijn graf.
College van B en W van Leiden,
handel in de geest van Van der
Werf. Werp u op om dit gebouw te
redden. Uitstel is te laat en de nek
slag van weer een stukje historisch
Leiden.
H. Rijsbergen
Burgemeester Padmosweg 46
Wilnis
Provincie neemt woensdag besluit
Van onze redacteur
Henk van der Post
ALPHEN AAN DEN RIJN - Na
ellenlange discussies valt er deze
maand een beslissing over de wij
ze waarop het diepe grondwater
in de Coupépolder moet worden
beschermd. Het is overigens pas
een eerste beslissing in een nog
lange reeks, want dat grondwater
is niet het enige probleem van de
Alphense vuilnisbelt.
Aanstaande woensdag 24 okto
ber vergadert in het Provincie
huis in Den Haag de provinciale
commissie milieu. Concreet is
aan de orde. welke maatregelen
moeten worden genomen om te
voorkomen dat het gif van de belt
zich via het grondwater verder
verspreidt. De discussie spitst
zich toe op twee mogelijkheden,
pompen en het water in de belt
zuiveren of bewaken en pas maat
regelen nemen als daartoe aanlei
ding is.
Het diepe grondwater is een
van de vier aandachtsgebieden
van de Coupépolder. Al eerder
werden betrokken partijen het er
over eens dat er vier soorten
maatregelen moeten worden ge
nomen. Maar betrokkenen zijn
het nog niet eens over de wijze
waarop die problemen moeten
worden aangepakt.
De aandachtsgebieden zijn:
1. het diepe grondwater. Over
de bescherming daarvan wordt
nu een beslissing genomen. Het
diepe grondwater is nog niet aan
getast door gif, maar het risico be
staat dat percolatiewater (water
dat door de belt heen sijpelt) in
dat grondwater komt;
2. opvang van percolatiewater
dat nu in de Kromme Aar spoelt.
De in 1988 aangelegde drainage
werkt niet;
3. de sloot tussen de belt en de
Westkanaalweg, waarin ernstig
vervuild water uit de belt terecht
komt. Dat water wordt thans naar
de waterzuivering gebracht. Die
kan het water evenwel niet reini
gen, omdat het om chemische
verontreiniging gaat. De zuive
ringsinstallatie reinigt alleen bio
logisch vervuild water. In de
praktijk komt het er op neer dat
het vieze water van de sloot in de
waterzuivering slechts wordt ver
dund om vervolgens te worden
geloosd via Zegerplas en Krom
me Aar;
4. het talud van de belt, alsmede
bepaalde andere plekken, waar
vuil water uit de belt stroomt en
plaatsen waar vuil aan de opper
vlakte komt als gevolg van een te
dunne afdeklaag.
De meerderheid van project
groep Coupepolder (vertegen
woordigers van bewoners, streek-
commissie, gemeente, provincie,
Hoogheemraadschap van Rijn
land, golfbaanbeheerders en golf
baangebruikers) is voorstander
van pompen. Dat betekent dat
over een lange reeks van jaren het
percolatiewater onder in de belt
wordt opgepompt en vervolgens
gezuiverd. Daartoe moet een zui
veringsinstallatie bij de belt wor
den gebouwd.
Standpuntswijziging
der van pompen (zuivering) is, is
een opmerkelijke koerswijziging.
Zij stelt zich daarmee op één lijn
met de gemeente Alphen aan den
Rijn en omwonenden. De streek-
commissie had zich uitgesproken
voor het bewaken van de belt
door middel van monitoring. Dat
houdt in dat er peilbuizen worden
geslagen voor controle van het
grondwater. De filters in de bui
zen worden regelmatig gecontro
leerd op aanwezigheid van ge
vaarlijke stoffen. Zodra de peil
buizen met troep zijn gevuld,
wordt alarm geslagen en moeten
maatregelen volgen. Er gebeurt
dus alleen maar wat als daartoe
werkelijk aanleiding is.
De streekcommissie had vrede
met die oplossing, onder voor
waarden dat heel precieze afspra
ken zouden worden gemaakt over
een uitgestrekt meetnet van peil
buizen. Daarnaast zouden er ook
afspraken moeten komen over de
soorten chemische stoffen die in
de gaten worden gehouden en bij
welke vervuilingswaarde alarm
wordt geslagen. De commissie
hield wat haar standpunt betreft
een slag om de arm indien in de
belt te hoge waarden dioxines
zouden worden aangetroffen.
Dat standpunt heeft de streek
commissie nu verlaten. Met name
omdat op één plek in de belt te
veel dioxines zijn aangetroffen
(boven de zogenaamde c-waarde
die inhoudt dat de belt volgens
richtlijnen van de overheid zou
moeten worden gereinigd). Eer
der dit jaar zijn verschillende
steekproeven genomen, waarvan
er één aantoonde, op een diepte
tussen 2.10 en 2.70 meter (aan de
kant van het restaurant De Lan-
derije), dat de hoeveelheid
dioxines te hoog is.
Die hoge waarden dioxines ver
ontrusten de streekcommisie,
vooral ook omdat er van dioxines,
die in honderden verschillende
vormen voorkomen, zo weinig
bekend is. Dioxines zijn in water
bijna niet terug te vinden, alleen
na ingewikkelde en dure labora
toriumproeven. Een controle met
peilbuizen voor het grondwater
biedt naar inzicht van de streek
commissie derhalve geen soelaas.
Bovendien is onduidelijk hoe
dioxines zullen reageren op ande
re chemische verbindingen die in
de grond zitten. Onbekend is
welk gedrag ze vertonen nadat ze
een chemische reactie met andere
stoffen zijn aangegaan. Daarover
is bij wetenschappers weinig of
niets bekend. Wat de ene weten
schapper daarover beweert,
wordt door een andere weer be
streden. Dioxines zijn pas enkele
jaren geleden voor het eerst ont
dekt, eensluidende wetenschap
pelijke literatuur is er nauwelijks.
Om al die redenen heeft de
streekcommissie zich nu op een
ander standpunt gesteld en ge
schaard bij andere partijen (om
wonenden, gemeente) om voor
pompen en zuiveren van het per
colatiewater te pleiten. Zij vinden
Gedeputeerde Staten van Zuid-
Holland op hun weg, die woens
dag voorstelt de kwaliteit van het
grondwater slechts te controleren
volgens het systeem van monito
ring.
Investering
Met het bouwen van een zuive
ringsinstallatie voor het oppom
pen en schoonmaken van het per
colatiewater van de belt is een
flinke investering gemoeid. Dat
kan weieens oplopen tot miljoe
nen guldens. Bovendien moet die
installatie in theorie misschien
wel eeuwig, maar in de praktijk
toch zeker tientallen jaren dienst
doen. Dat betekent dat er ook
veel geld op tafel moet komen
voor de jaarlijkse exploitatie. Het
is onwaarschijnlijk dat de provin
cie en rijksoverheid daarvoor het
geld hebben, laat staan over heb
ben.
De Coupépolder is weliswaar
een gore, vieze belt, maar met het
geld dat met het pompen en zui
veren van grondwater is gemoeid,
kan wellicht op andere vervuilde
plekken in Zuid-Holland sneller
en een beter resultaat worden ge
boekt. Uit een van de onderzoe
ken (Iwaco) komt bij voorbeeld
naar voren dat als gevolg van de
stroming van het grondwater
over wellicht 100 jaar in een van
de laag gelegen polders (kwelpol-
der) achter de Ridderbuurt (pol
der Vierambacht) mogelijk gifti
ge rotzooi naar boven komt.
Vraagtekens natuurlijk van weer
andere onderzoekers bij die
schatting, maar het gaf aanvan
kelijk een indicatie voor het min
dere acute gevaar.
Aanvankelijk, want dit jaar zijn
nieuwe gegevens bekend gewor
den. Ten eerste de kwestie van de
al eerder aangehaalde dioxines.
Ten tweede omdat de tempera
tuur van de broddelberg in de
Coupépolder flink blijkt te stij
gen. In het bijzijn van de Heide-
mij is op een plek reeds een tem
peratuur vastgesteld van 73 gra
den. En dat slechts op zo'n ander
halve meter diepte.
Op andere plekken is de tempe
ratuur veelal tussen de 40 en 50
graden op diepten tot circa een
meter in de afdeklaag. Op een an
dere locatie, op een centimeter of
tien diepte in de afdeklaag, liep
de thermometer op tot circa 35
graden. Er komen onbekende
dampen van de belt, die er recen
telijk toe hebben geleid dat buurt
bewoner H. Gerntsma tegen de
vlakte sloeg.
De resultaten van het onder
zoek van de Heidemij kunnen
waarschijnlijk niet meer in de
overwegingen en besluitvorming
in de provinciale commissie van
woensdag worden meegenomen.
Dat is eigenlijk niet aanvaard
baar, want die informatie zou wei
eens veel meer alarmerende con
clusies kunnen opleveren dan tot
nu toe bekend zijn. Het is daarom
de vraag of nü een verantwoorde
beslissing kan worden genomen.
Het woord is aan de provinciale
commissie milieu. Wie tijdens die
vergadering het woord wil voe
ren, kan dat. De vergadering be
gint om 9.30 uur, de Coupépolder
staat voor 9.45 uur op de agenda.
Insprekers moeten zich een dag
tevoren even melden bij de pro
vincie, via tel. 070-3117327, vra
gen naar mevrouw N. Verkuijl.
Zij mogen maximaal vijf minuten
spreken en de tekst moet voor de
vergadering op papier zijn ingele
verd.
A. de Gijzel, Dorpsstraat 35. tel 10834
Wassonaar
za J. Stuylzand. lel 12460, KerVstraal 42. zo
B R. Dinger van Kruiningen. tel: 76418. Hot-
campweg 65
Zoetorwoude
via het antwoordapparaat van een vnn de Zoe-
terwoudse huisarlon. tel. 01715-1219 of 1614.
verneemt u welke huisarts de weekenddienst
waarneemt
APOTHEKEN
De avond-, nacht- en zondagsdienst van de
apotheken in dn roglo Lolden, wordt waarge
nomen van vr. 19/10 tot vr. 26/10 door
Apotheek Centraal, Breestraat 74. Leiden, tel'
071-120552;
Apotheek Van Breest Smaiienburg, Loeves-
trein 6. Leiderdorp, tel: 071-890000,
Apotheek Voorschoten, Leidseweg 66, Voor-
schoton, tel: 01717-2525.
Wassenaarse Apotheek, Stadhoudersplein
35, Wassenaar, tel: 01751-12402
DIERENARTSEN
Voor de prakli|k van Muurting, Helder, Roest
(Loldon on omalrekon):
F Muurting, Plantsoen 23, Leiden, tel 071-
125057
Voor de praktijk van Vestjens en Van der
Wouw
R Koster, Narcisstraat 47. Voorscholen, tel
01717-3836
Voor de praktijk van Duijn, Brandt:
R J.W Duijn, Pres Kennedylaan 260. Oegst-
geesl. tel 156161, of D J. Brandt. Homans-
traat 1, Ri|nsburg, tel 173266
Voor eigen praktik
BG. Heemskerk. De Kempenaerstraat 21.
Oegstgeest, tel 071-176761
Wossonaar
Alarm- en informatiekring dierenartsen Den
Haag. Voorburg, Ri|swi|k, Wassenaar en
Loidschendam dokterstelefoon 070-455300.
TANDARTSEN
De weekenddienst voor Leiden, Leiderdorp.
Oegstgoost on Warmond wordt waargeno
men door R van der Griip. P Moensweg 54,
Leiden-Stevenshof. tel 071-314917. spreek
uur om 13 00 uur
Dienst in eigen prakli|K
S. Freeke, Laan van Meerburg 2, Zoeterwou-
do-Ri|nd.|k, tel 071-414547 of 410950
Voorschoton/Wassonaar
A G J Okhuizen. Schouwweg 60. Wassenaar,
tel 01751-12586
WIJKVERPLEGING
Kruisvereniging Leiden. Oude Ri|n 69. tel
120144, na 17.00 uur en in het weekend uitslui
tend bereikbaar via dokterstelefoon, tel
122222
Bereikbaarheid Kruisvereniging Hart vnn Hot-
Ri|nslrook Leiderdorp on
Zootorwoudo: Voor dringende gevallen bui-
ton de spreekuurtijden, tel' 01720-74951
ALGEMEEN MAATSCHAPPELIJK WERK
Sociaal Psychische Hulp voor dringende hulp
buiten kantooruren, tel 06-B212141.
(B)oxford (I)
Het begrip 'Stedenband' kan op
tientallen wijzen worden inge
vuld. Zo is de Poolse week, die op
dit moment in Leiden gehouden
wordt, een grootschalig gebeu
ren. Diverse culturele aspecten
worden belicht. Maar zonder de
Leidse stedenband met de stad
Toruri zou een dergelijke week
waarschijnlijk minder gemakke
lijk tot stand zijn gekomen. Her
inneringen, foto's, een eventueel
aangekocht kunstwerk; dat is wat
er van overblijft.
Een aantal mensen uit de regio
Leiden nam het afgelopen week
einde het begrip 'stedenband'
zeer letterlijk. Ze reisden af naar
een andere stad uit het kwartet
Leidse zustersteden: Oxford. En
kwamen maandag ook weer te
rug. Met een handmarmerkleuri-
ge box. Die box dient als een
soort band met een tweetalig op
schrift Printing in Oxford Lei
den. Drukwerk in Oxford Lei
den. Inhoud: zeventien fraai uit
gegeven boekles van prive-druk-
kers uit Nederland en Engeland.
De uitgaven zijn klein, dun en
verzorgd; de grootte is het zoge
naamde portrait-formaat: 17.5 bij
12 centimeter En de prijs van het
geheel, ach de prijs, die is 145 gul
den. Niet veel. zeggen de kenners.
De wat oneerbiedige vergelij
king met de Droste cacao-box
mag gemaakt worden. Want op
die box is de box zelf weer in de
handen van een afgebeelde ver
pleegster te zien. Voor de Leiden-
Oxford box geldt in zekere zin
hetzelfde. De zeventien boekjes
botandaten historische upMtan
van boekdrukkunst in Leiden en
Oxford. En daarbij zijn de aloude
banden op boekengebted tussen
Leiden en Oxford niet vergeten.
Tegelijk is die box zelf een beetje
het bewijs van haar inhoud.
Zo vormt deze onderneming
een kleinschalige, maar blijvende
getuigenis van de band tussen ge
lijkgestemde steden. En vooral
tussen gelijkgestemde zielen.
REDACTIE: JAN RIJSDAM. TELEFOON: 161444
De Leidse 'Drukker in de marge'
stadhuis had geen belangstelling."
(B)oxford (2)
"Coordinator Claire Bolton van
dc Alembic Press in Oxford
kwam verleden jaar op dit idee"
zegt de Leidse 'drukker in dc
marge' Jacques de Coo. De Coo
die m'aandag per vliegtuig uit En
geland terugkeerde, bezorgde de
zer dagen een aantal van de cas
settes voor de losse verkoop bij
het Leidse antiquariaat Burgers
dijk Niermans. 150 werden ei
gemaakt, waarvan zo'n vijfenze
ventig exemplaren de oversteek
naar het vaste land meemaakten
Daarvan is de ene helfr voor de
drukkers zelf bestemd en de an
dere voor de verkoop.
Zelf heeft De Coo een grote ver
zameling letterbakken Zijn zet
sel neemt htj mee naar de pers
van collega Jan Ketjser in Wou-
brugge. Beiden zijn hobbyisten -
al heeft de rijksambtenaar De Coo
een grafische patroonsopleiding -
die prtve mooie boekjes zetten,
drukken en uitgeven. Ze hebben
een 'private press' zoals het in
vaktermen heet. In ons land zijn
deze liefhebbers van loden letters
verenigd in de Stichting Druk
werk in de Marge. "We hebben
zo'n vijfhonderd leden, van wie er
zestig actief zijn" aldus De Coo.
Ook de thuisdrukkers Bert
Post uit Nieuwkoop en Kees Tho
massen van De Uitvreter uit Lei
den behoren tot dc zeventien
deelnemers in dit Leiden/Oxford
project. "Maar", benadrukt di
Coo. "het is uitgegaan van Oxford
en de Stichting Drukwerk in df
Marge. De coordinator van de ste
denband op het Leidse stadhuis
toonde geen belangstelling".
Naast zes andere Nederlanders
deden aan het project Printing m
Oxford Leiden zeven Engelsen
mee. Zij hebben als plaats van uit
gave op hun zelfgedrukte werkjes
Oxford staan of illustere namen
als Moreton-in-Marsh en Adder-
bury.
Chris Hicks uit Oxford ont
wierp de cassette. Jacques de Coo
vult aan: "Ik kom regelmatig in
Oxford en zaterdag waren we er
met zo'n vijf Nederlanders. Bij de
presentatie van de box hadden de
Engelsen een druk bezochte
markt van kleine drukkers geor
ganiseerd waaraan ook Amerika
nen en Duitsers deelnamen. Zo'n
vijftig kleine drukkers waren in
de polytechnische school bij el
kaar gekomen".
(B)oxford (3)
Wat zit er nu eigenlijk in deze ma
gie box voor bibliofielen? Vooral
cngelstalige verhalen over Lei
den en Oxford. De Coo: "De
meeste boekjes zijn in het Engels,
want het was een gemeenschap
pelijke onderneming die voor bei
de partijen in zijn geheel interes
sant moest zijn. En je kunt het de
Engelsen niet aandoen om in het
Nederlands te zetten en te druk
ken, want dat was gegarandeerd
fout gegaan".
De Cliteus Pers van De Coo le
verde zijn bijdrage aan het project
wel met een tweetalig engelblauw
werkje. De bekende Leidse boe
kenkenner R. Breugelmans
schrijft hierin over de eerste Leid
se stadsdrukkerij, die op initiatief
van stadssecretaris Jan van Hout
in 1577 werd opgericht. "Het is
ook zo aardig dat de Nederlandse
bijdragen in een oorspronkelijk
Nederlandse lettertype zijn gezet.
Ik heb de romulus van Jan van
Krimpen gebruikt", verklaart De
Coo.
Jan Keijser van de Avalon Pers
uit Woubrugge gaf een verhaal
van Julian Deahl over de Leidse
uitgeverij Brill uit. Dick Wessels
uit Maastricht drukte m handge-
zette bembo-letter een essay van
Breugelmans af over de illegale
drukkeru van Pilgrim Father Wil
liam Brewster in Leiden. Piet Ja
cobs van de Haarlemse Priegel-
pers zette in de de romanee-letter
een verhaal over de Leidse letter
ontwerper Thomas de Vechter uit
1600.
Frans de Jong openbaarde een
verhandeling van P.G. Hoftijzer
over het beeldje van Laurens
Janszoon Coster in de Haarlem
merstraat en het uithangbord van
Templum Salomoms aan de
Nieuwsteeg. Bert Post uit Nieuw
koop maakte een vooral voor En
gelsen educatief boekje over de
Leidse hofjes, mét kaartje. De
Uitvreter uit Leiden liet J. Gruys
in Two Leiden University Book
sellers in 1596 verhalen over de
16e eeuwse drukker Plantijn en
zijn schoonzoon Raphelengius
Van Oxfordse kant drukte initi
atiefneemster Claire Bolton een
verhaal over een connectie in
1637 tussen Leiden en Oxford, De
Demi-Griffin Press leert ons iets
over Theodoric Rood, de eerste
drukker in Oxford in 1478. Atlan
tic Press vertelt over Thomas
Combe, eens de grote man van de
Oxford University Press. En de
geschiedenis van de boekhandel
Thornton's uit Oxford, die nu ook
in Leiden aan de Oude Singel een
filiaal heeft, wordt door een pri
vate press uitgeverij uit Reading
geopenbaard.
Maar de kleurigste uitgave, die
mooi tussen klassiek en modern
balanceert, verdient eigenlijk een
prijs. De Cobbenhagen Press uit
Loon op Zand herontdekte twee
lofdichten op Leiden en Oxford
van de achttiende-eeuwse Friese
drukker Frangois Halma. Hij
schreef aan zijn geleerde Oxford
se vriend Taylor hoe de twee ste
den zich ontwikkelden: "Sinds
dien zijn beide slechts gegroeid
En heeft de wetenschap gebloeid.
En spoedig, Taylor, wordt dit
meer, Als gij tot Leiden zijt ge
keerd".
In Oxford werd er ondertussen
afgelopen weekeinde niet alleen
letterlievende dorst gelest. Want
de Leidse prive-drukker De Coo,
immers oud-fractie-assistent van
Leiden Weer Gezellig, weet te
melden dat in Oxford de slui
tingstijden van de pubs hem niet
bevielen. "Dus toen zijn we maar
naar een plaatsje in de omgeving
gegaan".
EMIEL F AN G MAN N
