Geen Wade opzet in
het spel bij gebruik
van menselijk weefsel
NODIG!
'Het krijgen van een dood kind
is een verschrikkelijke ervaring'
Geen bewijzen voor overlijden
patiënten AZL door wachtlijst
Rijnland duikt dieper in
effect pestyciden op water
DINSDAG 16 OKTOBER 1990
REGIO
PAGINA 13
Onderzoek inspectie in 25 ziekenhuizen in Zuid-Holland
DEN HAAG/LEIDEN Het aanwenden van menselijk weefsel voor andere doeleinden
dan waarvoor het was afgestaan, is nooit met opzet gebeurd. Indien dit plaats had, gebeur
de het te goeder trouw. Niemand is er in financieel opzicht beter van geworden.
LEIDEN De lozing van scha
delijke stoffen zoals zware me
talen op het riool door 140 ver-
gunningplichtige bedrijven in
het gebied van het Hoogheem
raadschap van Rijnland is sinds
1984 met de helft teruggelopen.
De bedrijven die in dit gebied
lozen, houden zich over het al
gemeen goed aan de voorschrif
ten, die zijn opgenomen in de
Wet Verontreiniging Opper
vlaktewateren.
Dat blijkt uit het evaluatie-rap
port Waterkwaliteitsbeheersplan
dat morgen in de vergadering van
het hoogheemraadschap aan de
orde komt. Met name de lozing
van zink is drastisch afgenomen.
Minder succesvol bleek het terug
dringen van het kopergehalte.
Deze stof komt voor een deel via
koperen drinkwaterleidingen in
het water terecht. Door op grote
schaal ontharding van drinkwa-
Rijnland:
Minder lozing
zware metalen
door bedrijven
ter toe te passen, zou het koperge
halte kunnen dalen. Het hoog
heemraadschap dringt dan ook
bij de drinkwaterbereiders aan op
verdere ontharding.
Sinds begin 1984 zijn in het
Hoogheemraadschap Rijnland
bedrijven vergunningsplichtig
die stoffen van de zogeheten
zwarte of grijze lijst op het riool
lozen. Met zeven van de 140 on
dernemingen wordt over de ver
gunning nog overleg gevoerd. Op
grond van de wet mogen de be
drijven nog steeds metalen lozen.
Daardoor is het hoogheemraad
schap 'al tevreden met 50 procent
daling'. Voorlichter J. van der
Hoek van het hoogheemraad
schap: "Er is bij de normstelling
uitgegaan van aanpassingen od
het bedrijf die zowel technisch als
bedrijfseconomisch haalbaar
zijn. Helemaal uitbannen van lo
zingen is wellicht technisch mo
gelijk. maar het bedrijf zou dan
vanwege de kosten de poorten
moeten sluiten".
De tweede fase van de uitvoer
van de wet is mei vorig jaar inge
gaan. Binnen Rijnlands gebied
gaat het in totaal om ongeveer 165
bedrijven, zoals zeefdrukkers, fo
tografische bedrijven, ziekenhui
zen, laboratoria en houtreinigers.
Ook de lozingen van autosloop
bedrijven en aardewerk-bedrij
ven zullen in vergunningen
krachtens de Wet Verontreini
ging Oppervlaktewateren gere
geld worden.
Dat zegt mevrouw I.M. Schicht, in
specteur voor de volksgezondheid
in Zuid-Holland. Eind vorig jaar
ontstond er opwinding over handel
in organen toen in Limburg in een
vrachtwagen hersenvliezen waren
aangetroffen. Het betrokken zie
kenhuis trof echter geen blaam.
In Zuid-Holland kwam een on
derzoek van de inspectie op gang
waaruit bleek dat patiënten prak
tisch nooit om toestemming wordt
gevraagd om weefsel af te staan.
Vrijwel alle ziekenhuizen maken
zich daaraan schuldig. Toen ook al
was de gedachte bij de inspectie dat
er van kwade opzet geen sprake
was. En dat blijkt, nadat er gesprek
ken met 25 ziekenhuizen zijn ge
voerd, inderdaad zo te zijn.
Inspecteur Schicht heeft echter
wel duidelijke afspraken met de di
recties van de ziekenhuizen ge
maakt. Weefsels mogen niet voor
andere doeleinden worden ge
bruikt, dan waarvoor ze zijn afge
staan. Een kwestie die zwart op wit
is gezet. De ziekenhuizen, zegt zij,
zijn het met haar zienswijze eens.
Gezamenlijk hebben ze de afspraak
gemaakt dat patiënten uitvoerig
worden geïnformeerd waarvoor zij
weefsel afstaan. Hebben zij daar be
zwaar tegen, dan moeten ze dat di
rect laten weten.
Mevrouw Schicht: "Kijk, bloed
vaten uit de navelstreng van een
pasgeboren baby of spataders kun
nen als protese worden gebruikt.
Indien daarvan sprake is, dan moet
de patiënt dat zo helder mogelijk
worden uitgelegd. Bestaat er be
zwaar tegen, dan mogen ze niet wor
den gebruikt".
Controle
De ziekenhuisdirecties moeten zelf
iemand aanstellen die toezicht
houdt op het naleven van de regels.
Met de inspectie is de afspraak ge
maakt dat elk jaar wordt nagegaan
of dat inderdaad correct is gedaan.
Tijdens routine-inspecties in de zie
kenhuizen wordt de controle op
weefselgebruik gelijk meegeno
men.
Volgens mevrouw Schicht zijn er
in Zuid-Holland ziekenhuizen waar
alles goed is geregeld rond het ge
bruik van menselijk weefsel. "Maar
we zijn tijdens de gesprekken zie
kenhuizen tegengekomen die er
vanuit gingen, dat ze geen verwer
pelijke dingen deden. Ik heb wel ge
merkt dat er nogal wat individuele
werknemers waren die het er vaak
moeilijk mee hadden. Nogmaals, ik
ben geen enkele keer iets tegenge
komen dat op winstbejag leek of
met onverschilligheid te maken
had. Alle keren dat we ergens op
stuitten, waren de motieven nobel.
Stuk voor stuk aantoonbaar. Af en
toe kwam het voor dat fabrieken at
tenties wilden geven, maar die wei
gerde men. Indien men toch iets
wilde doen, dan moest dat maar aan
de betrokken afdeling worden ver
strekt".
Mevrouw Schicht zegt geen enkel
aanwijzing te hebben dat er mensen
persoonlijk beter van zijn gewor
den. "Bij de meesten leefde het ge
voel dat het weggooien van weefsel
zo veel betekende als het vernieti
gen van iets dat kon worden herge
bruikt. Als iets bij de vuilnisemmer
staat, mag je dat meenemen. Zo
dacht bijna iedereen erover. Maar ze
waren niet béschikkingsbevoegd.
Meubels die bij het grof vuil worden
neergezet mag je niet vergelijken
met lichaamsmateriaal. De argu
menten om het weefsel te gebrui
ken waren niet helemaal zuiver".
Grotendeels
Of nu inderdaad de problemen rond
het gebruik van menselijk weefsel
uit de wereld zijn? Mevrouw
Schicht denkt van wel. "De regels",
zegt de inspecteur, "zijn helder.
Voor 99,9 procent heb je de garantie
dat er correct wordt gehandeld.
Honderd procent zekerheid krijg je
nooit. Als je honderd procent zeker
heid wilt, wegen de kosten die je
moet maken niet meer op tegen het
bereikte resultaat. De mensen in de
ziekenhuizen weten waar het nu om
gaat. Vooralsnog ben ik niet één
kwaadwillig iemand tegengeko
men. Waarom zou je dan voor die
ene tiende procent grote kosten
gaan maken?".
Inspecteur volksgezondheid Zuid-Holland
heelkunde, prof. Zwaveling, van
het academisch ziekenhuis trok en
kele weken geleden krachtig aan de
bel en maakte daarbij de opmerking
dat er patiënten waren overleden
als gevolg van een veel te lange
wachtlijst.
Mevrouw Schicht heeft inmid
dels een gesprek gehad met de di
rectie van het ziekenhuis. In dit ge
sprek zijn er geen harde bewijzen
naar voren gekomen. Patiënten die
met spoed moeten worden geope
reerd, worden direct geholpen. Hèt
probleem voor de ziekenhuizen is:
gebrek aan personeel. Niet alleen
het AZL heeft daarmee te kampen,
maar elk ziekenhuis. Ze heeft de zie
kenhuizen in de Leidse regio ge
vraagd een inventarisatie te maken
van de problemen waarmee zij te
kampen hebben. Hiermee, zegt de
inspecteur, kan ze de minister over
tuigen van de problemen die er zijn.
DEN HAAG/LEIDEN - De inspec
teur voor de volksgezondheid in
Zuid-Holland, mevrouw I.M.
Schicht, zegt dat zij geen bewijzen
heeft kunnen vinden waaruit blijkt
dat er patiënten zijn overleden, om
dat zij te lang op een operatie heb
ben moeten wachten.
De Leidse hoogleraar algemene
0ub ïlirutos
- Een oude bijna blinde 74-jarige
weduwe te Nunspeet, die heide
was gaan snijden, verdwaalde
daar en heeft drie dagen en drie
nachten in de open lucht doorge
bracht voor zij door de haar zoe
kende mannen gevonden werd.
Al dien tijd had zij ook geen
voedsel gehad. Het sterke oudje
schijnt weinig geleden te heb
ben, maar teas toch blij weer
eens een kopje koffie te kunnen
gebruiken.
- Eene bruidspartij op een poli-
tiebureel. - Dezer dagen kregen
te Parijs een paar getuigen twist
met een der koetsiers, waarin
zich weldra de bruid en de brui
degom mengden. De geheele
bruidspartij werd tenslotte
naar het politiebureel gebracht.
Na twee uren opgesloten te zijn
geweest, konden de bruiloftsgas
ten het feest voortzetten.
- Hoewel de jongste onderzoekin
gen het bestaan van een histori-
schen Teil zeer twijfelachtig heb
ben gemaakt en de Zwitsersche
schoolboeken zelfs van hem als
zoodanig gewagen mogen, zal
deze Zwitserse volksheld te Alt-
dorf bij het Lucernemeer een
nieuw standbeeld krijgen. Daar
heeft hij, volgens de overleve
ring, den appel van het hoofd
zijus zoons geschoten. Het wordt
een kolossaal bronzen beeld, Wil
helm Teil voorstellende in koene
houding, met den kruisboog in
de hand gereed tot het schot. Op
het voetstuk, dat van Uri-steen
wordt vervaardigd, worden
tooneelen uit zijn leven afge
beeld.
Vijfentwintig jaar geleden:
- Het Vaticaanse concili heeft
gisteren met 1.875 tegen 188
stemmen bepaald dat alle joden
niet collectief verantwoordelijk
kunnen worden gesteld voor de
kruisdood van Christus.
Onverantwoord
De wachttijden op een operatie
noemt mevrouw Schicht maat
schappelijk onverantwoord. Indien
een ingreep niet van het ene op het
andere moment noodzakelijk is en
er dient zich een acuut geval aan,
dan wordt dat acute geval gelijk ge
holpen en moet de patiënt, die voor
een operatie aan de beurt was,
wachten. "Het probleem zit 'm in
het personeel. En dat is niet te vin
den. Je kunt proberen het van el
ders te halen, maar dat kost geld.
Voor het toepassen van radiothera
pie is in veel gevallen al een beroep
gedaan op krachten uit Engeland en
Ierland".
Docent universiteit
Fernandes Mendes
in ambtelijke top
minderhedenbeleid
LEIDEN - Mr. H.K. Fernandes
Mendes (39), hoofddocent bij de
vakgroep staats- en administratief
recht van de Rijksuniversiteit Lei
den, wordt de nieuwe directeur
minderhedenbeleid op het ministe
rie van binnenlandse zaken.
Fernandes Mendes is voorzitter
van het Landelijk Bureau Racisme
bestrijding en lid van de adviescom
missie Onderzoek Minderheden. In
1989 promoveerde de in Suriname
geboren docent in Leiden op het
proefschrift 'Onafhankelijkheid en
parlementair stelsel in Suriname'.
AZL begint gespreksgroep voor ouders om verdriet te verwerken
Van onze redacteur
Monica Wesseling
LEIDEN - Elk jaar krijgen dui
zenden ouderparen een doodge
boren kind. Het intense verdriet
van de ouders is voor heel veel
mensen niet te begrijpen. De ou
ders verliezen een kind, een per
soon van wie ze houden. De om
geving ziet het kind echter nog
niet als individu en voelt daarmee
het verdriet van de ouders niet
aan. Goed bedoelde als 'Je bent
nog jong, je kunt een nieuw kind
krijgen', zijn hiervan het gevolg.
De laatste jaren neemt de be
langstelling voor de ouders van
doodgeboren kinderen toe. On
langs is de Film 'Romeo' uitgeko
men waarin het verhaal wordt
verteld van een echtpaar van een
doodgeboren kindje. Ook binnen
de ziekenhuiswereld en door ver
loskundigen en verplegers wordt
meer nagedacht over de begelei
ding van en hulp aan ouders van
doodgeboren kinderen. Het Aca
demisch Ziekenhuis in Leiden
begint binnenkort als eerste zie
kenhuis een gespreksgroep voor
ouders van doodgeboren kinde
ren.
De gespreksgroep is bedoeld
om echtparen te helpen bij het
verwerken van het verdriet om de
dood van hun kind. De meeste pa
ren maken het rouwproces, zij het
met veel pijn, wel goed door. De
gespreksgroep wordt geleid door
maatschappelijk werkster van de
afdeling verloskunde van het
AZL, C. Geerinck-Vercammen en
het hoofd van de afdeling verlos
kunde professor J. Bennebroek
Gravenhorst.
Beiden bezinnen zich al een
aantal jaren op de vraag op welke
manier ouders het beste op weg
geholpen kunnen worden met de
verwerking van het grote verlies.
Er is, zo blijkt uit hun woorden,
een belangrijk verschil tussen af
scheid nemen van een kindje dat
nog een paar dagen heeft geleefd
en een kind dat al in de baarmoe
der is gestorven. "Een kind dat
heeft geleefd ken je echt. Het
kind heeft gehuild, je hebt het ge
voeld en het is echt bij je geweest.
Bij een doodgeboren kind mis je
die eerste herinneringen", legt
Geerinck-Vercammen uiteen.
Lidtekens
Een rouwproces kost tijd en is on
ontbeerlijk om goed door te kun
nen leven, zo benadrukken zowel
Geerinck-Vercammen als Benne
broek Gravenhorst. "Als verdriet
wordt weggestopt en niet goed
wordt verwerkt blijven er grote
lidtekens achter. Het baren van
een dood kind is een van de ver
schrikkelijkste ervaringen die
mensen kunnen hebben. Een
goede begeleiding en opvang kan
de pijn een beetje verzachten",
zegt Bennebroek Gravenhorst.
Rouwen om de dood is afscheid
nemen van iets datje hebt gehad.
Alleen door te ervaren dat je een
kind hebt, kun je er ook afscheid
van nemen en het rouwproces
Maatschappelijk werkster Geerinck-Vercammen en prof. Bennebroek
Gravenhorst zijn van mening dat het verdriet om een doodgeboren kind
door de omgeving van betrokkenen wordt onderschat. (foto Loek
Zuydrrdulo)
doormaken. De leiders van de ge
spreksgroep vinden het daarom
erg belangrijk dat de ouders na de
bevalling de tijd nemen het kind
te leren kennen. Vooraf wordt ge
vraagd of ze het kind willen zien,
maar als de ouders dat niet willen,
dringt Geerinck-Vercammen
toch aan. Ze legt uit: "Voor ou
ders is het heel belangrijk na de
bevalling het dode kind te zien en
vast te houden. Dan bouw je her
inneringen op aan dit wezentje.
Ook een doodgeboren kind moet
een plaats in het leven krijgen. Al
leen do9r het een plaats te geven
kan geaccepteerd worden dat het
er niet meer is. Ontkennen van
het bestaan is ontkennen van het
verdriet. Dat betekent dat het
rouwproces onmogelijk kan wor
den doorgemaakt".
Voor veel mensen zal het moei
lijk te begrijpen zijn dat je een
doodgeboren kind toch in de ar
men wilt hebben. Voor de ouders
ligt dat heel anders, zo blijkt uit
de woorden van het hoofd van de
afdeling. "De ouders zien alleen
maar de positieve dingen. Ook al
is een kindje niet zo mooi, ze zien
de gave handjes of herkennen het
neusje". Juist die herkenning is
volgens Geerinck-Vercammen
heel belangrijk: "Dat betekent
opnieuw dat het kindje een plaats
krijgt in het leven van de ouders".
in het ziekenhuis worden in elk
geval foto's gemaakt van het
kind. Ouders die in eerste instan
tie het kind niet willen zien, blij
ken bij de nacontrole heel blij te
zijn met de foto's, vertelt Benne
broek Gravenhorst. "De foto's
maakt de herinnering tastbaar.
Hun kind is er echt geweest".
Ook bij de nacontrole besteedt
de arts veel aandacht aan het ver
driet en de begeleiding van de ou
ders. Toch volstaat dit niet, zo is
de mening van Bennebroek Gra
venhorst en Geerinck-Vercam
men. Ouders van doodgeboren
kinderen hebben het ten opzichte
van hun omgeving heel moeilijk.
Alleen voor hen heeft het kind be
staan en daarmee hebben ze niet
al te veel recht op verdriet, lijkt
het. Een maandje huilen mag,
maar dan moet de draad weer
worden opgepakt, is vaak de reac
tie van de omgeving.
Bij het begeleiden van de ou
ders en het signaleren van proble
men spelen zowel de artsen en
verpleegkundigen binnen het zie
kenhuis als huisartsen, verlos
kundigen en andere hulpverle
ners een belangFftke rol. Als zij
begrip kunnen opbrengen voor
het verdriet van de ouders kun
nen ze hen begeleiden in het
rouwproces. Er wordt in de oplei
ding van de medici aandacht be
steed aan dood en rouwverwer
king.
Bennebroek Gravenhorst en
Geerinck werken hard aan verbe
tering van de begeleiding van ou
ders van doodgeboren kinderen.
Mede daarom is vorig week in het
AZL de film 'Romeo' vertoond.
Ruim 200 medewerkers van het
AZL en huisartsen en verloskun
digen uit de regio hebben de film
gezien en daarna met regisseur
Rita Horst besproken.
Enquête
Begeleiding, begrip, hulp en in
structies voor de omgeving. Des
ondanks kan het mislopen met
het proces van rouwverwerking.
Om te bekijken hoe de opvang
van ouders binnen het ziekenhuis
kan worden verbeterd, is er de af
gelopen tijd een enquête gehou
den onder ouders van doodgebo
ren kinderen. Een van de dingen
die daaruit naar voren kwam is
dat er belangstelling bestaat voor
gesprekgroepen. De eerste gaat
volgende week van start.
Gevraagd naar het nut van sa
men praten over iets dat toch niet
meer teruggedraaid kan worden,
zijn Bennebroek Gravenhorst en
Geerinck Vercammen heel be
slist in hun antwoord. "Ouders
van doodgeboren kinderen vin
den begrip bij elkaar voor het
enorme verdriet. De ander heeft
hetzelfde doorgemaakt en kan de
ernst invoelen. Bovendien her
kennen de ouders in de ander een
deel van zichzelf en accepteren
daardoor hun eigen gedrag. Ook
de anderen hebben emoties van
ongeloof, boosheid en intens ver
driet doorgemaakt. Daar komt
nog bij dat gedeelde smart altijd
beter is dan smart die alleen jij
draagt".
De eerste groep komt zes tot ze
ven avonden bijeen en praat aan
de hand van thema's. Als de ou
ders echt baat hebben van de ge
spreksgroep. beide begeleiders
twijfelen daar niet aan maar zul
len dit met een vragenlijst onder
zoeken, wordt naar een vervolg
gezocht. Bennebroek Graven
horst: "Dan zullen we dit werk
structureel in het takenpakket
van het AZL inbouwen".
Het is volgens de maatschappe
lijk werkster en de professor echt
niet nodig dat alle ouders aan een
gespreksgroep deelnemen. "Het
verdriet om een doodgeboren
kind gaat nooit over. Het gaat er
om dat het kind een plaats krijgt
en de rouw wordt verwerkt. De
meeste ouders slagen daar geluk
kig in. Naarmate de samenleving
zich beter bewust is van omvang
van het verdriet van ouders, zul
len zij meer ruimte krijgen voor
rouwverwerking. Een doodgebo
ren kind is een kind en dat wordt
vaak nog te weinig beseft".
Roos voor eerste
reizigers van
nieuwe sneldienst
ALPHEN AAN DEN RIJN
Reizigers die zich maandag 22
oktober met de tweede rit van
de nieuwe Westnederland-
sneibus tussen Alphen en Den
Haag laten vervoeren, krijgen
een roos. Een roos. die wordt
uitgereikt door de wethouders
van Hazerswoude. Alphen en
Koudekerk. Die tweede rit
start om zeven minuten voor
zeven bij de halte 'Bee-
rendrecht' in Alphen.
Een presentje is er ook voor
de Alphenaar Surminski. Hij
was groot pleitbezorger voor
een sneldienst tussen Alphen
en Den Haag. De lijn krijgt het
busnummer 240.
Westnederland spreekt al
bij voorbaat de verwachting
uit Hat veel automobilisten
van deze busverbinding naar
Den Haag gebruik zullen ma
ken. De vervoerder baseert
zich daarbij op de resultaten
van een enquête en reacties uit
Alphcn, Hazerswoude en Kou
dekerk. W'estnederland con
stateert dat er nog knelpunten
op de route zijn, maar heeft
het instellen van de sneldienst
laten prevaleren gezien de
vraag ernaar.
De busmaatschappij zegt
hard te werken om die knel
punten op te loscn. Binnen niet
ai te lange tijd hoopt zij over
een filevrije busroute te kun
nen beschikken. De nieuwe
sneldienst rijdt in de spits vier
keer naar en van Den Haag via
Hazerswoude. Het eindpunt
van de lijn is het centraal sta
tion in Den Haag.
'Energielessen'
DEN HAAG - Bijna de helft van al
le basisscholen gaat binnenkort
'energielessen' geven aan de hand
van een lespakket van het ministe
rie van economische zaken. Het on
derwijspakket is bedoeld voor 11-
tot 12 jarigen. De lessen vormen on
derdeel van het voorlichtingsbeleid
van het ministerie. Energiebewust-
zijn is volgens minister Andnessen
het belangrijkste wapen m de stryd
tegen energieverspilling.
De bewindsman hoopt dat de op
voedkundige waarde van het les
pakket zich niet zal beperken tot de
leerlingen. "Kinderen voeden soms
ook hun ouders op", aldus de be
windsman bij de presentatie van
het nieuwe lesmateriaal. De lessen
serie gaat vooraf aan een grote ener
giebesparingscampagne die eind
deze maand begint.
Het lesmateriaal bestaat onder
andere uit een tekenserie en een vi
deoband over de stripfiguur McPo-
wer. De leerlingen worden aangezet
deze 'energie-detective' te helpen
bij het oplossen van energieproble
men.
Onzekerheid over
combinatie werk en
gezin bij jongeren
LEIDEN Veel jongeren weten
nog met hoe ze in de toekomst een
betaalde baan met een gezin kun
nen combineren. Jongens zijn nog
steeds nauwelijks bereid om een
deel van de zorg voor kinderen op
zich te nemen. De keuze voor een
kinderloze carrière heeft daarnaast
sterk aan populariteit ingeboet. Dit
blijkt uit het rapport 'Jongeren ver
der op weg' van de faculteit der so
ciale wetenschappen van de Leidse
universiteit
Het onderzoek dat drie jaar duurt,
wordt uitgevoerd door de sectie
Jongerenstudies en Jeugdbeleid.
160 Jonge vrouwen en jonge man
nen uit de eindexamenklassen van
verschillende vormen van middel
baar onderwijs worden gedurende
die drie jaar gevolgd in hun over
gang van jong-zijn naar volwassen
heid. Ook hun ouders worden geïn
terviewd. Dit jaar, het tweed? jaar
van het onderzoek, zijn de jongeren
een jaar na hun eindexamen bena
derd.
Uit het onderzoek komt naar vo
ren dat een ruime meerderheid van
de jongens nog steeds kiest voor
een full-time baan naast kinderen
het kostwinnerschap. Nog steeds
zijn zeer weinig jongens bereid om
de zorg voor kinderen te delen met
hun (toekomstige) partners. In deze
tweede onderzoeksronde kiezen
minder meisjes voor het opgeven
van hun ba^n als er kinderen ko
men.
LEIDEN Het Hoogheemraad
schap van Rijnland onderzoekt de
komende maanden welk effect het
gebruik van bestrijdingsmiddelen
op de kwaliteit van water heef. Het
gaat om een vervolgonderzoek dat
antwoord moet geven op de vraag
hoeveel bestrijdingsmiddelen in
het gebied van Rijnland worden
toegepast en hoe ermee wordt om
gegaan.
Begin volgend jaar wordt op de
zuiveringsinstallaties een apparaat
aangebracht waarmee kan worden
gemeten hoeveel bestrijdingsmid
delen er door de gemeenten op het
water worden geloosd. Voorlichter
Van der Hoek van het hoogheem
raadschap zet uiteen dat gemeenten
die de straten met chemische mid
delen onkruidvrij maken, mogelij
kerwijs indirect het water vervui
len.
Eveneens volgend jaar begint een
12 maanden durend onderzoeks
programma op een bollenbedrijf.
Het is de bedoeling dat gemeten
wordt hoeveel bestrijdingsmidde
len er worden gekocht en hoeveel
verbruikt. Ook op een boomkweke-
rijbedrijf moet een dergelijk onder
zoek gaan lopen.
De onderzoeken op de individue
le bedrijven zijn een aanvulling op
het onderzoeksprogramma waarbij
op 20 punten in het gebied geregeld
watermonsters worden genomen.
De gegevens van de monsters wor
den gekoppeld aan die van het mid-
delenverbruik.
Gevaar
Een dezer dagen begint boven
dien een onderzoek op bedrijven
die indirect iets met landbouw te
maken hebben. Van der Hoek
"Door verwerking van landbouw-
produkten of bestrijdingsmiddelen
kunnen er óok chemische middelen
vrijkomen". Bekeken wordt onder
meer wat er in het afvalwater van
een verpakkingsbedrijf voor be
strijdingsmiddelen zit en hoeveel
middelen vrijkomen als augurken
of andere tuinbouwprodukten wor
den verwerkt. Bij bereiding en ver
pakking van dergelijke voedings
middelen wordt vrij veel proces-wa
ter verbruikt. "Het is niet ondenk
baar dat daarmee bestrijdingsmid
delen in het water komen", aldus
Van der Hoek.
De verdergaande onderzoeken vol
gen op een eerste globaal onderzoek
vorig jaar. Zoals te verwachten was
wees dat uit dat bestrijdingsmidde
len een reeel gevaar vormen voor de
waterkwaliteit. Niet alleen het
hoogheemraadschap ziet in het eer
ste onderzoek reden voor verdere
acties. Ook de Zuidhollandse
Milieufederatie 'komt in de benen'.
De federatie heeft een brief geschre
ven aan het hoogheemraadschap,
dat morgen vergadert, waarin
wordt aangedrongen op nader on
derzoek. Overigens wil de federatie
ook dat het hoogheemraadschap
aandacht besteedt aan bespuitin
gen vanuit vliegtuigen. Dat lijkt
voorlichter Van der Hoek niet nodig
aangezien deze methode niet in het
gebied van Rijnland (Amsterdam-
/Gouda/IJmuiden/Dcn Haag) wordt
toegepast.
óók voor de
laatste mode
nieuwtjes
Zes dagen per week
kompleet nieuws, tips en
trends. Dat wil ik met missen'
Ik neem een proefabonnement voor
7 weken en betaal slechts 127.50
Ik neem een kwartaalabonnement f 74.15*
Ik neem een jaarabonnement 1285 50'
Voor het abonnement ingaat ontvang ik de krant twee
(aankruisen wat van toepassing is)
Naam
Woonplaats -
Deze bon in een envelop, zonder postzegel, sturen naar
Leidsch Dagblad. Antwoordnummer 10050
2300 VB Leiden U kunt ook bellen 071-161400
2300 VB Leiden U kunuok bellen 1-161400^
