Verzuring tast kinderboek aan 'Jeans 2' uitbundige hitcocktail Dichter Nijhoff springlevend Hosanna klinkt expressief en homogeen Oriëntatiecursus regie voor amateurs in Leiden Wereldwijde herdenking 50e geboortedag van John Lennon Poetry-debat over Duitse eenwording WOENSDAG 10 OKTOBER 1990 PAGINA 27 'Jeans 2, a swinging and a swinging'. Muzi kale leiding/arrangementen: Bert Stoots. Choreografie/toneelbeeld' Adam Richens. Gezien op 9 oktober in de Leidse schouw burg. LEIDEN - Koning, keizer, admi raal - jeans dragen we allemaal. Zo ook in de zang- en dansshow die natuurlijk niet voor niets de naam van die nog altijd favoriete stof heeft meegekregen. Dus ligt het evenzeer voor de hand dat on der meer een kledingbedrijf dit showspektakel van de Stichting Jeans sponsort. 'Jeans' staat dan ook sinds 1986 eveneens voor een groep buitengewoon enthousias te artiesten die in een ongelofelijk tempo gouden hits uit de jaren '50 en '60 vertolkt. Eigenlijk zou je van het begin af aan moeten turven, hoe veel num mers in totaal ten gehore worden gebracht. Het zijn er zeker enkele tientallen. Ga je elke afzonderlij ke uitvoering door deze - deels onbekende, deels reeds befaam de - artiesten afzetten tegen het vaak al 'klassiek' geworden origi neel, dan valt er soms best wel het een en ander te kritiseren. Maar erg fair is dat niet, want daarmee doe je het feestelijke programma als geheel onrecht. 'Jeans 2' is een uitbundige hit- cocktail die ruim twee uur lang één groot feest der herkenning biedt. Vijf heren en zes dames vertolken zingend en dansend re pertoire van The Beatles tot de Beach Boys, van de 'Everly Bro thers' tot 'The Commodores' en van Paul Anka tot Mick Jagger. Alleen is soms een nadeel dat de cocktailformule uiteenlopende muziekstijlen tot eenheidsworst dreigt te vermalen. Mocht het tot een 'Jeans 3' komen (hetgeen ge zien het succes te verwachten valt), dan zou men de opeenvol ging van de afzonderlijke num mers iets zorgvuldiger moeten sa menstellen: bijvoorbeeld van 'tropical heatwave' direct over stappen op Simon Garfunkel, en van daar direct over op 'buona sera' van Louis Prima is dubieus. Er moeten toch elegantere over gangen denkbaar zijn. Jeans is in de vele uptempo num mers door het gehele ensemble op zijn best. De behoorlijk ver zorgde lichteffecten geven de show daarbij nog een extra feeste lijke tintje. Menigeen in de zeer goed bezette schouwburg had waarschijnlijk graag de stoelen aan de kant geschoven en meege- danst - maar helaas, de stoelen staan nu eenmaal vast. WIJNAND ZEILSTRA Bernstein stopt op doktersadvies met dirigeren NEW YORK (Reuter) - Leonard Bernstein, een van de beroemdste musici ter wereld, hangt de diri geerstok aan de wilgen. De 72-jange Amerikaan, tevens componist van onder andere The West Side Story, stopt op advies van zijn arts met het veeleisende werk van het leiden van orkesten zoals zijn favoriete New York Philharmonic. Zijn woordvoerster Margaret Carson verklaarde gisteren dat Bernstein zich zal wijden aan com poneren, schrijven en educatief 'Zorgenkindjes' gekoesterd in kluizen AMSTERDAM (ANP) - "Een beetje flodderig", noemde Annie M.G. Schmidt de uitvoering van "haar" kinderboekenweek geschenk 'Jorrie en Snorrie'. En als dat al wordt gezegd over een nieuw boek, doet dat het ergste vrezen voor de toekomst. Bij de bibliotheek van Amsterdam kunnen ze er over meepraten. De verzu ring slaat toe. Chemische processen door reacties van lijm op papier tasten niet al leen boeken voor volwasse nen aan. Ze vreten ook in op de culturele kindererfenis van 20.000 boeken. Toch blijft de Centrale Bibliotheek in de hoofdstad onverdroten voort bouwen aan de museumcollectie met splinternieuwe kinderwerken en zo nu en dan een schenking van oude werken. Het grootste deel van de museumcollectie ziet er nog gaaf uit. De 'zorgenkindjes' worden ge koesterd in een speciale kluis waar temperatuur en luchtvochtigheid zorgvuldig worden beheerst. Dat vertraagt het afbraakproces wel enigszins, maar stopt het niet. "Af en toe sneeuwt het hier", zegt Marij ke van Stigt van de jeugdafdeling dan ook. Het oudste exemplaar in de kluis is de dikke 'Van de sinnepoppen' van Roemer Visscher uit 1678. Ongeveer 1200 deelnemers aan cultureel studentenfestival ENSCHEDE (ANP) - Voor de Pyti- sche Spelen, het Nederlandstalig cultureel studentenfestival dat in mei volgend jaar in Enschede wordt gehouden, worden ongeveer 1.200 deelnemers uit Nederland en Vlaanderen verwacht. De inschrij ving is vandaag geopend, aldus de organisatoren van de Universiteit Twenthe. De Pytische Spelen zullen van 8 tot en met 11 mei plaatshebben. De studenten kunnen er 22 vormen van kunst en cultuur bedrijven en bele ven. De 22 categorieën vallen alle maal onder de vier hoofdgroepen beeldende kunst, letteren, muziek en theater. De deelnemers worden beoor deeld door onder meer Rutger Kopland, Tessa de Loo, Mathilde Santing, Ruud Bos, Willem Nijholt, Armando Navarro en Hein de Kort. Ze zullen voor alle deelnemers een persoonlijk rapport verzorgen, zon der cijfers, maar met persoonlijk commentaar en adviezen voor ver betering. Schepper Betty Boop (100) dood SANTA MONICA (AFP) - Myron „Grim" Natwick, de be denker van Betty Boop. de naïe ve en sensuele heldin van ontel bare striptekeningen sinds de jaren '30, is maandag overleden in een ziekenhuis in Santa Moni ca in de Amerikaanse staat Cali- fornië. Natwick, die overleed als gevolg van een longontsteking, is honderd jaar oud geworden. De tekenaar kwam in 1930 op de figuur Betty Boop. Hij voor zag haar van weelderige vormen die nauwelijks verscholen gin gen onder een kort rokje, een helder gezicht met grote zwarte ogen en een zachte stem waar mee zij haar lievelingsmelodie tje „Boop-Boop-A-Doop" fluis terde. „Al werd zij nooit plat of ob sceen, Betty was een verzinne beelding van wat u in drie letters kunt samenvatten: S-E-X", had Natwick kort geleden nog in een vraaggesprek verklaard. „Zij was volledig vrouw". Betty Boop beleefde in 1988 een 'revival', toen ze met andere klassieke personages uit de stripwereld een rol speelde in de tekenfilm-documentaire „Who framed Rager Rabbit?" "Geen kinderboek in de strikte zin van het woord", zegt Van Stigt. "Je hoeft trouwens niet bang te zijn dat die zal beschadigen. Het is nog ge maakt van lompenpapier. Pas later stapte men over op een ander procé dé en andere lijm en kreeg je die chemische reacties", De collectie bestaat voor het grootste deel uit achttiende- en ne- gentiende-eeuwse boeken, strips, maar ook enkele tijdschriften. Zo bezit de bibliotheek een aantal afle veringen van 'Ruim Baan', het tijd schrift voor kinderen dat na de oor log gedurende twee jaar verscheen én waarin, naast Wim Kan, Van 't Reve zijn eerste stukken schreef. Pronkstuk van de verzameling is het 'Sprekend Prentenboek' uit 1880. Een dikke pil. Niet zozeer van wege het aantal pagina's, als wel vanwege het mechaniek dat de bij de verhaaltjes behorende geluiden van een koe, een bok of een lam - met een opvallend diep stemgeluid - voortbrengt ter lering ende ver- maeck van 'de lieve Kleinen'. Hoopje as Op dat 'lering-aspect' lag bij de kin derboekenschrijvers van weleer trouwens sterk de nadruk, vertelt Marijke van Stigt. "Lezen deed je niet alleen voor de lol, je moest er ook iets van opsteken". Een leer proces dat niet bepaald zachtzinnig verliep. De recht-voor-zijn-raap-taal in de vuurwerkcampagnes van de laatste jaren verbleekt bij de manier waarop kinderboekenschrijvers hun 'lieve lezertjes' van ondeugen de streken probeerden af te houden. In 'Piet de Smeerpoets' speelt een meisje met lucifers. De straf volgt onmiddellijk. Op het laatste plaatje zijn van haar nog slechts twee ro kende hoopjes as over. Al even wreed doet het verhaal aan van de hardnekkig op zijn duim zuigende Reiniertjen. Op het plaatje knipt een streng kijkend heerschap met een schaar zo groot als Reiniertjen zelf is, zonder pardon de linkerduim van het jongetje af. "Maar ach! - de deur wordt losge daan, Daar komt de kleedermaker aan; hij zwaait zijn schaar, o, welk een schrik!, voor de oogen van het duimpje-lik; o, wee! daar gaat het knip en knap, en even als een wol len lap, knipt hij Reiniertjen tot zijn straf, van elke hand het duimpjen af'. Dat is andere kost dan 'Jorrie en Snorrie'. De 20.000 boeken van de kinder museumcollectie worden niet uit geleend. Zo nu en dan verhuizen er een paar een verdieping hoger om te worden tentoongesteld in vitrines. Aanraken is verboden. Nog meer vingerafdrukken versnellen het verouderingsproces tezeer. Over een eeuw - als mogelijk zelfs het di gitale tijdperk alweer tot het verle den behoort - liggen de enige over gebleven kinderboekenweekge schenken van 1990 in een glazen vi trine. Zwaar aangetast en waar schijnlijk onbetaalbaar. Van 'Jorrie en Snorrie' voor kin deren tussen de 9 en 12 jaar circule ren nu echter nog 232.000 exempla ren en van 'De schrijfster' van Dick Bruna, een boek bestemd voor kleuters, 103.000. De 36ste kinder boekenweek duurt van 10 oktober tot en met 20 oktober en wordt op 19 en 21 oktober afgesloten met een Wereld Kinderfestival in De Meer vaart in Amsterdam. Nobelprijs voor literatuur morgen bekend STOCKHOLM (AFP/DPA) - De winnaar van de Nobelprijs voor lite ratuur zal morgen rond 13.00 uur (plaatselijke en Nederlandse tijd) bekendgemaakt worden, zo heeft het Zweedse ministerie van buiten landse zaken gisteren meegedeeld. Traditioneel staat de datum waar op de Zweedse Academie de prijs toekent niet vast en de Academie behoudt zich het recht voor de pre cieze dag slechts 48 uur van tevoren bekend te maken. Aan de prijs is, zoals aan alle Nobelprijzen, een be drag van ruim 1,2 miljoen gulden verbonden. Dit jaar worden in Zweden de vol gende auteurs als mogelijke win naars genoemd: Nadine Gordimer (Zuid-Afrika), Milan Kundera (Tsjechoslowakije), Jan Kross (Est land), Max Frisch (Zwitserland) en Hugo Claus (België). DEN HAAG - Het Zuidhollands Centrum voor Amateurtoneel orga niseert dit jaar in Leiden een oriën tatiecursus regie. Deze cursus is er op gericht de deskundigheid te be vorderen van mensen die binnen het amateurtoneel al regisseren of die willen gaan regisseren. Tevens dient deze cursus als oriëntatie op de driejarige cursus regie die door het ZHCA en de Federatie voor Haags Amateurtoneel wordt aange boden. In de oriëntatiecursus komen de belangrijkste facetten van het regis- i aan bod. Hoe lees je een stuk. wat is het thema ervan, wat is de functie van elke rolfiguur in het stuk? Ook wordt deelnemers ge leerd hoe zij vanuit een regiecon cept kunnen komen tot een decor ontwerp, kostumering en belich ting. Een belangrijk onderdeel vormt de zogenaamde spelbegelei- ding, waarin wordt verteld hoe spe lers tot een bepaald spelgedrag kun nen worden aangezet. De oriëntatiecursus, die op woensdagavonden wordt gegeven en op 7 november begint, bestaat uit 15 lessen. Aanmelding schriftelijk bij ZHCA, Mauritskade 143, 2514 HG Den Haag, of telefonisch na 23 oktober op nummer 070-3624961 Na zijn dood meer waardering dan tijdens leven VERENIGDE NATIES (ReuterAJ- PI) - Tijdens een indrukwekkende plechtigheid in de Verenigde Naties ter gelegenheid van de 50e geboor tedag van John Lennon, die door meer dan 1.100 radio- en televisie stations in 130 landen werd uitge zonden, heeft de weduwe van de vermoorde ex-Beatle, Yoko Ono. gisteren opgeroepen zijn dromen van liefde en vrede te verwezenlij ken. „Zijn geest leeft voort in allen van ons wier leven door hem is aange raakt", zei Ono met verstikte stem. „De droom die wij alleen dromen is slechts een droom, maar de droom die we samen dromen is werkelijk heid. Happy birthday, John", zei zij. Aanwezig waren 200 genodigden en vrienden van de familie Lennon. In uitzendingen over de hele we reld werd Lennons veelvuldig geci teerde lied „Imagine" gespeeld waarin de hoop wordt uitgesproken dat „alle mensen in vrede kunnen leven". Volgens organisatoren van de herdenking hebben mogelijk één miljard mensen over de hele wereld geluisterd naar de uitzen ding vanuit het VN-hoofdkwartier John Lennon, die op 9 oktober 1940 werd geboren, werd op 8 de cember 1980 voor zijn woning in New York doodgeschoten. Paul McCartney, met wie Lennon sinds het begin van de jaren zestig zeer veel succesvolle liedjes schreef, bracht een nieuwe versie uit van het oude Beatles nummer „birthday" als een „groet en een knipoog naar mijn oude maat" John Lennon. LEIDEN IK ging naar Bommel om de brug te zien. Deze regel van de dichter Martinus Nijhoff (1894 - 1953) is volgens Anton Korteweg onderhand de bekendste openings regel uit de Nederlandse poëzie. Korteweg, dichter en directeur van het letterkundig museum in Den Haag, leidde gisteravond voor een kleine schare liefhebbers in de Burcht een discussie over Nijhoff. Die ging tussen de Zeeuwse journa list en letterkundige Andreas Oost hoek, die in 1993 de eerste, 600 blad zijden tellende, biografie van Nij hoff hoopt te voltooien, en de jonge Utrechtse hoogleraar W.J. van den Akker. Van den Akker promoveer de op Nijhoff en laat eind volgend jaar met zijn Groningse collega G. Dorleijn een historisch-kritische uitgave van Nijhoffs gedichten ver schijnen. De aangekondigde schrij ver Th. de Vries, ook Nijhoffkenner, Nijhoff is springlevend; dat was gisteren de belangrijkste conclusie. Zijn werk ondervindt nu eindelijk in Duitsland waardering. Van den Akker kreeg tijdens een zomercur sus, na voorlezing van een door Ja mes Holmes gemaakte Engelse ver taling van Nijhoffs grote gedicht Awater, zelfs spontaan applaus van buitenlandse studenten. Nijhoffs modernisme werd als dat van T.S. Eliot herkend. Deze dichter had ook een 'problematisch relatie met de werkelijkheid' en werd door Nijhoff in het Nederlands werd vertaald. Nijhoffs gedichten zijn niet geda teerd, maar modern gebleven. Iets wat Nijhoff in zijn tijd al voorspel de. Hij is inmiddels Roland Holst, in zijn tijd 'Neerlands Prins der dich ters', in aanzien en populariteit voorbijgestreefd. In die zin ligt, vol gens Van den Akker, Nijhoffs bete kenis in onze tijd. Niet in zijn eigen tijd, waarin hij wel werd gewaar deerd, maar zich ook onbegrepen voelde. Nijhoff had voor zijn dichtkunst 'geen mythe, geen filosofisch con cept, geen verlangen'. "Zijn hart was een onvruchtbare plek" aldus Van den Akker. "Men vindt bij hem een tweespalt tussen cynisme en idealisme". De hoogleraar brengt in zijn aan staande editie een wordingsge schiedenis van de poëzie met alle gedichten in chronologische volg orde. Bij Nijhoff zijn de verschillen dan groot met de oorspronkelijke bundels, want daarin werden vaak oude en nieuwe gedichten naast el kaar geplaatst. Van den Akker merkte ook op dat gedichten van Nijhoff als Het lied der dwaze bijen die op meerdere manieren te lezen zijn, juist dóarom zo goed zijn. De lezer kan er in zien wat hij wil. "Zoals Nijhoff eens te gen iemand zei, die 'ontdekte' dat de naam Awater uit het Sanskriet stamde: 'Ik ken geen Sanskriet, maar dat betekent niet dat u onge lijk hebt'." Andreas Oosthoek noemde zich geen biograaf, maar 'een biograaf in wording'. "In Leiden heeft Nij hoff nog een tijdje aan de Nieuwe Mare 7 gewoond". Oosthoek was ja ren bevriend met Nijhoffs eerste vrouw Netty en hun zoon Faan. Hij woont nu in hun buitenhuis op Wal cheren. Faan Nijhoff heeft nogal wat persoonlijk materiaal vernie tigd, zodat Oosthoek de overgeble ven briefwisseling tussen Nijhoff en zin eerste vrouw koestert. Oost hoek had ook bewijzen voor een biografische achtergrond van het gedicht met de beginregel lk ging naar Bommel om de brug te zien. Dat Nijhoff na de Tweede Wereld oorlog poëzie van mindere beteke nis schreef lag volgens Oosthoek onder andere aan maatschappelijke omstandigheden. "Hij was toen ad viseur van het ministerie van On derwijs, Kunsten en Wetenschap pen, een soort staatssecretaris". Bij Van den Akker zat Nijhoffs biogra fie in zijn hoofd. "Als ik de gedich ten lees, is het of ik de man ken". Nieuwe kijk op Michelangelos' s schepping Adam CHICAGO (AP) - Sommige kunst historici hebben hun bedenkingen over een nieuwe interpretatie van Michelangelo's fresco "Schepping van Adam" op het plafond van dc Sixtijnse kapel. De Amerikaanse arts Frank Ly- bnn Meshberger meent dat de in 1512 voltooide plafondschildering een boodschap bevat die 478 jaar lang verborgen is gebleven: een groot brein dat God's gave van het intellect aan de mens symboliseert. De gangbare theorie onder kunst historici is dat Michelangelo het moment heeft willen verbeelden waarop God Zijn schepping tot lé ven wekt. ROTTERDAM (ANP) - Welke in vloeden veroorzaakt dc toetreding van de voormalige DDR tot da Bondsrepubliek op de Duitse litera tuur? Dat is het centrale thema van een schrijversdebat dat Poetry In ternational eind november houdt in Rotterdam. Aan het debat, dat vijf dagen beslaat, wordt deelgenomen door prominente schrijvers uit Oost- en West-Berlijn en uit Neder land. Drie discussie-avonden (20.23 en 24 november) worden gehouden in De Doelen, voor de overige twee (21 en 22 november) wordt nog een lokatie gezocht Alle mogelijke literaire gevolgen van de Duitse eenwording zullen aan de orde komen Zal de Oost- duit 6 literatuur opgaan' in dt Westduttse of haar eigen kenmer ken overeind houden? Wat gebeurt er met de kritische teneur van de DDR-literatuur als reactie op het communistische staatsapparaat'' Welke rol gaat literatuur spelen in het nieuwe Duitsland? Het zijn maar een paar van de vragen die door schrijvers en uitgevers uit Oost- en West-Berlijn en Neder lands auteur.-, air. O.- Noot. boom, Louis Ferron en Bob den Uyl zullen worden behandeld. De "Messe in As-dur" van Franz Schubert en de "Pseaumes de Genéve" van Frank Martin uitvoering door de Chr Oratorium vereniging "Hosanna" m.m.v. het Aals meers Jeugdkoor, dirigente Yvonne Keizer. Hieke Meppelink - sopraan. Margareth Beunders - alt, Frank Fritschy - tenor. Henk van Heijnsbergen - bas. Tijn van Eijk - orgel en het Randstedeli|k Begeleidingsorkest. concertmeester Pleun van der Linden het geheel onder leiding van Barend Schuur man. Gehoord 9 oktober in de St. Bonifao- uskerk te Alphen aan den Rijn. Tijdens de pauze had ik het voor recht om met mevrouw Martin kennis te maken. Zij was aanwe zig bij de uitvoering van het im ponerende werk van de 100 jaar geleden geboren componist Frank Martin "Pseaumes de Ge néve", gezongen door de Chr. Oratoriumvereniging "Hosanna" onder leiding van Barend Schuurman. Een zeer levendige fragiele vrouw, die uitermate hel der, humoristisch, vol liefde en ontzag over haar echtgenoot sprak. Op mijn vraag, hoe gelovig of tenminste religieus je moet zijn om geïnspireerd en gefascineerd te raken door deze oude melodie- en op de berijmde psalmen, kreeg ik een direkt maar weloverwogen antwoord: "Geloof niet, dat mijn man streng calvinistisch of gere formeerd was, helemaal niet, maar hij was een christen, hij ge loofde in het Licht, Gods liefde Hij wilde niets liever dan God lo ven via de muziek. Met de rede, zijn intellect, was hem dat niet mogelijk en dat hoefde ook niet van hem. Alles uitte hij in noten in intens doorleefde muziek" Dat juist in Nederland het Martin-jaar wordt gevierd, is niet verwonder lijk: vele jaren van zijn leven bracht Martin door in Amsterdam en Naarden, waar zijn vrouw nog steeds woont. Het is niet het eerste werk van Frank Martin, dat Barend Schuurman met "Hosanna" uit voert. In 1982 zongen ze het orato rium "Golgotha" dat daarvoor pas éénmaal in Nederland werd gehoord. Een indrukwekkend muzikale getuigenis. Ook gister avond bleek de "Pseaumes de Ge neve" een beeldende eenheid van woord en muziek. Om van de oude vertrouwde modale melodieen van een aantal psalmen zo iets nieuws te maken, ervoer ik als een klem wonder. Voor menigeen die de Kerk niet meer zo ziet zitten zijn ook de psalmen met het waswater mee- gespoeld naar de vergetelheid Frank Martin heeft ze nieuw le ven ingeblazen door zich met na me opnieuw in de tekst te verdie pen en die geladen woorden bijna tastbaar te maken in de muziek. In de strofe "Las! Qui me donnera des ailes? Comme aux cramtives colombelles?" (kon ik vleugels uitslaan als een duif) werd het klapwieken alf hel 1 VI 01 IbUI teer en zwevend gezongen door Hosanna. Ook in het laaste vers van psalm 68 wordt de erkenning van Gods macht verrassend sterk weergegeven. Alle instrumenten van het Randstedelijk Bcgelei- dingsorkest deden hieraan mee tot de pauken en bekkens toe Eén groot eerbetoon aan de Oer kracht Hosanna had duidelijk het. hard gewerkt. Bijna overal klonk het koor zeer expressief en homo geen In passages als "Hard heelt m(j Uw gramschap getroffen" fel en geestrijk, begeleid door sterk ritmisch snerpende vioolstreken, en dan weer andere strofen veder licht en bijna romantisch. Aan het begin van psalm 55 zongen de mannen wat onzeker en schortte er ook wel iets aan de zuiverheid, maar het blijft weergaloos mooi wat Hosanna onder leiding van Schuurman presteert Voor dc pauze werd Schuberts "Messe in As-dur" gedreven en nergens trekkend uitgevoerd. Dc frasering, die zeer van belang is in dit soms wat alledaagse stuk, werd perfect door Schuurman aangegeven en door Hosanna met evenveel perfektie gevolgd. De vier solisten in dit werk kleurden prachtig bij en door elkaar, waar in de sopraan Hieke Meppelink door haar heldere doorleefde in terpretatie wel een bijzonder war me gloed aan het solide geheel 8af LIDY VAN DER SPEK

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 27