Ik voel me
ja
Afrika kampt met falende
controle op geneesmiddelen
Sendingkerk ziet
geen heil in GOR
I REPORTAGE i
BENAUWD
VRIJDAG 28 SEPTEMBER 1990
den te verminderen. De aangewe
zen weg daarvoor leek te bestaan in
hulp bij de overplaatsing van de
produktio van medicijnen. Maar
van die strategie is de stichting
langzaam teruggekomen.
"Het is nog maar de vraag of lan
den in Afrika echt minder afhanke
lijk worden door zelf de produktie
ter hand te nemen." aldus IDA-di-
recteur Henk den Besten. "Ze blij
ven aangewezen op de invoer van
de grondstoffen en technologie uit
de rijke landen. Als de infrastruc
tuur niet verbetert dan creer je meer
problemen dan je oplost. De bewa
king van de kwaliteit bijvoorbeeld
blijft een groot probleem." meent
de directeur.
De ramp met de paracetamol-si-
roop in Nigeria lijkt een treffend be
wijs van die stelling. Nadat eerst het
bedrijf Drugpharm uit Almere als
schuldige werd aangewezen, ligt de
verantwoordelijkheid volgens de
laatste berichten toch in Nigeria
zelf. Een farmaceutisch bedrijf uit
de stad Onitsha zou etiketten heb
ben verwisseld, zodat de staatszie-
kenhuizen het giftige diethyleen-
glycol in de siroop verwerkten.
IDA is in 1972 opgericht door een
aantal studenten in de farmacie uit
onvrede over de gang van zaken
rond export van geneesmiddelen
naar de Derde Wereld. Volgens hen
waren veel geneesmiddelen te
duur. Bovendien ontbrak het aan
goede informatie en voorlichting en
sloot het aanbod van medicijnen
onvoldoende aan op de gezond
heidsproblemen van de bevolking.
"Veel landen in de Derde Wereld
hebben te kampen met een gering
budget voor de gezondheidszorg.
Het is dus belangrijk de juiste prio
riteiten te leggen." aldus Den
Besten. IDA hecht daarbij veel
waarde aan de lijst van essentiele
geneesmiddelen, opgesteld door de
Wereldgezondheidsorganisatie
SINT MICHIELSGESTEL
Zestig bossen bloemen en
planten decoreren alleen al
zijn huiskamer. De telefoon
gaat non-stop, ook al heeft hij
formeel een geheim nummer.
Tussendoor rinkelt om de
haverklap de deurbel.
Eigenlijk heeft hij een
secretaresse nodig en iemand
die zijn post beantwoordt. Z'n
vrouw moet de gasten maar
opvangen. Want Gerrit Braks,
oud-minister van landbouw,
natuurbeheer en visserij is
sinds een week ambteloos
burger. Gestruikeld over een
uit de hand gelopen vis-
affaire die al drie jaar geleden
begon. Een terugblik van de
man die nog steeds zich
afvraagt wat hij fout heeft
"Ui.... :i.
"Nooit meer het boetekleed, zoais in 1987
GEESTELIJK LEVEN
Volgens de nieuwe voorzitter van de Sendingkerk, dr. Apollis, is zijn
kerk het pad der verzoening ingeslagen. (foto and
Dr. Apollis: minder blanke invloed
gezegd had. Dat de controle niet wa
terdicht was. Daar heeft men poli
tieke munt in gezocht en gevonden.
Er werden steeds nieuwe voorwaar
den gesteld waar niet aan te voldoen
was. Dat heeft pijn gedaan".
Prima gedaan
"Ik ben verleden week maandag in
de Kamer tijdens het mondeling
overleg ook volledig overeind ge
bleven. Ik kreeg helemaal geen
weerwoord meer. Toen het om elf
uur 's avonds klaar was en ik de vra
gen kreeg van de pers was de toon
ook zodanig: die man heeft het pri
ma gedaan. Ook de commentaren in
de kranten waren zo. Braks staat op
punten voor. Ik heb me op Prinsjes
dag ook niet verstopt. Op de AVRO-
borrel feliciteerde iedereen me. Dat
heb ik wat afgehouden. Laten we de
dag niet prijzen voor die om is. Men
taal was ik me aan het voorbereiden
op een Kamerdebat".
"Of ik misschien te naief ben ge
weest? Er is steeds contact geweest
met de PvdA-kamerleden Jan van
Zijl en Servaas Huys. Er is ze steeds
gevraagd: waar zijn jullie op uit? Wij
zijn nergens op uit, was dan het ant
woord. Ik heb geen enkel signaal
gehad. Ook niet in het kabinet. Met
Aad Kosto heb ik het er op Prinsjes
dag nog terloops over gehad. Hij
deed vroeger vis in de Kamer. Ook
met Hans Simons, Hedy d'Ancona,
Ien Dales en Wim Kok.
Wim had die dag weinig tijd, maar
kwam toch naar me toe. Hij was
heel vriendelijk. Dat was opvallend.
Woensdag toen het PvdA-besluit
bekend was heeft hij me ook
meteen gebeld. 'Gerrit ik voelde wel
spanning, maar deze uitkomst was
mij niet gemeld', zei hij. De kwestie
is ook niet in het kabinet bespro
ken. Ik verdedigde het kabinetsbe
leid".
Mikpunt
"Ik voel me genomen, ja. Ik ben met
overtuiging in deze coalitie gestapt
met de bedoeling mijn beleidsop
ties in een jaar te realiseren. Elke
maand hadden we een bespreking:
Jan van Zijl en Servaas Huys na
mens de PvdA, Jan van Noord en
Pieter-Jan Biesheuvel namens het
CDA, en ik. Gingen we in de Bistro-
quet zitten en namen we de hoofd
punten van het beleid door. Ik vraag
me nog steeds af waarom ik het
mikpunt ben geweest bij de PvdA.
Ik heb nooit ernstige kritiek op ze
gehad".
"Ik vraag me ook af of ze zich wel
voldoende hebben gerealiseerd wat
ze deden. In 1977 kwamen er veel
nieuwe kamerleden in de Kamer. Ik
bijvoorbeeld en ook Thijs Woltgens.
We zijn jaargenoten en dat schept
een band. We hadden altijd een
vriendelijke en betrouwbare ver
standhouding. Waarom dan? Ik
denk wel eens, misschien was ik
wel een willig slachtoffer. Ik was na
tuurlijk na tien jaar aan de finale
van mijn ministers carrière begon
nen. Ik ben 57. Na deze periode wil
de ik nog iets anders gaan doen. Al
le beleid staat op de rails en had ik
de onvoorwaardelijke steun van het
CDA. Dat was bij anderen voor mij
wel anders. Ik hoef geen namen te
noemen. Was ik dus een willig
slachtoffer?"
Zandbijterij
Ik geloof zeker dat hier politieke
motieven achterzitten. Ze wilden
het CDA en Ruud Lubbers trotse
ren. Ik ben daarvoor het politiek in
strument geweest. Het feit dat ze
ook steeds zeiden: "Het is alleen de
vis hoor, niet de rest", bewijst dat ik
een instrument was. Ze zochten een
kapstok. Het probleem bij de PvdA
was psychologisch. Ze waren iets
begonnen waaruit ze niet meer zon
der pijn konden retireren. Dus gre
pen ze ook steeds iets nieuws aan in
het dossier. De informatie aan de
Kamer, de kwaliteit van het beleid.
Steeds kwam er weer iets nieuws
boven water dat werd uitgediept.
Zakelijk wilde ik doen wat ik kon.
Maar geen zandbijterij meer. Nooit
meer een boetekleed zoals in 1987".
PAGINA 2
mam
Van IPS-corrcspondcnt
Jolke Oppewal
AMSTERDAM De dood van
ruim honderd Nigeriaanse kinde
ren door het innemen van een gifti
ge hoestdrank legt de vinger op een
zere plek van df gezondheidszorg in
Afrika: de falende controle op de
kwaliteit van geneesmiddelen. De
stichting IDA 'International Dis
pensary Association) stelt zich ten
doel ontwikkelingslanden te helpen
bij het vinden van een oplossing
voor dit probleem.
De niet-commerciele farmaceuti
sche groothandel IDA levert betaal
bare en gegarandeerd goede medi
cijnen aan landen in de Derde We
reld. De vraag is groot. De omzet
van de stichting is in vier jaar ver
dubbeld tot negentig miljoen gul
den. Het Afrikaanse continent is
goed voor 85 procent van de orders
van IDA.
Aanvankelijk stelde IDA zich
vooral ten doel de afhankelijkheid
van ontwikkelinglanden van farma
ceutische bedrijven uit de rijke lan-
K<;uaan. na» in ccii tviiiif;
slachtoffer?"
Braks: "Het zoeken naar het
meest adequate controlesysteem en
de meest effectieve sanering is de
afgelopen jaren permanent ge
weest. Het systeem was niet water
dicht maar dat was bekend. Het ver
wijt dat ik onvoldoende aandacht
aan de zaak heb gegeven wijs ik dan
ook categorisch van de hand. Alleen
met een nul-tolerantie kun je dat
zeggen, maar dat is in 1987 niet ge
zegd. De discussie nu is zo wel ver
lopen".
'We zijn steeds met een handicap
blijven zitten. De vissers waren vin
dingrijk waardoor de pakkans af
nam. Bovendien reageerde de rech
terlijke macht onvoldoende. De
sancties waren te zacht en de zaken
werden veel te traag afgehandeld.
Het schrok de vissers te weinig af.
In die onmacht moest ik werken.
Men heeft het niet laten meewegen
in het oordeel, de PvdA met name.
Ik had van een coalitiepartner een
meer tolerant gedrag verwacht".
Positief
"Je kunt nu wel zeggen, als je dat of
dat had geweten, had je het dan niet
anders gedaan? Je moet niet verge
ten dat ik eind 1989 nog een rapport
van de Algemene Rekenkamer
kreeg. Dat was niets anders dan po
sitief. Ook bij de EG was men steeds
te spreken over ons stelsel. Er zat bij
ons alleen meer spanning in omdat
de overcapaciteit van de vloot gro
ter is dan elders. Maar om nu te zeg
gen. de sanering is mislukt. Nee, wij
scoren goed. We liggen zelfs meer
dan op schema. Naar de maatstaven
van de EG en de Rekenkamer vol
deden wij aan onze opdracht".
"In 1987 werd ook het verwijt ge
uit dat de directie visserijen op het
ministerie een soort Staat binnen de
Staat was. Ik heb de directeur-gene
raal en zijn plaatsvervanger toen op
gedragen zich dagelijks met vis be
zig te houden. Er is politieke bege
leiding gekomen, en niet zonder
succes. De Algemene inspectie
dienst (AID) en de regelgeving zijn
onder de directeur-generaal juridi
sche zaken gekomen. De visserij
heeft heel hoog gescoord bij de poli
tieke leiding en de ambtelijke top".
Fouten
"Achteraf vraag je je wel eens af:
heb ik ergens fouten gemaakt. Had
het anders gekund. Vorig jaar kerst
mis kreeg ik bij de EG 80 procent
meer tong toegewezen voor ons
land. Toen dacht ik: dan wordt de
overcapaciteit beter benut. Dat we
die extra hoeveelheid kregen was
geen biologisch wonder maar dank
zij het beleid van vangstbeperking.
Er was gewoon meer vis. Als we
meer hadden gedaan, of iets anders,
waren we hypocriet bezig geweest.
Nee, ik zou niet weten wat we an
ders hadden moeten doen".
"Er waren ook nog andere zaken
die speelden. Nog meer controle
Het komt raak voor, dat ik brieven
uit Nederland ontvang waarop
staat 'Singapore. Malaysiè'.
Premier Lee Kuan Yew zal dit
waarschi jnlijk niet zo leuk vinden.
Sinds hij dit repubhekje in 1965 van
Malaysia losmaakte, heeft Harry
Lee geen ogenblik stil gezeten om
zijn staat je van 2,5 miljoen
inwoners dat ruim 42 kilometer
lang en ongeveer 23 kilometer breed
is. enige bekendheid te geven in de
wereld.
Hij is, geloof ik, overal al geweest en
is met bijna alle wereldleiders op de
foto gezet Laatstelijk nog met
George Bush, Mikhail Gorbatsjov.
Maggie Thatcher en Li Peng.
In ziju fotocollectie ontbreekt
waarschijnlijk alleen noo am
staatsiefoto met Ruud Lubbers, in
het Cutshuis. Maar Lee rekent zijn
Holla ndse collega n iet lot de
wereldleiders. Sen in Singapore
gestationeerde Nederlandse
kon niet. De AID had nog veel meer
te doen. Er is gesproken over de ef
ficiëntie van de AID. Er is gereorga
niseerd om een optimalere inzet van
mensen te krijgen op controlerend
niveau. Helaas heeft dat geleid tot
personele frustraties die op een zeer
ongelukkige wijze naar buiten zijn
gekomen, door de publieke uitlatin
gen van meneer Besuijen (voorma
lig AID-controleur die verklaarde
dat er bij zijn dienst met vangstcij-
fers werd geknoeid, red.) eind juni".
"Mijn conclusie is dat wij, als je
zakelijk alles op een rijtje zet. een
sterk dossier hadden. Niet water
dicht, maar dat kon ook niet. Ik had
deze afloop ook niet verwacht".
Goede moed
"Mijn drijfveer om weer minister te
worden lag erin dat ik een groot
aantal zaken die op de rails stonden,
wilde afronden. Het mestbeleid, de
landbouw structuurnota, het na-
tuurbeleidplan, de meerjarenplan
nen openluchtrecreatie, bosbouw
en gewasbescherming, de verzelf
standiging van staatsbosbeheer,
landbouwvoorlichting en land
bouwkundig onderzoek, en de bun
deling van krachten in het agrarisch
onderwijs. De vis was rustig en per
spectiefvol. Ik ben dus vol goede
moed begonnen tot dit ongelukkige
voorval. Van de andere kant had het
niet op een beter moment kunnen
komen. Beleidsmatig staat alles op
de rails. Alleen had ik het een en an
der nog graag in de Kamer politiek
willen bevestigen".
"Na de beschuldigingen van Be
suijen heb ik meteen een onderzoek
door de rijksrecherche gelast. Daar
is positief op gereageerd. Het lever
de ook geen bewijs op. Ik was vrij
rustig. Toen hebben we, Hirsch Bal-
lin (minister van justitie, red.) en ik,
op 30 augustus een brief naar de Ka
mer gezonden. Dat kon niet eerder
omdat hij steeds in de West zat. Mis
schien was het beter geweest om die
brief meteen tc sturen na het onder
zoek. In de brief hebben we her
haald wat ik in juni al in de Kamer
diplomaal vertelde me eens dal Lee
ooit tijdens een bijeenkomst van de
socialistische internationale Lee
door de PvdA-delegatie werd
bekritiseerd over de mensenrechten,
waarna hij vergadering moest
verlaten. Het is nooit meer goed is
gekomen tussen hem en Den Haag.
Lee is allergisch voor begrippen als
vrijheid van meningsuiting en
persvrijheid. Dat zijn westerse
waarden, zegt hij, die niet passen in
een oosterse samenleving. Aan
buitenlandse journalisten heeft hij
daarom een hartgrondige hekel. Hij
ziet hen als 'James Bonds, die
denken speciale vergunningen te
hebben om de reputatie van leiders
en regeringen in Zuidoost-Aziè
kapot te schieten'.
Maar aan de andere kant maakt
Lee druk gebruik van de westerse
media om Singapore in de
internationale schijnwerpers te
houden. Want het zou eens kunnen
gebeuren, dat de welvarende
republiek opgeslorpt wordt door
Malaysia of Indonesië.
Smds Irak het rijke oliebuurlandje
Kuwayt heeft geannexeerd, bruist
het op dit eiland van militaire
activiteiten. Pas afgezwaaide
soldaten zijn in een maand tijd al
zeker drie keer voor
herhalingsoefeningen opgeroepen.
De oproepen hebben hun normale
leven ontregeld, maar geen klacht
komt over hun lippen.
Want al zouden we het vervelend
vinden, dan nog zullen ze het niet in
hun hoofd halen Lee te kritiseren.
Bang als ze zijn om, zonder vorm
van proces, voorjaren te worden
opgeborgen.
Die vrees is duidelijk merkbaar bij
de jongeren. Dat merkte ik, toen ik
(WHO). Het van de markt weren van
minder noodzakelijke medicijnen
lijkt een zinnige eerste stap om orde
te scheppen op de chaotische medi-
cijnenmarkt waar neppillen hoogtij
vieren.
De stichting houdt zich bij de le
vering zoveel mogelijk aan deze
WHO-lijst. Orders voor middelen
die hier niet op staan worden zeer
kritisch tegen het licht gehouden.
De meeste medicijnen die het ma
gazijn in Amsterdam-Noord verla
ten zijn ter bestrijding van veel
voorkomende ziektes als malaria en
worminfecties, middelen tegen uit
droging en pijnstillers.
De WHO en de Franse Artsen zon
der Grenzen hebben gezamenlijk
een standaardpakket samengesteld
voor crisissituaties, dat de IDA uit
voorraad kan leveren. Het pakket,
met een inhoud van 3,5 kubieke me
ter, bevat voldoende geneesmidde
len en hulpmateriaal om een bevol
king van 10.000 mensen drie maan
den van de meest essentiele hulp te
kunnen voorzien.
SÉ {§SiS8|
(foto GPD)
9
"Ik was die woensdag in Voorst
Gelderland bij de landinrichtings-
dienst om me eens op de hoogte te
laten stellen. Toen belde Thijs Wolt
gens. 'Gerrit, ik heb een hele verve
lende mededeling voor je. De fractie
heeft besloten morgen een motie
van wantrouwen tegen je in te die
nen of een motie van een ander te
steunen'. Ik zei toen: Thijs waar heb
je het over? 'Het spijt me geweldig
maar dit is het fractiestandpunt', zei
hij".
Hartstikke eerlijk
"Ik heb toen meteen Ruud Lubbers
gebeld, die wist nog van niets. Toen
ik Elco Brinkman belde had die het
al van Ruud gehoord en was al op
weg naar hem in het Torentje. Daar
hebben ze toen Thys ontvangen.
Dat was een kort en kribbig gesprek
heb ik gehoord, en niet zo vriende
lijk als later werd gesuggereerd. Na
tuurlijk heeft Thijs daar thee of kof
fie aangeboden gekregen. Die stond
al op tafel. Ruud was zeer geirri-
teerd en heeft Thijs toen om een
brief gevraagd waar het instond".
"Ik ben intussen naar Den Haag
gereden. Ik had er moeite mee. Dat
er geen ruimte meer was voor een
kamerdebat. Van de andere kant
had ik geen zin meer om lucht te
gaan verplaatsen. Het dossier had ik
maandag al uiteengezet. Toen de
mededeling van de koningin kwam
dat zij in mijn ontslag had bewilligd
ben ik naar de persconferentie ge
gaan om mijn verhaal te vertellen.
Ongeoefend. Hartstikke eerlijk. Ik
was gemotiveerd om het te doen".
"Gevoelens van rancune of frus
tratie ten opzichte van de PvdA heb
ik niet. Ze zijn heel zeldzaam aan
wezig. Ik kijk met genoegen en vol
doening terug op de afgelopen tien
jaar. Daarmee kan ik het onder
drukken. Maar ik wil wel duidelijk
heid hebben. Ik word boos als ze de
zaak anders voorstellen. Zoals
Ruud Lubbers zei: 'Hij is eerder te
open dan gesloten'. Daar is mis
bruik van gemaakt".
onlangs samen met een
Singaporaanse jongeman in een
propvolle bus zat. De passagiersbus
moest halverwege het vliegtuig en
de aankomsthal van de luchthaven
Changi, van de politie stoppen, in
verband met het vertrek van een
belangrijke gast.
De buschauffeur waarschuwde, dat
de ramen om veiligheidsreden niet
open mochten. Wij, de passagiers,
dreven in ons zweet. Het was
ontzettend heel. De ruiten waren
dichtbeslagen door de
zweetdampen. Ik hield het, na drie
kwartier, niet meer uit. wrong mij
naar de kant en draaide een raam
open.
Maar meteen werd het resoluut
dichtgedraaid door de
Singaporaan. "Dit raam blijft
dicht", zei hij beslist. "Voor u is het
makkelijk. U woont in het
buitenland, maar ik moet voorde
rest van mijn leven op dit eiland
wonen. Ik moet aan mijn toekomst
denken.'"
Een zonnige toekomst lijkt me dat
niet, eerder een benauwde.
KAAPSTAD (ANP) - De Ne
derduitse Gereformeerde
Sendingkerk, de vroegere
NG-Kerk voor kleurlingen,
zal waarschijnlijk op korte
termijn uit de Gereformeerde
Oecumenische Raad (GOR)
treden.
Ook zal de Sendingkerk spoedig
de Federale Raad verlaten, waar
in de (blanke) Nederduitse Gere
formeerde Kerk samenwerkt met
de drie vroegere dochterkerken
voor kleurlingen. Indiërs en zwar
ten.
Dat z-egt de nieuwe synode-
voorzitter van de Sendingkerk,
dr. Nic Apollis. In de G.OR wer
ken dertig kerken samen, waar
onder de Gereformeerde Kerken
in Nederland en de Nederduitse
Gereformeerde Kerk.
Twee jaar geleden verlieten
vier kerken de GOR, waaronder
de Christelijke Gereformeerde
Kerken in ons land de raad, om
dat de Raad weigerde de Gerefor
meerde Kerken wegens hun
standpunt over homoseksualiteit
en het gezag van de bijbel uit te
stoten.
Volgens Apollis kost de GOR te
veel geld en is hij slechts een advi
serend lichaam, dat geen binden
de beslissingen kan nemen. Bo
vendien heeft de blanke kerk er
door haar rijkdom te veel invloed,
aldus de nieuwe synodevoorzit
ter. "Zij kunnen daar rekenen op
een zeer sympathiek gehoor".
De tijd dat de blanke kerk haar
wil aan de Sendingkerk oplegde
is volgens Apollis 'dood en begra
ven'. De kerk houdt er nog steeds
dezelfde opvattingen op na als en
kele jaren geleden, reden waarom
de Sendingkerk de Federale
Raad zal verlaten.
De opvolger van dr. Allan Boe
sak heeft geen hoge verwachtin
gen van de synode van de blanke
kerk in oktober. Hij heeft de ver
anderingen die worden voorge
steld in het document 'Kerk en
Samelewing' nog niet gezien,
maar uit wat door de synode van
Verzoeningsmis
van Tsjechische
rk geestelijken
PRAAG (KATHPRESS) - Ruim
250 priesters, onder wie 7 bis
schoppen. hebben in Tsjechoslo-
wakije deelgenomen aan een mis
van verzoening tussen priesters
van de inmiddels opgeheven ver
eniging Pacem in Terris, die met
het communistische bewind sa
menwerkte, en Rome-getrouwe
priesters.
De secretaris van de bisschop
penconferentie, dr. Thomas Ha-
lik, riep in het Tsjechoslowaakse
bedevaartsoord Velehrad de
priesters op hun onderlinge con
flicten te vergeten om een hoop
volle toekomst voor de kerk mo
gelijk te maken. De kerk en vele
priesters is onrecht aangedaan,
maar ook priesters zelf hebben de
kerk schade berokkend, aldus
Halik.
Pacem in Terris werd in 1969
opgericht als opvolger van de be
weging van vredespriesters die
tijdens de stalinistische periode
was gesticht. Het communisti
sche regime beschermde Pacem
in Terris tegen maatregelen van
het Vaticaan en van de bisschop
pen. Dankzij deze steun konden
leden van Pacem in Terris talrijke
sleutelposities in de kerk bezet-
Na de omwenteling vorig jaar
werd Pacem in Terris, waarvan de
aanhang al sterk was geslonken,
ontbonden. Voormalige leden
werden uit vooraanstaande posi
ties in de kerk gezet.
De bisschoppen streven er nu
naar de ex-leden van Pacem in
Terris in de kerk te integreren. Zij
krijgen nu de kans "zich te bewy-
zen door zich in de zielzorg in te
spannen voor de vernieuwing van
de RK Kerk". Sommige Pacem in
Terris-priesters hebben het ambt
neergelegd.
de Westkaap. het meest liberale
deel van de blanke kerk, wordt
voorgesteld, leidt hij af, dat de
volgens hem noodzakelijke wijzi
gingen niet zullen plaatshebben.
In het document verwierp de sy
node van de Nederduitse Gere
formeerde Kerk vier jaar geleden
de theologische rechtvaardiging
van de apartheid.
Ondanks de komende breuk
met twee organisaties waarin zo
wel de Sendingkerk als de blanke
kerk zitting hebben, is de Sen
dingkerk volgens Apollis het pad
der verzoening ingeslagen. Dat
begon met de aanneming van de
belijdenis van Belhar in 1986,
waarin de apartheid fundamen
teel werd afgewezen en de nadruk
werd gelegd op eenheid, gerech
tigheid en verzoening.
De verzoening is echter binnen
de Sendingkerk zelf gemakkelij
ker te bereiken dan daarbuiten.
Binnen de kerk zijn er wel 'per
soonlijke conflicten' tussen pro
gressieve en conservatieve ker
kleden, maar de eenheid is er naar
Apollis' idee nog nooit zo groot
geweest. Maar buiten de Sending
kerk, vooral als het gaat om de
blanke kerk, is het pad der ver
zoening hobbeliger.
De fusie tussen de Sending
kerk en de Nederduitse Gerefor
meerde Kerk in Afrika (NGKA),
de vroegere dochterkerk voor
zwarten, zal volgens Apollis zeker
tot stand komen. De synode van
de Sendingkerk stemde vorige
week vrijwel unaniem met de fu
sie in, maar van de zijde van de
NGKA-synode, die volgende
week bijeenkomt, worden meer
bezwaren verwacht. Volgens
Apollis is er geen weg terug. Hij
sluit niet uit dat de NGKA om
technische redenen de fusie zes
maanden uitstelt.
Deze technische redenen heb
ben volgens Apollis niets met ra
ciale spanningen te maken. Maar
hij erkent dat "sommige mensen
zich over verschillende gebrui
ken zorgen maken. Er zullen en
kele gebruiken van de NGKA zijn
die ons vreemd zijn, net zoals wij
gebruiken hebben die de NGKA
vreemd zijn".
Zoals zoveel kerkelijke verte
genwoordigers verwacht Apollis
dat het veranderend tij in Zuid-
Afrika ertoe leidt dat de kerk zich
wat meer op de theologie en wat
minder op de politiek gaat con
centreren. Maar als er moet wor
den gesproken, zal de Sending
kerk dat niet nalaten. "Er zijn niet
zoveel emoties meer, er is minder
verbittering".
Duitse solidariteit. In een ge
zamenlijke verklaring ter gele
genheid van de Duitse eenwor
ding hebben de rk bisschoppen
uit beide delen van Duitsland de
gelovigen tot onderlinge solidari
teit opgeroepen. Verder moeten
de fundamentele waarden het uit
gangspunt van een verenigd
Duitsland vormen. In dit verband
noemen zij de onschendbaarheid
van de menselijke waardigheid
en de fundamentele rechten be
treffende vrijheid en gerechtig
heid. "Wij zouden de solidariteit
verraden als wejuist nu niet meer
bereid zouden zijn voor elkaar op
te komen", aldus de bisschoppen
over de sociale problemen ten ge
volge van de Duitse hereniging.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: te Uddel G.S.A. de
Knegt Putten, te Capelle aan den IJs-
sel (toez.) J.C. Schuurman Rijssen,
aangenomen naar Leerdam C. Nieu-
wenhuizen kand. Nunspeet.
Gereformeerde kerken: benoemd tot
pastoraal assistent te Rottevalle A.F.
Klein Loppersum aangenomen naar
te Kamperland drs. A.W. Riepma
kand. aldaar.
Geref. Kerken vrijgemaakt: beroe
pen te Amsterdam-ZW J.J Schreuder
Bunschoten
Christelijke Geref. Kerken: beroe
pen te Aarlanderveen H.D. Rietveld
Maarssen, te Driebergen P. den Butter
Urk (Maranatakerk).
Gereformeerde Gemeenten: beroe
pen te Capelle aan den IJssel (wijk
Middelwatering) A. Bac Bodegraven,
te Lethbridge (Can.) en St Catharines
(Can.) C.A. van Dieren Stolwijk.
