Provincie eigen 'man in Brussel'
Betere verzorging van patiënt thuis
Waterwinputten blijven dicht
®uö ilirutos
Sjouke Jonker weet alles van Europese subsidies en regelingen
Medicijnknaak en lange wachttijden
zorgen voor meer medicijnen in huis
Burgemeesters hebben
te weinig om handen
OPENING VON SIEBOLD GEDENKTUIN
VRIJDAG 28 SEPTEMBER 1990
REGIO
PAGINA 15
Tegenstanders All
bij kamercommissie
VOORSCHOTEN - Het Platform te
gen de aanleg van Rijksweg 11-West
onderneemt opnieuw een poging
om de Tweede Kamer er van te
overtuigen dat deze weg niet moet
worden aangelegd. Voorzitter Rein
Koopmans van het platform biedt
de voorzitter van de vaste kamer
commissie voor Verkeer en Water
staat op 10 oktober een petitie aan
tegen de rijksweg. De petitie is
voorzien van 16.000 handtekenin
gen die werden verzameld in Voor
schoten en de Leidse Stevenshof.
De aanleg van de omstreden weg
is overigens de eerstkomende tien
jaar niet aan de orde. De tegenstan
ders nemen daar echter geen genoe
gen mee. Zij willen dat de weg defi
nitief wordt geschrapt.
LEIDEN - Stervende patiënten, de
menterende bejaarden en mensen
die vervroegd uit een ziekenhuis
worden ontslagen, kunnen sinds
gisteren beter en makkelijk thuis
worden verzorgd. Het regionale zie
kenfonds Zorg en Zekerheid heeft
namelijk een overeenkomst geslo
ten met de samenwerkende instel
lingen van huisartsen, gezinsverzor
ging en kruiswerk uit de Leidse re
gio en Duin- en Bollenstreek voor
intensieve thuiszorg. De overeen
komst is gisteren bij Zorg en Zeker
heid ondertekend.
Ook de instellingen uit de Al-
phense regio willen een dergelijke
vorm van zorg opzetten. Ze hebben
de overeenkomst echter nog niet
ondertekend omdat ze hun organi
satie nog niet helemaal op poten
hebben. Waarschijnlijk is dat over
enkele weken wel het geval.
Veel patiënten stellen er prijs op
Ziekenfonds, huisartsen en instellingen slaan handen ineen
om, zodra dat kan of als hulp toch
niet meer baat, thuis verzorgd te
worden. Voor dementerende be
jaarden is het zelfs beter om thuis
verpleegd te worden, aangezien
hun ziekte daar aanmerkelijk min
der snel voortschrijdt dan in het zie
kenhuis. Dergelijke thuiszorg
wordt nu al op veel plaatsen gege
ven. Het probleem is alleen dat die
verzorging te vaak versnipperd is.
De afzonderlijke instellingen gaan
min of meer hun eigen weg waar
door het lastig is om een patiënt pre
cies die zorg te geven die hij nodig
heeft.
Besparingen
Om daarin verandering te brengen,
zijn er in de verschillende regio's sa
menwerkingsverbanden opgericht
van huisartsen, kruiswerk-organi
saties en gezinsverzorgers. Elke pa
tient die in aanmerking komt voor
thuiszorg wordt bij dit samenwer
kingsverband aangemeld. Een zo
genoemde 'zorgplanner' bepaalt
vervolgens aan de hand van vaste
richtlijnen welke hulp de man of
vrouw het best kan gebruiken en
houdt daarna ook in de gaten of die
zorg er komt. Het voordeel van het
samenwerkingsverband is ook dat
artsen en ziekenhuizen nu een cen
traal punt hebben waarbij ze - 24
uur per dag - hun patiënten voor
thuiszorg kunnen aanmelden.
Het regionale ziekenfonds Zorg
en Zekerheid heeft voor het hele
project ruim een miljoen gulden be
schikbaar gesteld. Het ziekenfonds
heeft dit gedaan, onder meer omdat
het verwacht dat de thuiszorg tot
besparingen op de ziekenhuis-kos
ten leidt en dus de uitgaven van het
ziekenfonds beperkt. Overigens
verwacht directeur Kool van Zorg
en Zekerheid hiervan niet meteen
resultaten. Het zal nog wel even du
ren, verklaarde hij gisteren, voordat
de budgetten van de ziekenhuizen
inderdaad omlaag kunnen.
Met het huidige project kunnen
naar schatting 100 tot 120 mensen
per jaar geholpen worden. Direc
teur A. Claassen van de Stichting
Gezinsverzorging Leiden hoopt dat
dat er snel meer worden. "We zien
dit als het begin van een veel grote
re "jeks activiteiten", aldus Claas
sen
Hoewel de intensieve thuiszorg
misschien nog lang niet de omvang
heeft die de hulpverleners wensen,
het project is in elk geval niet aan de
aandacht van de ziekenhuizen ont
snapt. Vlak na de officiële onderte
kening werd de eerste 'klant' al aan
gemeld, een patient die vervroegd
uit het Elisabeth-ziekenhuis in Lei
derdorp wprdt ontslagen.
Honderd jaar geleden stond er
in de krant
- Te Rotterdam werd gisteren het
huwelijk voltrokken van een
jonkman van 76 met eene jonge-
dochter van 73 jaar. Er waren
vele nieuwsgierigen aan 't Stad
huis om het oude-jonge paar te
begroeten.
- Uit Ham born wordt gemeld:
Een zesjarige knaap vond voor
de huisdeur een voorwerp, dat
hem onbekend was, en droeg het
daarom naar zijne moeder, die
juist het jongste kind in slaap
maakte. Ook zij u>tft niet tra! het
tras en onderzocht het met eene
naald. Plotseling volgde een he
vige ontploffing; de vrouw wer
den drie vingers van de rechter
hand afgerukt en zij werd ern
stig in het gelaat gewond. Dc
knaap ontving eenige onbedui
dende kwetsuren in het aange
zicht, terwijl het kleintje aan
den arm gewond werd. Men ver
moedt dat een bergwerker eene
dgnamietpatroon verloren had
en dat de jongen die vond.
- Gisteravond werd op den Oost-
zeedijk te Rotterdam eene sur-
veilleerende agent van politie
zonder eenige aanleiding beet
gepakt. mishandeld en op den
grond geworpen door eenige op
geschoten belhamels. De agent
bekwam eene belangrijke kneu
zing aan zijn been en werd per
brancard naar zijne woning
overgebracht. De politie doet een
streng onderzoek naar de perso-
Vijfentwintig jaar geleden
- Boeren tn Eindhoven en omge
ving die meenden hun gelden bij
een zogenaamde kerkelijke in
stelling goed belegd te hebben,
zijn bedrogen uitgekomen. Een
56-jange uerzekerings-agent
heeft de naam van de N.V.
Spaarkas voor belegging in de
kerkelijke leningen misbruikt,
om bedragen tot een totaal ran
100.000 gulden in eigen zak te
steken De man u as sinds 1948
bij de Spaarkas werkzaam. Hij
genoot alle vertrouwen.
Voorlichtingsdagen
universiteit Leiden
LEIDEN - De Rijksuniversiteit
in Leiden houdt op de drie ach
tereenvolgende zaterdagen 13.
20 en 27 oktober voorlichtings
dagen voor aanstaande studen
ten en hun begeleiders. Studen
ten, docenten en studentende
canen zullen in de Gorlaeusla-
boratoria aan de Einsteinweg
zoveel mogelijk antwoord geven
op allerlei vragen over studie
keuze en mogelijkheden aan de
Leidse universiteit.
Eerst wordt een inleiding ge
geven in een van de collegeloka
len, hierna is gelegenheid tot het
stellen van vragen in kleinere
groepjes. De hele dag is er een
informatiemarkt in de hal waar
allerlei facetten van studeren en
het studentenleven, zoals sport
en huisvesting, worden belicht.
val gesloten. Voor de totale water-
produktie zijn de betrokken putten
niet erg belangrijk. Er wordt slechts
50 miljoen liter water gewonnen,
tweeduizendste van de totale pro-
duktie. De Ruijter toont zich uiterst
verbaasd en teleurgesteld over de
traagheid waarmee het onderzoek
gestart is. "Drie maanden geleden
werd de vervuiling ontdekt. Ik had
verwacht dat een dezer dagen het
onderzoeksrapport zou afkomen.
Nu nog twee maanden wachten is
wel erg lang".
DEN HAAG (GPD) - De Nederland
se burgemeestersfunctie lijdt aan
uitholling. Hij heeft veelal te weinig
te doen omdat hij door de partijen
buiten spel wordt gezet. Dat is de
mening van W. J.B.M. van Elk, voor
zitter van het circa 200 leden tellen
de Landelijk Beroepsverband Bur
gemeesters. Van Elk sprak zijn be
zorgdheid uit in een openingsrede
van de vandaag gehouden jaarver
gadering in Helmond van het be
roepsverband dat deel uitmaakt
van de Christelijke Federatie Over
heidspersoneel (CFO).
Hij pleitte in dit verband voor
meer garanties opdat een eenmaal
benoemde burgemeester volwaar
dig kan meefunctioneren. De voor
man van de CFO-burgemeesters
haakte in zijn openingsrede in op
het feit dat het imago van de burge
meester de laatste tijd nogal eens
negatief in de publiciteit is geweest.
Van Elk, zelf burgemeester van Hel
mond, doelde op publikaties die de
indruk vestigen dat burgemeesters
in het algemeen een slecht gevulde
dagtaak hebben en intensief zou
den moeten omzien naar neven
functies om tot een zinvolle invul
ling van hun leven te komen.
Van Elk hield zijn gehoor voor dat
BRUSSEL De provincie Zuid-Holland heeft, samen met
Noord-Holland en Utrecht, een eigen 'man in Brussel'. Ie
mand die de weg weet en de provinciale bestuurders kan
vertellen bij wie ze moeten zijn voor het krijgen van een
subsidie hier, van uitleg over een milieurichtlijn daar of in
formatie over willekeurig welk Europees onderwerp ook.
De drie provincies zijn de eerste die een eigen vertegen-
woordigere in Brussel hebben. Gisteren is het kantoor offi
cieel in gebruik genomen.
Gedeputeerde Van der Meer: "Wil
len we een economische en maat
schappelijke rol spelen in Europa,
dan moeten we samenwerken", (foto
De vervuilde plek in de Zuidduinen in Katwijk. Onderzoek naar de vervuiling duurt nog enkele
Onderzoek in Katwijk en Noordwijk nog niet afgerond
KATWIJK/NOORDWIJK - De wa
terwinputten in het Langeveld in
Noordwijk en die in de Zuidduinen
in Katwijk blijven voorlopig nog
dicht. In Katwijk is het onderzoek
naar de aard van de vervuiling pas
enkele weken geleden begonnen en
het duurt nog zeker twee maanden
voor hier uitslag van is. Wat de Lan-
geveldse putten betreft hoopt de
Energie- en Watervoorziening Rijn
land half november een definitieve
oplossing te hebben gevonden.
In de Noordwijkse putten werd
begin dit jaar ETIJ, een restprodukt
van een bestrijdingsmiddel, aange
troffen. Het middel is niet schade
lijk voor de volksgezondheid maar
hoort niet thuis in het drinkwater.
Sinds april is de waterwinning uit
een aantal putten gestaakt en wordt
een deel van de een miljard liter wa
ter die in het Langeveld wordt ge
wonnen, van elders gehaald. "De
putten waar in het ruwe water veel
ETU wordt aangetroffen, zijn al de
hele zomer dicht. Dat is voor de lan
ge termijn natuurlijk geen oplos
sing", aldus directeur J. Haijkens
van het EWR.
Ritzen bezorgd
om terugloop
aantal studenten
natuurkunde
LEIDEN/DEN HAAG - Minister
Ritzen van Onderwijs en Weten
schappen maakt zich zorgen om de
teruglopende aandacht voor de na-
tuurkunde-studie. Het aantal stu
denten is de laatste 15 jaar, bij een
algemene studentenexplosie in
praktisch alle overige studierichtin
gen, gedaald van ongeveer 2000 tot
1500. De Leidse universiteit volgt
overigens de landelijk trend niet.
Het aantal studenten sterren- en na
tuurkunde schommelt sedert 1982
tussen de 70 en 76.
De daling van het aantal studen
ten heeft volgens de bewindsman
zijn effect op het bestand van onder
zoekers in de natuurkunde. De mi
nister uitte zijn zorgen vanmiddag
tijdens de viering van het 40-jarig
bestaan van de Nederlandse Orga
nisatie voor Wetenschappelijk On
derzoek (NWO) in het Congresge
bouw in Den Haag. Ritzen bena
drukte dat de 25 miljoen gulden die
hij in zijn begroting van 1991 extra
heeft uitgetrokken voor NWO niet
is bedoeld als een soort eenmalig ju
bileumgeschenk, maar als een eer
ste grote stap in het beleid om de
kwaliteit van het wetenschappelijk
onderzoek structureel te bevorde
ren.
De helft van het toegewezen be
drag moet naar zijn mening ten goe
de komen aan onderzoeksscholen.
Dat zullen instellingen van hoog
waardig onderzoek moeten zijn en
tevens broedplaatsen voor onder
zoekers. Ook de geldstroom die via
het NWO verloopt wordt vergroot.
Op die manier hoopt de minister het
onderzoek in het land beter te kun
nen sturen.
Aanvankelijk stelde de provincie
zich op het standpunt dat het Lan
geveld binnen twee jaar moet wor
den gesloten. Zo zou worden voor
komen dat de bollentelers in dat ge
bied nog strengere voorschriften
ten aanzien van het gebruik van
chemische middelen, opgelegd zou
den krijgen. Na overleg tussen
EWR, provincie en de regionale in
spectie volksgezondheid kreeg het
waterbedrijf echter enkele maan
den de tijd om een andere oplossing
te zoeken. De putten mogen van het
provinciaal bestuur open blijven op
voorwaarde dat de bollentelers niet
meer beperkingen opgelegd zouden
krijgen. Dat is mogelijk door het in
bouwen van een extra zuiverings-
trap of door afscherming van het ge-
Haijkens verwacht eind oktober
een plan gereed te hebben. De uit
eindelijke keuze wordt een paar we
ken later gemaakt, omdat ook de in
spectie en de provincie een stem in
het kapittel hebben.
Traag
De vervuiling van een stuk grond
nabij de waterwinputten in Katwijk
werd in juli bij toeval ontdekt. Een
groepje wandelaars zag dat er op het
stuk grond niets groeide en waar
schuwde de gemeente. Na een eer
ste onderzoek door een milieuamb
tenaar, waarbij duidelijk werd dat
er iets mis was, sloot de EWR de wa
terwinputten in de nabijheid van
het terrein. Op die manier wordt
voorkomen dat verontreinigd
grondwater van de vervuilde plek
naar andere gebieden afstroomt.
Hoofd laboratorium van de EWR,
A. de Ruijter, sprak destijds de ver
wachting uit dat de grond vervuild
zou zijn met polychlooraromaten,
cyanide en fenolen. Gezien de ver
moede ernst van de vervuiling,
meldde de gemeente het stuk grond
bij de provincie aan voor nader on
derzoek. Erg veel haast maakte men
niet, want pas drie weken geleden
heeft de provincie het ingenieurs
bureau Q-consult uit Den Haag op
dracht verstrekt voor een zogeheten
meldingsonderzoek. Dat onderzoek
neemt drie maanden in beslag. In
die tijd blijven de putten in elk ge-
LEIDEN - Artsen in de Randstad
schrijven meer medicijnen voor
dan hun collega's in minder 'hecti
sche' delen van het land. Maar ook
in Limburg is het medicijngebruik
relatief hoog, weet directeur A.
Kool van het in Leiden gevestigde
ziekenfonds Zorg en Zekerheid.
Mogelijk een nasleep van het slui
ten van de mijnen en spanningen
die daarop volgden.
Kool kan het weten sinds de zie
kenfondsen met behulp van de
computer nauwkeurig in de gaten
houden welke en hoeveel medicij
nen hun klanten van de arts krijgen
voorgeschreven. Die cijfers kunnen
per arts worden uitgesplitst zodat
duidelijk wordt welke arts aanmer
kelijk meer of misschien juist veel
minder voorschrijft dan zijn colle
ga's.
Van gericht onderzoek om de
boosdoeners aan te pakken, is geen
'Europa' werkt als een magneet op
bedrijven, organisaties en lagere
overheden in heel Europa. Naarma
te het magische jaar '1992' nadert en
in Brussel steeds meer besluiten
worden genomen die vroeger bij de
nationale regeringen thuishoorden,
beseffen die bedrijven en overhe
den dat zij voortaan in de hoofdstad
van Europa moeten zijn. Maar het
Europese bestuursapparaat is on
doorzichtig en ingewikkeld. Van
daar dat hier steeds meer adviesbu
reaus verrijzen, die als het ware de
cliënt of dat nu een machinefa
briek, een provinciebestuur of een
consumentenorganisatie is aan
de hand nemen en hem door de Eu
ropese doolhof leiden. Inmiddels
werken hier al meer dan 2000 men
sen voor dat soort bureaus.
De drie provincies hebben een
routinier in dienst genomen, Sjouk
Jonker, die de nadagen van zijn lan
ge Europese loopbaan gebruikt om
de Randstad wegwijs te maken in
Europa. Jonker was ooit journalist,
werd in 1959 Europees ambtenaar,
was kabinetschef van EG-land-
bouwcommissaris Sicco Mansholt
en van 1979 tot 1984 voor het CDA
lid van het Europees Parlement.
Jonker kent de sluipwegen van
de Europese bureaucratie dus maar
al te goed. "In 1988 vroeg de Zuid
hollandse commissaris van de ko
ningin, Schelto Patijn, me eens iets
voor hem te doen. We grijpen steeds
maar naast Europese subsidies, zei
hij", zegt Jonker nu.
Een half jaar bleef het stil, tot de
provincie Zuid-Holland alsnog bij
hem aan de bel trok. Er was een
steunregeling voor de Europese
scheepsbouw in de maak en of Jon
ker wist hoe Zuid-Holland daar een
graantje van kon meepikken. "Op
zo'n provinciehuis weten ze vrijwel
niets van Europa. Ik heb ze dus aan
de hand genomen. We waren net op
tijd", aldus Jonker. Er kwam vanuit
Brussel totaal 68 miljoen gulden los,
waarvan ruim 50 miljoen voor Zuid-
Holland. De rest ging naar Noord-
Holland. Daar kreeg men toen ook
belangstelling voor zo'n Brusselse
contactpersoon.
Ondanks het scheepsbouw-ver-
haal wil Sjouk Jonker vooral de in
druk wegnemen dat hij wel miljoe
nen zal binnenhalen voor de provin
cies. "Dat kan niet, heb ik meteen
gezegd. Als jullie dat denken, dan
wordt dit een grote teleurstelling.
Er ligt niet telkens 60 miljoen voor
het grijpen". Bovendien staat de
Randstad ook in Brussel nu niet di
rect als armlastig bekend.
Jonkers kleine kantoortje werd
gisteren officieel geopend door de
Zuidhollandse gedeputeerde Huub
van der Meer. in aanwezigheid van
alle leden van de commissies voor
economische zaken van de provin
ciale staten van de drie Randstad-
provincies.
"We willen in Europa als een eco
nomische regio optreden", aldus
gedeputeerde Van der Meer. "Om
subsidies te krijgen, om inlichtin
gen te krijgen, maar ook om serieus
genomen te worden. Als een regio
profileren we ons ook beter als ge
sprekspartner. Willen de drie pro
vincies een economische en maat
schappelijke rol spelen in Europa,
dan moeten we samenwerken".
sprake, zegt Kool. Hij sluit niet uit
dat wanneer een arts het echt te
bont maakt, de geneeskundige in
spectie wordt ingeschakeld. Voor
alsnog hanteert het ziekenfonds
echter een preventieve methode. Al
enige jaren wordt er met de waarne-
mingsgroepen van huisartsen ge
praat over de medicijnverstrekking
opdat excessen worden voorko
men. Vier keer per jaar heeft over
leg met de ziekenhuizen plaats.
Duidelijk is volgens Kool dat de
laatste jaren medicijnen in grotere
hoeveelheden wordt voorgeschre
ven. De invoering van de 'medicijn
knaak' is een mogelijke oorzaak:
"Met grotere hoeveelheden werd
voorkomen dat patiënten voor ieder
nieuw recept weer een knaak moes
ten betalen". Die medicijnknaak is
Inmiddels afgeschaft.
Het is Kool opgevallen dat niet zo
zeer de huisartsen maar juist de spe
cialisten geneigd zijn grotere hoe
veelheden geneesmiddelen voor te
schrijven. Dat heeft misschien te
maken met de lange wachttijden op
de poliklinieken. De specialist ziet
zijn patient tegenwoordig niet meer
iedere maand maar om de drie of
zes maanden. Die periode moet dan
met medicijnen worden over-
De controle van het ziekenfonds
heeft plaats vanuit de zorg om de ei
gen financien (het ziekenfonds
moet al die medicijnen uiteindelijk
vergoeden) maar ook vanuit be
zorgdheid om de gezondheid van de
patient.
Daarin speelt ook de apotheek
een belangrijke rol. Kool vertelt dat
specialist en huisarts van eenzelfde
patient soms niet van elkaar weten
in welke hoeveelheden een medi
cijn is voorgeschreven. In dat geval
biedt de computer van een apothe
ker uitkomst waarin wordt bijge
houden wat de patient heeft gekre
gen. Kool: "Het komt dan ook voor
dat wanneer de patient met een re
cept bij hem komt. de apotheker
contact opneemt met de huisarts of
de specialist omdat het hem vreemd
voorkomt"
Uit onderzoek in Noord-Holland
is vast komen te staan dat met name
(slaap)middelen als valium, seresta
en rohypnol soms in grote hoeveel
heden worden voorgeschreven. Of
dat ook opgaat vc >r de regio van het
ziekenfonds Zoi en Zekerheid,
kan Kool niet zeg en. "Het is mij in
ieder geval duidf jk geworden dat
met name valium ook hier een veel
gevraagd middel is"
de Leidse hoogleraar bestuurskun
de H.W. Derksen al enige tijd een
structurele verandering signaleert
in de bestuurlijke situatie waarin
menig burgemeester verkeert. Zo
wordt de burgemeester momenteel
te vaak overal buiten gehouden,
met als gevolg dat er voor hem of
haar weinig te coördineren valt. De
politieke partijen stellen zelfstandig
het collegeprogramma vast en de
wethouders beheren nagenoeg zelf
standig hun portefeuille. De wet
houders houden niet zelden voorbe
sprekingen buiten de burgemeester
om, aldus Derksen.
Prof. mr. D.J. Elzinga, hoogleraar
staatsrecht aan de Rijksuniversiteit
in Groningen, spreekt verwijzend
naar deze ontwikkeling, van een
verspilling van bestuurlijk talent.
Van Elk: "Kennelijk is het feit dat er
vertrouwenscommissies zijn die
met zorg hun adviezen uitbrengen
met het doel een burgemeester te
krijgen die volwaardig kan mee
functioneren als lid van het college
van B en W, niet in alle gevallen een
voldoende garantie dat de eenmaal
benoemde burgemeester die kans
ook werkelijk krijgt".
Van Elk benadrukte dat de com
missie Deetman, die de mogelijkhe
den voor staatkundige vernieuwing
bekijkt, zich bezighoudt met dit on
derwerp. Inmiddels heeft ook het
genootschap van burgemeesters sa
men met de bonden van overheids
personeel een werkgroep gevormd
om de problematiek nader te be-
