)Ketermij rnnarkt
Rotterdam ter ziele
Athene zonder lichtpost, geld en vervoer
Vanavond: Herman vanVeen.
'Er waren te weinig spelers voor het spelletje'
'Hoge olieprijs gevolg
van pure speculatie'
DSM aan beurs
in Duitsland
Text Lite van
de beurs gezet
Bescheiden looneisen
bonden FNV en CNV
Industriebond
FNV dreigt met
actie bij Philips
EG boos over 'Eurocheques'
DONDERDAG 27 SEPTEMBER 1990
ECONOMIE
PAGINA 5
ROTTERDAM (ANP) De verliesgevende Rotterdamse olietermijnmarkt (Roefex) is nog
voor haar eerste verjaardag bezweken aan een groot gebrek aan omzet. De directie heeft
besloten zo snel mogelijk alle activiteiten te beëindigen en alleen de nog openstaande con
tracten af te wikkelen.
Van onze correspondent
Hans Amesz
AMSTERDAM "De hoge olie
prijs is het gevolg van ordinaire
hamsterwoede. Handelaren bou
wen in tijden van onzekerheid zoals
nu grote voorraden op. omdat zij
bang zijn dat de prijs nog meer zal
stijgen. En tot nu toe zijn ze steeds
in het gelijk gesteld, want sinds de
inval van Irak in Koeweit zijn de
olieprijzen ook voortdurend om
hoog gegaan". Olie-analist Roel
Groeneveld van de ABN Bank is het
eens met energiecommissaris Car
doso E. Cunha van de Europese
Commissie. Die verklaarde onlangs
dat de olieprijsexplosie van de afge
lopen weken het gevolg is van spe
culatie.
Volgens Groeneveld staat het
buiten kijf dat de olieprijs op den
duur weer gaat dalen. Hij vermoedt
dat de evenwichtsprijs vooralsnog
den genomen. En ook Groeneveld
is ervan overtuigd dat het IEA niet
gaat besluiten om de strategische
olievoorraden aan te spreken. "Dat
gebeurt alleen als de hele olie-aan
voer uit het Midden-Oosten zou
stokken".
Het IEA heeft vastgesteld dat de
huidige olievoorraden van de aan-
volg heeft, is een prijsA'an 60 tot 70 gesloten lidstaten sinds de vorige
odollar per vat heel goed denkbaar, bijeenkomst op 15 augustus niet
olievelden. Over enige tijd zal de Als daarentegen een vreedzame op- veranderd zijn. Geschat wordt dat
vergroting van de olieproduktie in lossing wordt gevonden, waardoor de totale produktie van de OPEC-
met name Saudi-Arabië trouwens de olieaanvoer uit Irak en Koeweit landen in september op ongeveer 22
ook merkbaar worden. Het gevolg weer kan worden hen-at. zou de miljoen vaten zal liggen, bijna 2.5
is dat het aanbod toeneemt terwijl olieprijs zich kunnen stabiliseren miljoen vaten meer dan in augus-
de vraag toch wat kleiner is gewor- op een niveau rond de 23 dollar. Dat tus. Het energie-agentschap gaat er
den. En dat houdt in dat de prijs denkt bijvoorbeeld voorzitter Wal- verder vanuit dat alle 24 bij de Orga-
naar beneden kan.
porten rendabel en dat geldt ook
voor het ontginnen van 'nieuwe'
Maar voor het zover is, kan over
de toekomstige olieprijs alles onge
straft worden gezegd. Als er inder
daad een oorlog in het Midden-Oos-
ter Seipp van de raad van bestuur nisatie voor Economische Samen-
van de Westduitse Commerzbank. werking en Ontwikkeling (OESO)
Morgen komt het bestuur van het aangesloten industrielanden het ko-
Internationaal Energie Agentschap mende kwartaal 38,9 miljoen vaten
Directeur Sandelowsky had geen
verder commentaar op de sluiting,
afgezien van de mededeling dat de 7
werknemers waarschijnlijk aan de
slag kunnen bij de Optiebeurs in
Amsterdam. De optiebeurs is één
van de aandeelhouders van de
De in oktober vorig jaar vol goede
Roefex. Optiebeurs-directeur Wes- moe(j begonnen markt is volgens
terterp fungeerde enige maanden kenners eigenlijk een doodgeboren
als interim-directeur van de Roefex, kjncjje geweest. Van begin af aan is
maar trok zich in februari van dit er geen belangstelling geweest voor
jaar terug ten gunste van San- Roefex-contracten. "Er waren
delowsky. simpelweg te weinig spelers om het
Kenners vermoedden al enige tijd spelletje te spelen", zo vat een han-
dat de Roefex geen lang leven zou delaar het falen van Roefex samen.
"Te weinig vraag en aanbod, te wei
nig liquiditeit. Kortom, de markt
spelers zagen geen brood in de
beurs", aldus deze handelaar.
Roefex (Rotterdam Energy Futu
res Exchange) werd 30 oktober 1989
officieel geopend. De Amsterdamse
optiebeurs werd voor bijna de helft
eigenares. Het gemeentelijk haven
bedrijf, de Kamer van Koophandel
en een aantal bedrijven in Rotter
dam tekenden voor de andere helft
van het aandelenpakket.
Roefex meende bij de start een
sterke troef in handen te hebben
door in de contracten de mogelijk
heid van fysieke levering aan te bie
den. De grote op- en overslagcapaci
teit in de Rotterdamse haven ver
schafte die mogélijkheid.
Dat de verwachtingen veel te
hoog waren gespannen, bleek al
snel na de opening van de beurs. In
december, twee maanden na de
start, zag het beursbestuur zich
reeds genoodzaakt aan de contrac
ten te gaan sleutelen. Overigens
HEERLEN (ANP) - Het chemie
concern DSM staat vanaf volgende
week dinsdag officieel genoteerd
aan de effectenbeurzen van Frank
furt en Düsseldorf. Het is de eerste
officiële notering van DSM-aande-
len buiten Nederland.
Volgens topman Van Liemt op
een bijeenkomst met institutionele
beleggers in Frankfurt bevindt 10
procent van de DSM-aandelen zich
nu al in Duitse portefeuilles. "In
vergelijking met de Duitse chemi
sche industrie is het prijsniveau van
het DSM-aandeel relatief laag en
derhalve is het dividend per DSM-
aandeel relatief hoog", gaf Van
Liemt als reden.
zijn beschoren. "Indien er in deze sneuvelden eerder in de jaren tach-
hectische tijden van olieprijsverho- tig initiatieven voor een olietermijn-
gingen geen zaken kunnen worden markt in Rotterdam voortijdig op
gedaan, kun je inderdaad maar be- de geringe belangstelling van de
ter stoppen", aldus de reactie van oliehandel.
een kenner. Volgens een oliehandelaar werd
in de Westeuropese tijdzone vol
doende in de behoefte aan termijn
contracten voorzien door de olieter
mijnmarkt in Londen. Handel in
termijncontracten is niet gebonden
aan een geografische lokatie, veel
gaat telefonisch, zodat Roefex ei
genlijk al van begin af aan overbo
dig was. Bovendien voegden de
Roefex-contracten weinig of niets
toe aan het aanbod van Londen, zo
meent de handel in Rotterdam.
in de buurt van de 30 dollar per vat ten uitbreekt, die vernietiging van
ligt, want bij die prijs zijn gastrans- olievelden en raffinaderijen tot ge-
(IEA) in Parijs bijeen. Een woord
voerster van het ministerie van eco
nomische zaken verwacht niet dat
er spectaculaire beslissingen wor-
per dag nodig hebben. Daartoe zou
den de commerciële voorraden met
1.5 miljoen vaten per dag moeten
worden verminderd.
ADVERTENTIE
EEN LICHTE ZAKENLUNCH
OF DINER?
Top-chefkok Jaap Maijenburg introduceert in Engelbertha
Hoeve een calorie-arme lunch en diner.
Engelbertha Hoeve, voortdurend bezig met de kwaliteit van uw
culinair genoegen.
Voor inlichtingen
en reserveringen:
Engelbertha
Hoeve
Hoge Morsweg 140 - 2332 HN Leiden
AMSTERDAM (ANP) - Text Lite
(zaktelexen en lichtkranten) ver
dwijnt met ingang van 10 oktober
van het niet-officiële gedeelte van
de parallelmarkt. Dat heeft het be
stuur van de Vereniging voor de Ef
fectenhandel bekendgemaakt.
Text Lite heeft niet voldaan aan
de eisen van de beurs voor terug
keer naar een officiële notering. In
een toelichting heeft een woord
voerder van de effectenbeurs laten
weten dat Text Lite een lid van de
vereniging had moeten aanwijzen
om als begeleider van het fonds op
te treden.
Het bestuur van de Amsterdamse
effectenbeurs had de onderneming
in december 1989 al verbannen naar
het niet-officiële gedeelte van de pa
rallelmarkt, het strafbankje. De
toenmalige directie, de gebroeders
Hommel, had aandelenopties uitge
oefend zonder aankondiging over
plaatsing of prijs.
Text Lite lijkt voorlopig van de
ondergang gered nu de aandeelhou
dersvergadering gisteren goedkeu
ring heeft gegeven voor een claime
missie op de nog niet uitgegeven
aandelen, ongeveer vier miljoen. De
claims zijn een (zelfstandig verhan
delbaar) recht op de aandelen bij
uitgifte. Wellicht kunnen de aande
len onderhands worden geplaatst.
Een aandeelhouder, die zei een
'substantiële groep' te vertegen
woordigen, is daartoe eventueel be
reid wanneer het bestuur meer in
zicht geeft in de herfinancierings
plannen. Text Lite zegt 2 miljoen tot
3 miljoen gulden extra werkkapi
taal nodig te hebben. Het bedrijf
heeft nog een bankschuld van onge
veer 17 miljoen gulden.
GENÈVE -
Het veilinghuis
Sotheby's zal 14
november in
Genève een reu
zediamant vei
len. Een woord
voerder vertel
de dat er nog
nooit zo'n grote
'kleurloze' dia-
UTRECHT/NIEUWEGEIN (ANP) de internationale ontwikkelingen
De Industrie- en voedingsbond stijgen, is het niet uitgesloten dat de
CNV gaat de cao-onderhandelingen achterban op hogere looneisen aan-
in met een looneis van 3.5 procent, dringt. De bond wil vanwege de on-
De Industriebond FNV, de grootste zekerheid in elk geval uitsluitend
vakbond in de marktsector, wil een eenjarige cao's afsluiten,
loonsverhoging van 4 procent voor Voor verbetering van de arbeids-
de cao van 1991. De bondsraad van voorwaarden in industrie en land
de FNV-bond kondigde vanoch- bouw is volgens de CNV-bond een
tend aan de nadruk te zullen leggen totale ruimte van 5.5 procent be-
op een verdere arbeidstijdverkor- schikbaar. Na aftrek van de looneis
ting.
"Korter werken blijft een hoofd
doel van de Industriebond FNV. De
mant op een vei- vierdaagse werkweek kan daarbij
voor veel leden en kaderleden een
aantrekkelijk perspectief zijn", al
dus de vanochtend gepresenteerde
brochure van de FNV. De her
nieuwde aandacht voor atv zal niet
direct terug te vinden zijn in de in
zet bij de cao-onderhandelingen.
"Alleen daar waar korter werken als
reële verbetering
ling is versche
nen. De steen
meet 101.84 ka-
faat en moet
zo'n 23 miljoen
gulden opbren
gen. Hij is
slechts zeven
karaat kleiner
dan het Britse wordt, zal dit in de cao-eisen wor-
krooniuweel ^en opgenomen", aldus de brochu-
wil de bond de resterende 2 procent
besteden aan het scheppen van
meer werk en het terugdringen van
de arbeidsongeschiktheid, aldus
voorzitter F. Hanko. Centrale af
spraken in het Najaarsoverleg tus
sen kabinet en sociale partners kun
nen daarbij een stimulans zijn, maar
'de voortekenen zijn niet gunstig".
Voor 1991 is de bond betrokken
bij het vernieuwen van zo'n 200 in
dustriële cao's voor in totaal 800.000
werknemers. De industriebond wil
met atv-voorstellen inhaken op de EINDHOVEN (ANP) - De Indus-
behoefte van werkgevers aan flexi- triebond FNV heeft Philips gisteren
k" r .1. en vei"lenging van een ultimatum gesteld in verband
de bedrijfstijd om machines en in
stallaties langer te benutten. Be
drijfstijdverlenging (waarbij het
weekeinde slechts bij hoge uitzon
dering wordt betrokken) moet vol
gens de bond altijd gepaard gaan
met korter werken.
BRUSSEL (ANP) De Europese Commissie heeft de Eurocheque-or
ganisatie gisteren ervan beticht gebruikers van eurocheques financieel
te benadelen.
Commissaris Leon Brittan (concurrentiezaken) heeft gedreigd de
ontheffing voor de organsatie op de monopolie-bepalingen niet te ver
lengen.
Brittan maakt bezwaar tegen de kosten die worden berekend aan de
eurocheque-gebruiker wanneer hij geld opneemt uit een geldautomaat
in het buitenland.
met de voorgenomen sluiting van
de proeffabriek voor superchips in
Eindhoven. Wanneer Philips niet
voor 2 oktober ingaat op een aantal
eisen volgen acties.
Ongeveer honderd werknemers
van de proeffabriek stemden gitte
ren op een speciaal daan-oor beleg-
de vergadering in met de plannen
van de bond. Eerder al had de uit
Het bestuur van de CNV-bond, dat veertig man bestaande nachtploeg
gisteren in Nieuwegein het cao-be- het licht op groen gezet, aldus FNV
leid presenteerde, wil door te kiezen bestuurder JKlinkenberg,
voor "maatschappelijk verantwoor- in het kader van de reorganisatie
de cao's met aandacht voor kwali- van de Componentendivisie wil
teit naast inkomen niet in de val van Philips de proeffabriek sluiten. In
poencontracten trappen". Van de de fabriek is met financiële steun
3,5 procent loonsverhoging is 2,5 van het rijk een superchip ontwik-
procent bestemd om de verwachte kHd rnet een geheugen waarin een
prijsstijging te compenseren en 1 miljoen gegevens kunnen worden
procent voor verbetering van de opgeslagen. In de fabriek werken
ongeveer 540 mensen. Voor ongo-
koopkracht.
Cao-coördinator D. Terpstra stel
de echter ook dat "de angst voor een
loongolf reeier is dan vorig jaar".
Als rente en inflatie onder druk van
Economie kort
Rodamco klapt in
De koers van het aandeel Rodamco
is vanmorgen met 20 percent ge
daald tot 55 gulden na alle onrust in
de afgelopen dagen over dit vast
goedfonds van de Robeco Groep,
het Rotterdamse beleggingsconsor
tium. Er waren volop aanbieders
van Rodamco-stukken en ook op de
lagere koersen nauwelijks kopers.
De koersen van de aandelenfond
sen Robeco en Rolinco moesten 2
percent inleveren.
Helpman ontslaat
Grieken na staking ook door hittegolf en smog geplaagd
De minister van financiën is eergis-
ven steken. Toeristen die in déze VrUChtGloOS
stad verstrikt zijn geraakt dreigen
er ook morgen niet uit te komen
omdat de verkeersleiders op het
ATHENE - Een late hittegolf met ^^oor d'e 24"Staking
Bank- en elektriciteitspersoneel
verheugen zich bij uitzondering in
sterke levensvatbare kassen en vre-
hier had dit verwacht en de kater is
nog lang niet voorbij.
Het ernstigst kwam dit tot uiting
teren in eigen persoon met een of- zen het vooruitzicht dat de regering op de beurs, waar men besefte dat
de daarbij horende nefos (smog-
wolk) heeft zich gevoegd bij de vele
plagen die Athene de laatste weken s
teisteren. De Grieken zitten zonder elektriciteitspersoneel voert al we-
En zo kan men doorgaan. Het
licht, zonder openbaar vervoer, zon-
apparatenfabnek Helpman der post en langzamerhand ook zon-
(230 mensen) in Groningen worden ^er gejcji doordat de banken al we-
ruim vijftig werknemers ontslagen. ^en niet meer normaal functione-
Dit houdt verband met een groot- ren Gepensioneerden hebben hun
scheepse reorganisatie. Ontslagen maandelijkse toelage niet ontvan-
zijn niet te voorkomen. Kantoorper- gen
soneel en medewerkers op de te-
kenkamers zijn de dupe. Gjsteren begon blJ 35 graden
Kuwait weer eens een algemene staking
Onderhandel,ngen over arbeids-
voorwaarden b,j de raffinaderij van ^ngen'd^enTved langer. De
Kuwait Petroleum in Europoort zoe(e stank van h vuijnjs dat zich
dlreéfie ''eTMïnemfngS"
Een meerderheid van de 300 perso-
ken stakingsacties en steeds langer
duren de stroomonderbrekingen,
verdeelt over de verschillende
buurten. Volgens experts is een
black-out die ook waterproble
men zal veroorzaken over het he
le land niet ver meer weg, doordat
geen bruinkool meer wordt gedol
ven bij de krachtcentrale van Ptole-
maida (Centraal-Griekenland). Die
zelfde experts komen met de troos
tende mededeling dat een stroomlo
ze periode nu is te verkiezen boven
één in de winter. Door de aanhou
dende droogte en de verwaarlozing
ficier van justitie naar het hoofd- alle pensioenkassen wil op één lijn
kantoor van de bank van Grieken- wil hebben. Volgens premier
land gegaan om geld los te krijgen Mitsotakis zijn hun vakbonden ge-
voor zijn ambtenaren, maar na drie- heel onder controle gekomen van
ëneenhalf uur praten moest ook hij de socialistische Pasok onder An-
onverrichterzake vertrekken. dreas Papandreou die nu in de op-
positie is. Het zou gaan om zuiver van gemiddeld 8 procent per dag.
De stakingen richten zich tegen p0ijtjeke stakingen met als doel, de Misschien is het gunstig dat de
cn" ™orn nanoaan regering ten val te brengen. "Maar beurs sinds gisteren ook door de
stakingen hebben in Griekenland staking is verlamd en pas maandag
nog nooit tot het terugtreden van weer zal opengaan,
een regering geleid", aldus Mitsota-
de verwachte gigantische investe
ringen in gebouwen en verbindin
gen nu op losse schroeven zijn ko
men te staan. Dit 'Tokyo-syndroom'
dreigde tot een ware krach te lei
den: een tuimeling van de koersen
neelsleden van de raffinaderij heeft' de uitlaatgassen die in de nefos blü-
ingestemd met een dergelijk voor-
stel van de directie. Van het perso
neel is ongeveer de helft lid van de
Industriebond FNV en ongeveer
tien procent van de Industrie- en
Voedingsbond CNV.
Pensioenbreuk
De Tweede Kamer vindt in meer
derheid de tijd nog niet rijp voor uit
gebreide wetgeving om pensioen
breuk verder tegen te gaan. CDA en
PvdA willen eerst een advies van de
SER en het standpunt van het kabi
net daarover afwachten. De Kamer
behandeldê gisteren een initiatief
voorstel van D66 dat slechts een be
perkte oplossing biedt voor de
groep die pensioenbreuk lijdt door
verandering van werk, arbeidson
geschiktheid of echtscheiding.
Joegoslaven
Minister De Vries van sociale zaken
overweegt de mogelijkheden te ver
ruimen om werknemers van buiten
de EG te laten werken in Neder
landse metaalbedrijven. Vooral met
Joegoslavisch personeel hebben de
metaalbedrijven goede ervaringen.
In het overleg kwam een brandbrief
aan de orde die de voorzitter van de
FME, drs. J. Blankert, eind augus
tus stuurde.
ophoopt mengt zich nu met die van van het landelijke net zou zij vroeg
of laat toch onvermijdelijk zijn.
een wetsontwerp aangaande verze
kering en pensioenen, dat deze
week in het parlement in behande
ling is en waarschijnlijk morgen
door de minieme regeringsmeer
derheid zal worden aangenomen.
Het voorziet onder andere in verho
ging van dé premies en van de pen
sioengerechtigde leeftijd. De mees
te pensioenkassen zitten loodzwaar
in de schuld en dat er op dit gebied
iets moet veranderen wordt alge
meen ingezien. Maar volgens de op
positiepartijen is er niet genoeg rug
gespraak geweest met de belang
hebbenden en de vakbonden.
veer honderd werknemers is naar
het zich laat aanzien elders binnen
Philips werk beschikbaar.
Philips is bereid de anderen te
helpen bij het vinden van werk bui
ten het bedrijf. Philips wil de werk
nemers waarvoor dat niet lukt af
hankelijk van de leeftijd tussen 1 ju
ni en 1 augustus volgend jaar ont
slaan. De fabriek moet uiterlijk 31
december dicht. De Industriebond
FNV eist van Philips dat er geen
ontslagen vallen. Ook eist de bond
dat Philips voor iedereen vervan
gend werk vindt.
Volgens bestuurder Klinkenberg
is Philips tot nu toe tijdens de on
derhandelingen niet serieus op de
eisen ingegaan. "Philips is alleen
bereid wat te rommelen in de mar
ge. Door deze en andere reorganisa
ties raken ineens in Eindhoven 800
tot 1000 werknemers van Philips
hun baan kwijt. Die mensen vinden
niet binnen enkele maanden ander
werk. Daarom moet Philips meer
tijd beschikbaar stellen om de men
sen in de gelegenheid te stellen een
nieuwe baan te vinden. Wat wij vra
gen is niet te veel", aldus Klinken
berg.
ADVERTENTIE
Voor Foster Parents Plan: Vara, Nederland 1.22J5 uur.
U kunt de hele avond bellen: 06-3212345.
kis.
Enkele stakingen, waaronder ook
die bij de spoorwegen, zijn reeds
zonder veel succes onwettig ver
klaard. Tot eergisteren werd boven
dien verwacht dat de regering in de
meest vitale sectoren, stroom en
centrale bank, tot civiele mobilisa
tie zou overgaan, iets dat in het ver
leden zelfs onder socialistisch be
wind al vaker is gebeurd.
Sinds gisteren echter verkondigt
zij met nadruk dat zoiets niet zal ge
beuren. Volgens haar is de deelna
me bij de stakingen dag-in dag-uit
aan het verminderen. Er is bijvoor
beeld in Athene geen sprake van
een staking van de vuilnisophalers,
alleen van het personeel op de stort
plaats, dat alle verdere activiteit te
genhoudt.
Impopulair
Het is niet onmogelijk dat de rege
ring gelijk heeft en dat zij goed ga
ren zal spinnen bij het steeds onpo
pulairder worden van de stakingen
en de linkse partijen die ermee sym
pathiseren. Zij zou de winst kunnen
opstrijken bij de gemeenteraads
verkiezingen van volgende maand
waar overigens onder deze om
standigheden nog niemand in is ge-
interesserd. De onvrede wordt met
het uur groter en er is een gevoel
ontstaan dat Athene op zijn laatste
benen loopt.
Een en ander is nog versterkt
door de vorige week in Tokyo geval
len beslissing waarbij met Athene
maar Atlanta de Olympische Spe
len van 1996 kreeg. Bijna niemand
ADVERTENTIE
DE FNV ACHTER JESTAAT.
MET RAADEN DAAD, MEER
PjLPI'Jiil'i'j' I
FNV: OOK IETS VOOR U?
