Leiden behalve museumstad ook galerie stad
Variatie door aparte galeries
Galerie Bianea met sluiting bedreigd
Gemeente en WV willen meer belangstelling hedendaagse kunst
Sandbergprijs voor Kees Smits
De Batige Duivel: grote inzet
voor de grafische kunsten
WOENSDAG 26 SEPTEMBER 1990
PAGINA 25
Wethouder Van Dongen ontvangt de folder met de Leidse galerieroute
De regio Leiden-Den Haag telt
slechts weinig gespecialiseerde ga
leries. Met zoveel galeries waar he
dendaagse schilderkunst, beeld
houwkunst en grafiek worden ge
ëxposeerd, is het heel verfrissend
om af en toe iets heel anders te zien.
Kunstfoto's bijvoorbeeld, Japanse
rolschilderingen of kunstobjecten
van glas. Fotogalerie 'De Kleine
Klup', galerie 'Amber' en het 'Inter
nationaal glascentrum Rob van
Doel' zorgen voor variatie in het
Leidse en Haagse kunstwereldje.
De Kleine Klup aan de Nieuwe
Rijn in Leiden. Op marktdagen een
drukgezocht koffiehuis, waar men
sen, die het winkelen moe zijn, even
kunnen bijkomen. Wie nog energie
over heeft kan de expositieruimte
in het souterrain bezoeken. Fotoga
lerie De Kleine Klup is één van Lei-
dens meest gespecialiseerde gale
ries.
In de galerie wordt vooral portret
fotografie geëxposeerd. Géén stoffi
ge familiekiekjes, maar mooie spre
kende portretten. Zoals de foto's die
onlangs nog te zien waren bij de ex
positie van Cornelia van Beveren.
Cornelia van Beveren fotografeerde
jazz-musici in actie: spotlicht op be
zwete gezichten en schitterende
blaasinstrumenten. Gezichten
waaruit louter kracht en betrokken
heid met de muziek spreekt. Behal
ve Cornelia van Beveren exposeer
den hier onder meer Reiner Gerrit
sen, Taco Anema, Thed Lenssen,
Bettien van Manen, Willem Over
toom en Mireille in het Veld.
Eigenaar Hein van Engelen ver
telt hoe hij tot het initiatief voor de
AMSTERDAM (ANP) De stichting Amsterdams Fonds voor de Kunst
heeft de Sandbergprijs 1990 toegekend aan de kunstenaar Kees Smits voor
zijn overzichtstentoonstelling van schilderijen en tekeningen in het Cen
traal Museum in Utrecht.
De prof. Pi-prijs gaat naar Walter van Lotringen voor zijn computergege
nereerde illustraties. De prijzen - waaraan geldbedragen zijn verbonden
van 10.000 gulden - worden op 26 oktober uitgereikt in Paradiso in Amster
dam.
De aanmoedigingsprijs illustratie 1990, een bedrag van 5000 gulden, is
toegekend aan René Stoute.
De jury voor de Sandbergprijs bestond uit Jan Beutener, Jan Frenken
en Anna Tilroe. Dit drietal beoordeelde het werk van de schilder en teke
naar als ,,van een rebelse schoonheid." "Smits oeuvre onderstreept krach
tig dat hij grote waarde hecht aan de taal van de beeldende kunst".
De beoordeling van de kandidaten voor de prof. Pi- en de aanmoedi
gingsprijs geschiedde door Hein de Kort, Paul Mertz en Rick Vermeulen.
Van Lotringen "vermag enerzijds computertechnieken te beteugelen en
anderzijds ze uitermate intelligent te hanteren en er een goeddeels onver
wachte meerwaarde aan te ontlenen, wars van het obligate", aldus de jury.
De Rotterdammer Stoute bezit volgens de jury een benijdenswaardige
intelligente onbevangenheid, die gepaard gaat meteen grote fantasie. "Hi.
is in staat om in eerste aanleg levenloze "zaken" tot een herkenbaar be
staan te brengen.
Gestolen kunst in Lyon terug
PARIJS (Rtr) De Franse politie heeft zaterdag zes waardevolle schilde
rijen en een beelhouwwerk teruggevonden, die op klaarlichte dag uit mu
sea in Frankrijk en Italië zijn gestolen. Onder de schilderijen bevonden
zich een Renoir ter waarde van een miljoen dollar en een werk van de Hol
landse schilder Johan Barthold Jongkind (1819-1891), zo maakte het Fran
se ministerie van binnenlandse zaken dit weekeinde bekend.
De politie kwam de kunstwerken zaterdag op het spoor bij de arrestatie
van een man die werd verdacht van het stelen van een Italiaans vijftiende-
eeuws schilderij. Daarbij ging het om een portret van de Venetiaanse doge
(magistraat) Franscesco Foscari uit het Correr-museum aan het Sint-Mar-
cusplein in Venetië.
De arrestant informeerde de politie over de plaats waar nog eens vijf ge
stolen schilderijen en een beeld waren verborgen. Dat was ergens in Lyon.
Behalve de Renoir uit het Louvre en de Jongkind trof de politie drie schil
derijen aan afkomstig uit andere Parijse musea, waaronder een portret uit
het Rodin-museum.
rein van experimentele en vernieu
wende kunst, sluiting omdat de ex-
positie- en atelierruimte een andere
bestemming kreeg. Voorjaar 1988
betrok Stelling de ruimte bij socië
teit Burcht, nadat galerie 'Burcht' in
problemen was geraakt en plotse
ling verdween. Een meer commer-
- ciëel georiënteerd Stelling profi-
ren. Een veelgehoorde op- leerde zich daarna als een galerie
LEIDEN Leiden telt in to
taal zo'n twintig expositie
ruimtes die met enige regel
maat tentoonstellingen van
beeldende kunst organise-
gemeenschap. heeft de galerie daar- gebouw wordt de kunstbeoefening
buiten niet die bekendheid die zij in brede zin gestimuleerd en als on-
verdient. derdeel hiervan worden geregeld
Om de aankoop van kunst aan- exposities georganiseerd.
trekkelijker te maken hebben som-
Galerie Het Oude Raadhuis en ga-
s een eigen
vatting is dat je tenminste
naar grote steden zoals Den
Haag en Amsterdam moet
om kunst van een behoorlijk
niveau te kunnen genieten. ontt>rak op Waagstuk '90.
Is deze negatieve blik op
Leiden gerechtvaardigd of
geldt ook voor kunstliefheb
an landelijk belang die ook aan de
Kunst-RAI deelnam. Recent heb
ben zich personeelswijzigingen
voorgedaan. Stelling is onlangs op
nieuw geopend, maar de galerie
Liga Nieuw Beelden
•oor de financiering van kunst. Het
Rijk stimuleert het kopen van werk
boven ƒ1.000 door particulieren via
een aankoopsubsidie van het minis
terie van wvc. Ook bij de gemeente
Leiden zijn plannen in de maak om
een dergelijke rente-subsidierege
ling in het leven te roepen.
Regio
De rol van bepaalde categorieën in
van expositieruimten,
regeling lerie De Pomp hebben in Warmond
Behalve 'Burcht' zette ook Denise zoals gespecialiseerde galeries en
kunstenaarsverenigingen, is het on-
oderwerp van een korte serie artike-
houdster. En 'Fotomania' dat zich len die tot doel hebben een speci-
ïn korte tijd tot een vooraanstaande fiek deel te inventariseren. Zowel in
fotogalerie had ontwikkeld, koos Leiden als in de regio bestaan tal
van initiatieven die een verrijking
zijn voor galeriebezoekers met een
oorkeur voor een bepaald soort
hprs 'wat ie van ver haalt i= Stephan in 1988 een punt achter kunstenaarsverenigingen, is het
lekker'? haar werkzaamheden als galerie-
De gemeente, de galerie
houders en de WV in Lei
den willen het beeld, als zou
de stad niet of nauwelijks
meetellen, wijzigen en heb
ben daarom de handen in
eengeslagen om het aanbod
van hedendaagse beeldende
kunst alhier te bevorderen.
Het resultaat is dat in Lei-
voor Rotterdam als nieuwe lokatie.
Inmiddels heeft Leiden een opvol
ger op het gebied van de fotografie
gevonden in 'De Kleine Klup', die kunst, zoals grafiek, glaskunst
was uitverkoren voor de presentatie fotografie,
tijdens 'Waagstuk'
De categorie 'koffie- en theehui
zen' buiten beschouwing latend, is
de oogst niet overvloedig te noe-
de Waag deze keer ontbrak). Vrij re- de Dever. Een organisatie die hier
In juli vond in de Waag, tijdens de
opening van de expositie 'Waagstuk
'90', de presentatie van de folder
met de Leidse galerieroute plaats.
Het boekje 'Galeries in Leiden' be
vat een complete lijst van expositie
ruimtes en gegevens over bijna
twintig galeries die Leiden rijk is.
Met behulp van deze bron van infor
matie kan de galeriebezoeker ge
makkelijk een keuze maken uit het
aanbod van tentoonstellingen van
hedendaagse beeldende kunst.
Aan 'Waagstuk '90' nam een selec
te groep van acht galeries deel. Deze
culturele gebeurtenis tijdens de La-
kenfeesten vertoonde een opvallen
de gelijkenis met de tentoonstelling
'Kunst te koop' die in de zomer van
1987 eveneens in de Waag plaats
vond. Toen hielden zeven Leidse
galeries een kleine parade en gaf de
brochure 'Kunst te koop', als voor
loper van de nieuwe galerieroute,
een overzicht van galeries met als
oogmerk het stimuleren van gale-
riebezoek en zo mogelijk van de
kunstverkoop.
Vergelijking van de beide uitgaven
leert dat in de afgelopen drie jaar
het Leidse galeriebestand nogal ge
wijzigd is. Sommige expositieruim
tes verdwenen al snel, andere kwa
men daarvoor in de plaats. Eind
1987 dreigde voor Stelling, de gale
rie die zich toen vijf jaar lang ver
dienstelijk had gemaakt op het ter-
nieuwe expositieruimtes met een
eigen signatuur bij. Galleria Pro Pi-
tia, die naast een gevarieerd kunst
aanbod, zich vooral richt op grafiek
van ondermeer Tsjechische kunste
naars, Galerie Coup d' Art die in
1989 startte met een groepstentoon-
Artopa'. In dit goed geoutilleerde
den, net als in elke zichzelf cent kreeg Leiden er tenminste vier pok genoemd moet worden is
respecterende gemeente,
een galerieroute tot stand is
gekomen.
een belangrijk aandeel in de presen
tatie van beeldende kunst In het
voormalige gemeentehuis beschikt
de vereniging 'Hét Oude Raadhuis'
over twee eenvoudige, maar doel
matige ruimtes die door de centrale
ligging gemakkelijk toegankelijk
zijn voor bezoekers en toevallige
passanten die hier voor maande
lijks wisselende tentoonstellingen
van schilderijen, foto's en kunstnij
verheid terecht kunnen. Hetzelfde
geldt voor de naburige galerie Dc
Pomp van Clara Sikking. Een deel
van het woonhuis is ingericht voor
exposities terwijl er een aparte
ruimte is om zelfgemaakte werk
stukken zoals sieraden, aquarellen
en keramiek te tonen.
In de regionale expositieruimtes
is wel variatie te ontdekken, maar
zeer waarschijnlijk zijn de moge
lijkheden voor de galeriebezoekcr
in de grotere gemeenten aantrekke
lijker. Of de eerder genoemde voor
oordelen over het culturele niveau
in Leiden dan ook wel terecht zijn
valt te betwijfelen. Een groot aantal
galeries manifesteert zich zeer ac
tief en kan zo een bijdrage leveren
aan het artistieke klimaat in Leiden
derland wil oriënteren en Galerie
Liga Nieuw Beelden, geleid door
Maarten Kersten en Jaques van der
Vliet, beiden van huis uit archeo
loog. Zij hebben zich gespeciali
seerd in het hervinden en expose
ren van kunst uit de periode tussen
1945 en 1968, toen kunstenaarsgroe
peringen zoals Vrij Beelden, Creatie
en Liga Nieuw Beelden actief wa-
LEIDEN/ALPHEN AAN DEN
RIJN Grafiek behoort ook in on
ze tijd tot het geliefde gebied van
verzamelaars die de kunst een
warm hart toedragen maar daarbij
niet over onbeperkte middelen be-
grafische kunstenaars een stimu
lans te geven en daarbij kwalitatief
goed werk onder de aandacht van
het publiek te brengen.
De Bange Duivel verzorgt ook
speciale uitgaven in beperkte opia-
schikken. Omdat de oplage groter ge. Eind vorig jaar organiseerde de
grafische werkplaats in samenwer
king met galerie Time is Art een ten
toonstelling 'Ode aan de hoogdruk'.
Stichting De Bange Duivel in Lei- Bij deze gelegenheid verscheen een
mt,-- den draagt hieraan al jaren een grafiekmap met vijf originele wer-
rij/kunsthandel aan de"Breestraat steentje bij. Wat in 1973 begon als ken van onder anderen Trees Klijn
die in een historische kelderruimte een woon- en werkgemeenschap, en Nicole Montagne. Met dergelijke
kunstenaars van diverse richtingen zette Pol de Jong na tien jaar voort projecten heeft De Bange Duivel
de mogelijkheid geeft om te expose- als een grafische werkplaats. De zijn bestaansrecht ruimschoots be
Bange Duivel fungeert niet alleen wezen. De stichting blijft
als atelier waar mensen van buiten-
af gebruik kunnen maken van ge-
i. Bleijenberg die naar eigen zeg
gen kiest voor een gevarieerd ten
toonstellingsprogramma met goed
werk dat hem aanspreekt, behoorde reedschap, materialen
niet tot de acht galeries in de Waag,
mede omdat hij voorstander was
van een andere opzet van de galerie-
route.
Een galerie die tussen de jonge lo
ten aan de kunstboom al decennia
lang de actuele ontwikkelingen op
het brede terrein van de hedendaag
se beeldende kunst signaleert, is de
LAK-galerie (Leids Academisch
Kunstcentrum). Hoewel niet exclu
sief bedoeld voor de universitaire
maar ook als expositieruimte.
denken. Zo is men nu bezig met
plannen voor een uitwisseling van
werk van Leidse en Groningse kun
stenaars, niet alleen grafici overi-
Elk jaar organiseerde De Jong gens, maar ook beeldhouwers. Ook
twee grafiektentoonstellingen, denkt men over een tentoonstelling
maar sinds de Bange Duivel een met werk van Tsjechische kunste
stichting is geworden, ligt het ac- naars. Het enthousiasme waarmee
cent sterker op de activiteiten
de werkplaats. Hier kunnen kunste
naars ervaringen en ideeën uitwis
selen en menig Leidenaar heeft in
de Bange Duivel zich inzet voor de
grafische kunsten heeft steeds borg
gestaan voor inspirerende tentoon
stellingen en dat zal in de toekomst
middels de weg naar de voormalige zeer waarschijnlijk zo blijven,
bakkerij in de Rijndijkstraat gevon- In sommige opzichten vertoont
galerie gekomen is. Toen hij tweë-
eneenhalf jaar geleden de galerie
ope'nde, was de Leidse fotogalerie
'Fotomania' net naar Rotterdam
verhuisd, in Leiden een leegte ach
terlatend. Hein van Engelen: "Ik
wilde gewoon samen met Mare de
Haan iets opgezetten. Mare de Haan
is fotograaf en ik interesseer me al
heel lang voor fotografie". Zo sim
pel ligt dat dus.
Bij Irma Roefs-de Wit, eigenares
se van galerie 'Amber', ligt de zaak
iets gecompliceerder. Zij is gespe
cialiseerd in Japanse rolschilderin
gen, maar steekt ogenblikkelijk van
wal met een enthousiast verhaal
over 'ruimte'. Ruimte is wat haar als
veertienjarig meisje boeide in de ar
chitectuur van de Amerikaan Frank
Lloyd Wright (1869-1959). En ruimte
is waarvan Irma Roefs zo genoot
toen zij op haar vijfentwintigste
voor het eerst een Japanse rolschil-
dering zag.
"Er zit geen lijnperspectief (ruim
tesuggestie met behulp van ver
dwijnpunt) in de schilderingen en
dat is juist mooi. Lijnperspectief
doet afbreuk aan een schildering;
het voegt niets toe", aldus Roefs.
Jaarlijks zijn er slechts vier tot
vijf exposities te zien in Amber en
die behelzen bovendien niet uitslui
tend rolschilderingen. Irma Roefs:
"Ik exposeer het werk van traditio
nele Japanse schilderscholen, om
dat ik daarin het ruimteconcept van
mijn voorkeur aantref.
Maar verder exposeer ik alles wat
daarbij past. Het past mij om de
geest van de dingen".
Glaskunst
In Den Haag heeft Rob van Doel
van de nood een deugd gemaakt.
Als verzamelaar van glaskunst was
hij voor exposities altijd aangewe
zen op wat het buitenland te bieden
had. Toen hij in 1981 het 'Internatio
naal glascentrum Rob van Doel'
opende, was er in Nederland nog
niets vergelijkbaars te vinden. "Ik
wilde kunstenaars in de gelegen
heid stellen om in Nederland hun
glaskunst te exposeren".
"Geleidelijk aan is de opzet
steeds internationaler geworden. In
Tsechoslowakijke is bijzonder veel
glaskunst van goede kwaliteit te
vinden en dat wordt hier geëxpo
seerd". aldus Van Doel.
Fraai vormgegeven wijnglazen
dus? "Nee, beslist niet. Ik exposeer
geen toegepaste kunst, maar kunst
objecten van glas. Het zijn geen ge
bruiksvoorwerpen".
hier worden exposities georgani
seerd en grafiekuitgaven gemaakt.
Maar Inkt houdt zich tevens bezig
met het uitlenen van kunst en met
adviezen op het gebied van kunst.
Alphen
expositie Dergelijke activiteiten vormen ook
de pijlers waarop 'Hofman en van
der Zee - kunstzaken' in Alphen aan
den Rijn steunt. Misschim zou men
in de polder een dergelijk initiatief
niet verwachten, maar de galerie an
nex kunstadviesbureau heeft zich
in de éen jaar van het bestaan ont
wikkeld tot een door drie vrouwen
geleid succesvol kunstbedrijf Het
werkterrein van Hofman en van dei
Zee breidt zich nog steeds uit. Op
het gebied van grafiek heeft het be
drijf contact met kunstenaars uit
het hele land, onder wie bekende
grafici als Jan Montyn en Marion
Bloem.
Recent zijn van deze laatste twee
grafiekmappen verschenen, waarin
ook literair werk van beiden is op
genomen. Aankomende kunste
naars krijgen bij Hofman en van der
Zee ook kans om in de collectie te
worden opgenomen, mits hun werk
van verkoopbare kwaliteit is.
Het bedrijf exposeert en bemid
delt in zowel figuratief als abstract
werk. Het motto luidt 'Een eigen
tijdse benadering van hedendaagse
kunst'. Een naar gebleken is succr-
volle formule
AMSTER
DAM - In het
Stedelijk
Museum in Am
sterdam wordt
tot 4 november
USSR en erbui
ten' gehouden.
De tentoonstel
ling toont werk
van Sovjet-Rus
sische kunste
naars die in ei
gen land tot
voor kort als
'onofficieel'
werden be
schouwd. Hun
kunst was in
veel gevallen
verboden. Met
deze expositie
legt het Stede
lijk Museum
voor het eerst
contact met de
naoorlogse Rus
sische avantgar-
de. De foto toont
het kunstwerk
'Zonsonder
gang - Zonsop
gang' van de
Rus Erik Bula-
tov. (fotnc.rm
Het is merkwaardig hoeveel kunst
kringen en kunstenaarsverenigin
gen er in Leiden en omstreken ge
vestigd zijn. De behoefte van kunst
liefhebbers, amateur- en beroeps
kunstenaars om samen te werken
en van kunst te genieten is kenne
lijk groot. Door samenwerking kun
nen de leden van elkaar leren, do
centen aantrekken, gastsprekers
uitnodigen, modellen inhuren èn
een expositieruimte huren. Dat
laatste kan een probleem ziin.
Galerie Bianca in Wassenaar is de
expositieruimte van de Vereniging
van Wassenaarse Beeldende Kun
stenaars (de VWBK). Behalve het ei
gen werk wordt ook het werk van
buitenstaanders geexposeerd. Het
afgelopen seizoen was er onder
meer een goed verzorgde en boeien
de expositie van het werk van oud-
Wassenaarder en vormgever Piet
Zwart (1885-1977) en van beeldend
kunstenaar Jan Budding (1922-
1988) te zien. Maar galerie Bianca
wordt met sluiting bedreigd.
"Het schip is zinkende", aldus de
heer F. Crasborn, penningmeester
van de VWBK. "Het voormalige ho
tel Bianca is in 1988 voor onbepaal
de tijd ter beschikking gesteld aan
de vereniging. Nu de plannen voor
de nieuwbouw van het Rabobank-
filiaal bijna rond zijn, zijn we naar
stig op zoek naar een vervangende
werk- en expositieruimte. Maar
zonder gemeentelijke financiële on
dersteuning wordt dat een onmoge
lijke opgave".
Ruimtegebrek
Vooral de kleinere verenigingen
hebben met ruimtegebrek te kam
pen. De Katwijks 'Kunstschilders
vereniging Pictura' kan aan hooguit
vijfentwintig leden werkruimte bie
den. De leden kunnen wel expose
ren in een plaatselijk schoolge
bouw, het 'Witte Schooltje', gedu
rende de zomermaanden, wanneer
het toch leeg staat.
De stichting 'Leiderdorpse
Kunstkring' bemiddelt bij exposi
ties in het gemeentehuis van Lei
derdorp. 'Bemiddelt' want een ei
gen atelier heeft deze kunstkring
niet. Voor de vele en uiteenlopende
activiteiten wordt wel het café 'De
Hollandse Tuin' ter beschikking ge
steld, waarvan al bijna tien jaar
dankbaar gebruik wordt gemaakt,
De 'Voorschotense Kunstkring'
beschikt over een eigen werkruimte
en een expositieruimte. Vier maal
per jaar exposeren de leden in het
Ambachts- en Baljuwhuis in Voor
schoten. Het is een fraaie expositie
ruimte, die van de gemeente wordt
gehuurd.
De grotere kunstkringen en ge
nootschappen kennen het pro
bleem van de huisvesting niet of
nauwelijks. In Leiden werd in 1799
het 'Teken- en schildersgenoot
schap Ars Aemula Naturae' opge
richt. Sindsdien is het genootschap
gehuisvest in het gelijknamige ge
bouw aan de Pieterskerkgracht.
Het df-\ ie 'Kun t v. cdi.ivrrt met de
natuur', zoals vastgelegd in de naam
van het genootschap, doet nu wat
oubollig aan. Getuige de ledenten
toonstellingen. die regelmatig in
het Ars-gebouw te zien zijn, durven
de leden méér dan wedijveren met
de natuur.
In Den Haag riep de bankier,
kunstverzamelaar en kunstenaar
Hendrik Willem Mesdag (1831-1915)
in 1847 het 'Schilderkunstig genoot
schap Pulchn Studio' in het leven
Hij kocht het pand aan het Lange
Voorhout, dat tot op heden als ont
moetingsplaats. werkplaats en ex
positieruimte dienst doet.
Hoewel vroeger wat behouden
der dan haar jongere zuster dc
'Haagse Kunstkring', is Pulchri
Studio vandaag de dog meer en
meer op weg naar een internationa
le aanpak en vooral op zoek naar
aankomend talent
'De Haagse Kunstkring' viert vol
gend jaar haar honderdjarige jubile
um. Aanvankelijk opgericht als pro-
gessieve tegenhanger van Pulchn
Studio, vormt nu vooral het multi-
diciplinaire karakter een in het oog
lopend verschil met Pulchn. Er
worden allerlei activiteiten rondom
beeldende kunst, architectuur, let
teren. muziek en vormgeving geor-
ganiseerd Ook experimentele
kunst wordt hier met open armen
ontvangen. Voor het gebouw en
personeel ontvangt de kunstkring
een subsidie Dat feit dwingt1« ver
eniging echter om voor exposities
een meerderheid aan Haagse expo
santen uit te nodigen Een beper
king die als belemmerend wordt er-
Kunstkringen cn genootschap
pen zun van groot belang VOOT h> t
kunstaanbod. In Leiden en omstre
ken tieren zij welig, al is het met de
atelierruimte vaak slercht gesteld.
