Democratie zal van
boven moeten komen
Ooit zingen zij over zielige huisdieren in Etiopië
Hulpverlening heeft moeite met herkennen trauma's'
Scenario's voor het Midden-Oosten na de crisis
'Kerk moet moraal
in politiek brengen'
'Kerken hebben zich tot
in ongehoorde aangepast'
I REPORTAGEi
Conferentie Noordwijkerhout over oorlogs- en geweldtrauma s
De Stichting Informatie- en
Coördinatieorgaan Dienst
verlening Oorlogsgetroffe
nen, kortweg ICODO, is
deze week een van de gast
heren tijdens een internatio
naal congres in Noordwij
kerhout. In congrescentrum
Leeuwenhors praten tot en
met 27 september deskundi
gen uit meer dan 25 landen
over de gevolgen voor men
sen die zijn blootgesteld aan
verschrikkingen als oorlog,
marteling, terrorisme en
seksueel geweld. A.J. de
Ridder is stafmedewerker
van ICODO en heeft zich in
tensief met de voorbereiding
beziggehouden.
UTRECHT/NOORDWIJKER-
HOUT - In kringen van hulpverle
ners wordt de geestelijke nood van
mensen met een oorlogssyndroom
zeker niet onderschat. "Maar", zegt
A.J. de Ridder, "onderschatten is
het juiste woord niet. Je moet in
staat zijn de geestelijke nood te her
kennen".
Volgens de ICODO-stafmedewer-
ker is onder meer voorlichting aan
huisartsen en andere hulpverleners
noodzakelijk, een taak die het ICO
DO op zich heeft genomen. "Je
merkt gewoon dat veel van die men
sen niet goed raad weten met de sig
nalen die ze van oorlogsslachtoffers
krijgen".
"Vergeet niet dat je met mensen
te maken krijgt die maar heel moei
lijk met hun problemen voor de dag
komen. Om iets simpels te noemen:
als iemand als geboortedatum Jak
arta 1937 opgeeft, moet er bij de
man of vrouw aan de andere kant
van de tafel automatisch een lampje
gaan branden. Die zou dus wel eens
overlevende van een Japans inter
neringskamp kunnen zijn. Als je dat
signaleert, kun je dieper graven.
Maar ik geef toe, de omgeving be
grijpt er vaak ook niets van. Dan
wordt er geroepen; Ach joh, kop op.
Dat is allemaal al zo lang geleden".
Ook de tweede generatie, de kin
deren van de overlevenden, loopt
tegen dat onbegrip op. "Het is na
tuurlijk voor iemand die het niet
heeft meegemaakt moeilijk. Jaren
lang is er niets aan de hand en plots
valt een partner of een kennis in een
hele diepe kuil. En de ellende is dat
de betrokkene zijn of haar omge
ving soms nauwelijks kan uitleggen
wat er aan de hand is".
De Ridder vervolgt: "Soms kan
een bepaalde gebeurtenis in het da
gelijks leven dramatische gevolgen
voor de man of vrouw in kwestie
hebben. Dan komt in één klap het
verleden boven. De veiligheidsklep
werkt niet meer, alle zekerheden
worden in een klap weggeslagen.
Als er dan geen hulp wordt geboden
kan zo iemand totaal ontredderd ra
ken".
De Stichting ICODO is tien jaar
geleden opgericht om mensen die
op wat voor manier dan ook een
trauma hebben overgehouden aan
de Tweede Wereldoorlog, de hel
pende hand te bieden. Dat zijn de
slachtoffers uit de, zeg maar Eu
ropese concentratiekampen en de
Indische Nederlanders die de Ja
panse overheersing aan den lijve
hebben ondervonden. Maar ook de
tweede generatie kan bij het ICO
DO terecht. De kinderen van oor
logsslachtoffers die het verleden
van hun ouders als een bijkans on
uitwisbaar merkteken meedragen.
En niet te vergeten mensen uit het
verzet of degenen die op een andere
manier het oorlogsgeweld als trau
matisch ervaren.
De Ridder: "Wij bieden op twee ma
nieren hulp. Allereerst adviseren
we mensen die menen recht te heb
ben op een uitkering vanwege hun
oorlogsverleden. Daar hebben we
gespecialiseerde juristen voor.
Maar we kunnen ook doorverwijzen
naar andere instanties. Voorts staan
we klaar als mensen geestelijk in de
knel raken. We bieden in eerste in
stantie hier op ons centrum de hel
pende hand. Maar na een paar ge
sprekken zorgen wij dat ze op de
goede plek terecht komen. Van
hieruit zetten we lijnen uit. We zijn
niet ingesteld op langdurige behan
delingen. Daarnaast heeft ICODO
een voorlichtende taak".
De laatste jaren komen er steeds
diepgravender studies naar de ge
volgen van trauma's. ICODO mag
zich dan bezighouden met de
slachtoffers van de Tweede Wereld
oorlog. In de afgelopen jaren is de
kennis over andere geweldslachtof-
fers snel toegenomen.
"Denk aan vluchtelingen, gijze
laars, Vietnam-veteranen", zegt De
Ridder. "Groepen die het in hun
verdere leven zwaar te verduren
kunnen krijgen. Waarvoor hulp on
ontbeerlijk is. Maar ook aan de
slachtoffers van seksueel geweld,
incest en marteling. Over dat hele
brede scala van traumatische erva
ringen gaat dit congres. In 1988 was
het eerste Europese congres in En
geland. Daar is besloten dat er een
vervolg op moest komen, en wel in
Nederland. Het is dus congrescen
trum Leeuwenhorst in Noordwij
kerhout geworden. Maar naast ICO
DO zit er nog een groot aantal ande
re deskundigen in de organisatie".
Over de noodzaak van het con
gres is De Ridder duidelijk: "Zo'n
congres is nodig. Uit al die landen
komen deskundigen lezingen hou
den en in brede kring worden de di
verse onderwerpen doorgenomen.
Ik verwacht overigens dat onder
meer incest en kindermishandeling
veel aandacht zullen krijgen. Daar
over is inmiddels vrij veel bekend.
Het is voor de hulpverlening zaak te
kijken hoe je slachtoffers het beste
bij kunt staan".
"En we hopen dat dit congres
daartoe een steentje bijdraagt. Hier
leert de wetenschap van de weten
schap. De deskundigen komen echt
overal vandaan. Uit heel Europa, de
Verenigde Staten, maar ook de Sov
jet-Unie en Polen. En met de deel
name uit de laatste twee landen zijn
we erg blij. Tot nu toe is het vanuit
die hoek altijd stil geweest. Ik ben
heel benieuwd hoe de hulpverle
ning daar wordt toegepast. Uitein
delijk gaat het om het leren van el
kaar. Dat is het belangrijkste".
Allerlei modellen voor de struc
tuur van het Midden-Oosten na de
Golfcrisis doen de ronde. De
Amerikaanse minister van bui
tenlandse zaken James Baker
stelde een Arabisch-Amerikaan-
sc NAVO voor, 'Gulfo' genoemd.
De gezaghebbende Amerikaanse
krant New York Times pleitte
voor een belangrijke rol van de
Verenigde Naties in het gebied.
Kenners van het Midden-Oosten
zeggen dat de grenzen in het ge
bied rigoureus moeten worden
omgegooid.
De politicoloog drs. Fuad Hus
sein, een uit Irak afkomstige
Koerdische vluchteling, geeft zijn
visie op de scenario's. Over één
ding zijn ze het eens: het zal nooit
meer zo worden als vroeger.
AMSTERDAM Een vredig Li
banon met een democratische rege
ring. Israël grenzend aan buurland
Palestina, dat bestaat uit de Weste
lijke Jordaanoever samen met het
huidige Jordaanse grondgebied.
Niet Yasser Arafat, maar de uit be
zet gebied afkomstige Feisal Husa.y-
ni is er tot president gèkozen. De
Jordaanse koning Hussein heeft de
wijk genomen naar Saudi-Arabië en
is beschermheer van Mekka en Me
dina geworden. Het impopulaire
Saudische koningshuis doet af
stand van de troon. Hetzelfde ge
beurt in de emiraten, die samen
smelten tot één land.
Droom of werkelijkheid? Vol
gens Bruno Etienne, een Franse au
toriteit op het gebied van de islam,
zou het Midden-Oosten er zo uit
kunnen zien als de Golf-crisis tot
een goed einde wordt gebracht.
Boosdoener Saddam Hussein
toomt zijn ambities in en neemt bo
vendien genoegen met een klein
Kuwayt. Dit land staat het strategi
sche eilandje Bubiyan af aan Irak,
om Baghdad de gewenste strategi
sche uitweg naar de Golf te geven.
De bovenstaande blauwdruk zou
veel meer overeenkomen met de
wensen van de Arabieren. De huidi
ge grenzen, die zeventig jaar gele
den door de Engelse en Franse kolo
niale machten kriskras door het ge
bied werden getrokken, hebben al
leen maar ellende gebracht.
Politicoloog Fuad Hussein vindt
dit scenario veel te optimistisch.
Het is duidelijk dat er veranderin
gen zullen optreden in het Midden-
Oosten, ongeacht of het conflict tot
een goed of een slechte eind wordt
gebracht. Maar de vraag is of dit po
litieke of geografische ontwikkelin
gen zullen zijn. Ik denk veel meer
dat er politieke veranderingen zul
len worden doorgevoerd".
"Saudi-Arabië bijvoorbeeld
wordt geregeerd door 5000 prinsen.
Door de stationering van buiten
landse troepen op hun grondgebied
komen zij uit hun zelf opgelegde
isolement. Tot nu toe speelden de
Saudi's een dubbele rol: naar buiten
waren zij pro-westers en modern,
maar intern is Saudi-Arabië een tra-
dioneel islamitisch land. Nu zeggen
ze openlijk: de Amerikanen zijn on
ze vrienden, en dat betekent dat zij
toch zaken van hun vrienden moe
ten overnemen. Zelfs de prinsen
zullen de macht moeten delen. En
hetzelfde geldt voor de andere Golf
staten. Dergelijke compromissen
hoeven niet direct geografische ver
anderingen tot gevolg te hebben".
Vacuüm
Fuad Hussein benadrukt dat de
Amerikaanse strategie in het con
flict de toekomst van het gebied zal
bepalen. "Als de Amerikanen Bag
hdad bombarderen en Saddam
wordt vermoord, komt Irak in een
grote crisis terecht. De oppositie-in-
ballihgschap heeft te weinig tijd
zich op een machtsovername voor
te bereiden. Alle topfuncties wor
den nu vervuld door broers en ne
ven van Hussein. Het leger valt uit
een. Iedereen spreekt altijd met ont
zag over het een miljoen soldaten
tellende leger, maar je moet niet
vergeten dat iedere beweging af
hankelijk is van één man in Bag
hdad. Als het centrale gezag weg
valt, ontstaat er een groot machtsva
cuüm. Niemand heeft geleerd ini
tiatieven te nemen".
"Daarom zou het veel beter zijn
als Saddam via een staatsgreep aan
zijn einde komt. Dat vergt tijd, orga
nisatie. en mensen die in het leger
hoge functies hebben. Maar een
staatsgreep zal tot gevolg hebben
dat Irak zich uit Kuwayt terugtrekt.
De Irakezen zijn oorlogen zat en de
kwestie-Kuwayt heeft hen in oorlog
gebracht met de hele wereld. Na te
rugtrekking hebben de Amerika
nen geen goede reden om nog lan
ger in de Golf te blijven".
Voor de Amerikanen is ook geen
rol meer weggelegd als Husayn als
nog eieren voor zijn geld kiest en
zich uit Kuwayt terugtrekt, de emir
toelaat en de westerse gijzelaars
vrijlaat. Daarmee voldoet hij aan de
drie eisen van Bush.
Als het aan de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken Ja
mes Baker ligt, blijft de Amerikaan
se invloed in het Midden-Oosten
echter gelden, ook als het conflict
beëindigd is. Hij lanceerde twee we
ken geleden het voorstel tot een
Amerikaans-Arabische bondge
nootschap in de vorm van de
NAVO. En volgens president Bush
zouden de verhoudingen daarin
duidelijk zijn: "Amerika moet lei
den en ons volk moet dat begrij
pen".
De Amerikanen hebben altijd al
bases willen hebben in het Midden-
Oosten, maar in Saudi-Arabië is dat
nooit gelukt. De Golfcrisis was een
gouden greep, want zo hebben zij
rechtstreeks toegang gekregen tot
het strategisch belangrijke land.
Niet haalbaar
Maar de vage 'Gulfo'-ideeën zijn
door de pro-westerse Arabische lan
den meteen afgewezen. Ook Fuad
Hussein ziet er weinig in: "Gulfo
had al een voorganger in het Pact
van Baghdad. Maar dat heeft nau
welijks bestaan". Het pact werd in
1955 gesloten tussen Irak, het Iran
van de Sjah, Turkije, Pakistan,
Groot-Brittannië en de VS, en
moest dienen als bescherming te
gen communistische invloed.
Fuad Hussein: "Het voorstel van
Baker is niet haalbaar. De VS zijn
fysiek niet in staat permanent dan-
wel langdurig troepen te statione
ren in het Midden-Oosten na afloop
van de crisis. Daarom zullen ze veel
eerder op zoek gaan naar een be
trouwbare bondgenoot. Saudi-Ara
bië zal op den duur afvallen omdat
het te dun bevolkt is en niet be
schikt over voldoende technisch
kennis. Iran komt niet in aanmer
king vanwege de fel anti-westerse
houding. Syrië, waar Baker vorige
week onverwacht op bezoek was, is
te arm".
"Blijven over als mogelijke bond
genoten: Egypte en Turkije. Van
deze twee heeft Turkije voor het
westen de meeste voordelen: het is
in de Ottomaanse periode lange tijd
de baas in het gebied geweest, het is
niet-Arabisch en heeft tenslotte ge
noeg potentieel om een supermacht
te worden, door westerse wapen
transacties".
Volgens Hussein zal de democra
tiseringsgolf die Oost-Europa heeft
overspoeld, uiteindelijk ook het
Midden-Oosten bereiken. "Maar het
zal voorlopig geen democratie vol
gens westerse begrippen zijn. De
landen in het Midden-Oosten zijn
jong, en hebben geen democrati
sche tradities. Een aanzet tot demo
cratie zoals in Egypte, met enkele
politieke partijen en diverse kran
ten, maar alle macht aan de presi
dent, is in eerste instantie mogelijk.
Maar democratie vergt een mentali
teitsverandering en dat kost meer
tijd. Vreemd genoeg zal democratie
in het Midden-Oosten eerst van bo
venaf moeten worden opgelegd. Er
is nog veel te leren".
Strijdmuziek: van schaars geklede Germanen tot onderdrukte homo's
Voor alle zekerheid had ze
thuis nog even de tekst van de
Internationale en andere lie
deren uit de oude doos door
genomen. Het bleek vergeefse
moeite. Over de verworpenen
der aarde en het dagende Mor
genrood wordt niet meer ge
zongen. Wel over werkloos
heid, Zuid-Afrika, vrouwen
rechten en de homo-emanci
patie. "'t Is nog steeds dezelf
de strijd", zongen de meer dan
duizend deelnemers aan de
Vijfde Landelijke Strijdmu-
ziekdag, zaterdag in het hart
van Enschede. Maar niet ie
dereen is het daarmee eens.
ENSCHEDE - Ze is 82 jaar, En-
schedese en, zoals ze zelf opmerkt,
"vuurrood van binnen". "Vader zat
bij de bond, we kregen het socialis
me m» t de paplepel ingegoten". Ze
zit in de Twentse Schouwburg,
waar ze een optreden bijwoont van
het Alkmaars Straatorkest, een van
de meer dan vijftig deelnemende
groepen aan de Strijdliederendag.
/Us 14-jarig kind kwam ze te werken
in een confectieatelier. De gevoe
lens van thuis werden er alleen
maar door versterkt.
"Je voelde je bij de arbeidersstrijd
Vijfde Landelijke Strijdmuziekdag...hadden we het Leger des Heils niet
ook moeten uitnodigen<fo,° GPD)
betrokken. Dat ging je aan het en een schaars geklede Kaninefaat
hart". in berevel zich een weg baant naar
Terwijl het orkest zingt over de het podium, maakt enige ontredde-
vrijheden van de oude Germanen ring zich van haar meester. "Daar
straks, op een andere plaats, heb
ben we nog even de Internationale
gezongen. Maar je merkt dat ze het
niet meer kennen. Dit is een andere
tijd. Vroeger was alles simpel: je
streed tegen de kapitalisten, voor
meer geld in je portemonnee. Daar
over gingen ook alle liedjes. Maar
dit, dit is iets anders. Dat is een an
dere strijd. Even goed, dat zeker,
maar anders".
Gestampte pot
De meer dan duizend deelnemers,
afkomstig uit heel Nederland, een
enkeling uit Duitsland, zijn prak
tisch zonder uitzondering tussen de
twintig en veertig jaar, het meren
deel vrouwen. Ze spelen in groepen
luisterend naar illustere namen als
de Stem des Volks, Fanfare De Te
genwind, De Rooie Toon en Kanalje
Rood.
"In de jaren '70 is de kentering ge
komen". zegt Wim van Meeberg
(52), leider en accordeonist van de
groep Jan en Alleman uit Den Haag,
terwijl hij op de Markt zijn biezen
pakt. 'Tot die tijd, kun je zeggen,
bleef het oude socialistische reper
toire in de mode. Ik heb me zelf daar
overigens nooit zo in herkend. Ze
ventien jaar geleden begon ik met
ippn /*y»"oon snontaan zin-
w Jn«en dn ons dwars
zaten. Het ondersteunen van acties
voor de goede zaak, op een moderne
Onrecht
In de Bijenkorf, even verderop,
buigt ondertussen een select gezel
schap zich over de vraag wat strijd
muziek nu eigenlijk is. Een moeilij
ke kwestie, zo blijkt. "Wat het Leger
des Heils doet is dat eigenlijk ook
geen strijdmuziek?" En: "Hadden
we pater Koopman dan niet uit
moeten nodigen". De zanger Peter
Koene merkt op dat strijdmuziek
daar is waar strijd wordt gevoerd.
"We hadden dus niet in Enschede
moeten zijn, maar op de Dam. Daar
wordt op dit moment geprotesteerd
tegen de aanwezigheid van Ameri
kaanse troepen in de Golf'.
Ook de toekomst van het strijd
lied baart zorgen. "De grote conflic
ten worden langzaam opgelost.
Komt het nog ooit zo ver dat we
gaan zingen over de toestand van
huisdieren in Ethiopië, omdat we
over alle andere thema's zijn uitge
praat?".
Kort na het wegsterven van het
door Enschedeër Bert van der Veen
gecomponeerde slotlied, staat bij
het Cultureel Centrum nog een a
tal enthousiastelingen. "En dat we
rooie jongens zijn, dat willen we
ten", klinkt het uit de inmiddels
schorre kelen.
i afloop
chieffoto)
'De Verenigde Staten zijn fysiek niet in staat langdurig troepen in het Midden-Oosten te stationeren
in de crisis".
Brief Tökes bij opening Vredesweek:
DRIEBERGEN (ANP) - "De
kerk heeft de taak de moraal
weer in de politiek te bren
gen. Het is haar roeping de
dorre woestenij van het maat
schappelijk leven vruchtbaar
te maken en de samenleving
met het geloof te doordren
ken".
De Roemeense hervormde bis
schop Laszlo Tökes moest we
gens een auto-ongeluk zaterdag
verstek laten gaan bij de opening
van de jaarlijkse Vredesweek,
maar de boodschap die hij had ge
stuurd en die door Pax Christi-se-
cretaris Jan ter Laak werd voor
gelezen, liet geen misverstand be
staan over de rol die de kerk zijns
inziens in Oost-Europa moet spe
len. Ongeveer 1200 mensen waren
naar het hervormde vormingsin
stituut Kerk en Wereld in Drie
bergen gekomen om te luisteren
naar kerkelijke vertegenwoordi
gers uit Oost-Europa.
Dat de Europese kerken tekort
zijn geschoten, probeerde de
Tsjechoslowaakse hervormde
predikant Jan Dus aan te tonen.
Dus leefde de afgelopen jaren in
conflict met zowel het communis
tische regime als met de in zijn
ogen veel te volgzame leiding van
zijn kerk.
Dus hekelde vooral de houding
van de protestantse kerken tegen
over de nü verdwenen commu
nistische regimes in Oost-Euro
pa. "In de 16e eeuw was de
Rooms-Katholieke Kerk zeer ge
zagsgetrouw en ijverden de pro
testantse kerken voor democra
tie, maar na het Tweede Vati
caans Concilie was de situatie
omgekeerd. De protestantse ker
ken bevorderden het communis
tische totalitarisme en de katho
lieke kerk vocht voor de demo
cratie".
Ook de Wereldraad van Ker
ken, de Lutherse Wereldfederatie
en de Wereldbond van Hervorm
de en Gereformeerde Kerken de
den niets tegen de vervolging van
de kerk in Oost-Europa. "De zon
den van de Renaissance-pausen
waren kinderspel vergeleken bij
het verraad dat zij tegenover de
kerken in Oost-Europa pleeg
den", zei Dus.
Volgens de Tsjechoslowaakse
predikant zijn de Wereldraad en
de andere overkoepelende pro
testantse organisaties gemanipu
leerd door een klein groepje ui
terst linkse figuren. Deze mensen
stonden niet alleen kritiekloos te
genover de communistische regi
mes in Oost-Europa, maar "ver
pestten ook de Derde Wereld met
het ideologische opiaat van de
theologie van de revolutie, die het
totalitaire marxisme bevorder
de".
De komende dagen nemen on
geveer vijftig kerkelijke verte
genwoordigers uit Oost-Europa
deel aan een conferentie in Kerk
en Wereld.
Dr. Huntemann (Bremen) op appèldag:
AMERSFOORT Godsdienstig
of niet, het is in het belang van de
samenleving dat iedereen zich
houdt aan de zeven 'oergeboden',
zoals die volgens de joodse tradi
tie voor de met-joden zijn be
stemd. Daarin wordt onder meer
de eerbied voor het leven en het
bezit van anderen genoemd,
evenals huwelijkstrouw.
Naar deze zogenaamde
'Noachidische geboden' verwees
prof. dr. dr. Georg Huntemann,
bekend ethicus uit Bremen, tij
dens zijn spreekbeurt zaterdag in
Amersfoort op de appèldag
'Wordt het leven bedreigd in één
Europa?'. De themadag was geor
ganiseerd door Schreeuw om Le
ven van drs. L. P. Dorenbos.
Volgens Huntemann zal de ver
loedering van de samenleving de
vanouds christelijke landen extra
worden aangerekend. Zij kunnen
immers weet hebben van de Tien
Geboden overigens volgens de
theoloog gebaseerd op die oerge
boden zoals ze wekelijks nog in
veel kerken worden voorgelezen.
De ethicus constateerde dat de
moderne mens de drogredene
ring volgt dat alles wat gelukkig
maakt, goed is. "Alle taboes moe
ten worden doorbroken. Zo
wordt bijvoorbeeld incest in Zwe
den niet meer strafrechtelijk ver
volgd". Een andere illustratie zag
hij in het grote aantal druggebrui
kers in zijn land.
Wat de kerken betreft, toonde
Huntemann zich ook niet opti
mistisch. "Tot in het ongehoor
de" is daar de trend van de aan
passing te vinden. Terwijl jaar
lijks dertig miljoen abortussen
plaatsvinden, maken theologen
zich vooral druk over de vraag of
dieren voor God op het zelfde le
vensniveau verkeren, als mensen,
aldus de predikant uit Bremen.
Een zeer bezorgde Huntemann
sloot niet uit dat er in de nabije
toekomst weer nieuwe geloofs
vervolgingen kunnen plaatsvin
den. "Alle mensen die in een he
mel en een aarde, een Vaderlijke
God, goddelijke wraak en gerech
tigheid, een laatste oordeel en
Christus' wederkomst geloven.
worden nu al indirect aange
klaagd".
Het is de taak van de christelij
ke partijen om nog een waarschu
wend geluid te laten horen, aldus
Huntemann. Zij moeten niet op
roepen te bekering, maar op de
bres staan voor gerechtigheid en
orde, en wel op zo'n realistische
wijze dat iedereen bij wie nog
"een spoor van Gods geboden" is
te vinden, zich erin kan vinden.
Sendingkerk: Ja
tegen vereniging
JOHANNESBURG (ANP) - De
synode van de Nederduitse Gere
formeerde Sendingkerk (de vroe
gere kleurlingenkerk) heeft bijna
unaniem ingestemd met een fusie
met de Nederduitse Gerefor
meerde Kerk in Afrika (NGKA).
Alleen oud-synodevoorzitter dr.
Sakkie Mentor bracht allerlei be
zwaren naar voren.
De daadwerkelijke fusie zal
wellicht nog op z ch laten wach
ten, want binnen de NGKA be
staan meer bezwaren tegen de fu
sie. Bovendien hecht deze kerk er
groot belang aan, dat de NGKA
de Belhar-belijdenis, waarin de
apartheid wordt afgewezen, over
neemt. De NGKA gebruikt de be
lijdenis reeds sinds 1986. De NG-
KA-synode kan dat echter pas
doen, wanneer de regionale kerk
vergaderingen zijn gehoord.
Sakkie Mentor, die het voorzit
terschap van de kerk had waarge
nomen nadat dr. Allan Boesak
was afgetreden, werd bij de ver
kiezing overtuigend verslagen
door dr. Nick Apollis. Apollis (53)
behoort tot de vooruitstrevende
vleugel. Boesak, die hartelijk
werd verwelkomd door de syno
deleden, toonde zich 'zeer geluk
kig' met de keuze.
Beroepingswerk
Hervormde Kerk: beroepen te
Nicuw-Vennep E. K. Tevgeler Zeist,
te Rijnsburg L. de Jong Nunspeet
NEWARK Twee winnaars van de Nobelprijs voor de Vrede ontmoe
ten elkaar: aartsbisschop Desmond Tutu. de Zuidafrikaanse anti-
apartheidsacitivist en de Dalai Lama, geestelijk leider in ballingschap
van Tibet. Gisteren zegende de Dalai Lama in een museum in Newark,
nabij New York, een nieuw aangekocht boeddhistisch altaar, (foto ap>
