EG trekt miljarden uit voor noodhulp Gorbatsjov kan alleen maar beter worden van Top Poging liberalen in Roemenië om oppositie te versterken msm Voor Jordanië, Egypte en Turkije 'We hebben tot nu toe bijna geen hulp gehad' Vredesmacht vraagt hulp voor Liberia Belettering ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1990 ROME - De EG is bereid tot eind volgend jaar 3,5 miljard gulden uit te trekken voor nood hulp aan Jordanië, Egypte en Turkije. Die lijden het meest onder de gevolgen van het han delsembargo van de VN tegen Irak. Volgens de EG is totaal 16 miljard gulden nodig om de drie landen uit de nood te helpen. De EG-ministers van buitenlandse zaken besloten gisteren in Rome forse hulpprogramma's voor deze landen te steunen. Het leeuwendeel (11 miljard) zou echter moeten wor den betaald door de Golfstaten. Al leen al Saudi-Arabië wordt volgend jaar 30 miljard dollar rijker door de gestegen olieprijs. Jordanië, Turkije en Egypte (de eerste twee buurlanden van Irak) verliezen miljarden door het embar go. Turkije raakt de inkomsten van de Iraakse oliepijpleiding door dat land kwijt en honderdduizenden Jordaanse en Egyptische gastarbei ders, die tot nog toe jaarlijks miljar den naar huis overmaakten, keren nu gedwongen uit Irak naar hun va derland terug. De klap is het grootst voor Jorda nië. Vooral daarom zou dat land het niet zo nauw nemen met het VN- embargo. De Nederlandse minister van buitenlandse zaken Van den Broek zei gisteren in Rome dat de hulp nodig is om het embargo "zo effectief mogelijk te maken". Hij noemde het embargo het "laatste vreedzame middel". De EG vindt dat de hulp alleen kan worden gegeven als de betrok ken landen zich houden aan het VN- handelsembargo. Van den Broek zei de indruk te hebben dat de Jordaanse koning Hussein "pro beert op zijn minst loyaal te zijn aan de VN-uitspraken. Hij onttrekt zich er in elk geval niet aan". een hulpprogramma van 3,5 miljard Hussein heeft gelegd tussen het ge- gulden ongeveer 165 miljoen bedra- val-Kuwayt, de Palestijnse kwestie gen. en het Israëlisch-Arabische con- De Twaalf voelen wel voor het flict. "De internationale gemeen- Sovjet-voorstel om samen met de schap moet ervoor waken dat Sad- EG een verklaring over de Golfcri- dam Hussein het Palestijnse vraag- sis af te leggen. De EG-landen pra- stuk als een alibi gebruikt om de ten daar met Sovjet-minister van aandacht van de Golfcrisis af te lei- buitenlandse zaken Sjevardnadze over tijdens de komende algemene vergadering van de Verenigde Na ties, over twee weken in New York. Van den Broek wil echter dat daar ook de VS en China, de twee overi ge permanente leden van de Veilig heidsraad, bij worden betrokken. "Het is van groot belang de eenheid tussen deze landen te benadrukken om de kansen op het toegeven door Irak te vergroten". De andere EG- landen wijzen dit voorstel niet af. In Rome is niet gesproken over een mogelijke financiële bijdrage aan de Amerikaanse militaire in spanning in de Golf. Uit de VS is daar de laatste dagen op aangedron gen. Maar minister Van den Broek wees Amerikaanse kritiek als zou Europa te weinig doen in de strijd tegen Irak van de hand. Volgens Van den Broek moeten de EG-landen zich nu ook al bezin nen op de situatie nadat de crisis rond Kuwayt is opgelost. De Twaalf moeten hun strategie voor het Mid den-Oosten aanpassen, omdat "nieuwe bedreigingen zijn ontstaan voor Israël en de PLO, die .Irak steunt, aan geloofwaardigheid heeft verloren". De EG wijst met kracht de koppe ling af die de Iraakse leider Saddam den", zei minister Van den Broek. WASHINGTON - "We hebben tot nu toe haast geen hulp gehad. Er zijn een paar landen, zoals En geland en Frankrijk, die schepen hebben gestuurd. West-Duitsland heeft onze verzoeken afgewezen en we zijn bang dat Japan, dat een miljard dollar had beloofd, ook niet veel zal doen". Zo vat dr. Robert Hunter, direc teur Europese studies van het Center for Strategic and Interna tional Studies in Washington, een invloedrijke denktank, de reac ties van Amerika's bondgenoten samen op het verzoek van presi dent Bush om steun in het Golf- conflict. Bush noemde destijds geen cij fers, maar Witte-Huisfunctiona- rissen menen dat de kosten van de Amerikaanse militaire op bouw in de Golf tot het eind van dit jaar zes miljard dollar zullen bedragen en daarna één miljard dollar per maand. Daarnaast willen de Amerika nen dat arme landen die schade ondervinden van de economische boycot van Irak, zoals Jordanië, Turkije en Egypte, van de rijke landen ook een steuntje in de rug krijgen. Kosten: zeker tien mil jard dollar. Op jaarbasis gaat het dus om een bedrag van meer dan twintig miljard dollar in totaal. Een flink deel van dat geld moet komen van landen die een groot en direct belang hebben bij de Amerikaanse inspanningen in de Golf, landen dus als Saudi- Arabië, Kuwayt en de kleinere, maar rijke oliestaten zoals Oman. de Verenigde Arabische Emira ten en Qatar. Maar de Europese landen en Ja pan zullen ook een hele forse duit in het zakje moeten doen, vinden de Amerikanen, al was het maar omdat deze landen in veel grotere mate afhankelijk zijn van Golf- olie dan de Verenigde Staten zelf. Dat mogen de Amerikanen dan vinden, de Europese landen en Japan zijn het daar niet 7.0 mee eens. Zo heeft de Westduitse rege ring deze week besloten geen fi nanciële bijdrage te geven voor de Amerikaanse militaire aanwe zigheid in de Golf. Japan heeft één miljard dollar toegezegd, maar nog weinig concreets ge daan. Integendeel, een schip met achthonderd trucks die door de bondgenoten in Saudi-Arabië zouden kunnen worden gebruikt, is niet uitgevaren omdat de Ja panse vakbonden dwarsliggen. Alleen de Britse premier That cher heeft in Amerikaanse ogen haar best gedaan. Vanwaar die Europese aarze ling? Veel Europese regeringen zijn bang dat Washington te ver wil gaan in het beteugelen van Irak en met "te ver" wordt dan be doeld: een verwoestende aanval die Iraks militaire infrastructuur zou vernietigen. Het is overigens nog niet zeker of SViarOTl 111 TYTosltOll ook de Golfstaten miljarden op tafel U11 111 1T1U51VUU voor aanschaffen van woningen willen leggen. Daarover wordt nog overlegd. Ook Japan, de VS en an dere industrielanden zouden moe ten bijdragen, al zal de Amerikaan se. hulp gering zijn gezien de grote militaire inspanning van de VS in Saudi-Arabië. De formele beslissing over de EG- hulp valt over twee weken. Van- JERUZALEM (Rtr/AFP) - De Is raëlische minister van huisvesting, Ariel Sharon, is gisteren naar Mos kou vertrokken voor een onaange- daag zullen, eveneens in Rome, de kondigd bezoek. israëUsche media meldden dat hü op zün met geheim- over praten. Hoe de EG-bijdrage wordt gefinancierd, is nog onduide lijk. Volgens de Europese Commis sie zit er genoeg ruimte in de EG-be- groting voor 1991. Van den Broek wees er op dat de EG volgend jaaf ook voor Oost-Eu ropa en de Derde Wereld extra geld nodig heeft, zodat een extra bijdra ge van de lidstaten niet is uitgeslo ten. Op basis van de EG-reglemen- ten zou het Nederlandse aandeel in Buitenland kort Ontploffing zinnigheid omgeven missie de mo gelijkheden gaat onderzoeken voor het kopen van kant-en-klare huizen voor geïmmigreerde Sovjet-joden. De voorbereiding van het bezoek, waarvan men van officiële zijde zelfs geen bevestiging wilde geven, werd ook met de grootste discretie omgeven. Sharon, die de 'immigra tie-tsaar' wordt genoemd omdat hij met grote bevoegdheden de toe stroom van immigranten in goede banen moet leiden, is de hoogste Is raëlische minister van de nieuwe rechtse regering die de Sovjetunie bezoekt. De betrekkingen tussen beide landen zijn verbroken sinds de oorlog in het Midden-Oosten in 1967. CHIMKENT - Russen en Amerikanen namen gisteren in Chimkent in de Sovjetrussische provincie Kazakhstan deel aan een vredesmars. misoara, bestaan al platforms waar langrijk waren, hebben volgens Bij een explosie in een chemische L J fabriek in de Roemeense plaats Fa- 11 OOTCilCr 111 I30CI doodgeschoten b plaats garas, zo'n 320 kilometer ten noor den van de hoofdstad Bukarest, zijn in de nacht van donderdag op vrij dag twee mensen gedood en acht gewond geraakt. Libanon BUDAPEST - De Roemeense libe rale partijleider Radu Campeanu heeft de oppositie voorgesteld de krachten tegen het Front voor Na tionale Redding te bundelen. In een brief aan alle oppositiepartijen pleit Campeanu voor een forum, dat een tisch Forum, aantal gezamenlijke politieke eisen formuleert. alle oppositionele krachten in ge bundeld zijn. Campeanu heeft zijn brief gestuurd aan alle oppositie partijen die nu in het parlement zit ten, dat wil zeggen de Boerenpartij, de Sociaal-Democraten, de Ecologi sche Beweging, de Ecologische Partij en het Hongaars Democra- hem in Roemenië feitelijk afge daan. "De oppositie is verdeeld en verzwakt en de oude partijen stellen feitelijk niets meer voor. Er is een nieuwe Liberale Partij die mis schien wel kansen maakt, maar het zijn vooral de sociale bewegingen waar in Roemenië de nieuwe oppo sitie vandaan moet komen". Bovendien hoopt hij de Sociale uiouene mtui i» i«« ut: nuutu»»»: Dial00ggr°eP blJ het fOVUm tfube' hoofdstad Belfast door ten minste niet te bedoeling tot een fusie tus- trekken. Deze groep van onafhan- Zeker 26 mensen _z«n gisteren ge- twee aanvallers doodgeschoten ter- teSwak" en veh gfiFSS* hTpgev'nde dood en meer dan 70 gewond bij ge vechten tussen rivaliserende Pale stijnse groepen in een Palestijns kamp in het zuiden van Libanon. Na drie uur strijd waren aanhangers van Arafat er in geslaagd medestan ders van Abu Nidal geheel uit Ein El Helweh te verdrijven. Servië De Joegolavische regering heeft gisteren de Democratische Alliantie ingeschreven, de grootste partij van Joegoslavische Albanezen die de onafhankelijkheid van de Servische provincie Kosovo eist. Fehmi Aga- ni, een leider van de partij, zei dat de inschrijving de partij legaal ver klaart in Servië. Cambodja Premier Hun Sen van Cambodja neemt in navolging van prins Noro dom Sihanouk (de officiële leider van de verzetscoalitie) niet direct deel aan het Cambodjaanse vredes overleg in de Indonesische hoofd stad Jakarta. Als reden is opgege ven de afwezigheid van Sihanouk. Minister van buitenlandse zaken Hor Nam Hong voert nu namens de regeringsdelegatie het woord. Mohawks De militante Mohawks, die in hun reservaat in het Canadese plaatsje Oka al enkele dagen door het leger zijn omsingeld, hebben het aanbod zich aan de militaire autoriteiten over te geven, verworpen. Zuid-Afrika De Zuidafrikaanse communisten leider Mac Maharaj wordt vóór 1 ja nuari 1991 vrijgelaten. Maharaj werd twee maanden geleden gear resteerd wegens zijn aandeel in een vermeend communistisch complot. Taylor De Britse historicus Alan John Per- cival Taylor is gisteren in zijn woon plaats Londen op 84-jarige leeftijd gestorven. Taylor, die aan de ziekte van Parkinson leed, gold als een au toriteit op het gebied van de Eu ropese geschiedenis van de 19de en 20ste eeuw. wijl hij bij zijn vriendin in bed lag te slapen. De vriendin, haar twee kin deren en een kennis die in het huis overnachtte, bleven allen onge deerd, aldus de politie. Volgens de politie was niet be kend of het slachtoffer banden had met het Ierse Republikeinse Leger aangeschreven. Als die succesvol splinterde oppositie te versterken kern voor een nieuwe oppositiebe- In de loop van de komende week len volgens Campeanu niets voor wil Campeanu besprekingen voe- het Forum, omdat zij officieel geen ren met alle partijen die hij heeft politieke bewegingen willen zijn. Het dagblad Haaretz en het pers- President De Klerk. (archieffoto) bureau Itim meldden dat Sharon naar verwachting gaat bezien of hij -p. -W7~\ l T TO in de Sovjetunie geprefabriceerde JL/0 lxlPl*K IlclcU* V O huizen kan aanschaffen. De rege ring keurde in juli de invoer van JOHANNESBURG (AFP/DPA) - 9000 wooneenheden en 5000 mobie- De Zuidafrikaanse president, Fre- le verblijven goed om het woningte- derik W. de Klerk, wordt op 24 sep- kort enigszins op te vangen. Dit jaar tember in het Witte Huis ontvangen zijn 83.000 Russische joden in Israel door president George Bush. Dit aangekomen en functionarissen hebben het Zuidafrikaanse ministe- gaan er van uit dat hun aantal de ko- rje van buitenlandse zaken in Preto- Hunter heeft z'n eigen antwoor den op de vraag waarom Ameri ka's bondgenoten zo weinig toe schietelijk zijn. "Ik vermoed dat het komt omdat we in moeilijke economische tijden leven. De Verenigde Staten zijn bovendien bereid desnoods alleen het kar wei te klaren. Misschien denken de overige landen daarom wel dat zij dan niet zo veel hoeven te De vraag is of er manieren zijn waarop het Witte Huis de bondge noten onder druk kan zetten om toch wat meer te doen. Hunter: "Ik geloof niet dat je hier van druk kunt spreken, al was het maar omdat de veiligheidssitua tie in Europa zo drastisch is ge wijzigd". Over de gevolgen voor de lan gere termijn, als de Europese lan den en Japan ondanks alles toch niet veel willen bijdragen, zegt Hunter: "Als er geen oorlog komt, dan zouden de gevolgen wel kun nen meevallen. Er zal hier echter veel bitterheid achterblijven. Als Europa en Japan ons nu niet wil len helpen dan zal het Ameri kaanse publiek ook niet veel te maken willen hebben met hun zorgen later". MONROVIA (AP) - Een bevelheb ber van de Westafnkaanse troepen macht in Liberia heeft gisteren hulporganisaties gevraagd terug te keren naar de hoofdstad Monrovia en gezegd dat de vredesmacht hun veiligheid zal garanderen. Majoor Chris Otulana zei dat het hoofdkwartier van de troepen macht in het havengebied van de stad wordt belegerd door duizen den daklozen, hongerigen, onder voeden en zieken. De manschappen zouden nauwelijks de zich verdrin gende menigten in bedwang kun nen houden, laat staan hen voeden. De roep om hulp heeft een aantal toezeggingen opgeleverd, maar "be loften kunnen de maag niet vullen of de zieke niet genezen", aldus Otu lana. "De wereld kijkt onzorgzaam, onbewogen en onaangedaan toe". Otulai\a zei dat de vredesmacht de Liberiaanse territoriale wateren be heerst en de haven van Monrovia veilig heeft gemaakt voor schepen om er aan te leggen met hulpgoede ren. Een woordvoerder van de Liberi aanse president Doe zei gisteren voor de Britse omroep BBC dat eerst een wapenstilstand moet wor den bereikt, voordat een interim-re gering kan worden geïnstalleerd, en dat de president vóór die tijd niet aan aftreden denkt. De Gambiaanse leider Sir Dawda Jawara zei gisteren dat de rebellen van Charles Taylor vijf Westafri- kaanse militairen hebben gedood. Vijf andere militairen zouden ge wond zijn. Weer zes doden bij schietpartij Soweto JOHANNESBURG (AP) - Bij nieuwe geweldplegingen in de zwarte stad Soweto bij Johannes burg zijn zes mensen om het leven gekomen, aldus de politie. Vier van hen werden gedood door de inzittenden van een bestelwagen die door Soweto rondreden en schijnbaar willekeurig mensen aan vielen. De twee andere slachtoffers waren een man die bij een ruzie in een taxi was doodgeschoten en een man wiens verbrande lijk gister morgen werd gevonden. Eerder waren bij een schietpartij op het volle perron van een spoor wegstation in Johannesburg vijf do den en veertien gewonden gevallen. Ook hier hadden de aanvallers in het wilde weg om zich heen gescho ten. Zij ontkwamen voordat de poli tie arriveerde. Het is onduidelijk of de schietpar tijen in verband stonden met de (IRA). verlopen en het forum tot stand De aarzeling van de studenten en menjie vijf jaar een miljoen kan rja en de Amerikaanse ambassade zwarte strijd in de woongemeen komt, zal het overigens naar zijn de vakbonden is overigens type- verwachting op zijn vroegst pas rend voor de verdeelde situatie in over twee weken van zich laten ho- Roemenië. Volgens een journalist van het oppositiedagblad Romania hogevwerd 131 tel. 123747 leiden REKLAME&QRO£N/L£TTtRS/AUTOoeKiAAK lijk, bij voorbeeld in Cluj en Ti- bij de vorige verkiezingen nog be- uitgebreid. worden. ,n Johannesburg bekendgemaakt. De Klerk had de uitnodiging van De joodse staat en de Sovjetunie Bush al eerder willen aanvaarden, hebben de betrekkingen in 1987 op Hij besloot tot enig uitstel omdat Het is het eerste initiatief om op Libera moet dan ook niet al te veel consulair niveau hervat. De culture- het bezoek anders te veel in de scha- andelijk niveau tot samenwerking worden verwacht van het initiatief le, handels- en wetenschappelijke duw viel van de rondreis van de i de oppositie te komen. Plaatse- van Campeanu. De partijleiders die contacten zijn sindsdien gestaag ANC-leider Nelson Mandela door de Verenigde Staten. schappen rond Johannesburg waar bij sinds 12 augustus meer dan 550 mensen zijn omgekomen. Het ge weld gaat tussen Zulu-aanhangers van de conservatieve Inkatha-be- weging enerzijds en Xhosa's en an dere aanhangers van het Afrikaans Nationaal Congres anderzijds. HELSINKI - De Amerikaans-Rus sische top, morgen in het presiden tieel paleis in de Finse hoofdstad Helsinki, belooft voor Sovjet-presi dent Michail Gorbatsjov een succes te worden. De Amerikaanse presi-. dent George Bush heeft Sovjet- steun hard nodig om zijn politiek van militaire confrontatie tegen Irak te kunnen voortzetten. De crisis in de Golf geeft Gor batsjov, in de Sovjetunie impopu- lairder dan ooit, een prachtige kans zich krachtig te manifesteren op het internationale toneel. Gorbatsjov heeft westerse hulp hard nodig om de economische problemen in ei gen land te verlichten. Bush is ech ter door het Golfconflict niet langer in de superieure positie die hij nog had bij de top in Washington. In Helsinki kunnen morgen za ken worden gedaan. Washington wil meer Sovjet-betrokkenheid zien bij het politieke en militaire cordon rond Irak. Moskou houdt de boot wat af, maar aast op een Ameri kaans krediet van twee miljard dol lar om de schappen met levensmid delen in de supermarkten gevuld te krijgen. Bovendien bezoekt een Amerikaan se handelsdelegatie deze week de Sovjetunie om over miljardeninves teringen te praten. Zonder het Golf conflict zou Gorbatsjov weinig in de aanbieding hebben. Nu kan hij Bush politieke ruggesteun geven. Deze week zei Gennadi Gerasi- mov, woordvoerder van minister van buitenlandse zaken Sjevard nadze, dat Moskou bereid is mee te doen aan een internationale troe penmacht in het Golfgebied. Voor waarde is wel dat dit in VN-verband gebeurt, onder VN-commando, in clusief Sovjet-generaals. Bush is er veel aan gelegen om operatie 'Woestijnschild' meer te la ten zijn dan een puur Amerikaanse aangelegenheid. De Westeuropese bondgenoten tonen zich huiverig voor militaire actie in het Midden- Oosten en de Arabische vrienden le veren in mankracht en materieel een minimale bijdrage aan de troe penmacht in Saudi-Arabië. Militaire experts voorspellen dat het nog zeker zes weken duurt voor dat de troepenmacht in het Golfge bied op voldoende sterkte is om Irak met de wapens te dwingen zich uit Kuwayt terug te trekken. Mocht Washington dit van plan zijn, dan is Michail Gorbatsjov: westerse hulp hard nodig. (archieffoto) het geboden de unieke internatio nale eensgezindheid tegen Bag hdad overeind te houden. Gorbatsjov wil aan dat laatste best meewerken. Niet omdat de Sovjet leiding kampt met een kwaad gewe ten vanwege de jarenlange stroom van wapens richting Irak. Cynisme en opportunisme zijn in de interna tionale politiek nu eenmaal meer gebruikelijk dan hoogstaande mo rele waarden. De Sovjet-leider kan zich in Hel sinki van zijn beste kant laten zien. Door op een politieke oplossing van de crisis aan te dringen, houdt Gor batsjov met het gezamenlijke VN- embargo Saddam Hussein onder druk. En het toont zijn politieke be trouwbaarheid aan het Westen. Bovendien is Moskou van de ac tief boycottende landen het enige dat nog direct met Baghdad praat. Saddams minister van buitenland se zaken Aziz wil maar al te graag opnieuw naar Moskou komen na de top. Gorbatsjovs woordvoerder Iga- tenko liet gisteren in Helsinki we ten dat Moskou met Baghdad in ge sprek wil blijven. De matigende invloed van Mos kou valt goed bij Amerika's oude en nieuwe vrienden in het Midden- Oosten: Saudi-Arabië, Jordanië, Egypte en Syrië. Saudi-Arabië heeft al laten doorschemeren bereid te ziji) diplomatieke betrekkingen met de Sovjetunie aan te knopen en eco nomische steun te overwegen. Moskou ziet bovendien de bar sten in het Europees-Amerikaanse front tegen Saddam. Het voorstel om een gezamenlijke Sovjet/EG- verklaring over de Golfcrisis af te leggen, komt niet uit de lucht val len. Net als de Europese landen voelt Moskou niets voor een militair conflict in het Midden-Oosten. Risico's Voor Gorbatsjov houdt dat niet al leen risico in voor de rond 6000 Sov jet-burgers, onder wie 193 militaire adviseurs, die nog in Irak verblij ven. Wapengekletter m de buurt van de zuideliike Sovjet-grenzen, gevoegd bij hoog oplaaiend anti- Amerikanisme in de moslimwereld, betekent ongetwijfeld nog meer on rust in roerige republieken als het overwegend islamitische Azerbeid zjan en Armenie. Een oorlog in het Midden-Oosten zou onvermijdelijk ook betekenen dat de wereldeconomie in opschud ding raakt. Hogere renten, dalende koersen, dat zijn zaken die de Sov jet-leider niet kan gebruiken in zijn pogingen de economische crisis in het land te bezweren. In Helsinki zal de Sovjet-leider daarom al zijn politieke vernuft ge bruiken om Bush te vriend te hou den en de winst binnen te halen. De top, dat leidt geen twijfel, zal in het teken van het Golfconflict staan. Gorbatsjov kan daar winst uit peuren: in kredieten, in politieke goodwill en in het wegwerken van enkele problemen die er nog zijn in de relaties tussen de beide super machten. De president heeft deze week te gen bezoekende Amerikaanse sena toren gezegd dat hy in Helsinki ook zeker wil stellen dat er vóór het eind van dit jaar verdragen kunnen wor den afgesloten over vermindering van strategische kernwapens (Start) en conventionele wapens en troe pen in Europa (CFE). Het politieke wisselgeld is in de Finse hoofdstad in ruime mate aanwezig.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 7