Waaghalzerij in het groepsbelang
Weekeindje 'overleven' in de Ourthe-vallei in de Ardennen: in twee dagen ontstaat het 'wij-gevoel'
'Het is
hard
werken
en het
is niet
altijd
zo leuk'
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 1990
EXTRA
PAGINA 37
Vijftien Nederlandse teams van vier vrienden, vriendinnen of collega's vertoefden het afgelopen
weekeinde in de Belgische Ardennen. Ze klauterden van rotsen, stortten zich op een klein fiets
je in spectaculaire afdalingen en werden midden in de nacht de bossen in gestuurd. De vijftien
ploegen waren geselecteerd uit enkele honderden die zich van de zomer opgaven voor de
Johnnie Walker Friends Forever Event, een soort luxe overlevingstocht in de Ourthe-Vallei. Het
evenement is een initiatief van het gelijknamige whisky-merk, dat probeert een avontuurlijk
imago te ontwikkelen. De drie beste groepen nemen het over een paar weken in Schotland op
tegen Belgische en Westduitse formaties. Het weekeinde in de Ardennen was slechts een voor
proefje, maar daarom niet minder intensief en indrukwekkend. "Als je daar eenmaal bent gaat
het plotseling niet meer om het spel maar om de knikkers".
door Roy Klopper
Natuurlijk moest het mis gaan. Een
stadsmens hoort niet langs een rots in de
Ardennen te hangen. Net begonnen aan
de afdaling raken de lijnen waaraan de
verslaggever zich laat zakken in de
knoop. Daar hangt hij dan, hulpeloos,
bang en afhankelijk.
Dertig meter, het klinkt minder hoog
dan het in werkelijkheid is. Beneden wat
boompjes, en heel kleine mensjes. Dich
terbij enige helpers die nog aanwijzingen
geven, geruststellen en voor de laatste
keer de uitrusting inspecteren. "Waarom
heb ik een helm nodig als het zo veilig
is?" De vraag wordt beantwoord met een
vette glimlach.
De stap over de rand. Door de ver
krampte houding klettert een scheen
been tegen een stuk uitstekend steen. De
pijn laat zich amper voelen, de aandacht
is elders. Het zakken begint. "Langzaam
het touw met de linkerhand laten vie
ren", wordt van boven geroepen. Het
lukt niet, de rechterhand knijpt zo hard
in het touw dat er links geen beweging in
te krijgen is.
Toch komt de vaart er in, totdat de
koorden op een onbegrijpelijke manier
vastlopen in de katrol aan het tuigje dat
iedereen om de middel heeft. Het fantas
tische uitzicht weegt slechts ten dele op
tegen het gevoel van machteloosheid.
Een paar voorzichtige rukbewegingen
aan het koord sorteren geen effect, het
lange hangen begint.
De tragedie is inmiddels ook opge
merkt door de zojuist veilig gelande
teamgenoten, die opvallend luidruchti
ger zijn dan enige minuten geleden. "We
vangen je wel", klinkt het opgewekt. Van
die zijde is dus geen hulp te verwachten.
Dan maar de blik omhoog. Het voor
zichtige 'hallo', wordt gelukkig beant
woord. Als de penibele situatie in een
paar onsamenhangende zinnen niet dui
delijk kan worden gemaakt, daalt een
duidelijk geoefend alpinist af om pools
hoogte te nemen. Hij kijkt eens naar het
touw en roept dan 'levenslijn moe' naar
boven. Hangend boven een gapende af
grond, kan dit jargon weinig goeds bete
kenen. Maar het wonder gebeurt, met en
kele handige grepen komt er weer spe
ling in het koord en kan het zakken ver
der gaan.
De aankomst beneden valt tegen. Nie
mand schijnt te hebben opgemerkt wat
zojuist is gebeurd. Hoe kan de meest
heldhaftige fysieke prestatie uit iemands
leven zo onopgemerkt voorbij gaan?
Het op uitnodiging van de organisatie
deelnemende journalistenteam haalt
vanzelfsprekend geen hoge klassering.
Het doel van het weekeinde is namelijk
om de kracht van samenwerking te ont
dekken. Geamuseerd toekijken hoe een
arme ploeggenoot in de misère zit, past
daar dus niet bij.
Formule
Organisator Gerard Grosman, zelfstan
dig organisatie-adviseur en projectleider
bij de Noordwijkse Stichting De Baak, is
overtuigd van de formule van de manag-
ment-weekeindes. Ze worden in de regel
gehouden voor kaderpersoneel uit het
bedrijfsleven. Het heet een wondermid
del te zijn om de samenwerking te bevor
deren, en daarmee het bedrijfsresultaat.
Ofschoon de organisatie het ontkent,
heeft het er alle schijn van dat de deelne
mers van het Friends Forever-
ment ook enigszins zijn geselecteerd op
opleiding en functie. Vrijdagmiddag
melden zich in ieder geval opvallend veel
managers, studenten en topambtenaren
bij de poort van het bungalowpark in Vil-
lers-Sainte-Gertrude dat als uitvalsbasis
dient.
Compleet met een perfect luisterende
hond verschijnt ook een Leids team aan
de start, onder de naam De Vierde Man.
Achter deze titel gaat een wanhopige
speurtocht schuil naar een laatste man
nelijke deelnemer, omdat een oorspron
kelijk groepslid zich op het laatste mo
ment terugtrok. "We komen hier om te
kijken of we het volhouden", laten de
koud gearriveerde Leidenaars weten.
Deze ontspannen houding verandert
als 's nachts onenigheid ontstaat tijdens
een speurtocht in de omgeving. Dan gaat
het plotseling niet meer om het spel,
maar om de knikkers. Iedere ploeg moet
met behulp van een landkaart en kom
pas acht paaltjes zien te vinden in het
landschap. De leden van De Vierde Man
slagen er maar niet in de eerste post te
vinden en voeren een heftige discussie
over de vraag of dan maar het tweede
paaltje moet worden opgezocht. Koen
Kop, een van de groepsleden, beweert
dat dit strafpunten oplevert en weigert
de speurtocht op te geven. De sfeer ver
slechtert, het paaltje wordt niet gevon
den en uiteindelijk worden niet meer
dan vier knipjes vergaard.
U itgebalanceerd
De organisatoren glunderen als ze horen
van dergelijke voorvallen. Staflid Jan
Kerstens: "De meesten komen hier met
het idee een gezellig weekeindje uit te
zijn. Daarvan zijn ze nu wel genezen. Het
is echt hard werken en het is bepaald niet
altijd even leuk".
Het gaat volgens Kerstens niet louter
om de vraag wie de meeste knipjes in een
kaart haalt, of wie als snelste tegen een
helling sprint. Er wordt vooral gekeken
naar de wijze waarop een team de op
drachten uitvoert, of de zwakste wordt
geholpen door de anderen. "Als de een
honderd meter loopt in tien seconden,
maar de ander doet er drie minuten over,
kun je niet spreken van een uitgebalan
ceerd team".
Veel deelnemers pikken deze bood
schap niet op en vergooien daarmee hun
kans op de overwinning. Ze hebben te
veel aandacht voor de individuele pres
tatie en verwaarlozen de groepsgenoten.
Een schoolvoorbeeld hiervan vormen
vier studenten uit Delft, deelnemend on
der de naam 4-Play. De jongens zijn on
gemeen fanatiek, lopen zich de longen
uit het lijf, maar vallen ongenadig door
de mand als zaterdagmiddag een sprintje
van 700 meter bergop moet worden ge
trokken. Drie groepsleden bereiken de
top in een aardige tijd, maar de vierde zit
halverwege stuk.
Het inmiddels gearriveerde trio
schreeuwt hem toe dat hij moet doorlo
pen. De toon van de aanmoedigingen
verraadt ergernis. 'Kom nou, schiet op,
denk aan de tijd', klinkt het paniekerig.
De student komt boven, waar hij onmid
dellijk gestrekt gaat. Het duurt zeker drie
minuten voordat hij weer bij bewustzijn
is. Zijn vrienden leggen hem in het gras,
zonder zich te realiseren dat ze al eerder
op de heuvel hadden moeten helpen.
Het Twentse team Korzakov in de kano op de Ourthe. De Tukkers vielen niet in de prijzen, maar hebben ten minste
gelachen. "En echte managers kunnen toch geen week vrij nemen". (toio ReBé Vli H»»ften)
Behalve het spektakel bij de rotswand en
het bergop sprinten, worden gedurende
het weekeinde nog een aantal fysieke
proeven afgelegd. Zo moeten de deelne
mers op een mountainbike een heuvel
achtig parcours afleggen over bospaden.
Hoewel tevoren nog is gewaarschuwd
dat een flinke helling in het parcours is
opgenomen, schieten de meeste deelne
mers na het startsignaal als een raket
weg.
Voor sommigen blijkt dit verant
woord. Jan Jansen uit Hoogmade bij
voorbeeld legt het parcours in een ra
zend tempo af. Binnen elf minuten staat
hij bij de finish, waar andere redelijk ge
oefende deelnemers veelal twintig minu
ten nodig hebben. De overigen komen de
man met de hamer tegen, omdat ze hun
krachten slecht verdelen. Langs het par
cours staan mensen van de organisatie.
Ze kijken en noteren. 'Geen goed plan
gemaakt', 'Zonder voorbereiding aan het
werk gegaan', zijn de steekwoorden.
Na het fietsen wordt het deelnemers
veld in een busje geladen en enkele kilo
meters verder gedropt aan de oevers van
de rivier de Ourthe. Daar liggen voor ie
dere ploeg twee kano's klaar, onderling
verbonden met een touwtje. Het is de be
doeling dat de teams door een goede sa
menwerking de problemen op het par
cours overwinnen. Ook de snelste tijd le
vert punten op.
Dat laatste klinkt velen als muziek in
de oren. De boten liggen ongeveer 200
meter van de plaats waar het busje is ge
stopt. Er wordt gesprint om als eerste in
de boot te komen. De sfeer wordt grim
miger, er wordt geduwd en getrokken.
Mensen vallen languit in de modder om
dat ploeggenoten hen omver lopen. De
begeleiders staan met hun notitieblok in
de aanslag en schrijven weer.
De tocht over de rivier is onwaar
schijnlijk mooi. Het ondiepe riviertje
doorsnijdt het heuvellandschap, .met
links en rechts schitterende oude huizen
en heel veel groen. Het journalistenteam
neemt alle tijd om t e omgeving in zich
op te nemen, hetgeen ook mogelijk is
omdat de kano's door belabberde stuur
manskunst geregeld uit koers raken. De
ploeg finisht zeker een half uur achter
het op een na laatste team.
Nadat de rots is bedwongen volgen enke
le commando-achtige proeven bij de ri
vier. Allereerst moet via een touwbrug
de overkant worden bereikt. Dan is het
terugvaren geblazen in een rubber
bootje. over een klimwand klauteren en
boogschieten.
Wie er in is geslaagd droog te blijven,
kan zich daarover niet al te lang verheu
gen. Iedere ploeg krijgt de opdracht
tweetallen te vormen. Het ene teamlid
moet het andere in de brandweerhou
ding nemen en door het water naar de
overkant dragen. De rotsige bodem zorgt
voor uitgebreide glibberpartijen, me
nigeen gaat dan ook languit het water in.
De lichamelijke beproevingen worden
afgesloten met een fikse wandeling. Er
gens in de verte hangt een zeppelin in de
lucht, waar de teams naartoe moeten. De
afstand lijkt aanmerkelijk korter dan die
in werkelijkheid is. Een flink steile hel
ling, circa twee kilometer weiland en
honderden meters dicht begroeid maïs
veld scheiden de deelnemers van de fles
bronwater die hen bij aankomst wordt
uitgereikt.
Het oude busje waarin de gearriveer
den weer naar het bungalowpark wor
den gebracht, heeft ineens een heel ande
re dimensie dan op de heenweg. On
danks de wegens ruimtegebrek aan el
kaar plakkende lijven, is dit zeker twin
tig jaar oude voertuig de grootst denkba
re luxe.
Eenmaal onder de douche vandaan en
op het terras beland, smacht menigeen
naar een biertje. Maar hoe verwonderlijk
dit ook is gezien het produkt van de orga
niserende firma, alcohol is taboe. Vooraf
is alle deelnemers duidelijk gemaakt dat
tijdens het programma geen druppel
mag worden gedronken. "We kunnen
het ons niet permitteren dat er ongeluk
ken gebeuren met beschonken mensen.
En er moet nog een proef worden afge
legd", legt Jan Kerstens de teleurgestel
de deelnemers uit.
Eén team negeert het verbod en zit vro
lijk te nippen aan een Belgisch pilsje.
Kerstens moet deze eind-veertigers als
kleine kinderen op de vingers tikken.
Weer vier kanshebbers op de eindover
winning minder.
De laatste proef bestaat uit een hersen-
pijniger. Als rode draad loopt een gesi
muleerde ontvoerinszaak door het week
einde. In Schotland is Sir John ontvoerd,
een gefingeerde whisky-bobo. De daders
lopen ergens in de Ardennen, en via tal
van aanwijzingen moeten de deelnemers
uitvinden wie van de in totaal acht ver
dachten de dader is.
In de sporthal op het bungalow-terrein
wordt de laatste informatie verstrekt
over de ontvoeringszaak. Door het com
bineren van gegevens kunnen de
groepsleden de misdaad gezamenlijk op
lossen.
Analyse
Het is niet de eerste intelligentie-test
voor de ploegen. Vooral op de vrijdag
avond en in de vroege zaterdagochtend
hadden veel deelnemers al het gevoel te
zijn beland in een tentamenweek.
Vlak na aankomst in België werd hier
op vrijdagmiddag al een voorproefje ge
geven door een veel te uitvoerig en gort
droog college van Grosman over groeps-
mentaliteit. Daarna moest ieder team
een analyse van zichzelf maken door het
invullen van een uitgebreide lijst vragen
omtrent verwachtingen. Zaterdagoch
tend zat koud het ontbijt achter de kie
zen. of de deelnemers kregen de op
dracht aan de hand van jaarverslagen
Teamlid Jan
Jansen van 'De
Vierde Man'
klautert langs de
rotswand naar
beneden. Dertig
meter boven de
grond, aan een
dun koordje. Al
les voor de groep.
(foto Rcnc van llacftcn)
marketing-strategiën ontwikkelen.
Voor mensen die nooit met deze mate
rie te maken hebben, zijn de vragen on
begrijpelijk. Voor marketing-specialis-
ten zoals het Twentse team Korzakov, is
de test daarentegen onbevredigend. "We
willen er veel meer over vertellen dan we
op één velletje papier kwijt kunnen". De
organisatie belooft beterschap. "Op zich
is het allemaal erg interessant, maar in
twee dagen kun je te weinig kwijt. Mis
schien dat we de formule moeten aan
passen", zegt Kerstens zaterdagavond
wanneer alle opdrachten zijn uitgevoerd.
Winnaars
Na een lange nacht, waarbij de eerder op
gelopen alcohol-achterstand ruim
schoots is ingehaald, worden de ploegen
zondagochtend in de sportzaal ontbo
den. Voordat de winnaars bekend wor
den gemaakt, is het de bedoeling dat ver
tegenwoordigers van alle ploegen even
een kort woordje spreken.
De een praat vlot, de ander wat hakke
lig, maar zonder uitzondering stralen de
deelnemers enthousiasme uit. Grosman
en consorten zien alles aan met een tevre
den blik. Het concept heeft gewerkt. In
de zaal kruipen de ploegen broederlijk
naast elkaar, er wordt samen gelachen.
In twee dagen tijd is een soort 'wij-ge
voel' ontstaan. Dit blijkt ook uit de sug
gestie van veel deelnemers om over een
half jaar een reünie te houden.
De leden van de drie ploegen die uit
eindelijk naar Schotland mogen zijn
geen van allen krachtpatsers. De keuze
valt op de Inteamates, een groep Nijenro-
de-studentes. The Executives, vier veerti
gers uit Bussum en omgeving, en At
Random, drie mannen en een vrouw uit
Noord-Brabant.
De teleurstelling is veel andere deelne
mers van het gezicht af te lezen. Geen
schande, al hebben ze er achteraf mis
schien spijt van dat ze niet meer aan
dacht hebben geschonken aan het ple
zier. Wat dat betreft zullen ze met jaloezie
terugdenken aan de leden van het
Twentse team Korzakov. Deze vier Tuk
kers zijn met geen ander doel naar de Ar
dennen gekomen dan lol maken.
De heren zijn bij voorbaat kansloos
voor de eindoverwinning als ze een van
de juryleden tegen zich in het harnas ja
gen. De man ziet hen aan voor een groep
deelnemende luchtmachtofficieren. Hij
begrijpt er dan ook niets van dat ze geen
kompas kunnen lezen. Een van de
ploegleden maakte hem wijs dat dit
sinds de introductie van de automati
sche piloot ook niet meer nodig is.
Als het jurylid in de gaten krijgt dat hij
in het ootje is genomen, grijpt hij de eer
ste de beste mogelijkheid aan om de
ploeg wegens 'aanmerkingen op de lei
ding' strafpunten in de maag te splitsen.
De pret is er niet minder om. "Echte
managers kunnen het zich toch niet per
mitteren een week vrij te nemen om naar
Schotland te gaan".
