Van Lent bouwt jachten met
lengte van honderd meter
Er dreigt in Nederland een onhoudbare situatie'
Doof kind niet toegelaten
op openbare basisschool
(Duö Jlirutiis
Kaageiland op z n kop voor expansiedrift van werf
ZATERDAG 8 SEPTEMBER 199.0
I IIIIIIMIH1I
PAGINA 17
Expositie vleesetende planten in Leidse Hortus
Wethouder Leiderdorp: 'Lessen te veel verstoord'
LEIDEN In de Oranjerie van
de Hortus Botanicus in Leiden
is van 14 tot en met 16 septem
ber een bijzondere expositie te
zien van vleesetende planten.
De Werkgroep Carnivora houdt
de plantenshow ter gelegenheid
van het 400-jarig bestaan van de
Hortus. Op de expositie wordt
uitleg gegeven over de vang-
techniek van de planten en de
manier waarop ze hun prooi
verteren.
Ongeveer 500 plantensoorten
hebben het vermogen om insec
ten te vangen- Déze vleesetende
planten kunnen in extreme
milieus leven doordat ze een
deel van de door hen benodigde
voedingstoffen uit het dieren
rijk te betrekken. Deze planten
zijn in de loop van de evolutie
ontstaan en hebben daarbij ver
schillende mechanismen ont
wikkeld waarmee ze hun prooi,
voornamelijk insecten, vangen
en verteren.
Sommige planten hebben een
bekervorm die vaak aan exoti
sche bloemen doet denken. An
dere hebben het vermogen tot
bewegen ontwikkeld en doen
denken aan klemvallen. Er zijn
ook soorten met klieren bezette
bladeren die zieh om hun
slachtoffer vouwen.
Volgens de Werkgroep Carni
vora raken steeds meer mensen
geïnteresseerd in het houden en
verzorgen van vleesetende
planten. De werkgroep wil la
ten zien dat een aantal vlees
etende planten met de goede
verzorging geschikt is om in
huis of in de tuin te houden.
De tentoonstelling in de
Oranjerie is te zien op vrijdag
14 september van 14.00-17.00 uur
en op 15 en 16 september van
10.00-17.00 uur.
LEIDERDORP - De achtjarige
dove Ruben Klerks uit Leider
dorp wordt niet toegelaten op een
van de openbare basisscholen in
zijn woonplaats. Dat heeft het ge
meentebestuur van Leiderdorp,
het bestuur van het openbaar on
derwijs. besloten. Wethouder van
onderwijs C.A. Huigen baseert
haar besluit op het advies van on
derwijsdeskundigen en specialis
ten op het terrein van onderwijs
aan doven.
Volgens wethouder Huigen zou
het plaatsen van een doof kind
binrten een groep, het leerproces
te sterk zou verstoren. "Boven
dien heeft een normale openbare
basisschool niet de specifieke
kennis in huis om een doof kind
te helpen", aldus de wethouder.
De ouders van Ruben proberen
het kind al jaren op een naar hun
mening goede school te krijgen.
Sinds enkele maanden zat het
kind op de christelijke basis
school De Regenboog in Leider
dorp. In de zomervakantie liet het
bestuur hiervan de ouders weten
dat Ruben niet langer welkom.
Toen mevrouw Klerks maandag
Ruben toch op school bracht,
schakelde het bestuur van de
school de politie in.
Volgens wethouder Huigen kan
de Leiderdorpse jongen terecht
op de Leidse school voor slecht
horenden De Weerklank. Voor
waarde voor toelating is dat Ru
ben wordt getest om zijn ontwik
kelingsniveau vast te stellen. In
een brief aan de ouders laat het
gemeentebestuur weten dat de
ouders voor 18 september moeten
laten weten op welke school ze
Ruben hebben laten plaatsen.
"De ouders moeten voldoen aan
de leerplicht. Is Ruben op 18 sep
tember nog nergens onderdak,
dan zijn wij verplicht de Raad van
de Kinderbescherming in te scha
kelen". aldus de wethouder.
Vader Klerks weigert catego
risch Ruben opnieuw te laten tes
ten. "Het kind is de laatste jaren al
veel te vaak getest. Daar komt
niets zinnigs uit en is bovendien
slecht voor het kind. De rechter
moet dan maar beslissen wat er
moet gebeuren met Ruben".
Honderd jaar geleden stond er
in de krant:
- Mijnheer de redacteur!
Wat zou wel de oorzaak zijn dat
de Haverzaklaan geen naam
bordje draagtTerwijl toch se
dert eenige jaren die laan in
eigendom is overgegaan aan de
gemeente Leiden. Zoo dicht be
bouwd als het in en om de laan
is, behoeft geen betoog, welk een
groot ongerief dit is voor stadge-
nooten zoowel als buitenmen-
schen, die nu onnoodig moeten
loopen zoeken. Doch zouden wij
bij het plaatsen van een bordje
der bevoegde autoriteit in over
weging mogen geven om den
naam van deze laan in een
meer passenden naam? Kan het
platte, plompe, onaangenaam
klinkende: Haverzaklaan, niet
worden veranderd in Grens-
straat, Rijnsburgerstraat, Ko
renstraat, of Kanaalstraat? Te
meer, waar deze straat evenveel
op eene laan gelijkt als dé
Maarsman- of Donkersteeg op
eene steeg. Onder dankzegging
voor de plaatsruimte. Hoogach
tend, K. 5 September 1890.
De senaat te Washington heeft
een voorstel aangenomen, waar
bij bepaald is dat het vleesch,
voor den uitvoer bestemd, onder
toezicht zal worden gesteld.
Vijfentwintig jaar geleden:
- Op een congres in Munchen van
deskundigen op het gebied van
het vreemdelingenverkeer is
door evangelische en r.k. geeste
lijken betoogd, dat tijdens hun
vakantie vele toeristen de weg
naar de kerk terugvinden. In de
Beierse toeristenoorden gaan
volgens deze verklaringen toe
risten bij slecht weer naar de
kerk of te biecht. Beide kerken
willen de arbeid der geestelijken
in de Beierse vakantieoorden en
de „campings" intensiveren.
- Dr. Albert Schweitzer heeft er
m toegestemd dat na zijn dood
het door hem opgerichte zieken
huis gemoderniseerd zou wor
den, zo heeft zijn dochter, mevr.
Rhena Eckert, meegedeeld.
daar", weet Kraayeveld. "Ze
hebben veel geld, maar lopen er niet
zo mee te koop als de Amerikanen".
De jachtenbouwer zegt geen last te
hebben van de politieke crisis in het
Golfgebied. "We zijn gelukkig niet
van Kuwayt afhankelijk". Meer last
heeft hij van de zakkende dollar.
Van een stijgende dollarprijs
trouwens ook. "Voor ons is een
stabiele koers het beste. Als de
dollar gaat zakken of stijgen, gaat de
klant wachten. Hij wil weten wat de
koers uiteindelijk gaat doen. Dat
wachten is voor ons niet gunstig.
We hebben liever dat hij zijn order
plaatst".
Van Lent moet nogal wat
bokkesprongen maken om de
scheepswerf op een nogal krappe
lokatie te kunnen uitbreiden. Het
kost ook nogal wat extra geld. In
een eerder stadium liet Van Lent bij
voorbeeld op eigen kosten al eens
de bruggen in Nieuwe en Oude
Wetering verbreden, zodat zijn 12
meter brede jachten er door
kunnen. Waarom vestigt men het
bedrijf niet aan diep water en
verhuist men het bedrijf naar bij
voorbeeld de Botlek?
Team
Kraayeveld: "Onze kracht zit in het
team mensen. We leveren de beste
kwaliteit. We zijn
wereldmarktleider op het gebied
van motorjachten. De huid van een
jacht wordt bij ons met de hand
geschilderd. Gewoon met de kwast,
al is die boot 65 meter lang, of 100.
Dat geeft namelijk het beste
resultaat. De vakmensen hebben
we ervoor. Als we verhuizen, valt
dat team onherroepelijk uit elkaar
en dat willen we niet".
"Als we eenmaal een jacht
opleveren, dan is 'ie al meer waard
dan de opdrachtgever er voor heeft
betaald. Hij zou 'm zo met dikke
winst kunnen verkopen. Een jacht
van Van Lent is een goede
belegging. Dat komt door de
kwaliteit die wordt geleverd, dus
door het team mensen dat we hier
hebben. Bovendien is er natuurlijk
een sterke gehechtheid aan de
plaats. En de ambiance van de
omgeving is hier schitterend. Ik
moet er niet aan denken als we onze
klanten in de Botlek zouden
moeten ontvangen".
Gehandicapte dreigt
uit samenleving
te worden gestoten
ALPHEN AAN DEN RIJN - De
gehandicapte dreigt uit onze sa
menleving te worden gestoten. De
houding van die samenleving wordt
steeds egoïstischer: 'Ikke, ikke en
de rest kan stikke'. Als dit zich
handhaaft of zelfs ujtbreidt, dan
wordt het almaar moeilijker om
mensen te vinden die in de gehandi
captenzorg werkzaam willen zijn.
Met die waarschuwing heeft M.
Vader gisteren na twaalf jaar voor
zitterschap afscheid genomen van
Stichting Philadelphia Voorzienin
gen. In het stadskantoor van Al
phen aan den Rijn werd in het kader
van dit afscheid een mini-symposi
um gehouden waar oud-staatssecre
taris van volksgezondheid Joop van
der Reyden (in de uitnodiging nog
aangekondigd als NOS-voorzitter,
maar inmiddels voorzitter van Ve
ronica), Hans de Boer, secretaris-ge
neraal van het ministerie van WVC,
de nieuwe voorzitter van Philadel
phia H.C. van Duuren en burge
meester M. Paats van Alphen het
woord voerden.
De personeelsvoorziening staat in
de hele gezondheidszorg onder
druk. De verwachting, aldus Vader,
voor de komende jaren is evenmin
gunstig. Het aanbod van mogelijke
kandidaten vwordt minder, omdat
het aantal schoolverlaters de ko
mende jaren daalt. Bij het werven
van personeel zal men zich wellicht
in het bijzonder op mannen richten.
Philadelphia in het jaar 2001.
Daar zei de scheidende voorzitter
over: "Krachtig verder. Energiek,
oplettend, inventief, actief, be
dachtzaam, behoedzaam, nauwge
zet, zorgvuldig. Zo zie ik het beleid
de komende jaren. Ik herhaal dit:
'een groot aantal kleine voorzienin
gen, verspreid over een flink deel
van Nederland, van waaruit de pro
testants-christelijke levensovertui
ging, de identiteit, zorg op maat
wordt verleend dichtbij en vaak sa
men met de ouders".
Op de levensbeschouwing in de
jaren negentig ging Hans de Boer
dieper in. Volgens hem dreigt die le
vensbeschouwing naar de achter
grond te worden gedrongen terwijl
zij op vele terreinen van zorg toch
een belangrijke rol speelt. De Boer
ziet volop kansen en mogelijkheden
voor zorg op levensbeschouwelijke
grondslag als er maar op wordt in
gespeeld.
Omdat door opdeling van het zor
gaanbod onderdelen van een insti
tuut losser van elkaar moeten func
tioneren dreigt het levensbeschou
welijke verband te verwateren. "Op
dit punt", waarschuwde De Boer,
"is waakzaamheid van besturen, pa
tiënten, ouders en medewerkers ge
boden. Door regionale samenwer
king mag worden gevreesd dat de
zelfstandigheid van de protestants-
christelijke instellingen gevaar
loopt".
De Boer zei dat de staatssecreta
ris van volksgezondheid van plan is
om ziekenfondsen per 1 januari
1991 de keuzevrijheid te laten met
betrekking tot het gebied waarin zij
willen werken. "Een nationaal zie
kenfonds op levensbeschouwelijke
grondslag gaat aldus tot de moge
lijkheden behoren", aldus De Boer,
die meende dat Philadelphia op' de
goede lijn zit voor wat de huidige
politieke discussie betreft: zorg op
maat, kleinschaligheid, participatie
en integratie.
Groter
Het omvangrijke werk is
noodzakelijk om grotere jachten te
kunnen bouwen. Nu behoren
jachten die in de breedte gemeten
op een voetbalveld net tussen twee
cornervlaggen passen, niet tot de
kleinste, en Van Lent bouwt ze,
maar op de Kaag willen ze nu ook
jachten kunnen bouwen die in de
lengte gemeten de twee doelen
raakt, zo'n 100 meter dus.
Algemeen directeur A. Kraayeyeld
vertelt, dat een schip van die lengte
niet meer van een helling het water
in te krijgen is en dus werd een dok
noodzakelijk. "We hebben een
goede relatie, die al een groot jacht
van ons heeft, maar hij wil een
groter schip en hij heeft er ook de
middelen voor. We willen hem
graag als klant houden. Als we 'nee'
moeten verkopen, gebruiken de
concurrenten dat tegen je. Dan
wordt er al gauw gezegd: Van Lent
bouwt mooie jachten, maar hele
grote kunnen ze er niet bouwen. En
dat willen we niet. Wij zijn
wereldmarktleider op het gebied
van dit soort luxe jachten en dat
willen we blijven".
De besprekingen met de klant
lopen nog, de order is nog niet
geplaatst. Maar over een halfjaartje
is het dok klaar en kan Van Lent
desgewenst een mammoetjacht
bouwen. De totale kosten van de
bouw van het dok, inclusief alle
bijkomende zaken, bedragen een
kleine zeven miljoen gulden. Ook al
zou er niet direct een order voor een
king—size plezierboot komen, dan
is het geld niet weggegooid.
Kraayeveld: "We kunnen toch ook
twee jachten van 40-50 meter in het
dok bouwen? Eigenlijk hebben we
dat liever. Twee kleinere orders
bieden heel wat meer zekerheid,
dan een voor een heel groot jacht".
Amerikaan
Wie de potentiele gegadigde voor
zo'n groot jacht is, vertelt
Kraayeveld niet. "Een Amerikaan".
Discretie staat bij Van Lent hoog in
het vaandel. De klanten komen
vooral uit de Verenigde Staten. "De
Amerikanen laten graag blijken, dat
ze het goed hebben. Ze hebben het
geld er voor over, voor zo'n heel
duur jacht. Nederlandse klanten
hebben we niet, we bouwen alleen
voor de export. Freddy Heineken
heeft een mooi jacht, maar dat zinkt
echt in het niet bij de jachten die wij
hier maken".
Driekwart van de klanten van Van
Lent woont in de States. Ook uit het
Midden-Oosten komt nogal eens
een order. "Bescheiden mensen,
Overlijden patiënten niet bekend maar wel aannemelijk
Van onze redacteur
Gert Visser
LEIDEN - "Dat er patiënten overlij
den omdat zij niet tijdig werden ge
opereerd, is wel eerder gesugge
reerd. Het is nu de eerste keer dat
het zo duidelijk wordt uitgespro
ken". Directeur J. van der Wilk van
de Vereniging Landelijk Patiënten
Platform is niet echt verrast door de
uitspraken van de aan het AZL ver
bonden hoogleraar A. Zwaveling.
Van der Wilk is 'heel bezorgd' dat
wanneer er niet snel meer geld be
schikbaar komt voor de gezond
heidszorg 'er ernstige ongelukken
gebeuren waarbij het overlijden
van patiënten niet denkbeeldig is'.
Zwaveling verkondigde gisteren
via het personeelsblad van het AZL
dat er in het ziekenhuis een onhoud
bare situatie is ontstaan. Door de
lange wachtlijsten zijn er al patiën
ten overleden, zei de hoogleraar. Hij
zei bovendien dat patiënten naar
het ziekenhuis bellen 'wanhopig,
omdat zij bang zijn dat het voor hen
te laat wordt'. De oorzaak: perso
neelstekort als gevolg van de bezui
nigingen.
Dat de wachtlijsten toenemen, is
geen nieuws. In maart van dit jaar
publiceerde de Landelijke Specia
listen Vereniging de resultaten van
een landelijk onderzoek waaruit
bleek dat de gemiddelde wachttijd
voor opname in het ziekenhuis
•sinds 1984 is verdubbeld van drie
naar zes weken. De nood was het
hoogst bij specialismen als oogheel
kunde (bijna vier maanden), plasti
sche chirurgie (bijna een jaar) en or-
thopaedie (bijna vijf maanden).
De vereniging contstateerde
voorts dat in 1989 zo'n 30.000 voor
genomen operaties op het laatste
moment door het ziekenhuis wer
den afgezegd. "Er is soms zelfs spra
ke van dat patiënten een half uur
voor de operatie te horen krijgen
dat deze niet doorgaat", aldus de
vereniging. Ook deze wees op het
tekort aan inzetbaar operatiekamer-
personeel en operatiefaciliteiten.
Onhoudbaar
De boodschap van Zwaveling past
in dit beeld. Het feit echter dat hij
onomwonden vaststelt dat het te
kort aan middelen in de gezond
heidszorg niet alleen leidt tot onge
mak voor, maar ook tot de dood van
patiënten heeft in medische krin
gen voor enige opschudding ge
zorgd.
De Raad van Bestuur van het
Leidse academisch ziekenhuis staat
achter zijn hoogleraar. Een woord
voerder van de raad stelt vast dat
het geen Leids maar een landelijk
probleem is. De vaststelling dat er al
patiënten zijn overleden laat de
Raad van Bestuur echter voor reke
ning van Zwaveling. "Er bestaat
een sterk vermoeden dat dit het ge
val is. Dat mensen uitsluitend door
het uitblijven van een operatie ko
men te overlijden, is echter moeilijk
aantoonbaar", aldus de woordvoer
der.
Ook in andere kringen in de ge
zondheidszorg krijgt de Leidse
hoogleraar steun. Directeur H.
Overbeek van de Landelijke Spe
cialisten Vereniging: "Ik herken de
tendens die Zwaveling constateert
dat de wachtlijsten groeien. En een
toename van de wachtduur bete
kent een toename van het risico.
Dat er mensen zijn overleden omdat
zij niet tijdig konden worden geope
reerd is mij echter niet eerder ge
meld". Hij wil de kwalificatie 'on
houdbaar' nog niet overnemen van
Zwaveling. "De situatie verschilt
per regio. Mocht er echter niets ge
beuren dan vrees ik dat in heel Ne
derland inderdaad een onhoudbare
situatie ontstaat".
Retorisch
Ook Van der Wilk zegt nog niet eer
der van concrete sterfgevallen te
hebben gehoord. "Het is me bekend
dat de ziekenhuizen het moeilijk
hebben omdat ze te weinig geld krij
gen. Ik sluit niet uit dat daardoor
problemen ontstaan die het overlij
den van patiënten tot gevolg heb-
Verantwoordelijk voor de stagna
tie in de gezondheidszorg, is vol
gens Zwaveling 'de politiek'. Hij
haalde ongekend hard uit naar Den
Haag. "Zelfs als er mensen overlij
den ten gevolge van de bezuinigin
gen dan blijven de politici hun han
den in onschuld wassen. Dan moet
ineens de dokter bepalen wie er nog
een behandeling krijgt. Maar zij zijn
het die de financiële beperkingen
stellen", aldus de hoogleraar.
De specialisten van de fracties in
de Tweede Kamer waren gistermid
dag niet bereikbaar om te reageren
Vip deze aanval van Zwaverling. Van
der Wilk noemt de uitspraken van
de hoogleraar echter nogal 'reto
risch'. "Politici zijn niet altijd de
meest snelle beslissers. Maar om el
kaar nu de schuld van deze situatie
in de schoenen te schuiven, lijkt me
niet verstandig. Binnen de gezond
heidszorg functioneert ook niet al
les even goed".
Hij waarschuwt er dan ook voor
dat niet kan worden volstaan met
het beschikbaar stellen van extra
geld. Er moet zorgvuldig worden
bekeken hoe dit geld wordt be
steed, zegt Van der Wilk die meent
dat vooral op het gebied van de effi
ciency in de gezondheidsinstellin
gen nog het nodige kan worden ver
beterd. Hij heeft overigens goede
hoop dat het kabinet met extra geld
over de brug komt. Staatssecretaris
Simons gaf eerder deze week al te
kennen het probleem van de wacht
lijsten serieus te nemen en te zullen
aanpakken.
Uitbarsting.
Ook Overbeek is voorzichtig opti
mistisch: "De geluiden dat de bud
getten te krap en de salarissen te
laag zijn, zijn niet van gisteren. Er
was twee keer een uitbarsting van
verpleegkundigen voor nodig voor
dat hun wensen door de politiek se
rieus werden genomen. Er zijn teke
nen - nog geen daden - dat de poli
tiek zich ervan bewust is dat dit be
leid moet worden omgebogen. In
dit licht wacht ik met spanning de
rijksbegroting af die de derde dins
dag wordt gepresenteerd", aldus
Overbeek.
Ook al komt er meer geld be
schikbaar, niemand moet er op re
kenen dat het dan opeens beter gaat
in de gezondsheidszorg en proble
men als lange wachtlijsten in één
keer uit de wereld zijn, waarschuwt
Overbeek. "De huidige problemen
zijn het gevolg van een jarenlang,
cummulatief opgebouwd, bezuini
gingsbeleid. Er zal dan ook sprake
zijn van een naijl-effect. Wanneer er
extra verpleegkundigen kunnen
worden aangetrokken, moeten die
toch eerst worden opgeleid. Het zal
nog zeker jaren duren voordat de
problemen zijn opgelost".
grotendeels achter de rug. Er was
veel werk aan het verwijderen van
de betonnen helling en de
fundering eronder. Er zijn
damwanden geslagen voor het
ontgraven van een vijf meter diepe
kuip, de loods kreeg een nieuwe
gevel en aan de achterzijde is
uitgebreid.
Het trgnsformatorhuis, waarvan
ook het dorp zijn stroom betrekt,
moest worden verplaatst. Alle
leidingen voor gas, water,
elektriciteit en telefoon moesten
worden verlegd. In de Julianalaan,
die langs de werf loopt, wordt ter
hoogte van het droogdok een
verplaatsbare brug aangebracht.
Door middel van ballasttanks is de
brug eenvoudig te verslepen, zodat
een jacht in of uit het droogdok kan.
Ook de dokdeuren kunnen met
ballasttanks worden verplaatst. De
hele operatie werd vooraf
besproken met de dorpsraad van
het eiland. Een en ander kon in
goed overleg worden geregeld.
DE KAAG - Jachtenbouwer
Van Lent wordt te groot voor
De Kaag. Anders gezegd: het
eiland aan de Kagerplas is te
klein voor de expansiedrift van
het bedrijf. De bouw van een
groot droogdok, waar jachten
tot een lengte van 100 meter
kunnen worden gebouwd, zet
het hele dorp op z'n kop. Er
moest een speciale weg worden
aangelegd, die al het
d'orpsverkeer om het bedrijf
heen leidt. Maar Van Lent wil
niet weg van het eiland. En De
Kaag wil niet van Van Lent af.
Zo zit dat.
Directeur Kraayeveld wijst met z'n vinger op de tekening naar het gedeelte van de hal, waarin het droogdok
komt (foto-s Wim Dijkman)
De werkzaamheden voor het
nieuwe droogdok zijn in volle gang.
Het komt op de plaats van een van
de drie hellingen. Het sloopwerk is
