I heater
'Weinig zorgen over
Leidse Schouwburg'
De Waag: Gaudeamus en educatief project met 'masterclass'
SEIZOEN 1990/1991
VRIJDAG 7 SEPTEMBER 1990
Yvonne van Baarle blij met programmering
Van onze redacteur Annemiek Ruygrok
LEIDEN Een vooruitblik op het theaterleven in Leiden,
is eigenlijk een terugblik op de periode-Boelen. Schouw-
burgdirecteur Frans Boelen verliet weliswaar op 1 septem
ber de 'bonbondoos' aan de Oude Vest om een baan bij
John van de Rest te aanvaarden, maar de programmering
voor het seizoen 1990/1991 heeft hij nog tot stand gebracht.
Yvonne van Baarle, hoofd van de di
rectie kunst en cultuur van de ge
meente Leiden en waarnemend di
recteur van de Leidse schouwburg -
'de advertentie voor een nieuwe di
recteur staat morgen in de krant, ik
verwacht dat we per 1 januari vol
gend jaar een nieuwe functionaris
in huis hebben' - maakt zich ten
minste absoluut geen zorgen. "Boe
len had natuurlijk een fijne neus
voor goede produkties. Ik vind het
zo leuk dat hij zowel vrije produk
ties als 'moeilijker' gesubsidieerd
toneel in huis wist te halen. Zo'n
voorstelling van De Voorziening uit
Groningen 'Strange Interlude' dat
is de mooiste voorstelling die ik heb
gezien. Maar er zaten krap 100 men
sen in de zaal. Dat haalde Frans toch
maar naar de schouwburg. Zijn
keuze is aansprekend, toegankelijk.
Hij gaf veel jong talent een kans.
Daar kun je je ook een buil aan val-
len, Het is balanceren op het koord.
Boelen had er de feeling voor".
Van Baarle vindt dat een goede
schouwburgdirecteur ook belang
stelling voor bepaalde produkties
kan kweken. "Je moet niet alleen op
volle zalen mikken".
In de programmering voor het ko
mende seizoen valt de hoeveelheid
cabaret-voorstellingen op. Teveel
van het goede? Van Baarle vindt
van niet. "Het valt mij wel op dat er
veel cabaretvoorstellingen zijn.
Maar de ene schouwburgdirecteur
valt op cabaret, de ander op toneel-
produkties. Ik ben benieuwd wat
het stokpaardje van de volgende di
recteur zal zijn".
Zelf zegt ze in het voorwoord van
het Jaarjournaal van de Schouw
burg vooral de koningsdrama's van
Shakespeare niet te willen missen.
Ook Koekoeksnest met Peter Faber
en Petra Laseur zal haar onder de
toeschouwers tellen. Bij Jango
Edwards (volgende week donder
dag) is zij zeker van de partij en ver
der trekken de voorstellingen van
Jenny Arean, Herman Krebbers en
Theo Olof en het Elisa Monte Ballet
"En dan natuurlijk de Chanson-
week. Dat is een leuke traditie ge
worden, die zeker gehandhaafd
moet blijven". Het programma van
de Chansonweek wordt, traditiege
trouw, in de loop van het seizoen sa
mengesteld. "Dat zal ik samen met
Elvire Wagenef van de schouwburg
doen. En Frans Boelen heeft be
loofd dat ik voor advies altijd bij
hem terecht kan. We moeten na
tuurlijk ook met de voorbereiding
voor het volgende seizoen begin
nen, zolang er nog geen nieuwe di
recteur is. Zelf ken ik gelukkig ook
veel mensen in de theaterwereld,
dus het hoeft niet zo'n probleem
te zijn om alvast te beginnen. Ik
hoop dat in oktober bekend is wie
de nieuwe directeur zal zijn. Die kan
dan informeel bij de voorbereidin
gen worden betrokken".
De abonnementenverkoop voor
de schouwburg kent dit jaar met
35.000 een absoluut record. "Meer
mensen kunnen er gewoon niet in.
Je moet altijd ruimte voor de losse
kaart-verkoop overhouden. Ja en
die beruchte dertiende rij, die hou
den we erin. Die wordt nu wit".
Ook de sponsors houden het ver
trouwen in de schouwburg, on
danks de perikelen die het afgelo
pen seizoen hebben plaatsgehad:
"We hebben 32.500 gulden meer aan
sponsorgeld dan vorig seizoen. In
Yvonne van
Baarle: 'Pro
grammering is
als ook als actieve deelnemer zikanten die ieder op zich actief zijn
in het uitvoeringsproces. Op zon- als bandleider in het jazz- en geïm-
dag 9 december geeft het Hato En- proviseer.de muziekcircuit.
semble om drie uur 's middags een
uitvoering. The Schismatics treden op als
Jazzpodium Hot House gaat zijn kwintet op 27 oktober. Zaterdag 3
21ste seizoen in met een program- november zal bassist Ed de Vos en-
mering die niet wezenlijk afwijkt kele solostukken ten gehore bren-
van die van voorafgaande jaren. Dit gen. Tevens zal een optreden plaats
jaar zal de organisatie proberen om yinden van het Polo de Haas Kwar-
iets meer buitenlandse gasten naar *et o.a. Leoni Jansen.,Op 24 no
de Waag te laten komen. Voorts vember volgt Cannabina Cannabi-
komt meer de nadruk te liggen op Een groep die muziek speelt ge-
workshops door bekende musici, oaseerd op de verworvenheden van
Dit zal geschieden naast de gebrui- twintigste eeuwse muziek en de
kelijke Hot House workshop cursus mogelijkheden van de elektronica,
(door Wlady Podsada in 15 lessen) Het Hot House Workshoporkest
en de leerorkest cursus (30 bijeen- o.l.v. Wlady Podsada maakt op 1 de-
komsten onder leiding van Rolf cember zijn halfjaarlijkse opwach-
Delfos). ting en deelt het podium met het
Tot aan Kerstmis zullen in totaal kwintet 'Scales'. Rolf Delfos met
negen concerten gehouden worden het Hot House Leerorkest laten een
op de zaterdagavond. Het Theo Loe- week later op 8 december van zich
vendie Kwintet op 29 september en horen en dit laatste concert voor
het Willem Breuker Kollektief Kerstmis wordt afgesloten door de
Mondriaan Strings op 13 oktober uit zes musici bestaande groep Cor-
zijn namen die geen introduktie no- rie en de Brokken.
'Publiek zou wel eens wat spontaner kunnen zijn'
Van onze medewerker
Monica Schiks
LEIDEN De Leidse Waag heeft
zijn eerste seizoen van moderne
muziekprogrammering redelijk
doorlopen en staat nu voor de twee
de keer klaar om liefhebbers van he
dendaagse 'klassieke' muziek te
ontvangen. Sinds de Waag een van
de officiële podia is van de Gau
deamus Stichting die zich ten doel
stelt de hedendaagse experimentele
muziek uit te dragen, kan coördina
tor Frits Bruins beschikken over so
listen en ensembles die in Neder
land en ook ver daarbuiten een gro
te naam hebben opgebouwd. Behal
ve aan de Gaudeamus concerten
biedt de Waag onderdak aan Hot
House en Folkclub Horus.
Vrijdag 28 september opent de se
rie met het World Saxophone Or
chestra, dat is samengesteld naar
Frans negentiende eeuws model
met een bezetting van negen saxo
foons uiteenlopend in grootte van
sopranino tot bas. In de twee jaar
van zijn bestaan heeft het ensemble
al een aardige faam opgebouwd,
een CD uitgebracht en twee win
naars van de Nederlandse Muziek
prijs opgeleverd. Het staat onder
leiding van Ed Boogaard.
Meer saxofoon in het volgende
concert op vrijdag 26 oktober. Leo
van Oostrom speelt dan samen met
fluitist Jos Zwaanenburg die "ben
nieuw type alt-dwarsfluit op zijn
.naam heeft staan. Een fluit die on
dermeer door een systeem van open
kleppen meer technische mogelijk
heden biedt. Veel componisten voe
len zich dan ook aangetrokken tot
deze "Zwaanenburg"-fluit en
schrijven er muziek voor.
Leidenaars
Wat kan een Leids podium voor he
dendaagse muziek nog beter doen
dan muziek van Leidse componis
ten brengen? Zaterdag 17 novem
ber zal de Arnhemse blazersgroep
"De Ereprijs", die zich toelegt op de
uitvoering van eigentijdse muziek
uiteenlopend van gecompliceerd
tot onderhoudend, werk spelen van
Huub de Vriend, Burckhardt Söll
en Volleer Blumenthaler. Van Huub
de Vriend zal een première ge
speeld worden door een schoolor-
kest van 100 leerlingen.
De 'Grqupe des Sept' heeft in Lei
den en Oegstgeest al vaker opgetre
den in het klassieke circuit met mu
ziek v.an componisten uit de 'Grou-
pe des Six'. In de Waag brengt dit
Amsterdams ensemble op vrijdag
30 november kamermuziek ten ge
hore van de tien jaar geleden overle
den Nederlands? componist Rudolf
Escher.
Steeds vaker verschijnt de com
puter als instrument op het podium.
Het Hato Ensemble legt zich toe op
de uitvoering van experimentele
muziek waarbij gebruikmaking van
Getweeën of gedrieën bezoe
ken ze voorstellingen in de
Leidse Schouwburg, Imperium,
de Stadsgehoorzaal of zelfs wel
eens jongerenvereniging Au-
gustinus. "Daar hebben we ook
een keer een dolle avond ge
had". En de dames Coby Favier
(midden, 63), Ans Koppers
(rechts, 62) en Toos Barbero
(links, 52) krijgen steeds meer
de tijd voor met name Leids
theaterbezoek. "Ik ga wel eens
willekeurig, dan vraag ik: wie
vier. De drie in Leiden woon
achtige dames hebben daarom
uitgesproken meningen over
het theater.
"Ik vind het ontzettend jam
mer dat de middagvoorstellin
gen in de Leidse Schouwburg
niet meer doorgaan. Dat was vo
rig jaar een project. Ouderen
konden dan in de voormiddag
tegen gereduceerde prijzen
theater bezoeken" reageert me
vrouw Favier direct. "Maar het
liep niet zo goed. We zijn wel
eens geweest dat er vijftien
mensen in de zaal zaten", vult
mevrouw Koppers aan, "het
project was ook opgezet, omdat
ouderen vaak 's avonds niet
meer over straat durven. Maar
de begroting moet wel sluitend
zijn natuurlijk. Toch kan ik me
nog een fantastisch Belgisch
stuk herinneren met allemaal
mijnwerkers". Ans Koppers
zingt zelf in het opcrettekoor
totaal is er nu aan sponsorgeld
170.000 gulden binnen". Met een
omzet van bijna drie miljoen, waar
van ongeveer de helft aan toegangs
kaarten binnenkomt en de andere
helft door de gemeente wordt ge
subsidieerd, een hoopgevend be
drag, vindt Van Baarle.
Stadsgehoorzaal
Trekt de schouwburg jaarlijks een
75.000 bezoekers, anders is het ge
steld met de Stadsgehoorzaal. Na
tuurlijk, de concerten van het Resi
dentie Orkest trekken veel vaste be
zoekers naar de zaal aan de Bree-
straat, maar volgens Van Baarle
moet er meer leven in de brouwerij
komen. In een interview eerder in
deze krant kondigde zij al aan er een
muziek- en congrescentrum van te
willen maken. "Ik vind het belang
rijk dat er ook kamermuziek kan
worden opgevoerd, dat we een Ton
Koopman naar Leiden kunnen ha
len. Maar ook jazz, pop en zangma-
naar muziek". De grote spekta
kelstukken tijdens de Laken-
feestcn bezoekt ze ook: "O For-
tuna, verleden jaar in de Pieter
skerk, daar w"as ik helemaal ka
pot van. En Lodewijk Napoleon,
het jaar daarvoor was ook
prachtig. Ik hou er van stukken
te bezoeken die ik niet ken, en
dan zoek ik de muziek er van
op".
Gevraagd naar de hoogtepun
ten van het afgelopen thea
terseizoen ondersteunen de da
mes eikaars oordelen. "We zijn
naar 'Zomerzotheid' in Imperi
um geweest" zegt mevrouw
Barbero en mevrouw Koppers
vult aan: "Dat was geestig, heel
apart, echt iets uit de oude doos.
Die leuke kleding en die oude
auto op het toneel". Mevrouw
Favier vond de musical The
Cotton Club met Madeline Bell
'enig. Zulke stukken komen hier
niet veel'. Dit jaar zag ze verder
Martine Bijl en Toon Hermans.
Mevrouw Koppers' favoriete
actrice is zonder enige twijfel
Mary Dresselhuys. "Ik vind haar
zo n enige vrouw. Voor haar
blijf ik thuis als ze op televisie
is". De drie dames hebben dan
ook plannen dit seizoen naar
Harold en Maude te gaan, waar
in de grande dame van het Ne
derlands toneel naast Dirk Zee-
lenberg te zien is. "Maar Anne
Wil Blankers speelt ook goed"
concludeert Coby Favier. En
Crescendo. "Dus ik ga ook veel
nifestaties moeten in zo'n complex
mogelijk zijn".
Op het ogenblik laat zij een akoes
tisch onderzoek doen om aan de
weet te komen wat wel en wat niet
mogelijk is. "Die zaal waar 1000
mensen in kunnen. Dat is een mooie
tussenmaat. Ik zou het ontzettend
leuk vinden om een bijzondere
akoestiek te kunnen aanbieden en
om publiekstrekkers te hebben".
Samen met een nog niet nader te
noemen architect gaat zij ook bekij
ken in hoeverre de school aan de
Aalmarkt bij de plannen kan wor
den betrokken. "Dat zou een prach
tige gelegenheid zijn voor een grand
café/restaurant. Daar moet een for
mule voor te vinden zijn. Als dat
goed gaat draaien, kan er geld voor
de exploitatie van de Stadsgehoor
zaal worden verdiend. Wanneer je
congressen organiseert, is het na
tuurlijk prachtig om in die Aal-
marktschool de mensen ook iets te
eten te kunnen aanbieden".
De tweede helft van de Gaudeamus
programmering staat nog niet dui
delijk vast en wel om een bijzondere
reden. Frits Bruins, coördinator van
de Waag, is daar wel een beetje trots
op. Blijkbaar heeft de programme
ring van de 20e eeuwse muziek in
het afgelopen seizoen (het eerste
seizoen in zijn Leidse bestaan) de
nodige aandacht getrokken van de
Culturele Raad .Zuid-Holland.
De Waag heeft het verzoek gekre
gen de komende drie jaar mee te
doen aan een educatief project dat
is opgezet met de bedoeling een
nieuw publiek te interesseren voor
de kamermuziekpodia in Zuid-Hol
land. Bovendien is het de bedoeling
dat de muziekscholen een actieve
rol gaan spelen in deze podiumpro
grammering. De concrete vorm die
de Waag eraan zal geven is nu nog
niet bekend. Er wordt gedacht aan
familieconcerten voor gezinnen,
waar na afloop voor de kinderen een
soort muziekfestijn is georgani
seerd terwijl de ouders koffie drin
ken.
daarom gaat ze binnenkort naar
de reprise van 'Shirley Valenti-
De drie liefhebsters van to
neel en cabaret zijn het er over
eens dat de Leidse Schouwburg
de laatste jaren aan kwaliteit
gewonnen heeft. "Heel vroeger
was ik lid van K&O en dan ging
je daar naar toe. Maar nu ga ik
naar de Schouwburg met zijn
vele premières, al heb ik geen
abonnement", zegt mevrouw
Favier. "Ik ga veel meer dan
vroeger naar het theater". Toch
kraakt mevrouw Koppers een
kritisch noot. "Het publiek in de
schouwburg. Dat zou soms wel
eens een beetje spontaner kun
nen zijn."
Tenslotte geven de dames te
kennen dat het toneel, dat ze
bezoeken wel inhoud moet be
zitten. "Niet té zwaar" zegt me
vrouw Favier en haar schouw
burgvriendin vervolgt: "maar
een klein beetje niveau moet
het toch wel hebben". Coby Fa
vier illustreert ook het andere
uiterste, iets wat ze niet mooi
vonden: "Het moderne toneel,
daar moet je zo inkomen. Zo za
gen we het afgelopen seizoen op
een avond twee stukken van de
Timdelerclub, na elkaar ge
speeld". En mevrouw Koppers
zegt: "Dat tweede ging over een
overgcorganiseerde verjaardag.
Was afgrijselijk. Op zich knap
gespeeld. Als robotten, heel
Muf
"Kijk met de Stadsgehoorzaal heb
ik twee renovaties op het oog. Aller
eerst de aantrekkelijkheid van het
gebouw, het aanzicht, de entree, de
belichting in de zaal. Ten tweede de
noodzakelijke vernieuwingen. De
technische apparatuur moet gemo
derniseerd worden. Dat gaat al een
paar ton kosten. En verder moet er
iets aan de accomodatie voor de ar
tiesten worden gedaan. Als je ziet in
wat voor kamertje de dirigent wordt
gestopt. Je zou je kapot schamen.
Om de muffe lucht te verdrijven
spuiten ze daar met Airwick".
Met haar plannen hoopt zij ver
schillende soorten publiek naar het
muziekcentrum aan de Breestraat
te lokken: muziekliefhebbers, na
tuurlijk, maar ook congresgangers
en belangstellenden voor festivals.
"Kijk, het LVC komt ook onder on
ze verantwoordelijkheid. Misschien
willen die ooit wel eens op popge-
Wat ook heel inspirerend is om mee
te maken zijn openbare lessen zoals
er af en toe op de tv te zien zijn. Een
groot musicus en pedagoog bege
leidt aankomende talenten in hun
muzikale ontwikkeling. Wie heeft
niet voor de buis zitten sidderen
toen Elisabeth Schwarzkopf haar
studenten met zeer pittige opmer
kingen corrigeerde? Het kan ook
anders: hoeveel mensen spelen niet
een instrument uit liefhebberij zon
der er hun professie van te maken?
Zou het niet aardig zijn deze ama
teurs ook eens een kans te geven les
te krijgen van bijvoorbeeld een vio
list als Theo Olof, een pianist als Da
niel Wayenberg? Op deze manier
denkt de Culturele Raad aan mas-
terclasses voor amateurs met daar
opvolgend een concert door de
'maestro' zelf.
Speciaal toegesneden op de Waag
en zijn Gaudeamusprogrammering
lijkt wel het derde educatieve voor
stel van de raad, Extra subsidies
worden uitgetrokken voor publici
teit en 'opvoedende' activiteiten in
verband met het propageren van
strak, zwart-wit gehouden."
'Niets aan' is daarover hun
eensluidende mening. "En dat
bied iets groots organiseren. Dan
moet het mogelijk zijn de Stadsge
hoorzaal in te zetten. Wat ik wil be
kijken is of het mogelijk is vier za
len daar tegelijk te gebruiken. Met
een goede geluidsisolatie zou het
kunnen dat er in de ene zaal een ver
gadering is, terwijl in de andere een
concert wordt gegevèn. Ook zou de
grote foyer op de eerste etage weer
als zodanig moeten worden ge
bruikt. Kun je het je voorstellen dat
je op een mooie zomeravond daar
langsloopt, de Stadsgehoorzaal in
vol licht en mensen buiten op het
balkon van de foyer"?
Geld voor de grootscheepse plan
nen wil zij via sponsors zien binnen
te krijgen. Maar dat alleen is niet
voldoende: "Ik hoop iets uit het pot
je stadsvernieuwing te kunnen be
machtigen. Wellicht is er binnen de
kunstsector wat te verschuiven en
hopelijk heeft wvc nog een paar pot
jes die kunnen worden aangespro
ken".
20ste eeuwse muziek. Veel concert
bezoekers denken dat moderne mu
ziek niets voor hen is; niet omdat ze
er nu zo'n hekel aan hebben, maar
eerder omdat ze niet weten wat ze
ermee aan moeten. Hoe moet je er
naar luisteren? Wat stelt het nu ei
genlijk voor? Het zou al verschil uit
maken als er vooraf door aparte do
centen of door de uitvoerende musi
ci zelf uitleg werd gegeven. Waag-
programmeur Bruins denkt aan zo
iets als het Haagse 'luistermuseum'
vorig seizoen heeft gedaan: een se
rie 'rondleidingen' door 'het muse
um' van de hedendaagse muziek die
over het algemeen zeer enthousiast
werd ontvangen. Concerten die
vooraf werden ingeleid en waarvan
de musici vaak dezelfde zijn die dit
seizoen in de Waag komen spelen.
vraag ik me dan wel eens af als
ik dan in zo'n zaal zit" besluit
Coby Favier, "hoe vonden de
Als termijn voor uitvoering van
de plannen heeft zij zich de huidige
collegeperiode gesteld. "In vier jaar
tijd moet het grootste deel rond te
krijgen zijn. Ik ben voorlopig met
één architect in zee gegaan, die ik
een beperkte opdracht heb gege
ven. We moeten kijken hoe hij zijn
plannen ontvouwt. Komt er stennis
over dan moetje verder kunnen kij
ken".
LAK
Hoewel het LAK-theater aan de Cle-
veringaplaats grotendeels door de
universiteit wordt betaald, voelt
Van Baarle zich ook voor dit theater
min of meer verantwoordelijk. "Ik
ben blij dat er zo'n goed theater in
Leiden is en dat de universiteit dit
op zich neemt. Leiden is tenslotte
nog steeds een arme stad. Het LAK
zit in financiële problemen en ze ko
men nu naar de gemeente toe. We
moeten zien wat we eraan kunnen
doen. Ik ben als gemeente in elk ge
val bereid het LAK in de publiciteit
te laten meedoen. Voor mijzelf
neem ik het LAK altijd mee in de al
gehele beleidsoverdenkingen".
Wat publiciteit voor het Leidse
theaterleven betreft, heeft Yvonne
van Baarle plannen tot oprichting
van een Uit-bureau, een soort VVV
voor de theaters. Dit bureau zou
maandelijks een Uit-krant moeten
maken die overal in Leiden te krij
gen is. "Ik ben ervan overtuigd dat
dit Uit-bureau een belangrijk infor
matiepunt zal zijn".
Dat Leiden op theatergebied veel
te bieden heeft, is wat haar betreft
zonneklaar. "Wat op dit moment in
houdelijk geod loopt, de schouw
burg, staat ook landelijk goed aan
geschreven. Daar heb ik de minste
zorgen over. Jammer van die
Schouwburg-affaire, maar dat heeft
niets met watje ziet te maken. En de
rest, daar wil ik heel hard aan wer
ken om dat inhoudelijk en qua orga
nisatie op hoger niveau te brengen".
'....Aan gene zijde van
het gordijn houdt de
waterval van de ova
tie onverminderd
aan. Er wordt om hem
geroepen. Roerloos,
doodmoe staart hij
naar de touwen, ter
wijl hij zachtjes zijn
laatste woorden her
haalt, alsof him bete
kenis pas nu tot hem
doordringt:
"k Derf mijn geesten
thans en kunst;
Wanhoop is mijn eind,
tenzij
Vroom gebed mijn
ziel be vrij'
En mij, nimmer
smekensmoe,
Al mijn schuld
vergeven doe.
Hoopt gijzelf eens op
gena,
Dat uw gunst mij dan
ontsla'.
'Halen!' roept de to
neelmeester....'
jongeren zoiets Snappen die er
ook de ballen van of snap ik het
niet?"
