Pronk: schuld arme landen schrappen Lubbers maakt voorbehoud Een gunstig leefklimaat met hardnekkige problemen PvdA noemt positie van minister Braks heel lastig Utrecht niet te spreken over 'zoethouder' van elf miljoen r ii MAANDAG 3 SEPTEMBER 1990 BINNENLAND PAGINA 3 Nederland neemt voortouw op conferentie DEN HAAG (ANP) Nederland gaat de armste ontwikkelingslanden hun schulden aan de Nederlandse overheid kwijtschelden. Voorwaarden zijn dat de landen orde op zaken stellen in eigen huis en dat andere rijke landen het Nederlandse voorbeeld volgen. Dat heeft minister Pronk (ontwikkelingssamenwerking) gisteren gezegd in Kenmerk, de actu aliteitenrubriek van IKON/KRO/RKK. Pronk is de komende week aanwe zig op een conferentie van de Ver enigde Naties over de 42 armste lan den in Parijs. Daar zal hij bekend rijke landen het voorbeeld van Ne derland moeten volgen. Pronk vindt dat het voor de arm- denvraagstuk spoort niet met de op vatting van een aantal rijke landen dat dit een kwestie is die eigenlijk ste landen -in het jargon aangeduid thuishoort op de jaarvergaderingen a" maken dat Nederland het voortouw met MOL's- vrijwel onmogelijk is van het Internationale Monetaire neemt bij het kwijtschelden van schulden door de allerarmste ont wikkelingslanden. Volgens een woordvoerder van Ontwikkelings samenwerking is daarmee, afhan kelijk van de regeling waarbinnen de kwijtschelding plaatsvindt, een bedrag gemoeid van meer dan hon derd miljoen gulden. Als voorwaarden voor de kwijt schelding noemt Pronk dat de arm ste landen orde op zaken moeten stellen in eigen huis en dat andere een nieuwe start te maken, als de Fonds en de Wereldbank die in sep- buitenlandse schuld, nu ongeveer tember in Washington worden ge- 80 miljard dollar, niet drastisch houden, wordt verminderd. Pronk wil nu proberen in Parijs te bewerkstelli gen dat gezamenlijk actie wordt on dernomen. Hij zal overigens niet de schuldenlast dan zullen de donor- enige zijn die een voorstel op tafel zal leggen. Aan de vooravond van de confe rentie is niet duidelijk wat de kan sen op succes zijn. Pronks wens om in Parijs een doorbraak te bewerk- stelligen ten aanzien van het schul- DEN HAAG (ANP/GPD) - De poli tieke positie van minister Braks "is natuurlijk heel lastig geworden". Dat zei PvdA-voorzitter Sint giste ren voor de AVRO-radio. Zij rea geerde op het onderzoek van de rijksrecherche naar het visserij beleid. Daaruit bleek dat de Alge mene Inspectie Dienst (AID) van Braks ministerie het ontduiken van vangstquota door vissers niet af doende kan controleren. "Ik zou ervan wakker liggen", al dus Sint over de inhoud van het rap port. Zij wil (nog) niet zeggen of Braks moet opstappen. Of het zover komt, moet volgens haar in de Ka mer blijken. De PvdA-fractie in de Kamer reageerde afgelopen week kritisch op het onderzoek. Dat deed ook de VVD. De liberalen willen "absolute helderheid" en sluiten een parlementaire enquête niet uit. Het CDA wil Braks niet aanpakken. Na afloop van het kabinetsberaad sprak premier Lubbers vrijdag nog zijn vertrouwen in Braks uit. Medewerkers van de AID in het rayon Noord-Oost hebben in een brief aan Braks forse kritiek geuit op hun leiding. Die wordt onder an dere verweten dat ze zich onvol doende achter het personeel op stelt. Op de inhoud van de brief wil len de briefschrijvers en het minis terie niet ingaan omdat de spannin gen bij de AID "als een interne zaak worden beschouwd". De woordvoerder van het minis terie wijst erop dat personeelspro blemen bij de AID niet nieuw zijn. Volgens hem wordt er gewerkt aan oplossingen. Binnen welke termijn de problemen tot verleden zullen behoren kan de woordvoerder niet zeggen. ULRA LICHT - Burgemeester Brink van Stadskanaal is zaterdag bij de Nederjandse Kampioen schappen Ultra Light-vliegen ter nauwernood ontsnapt aan een on geluk. Door een stuurfout van de pi loot schoot het vliegtuigje tijdens het stijgen van de startbaan af. Het toestel stormde met een vaart van 40 kilometer per uur recht op een groepje mensen af, onder wie Brink. Door snel weg te rennen wis ten ze zich het vege lijf te redden. Niemand raakte gewond. ADVERTENTIE DEN HAAG/UTRECHT (GPD) - B en W van Utrecht zijn teleurgesteld over de Financiële bijdrage van het rijk bij het wegwerken van de gi gantische tekorten op de begroting 1989. De stad krijgt 10,9 miljoen gul den uitgekeerd als aanvullende steun. Dit hebben de beheerders van het Gemeentefonds, de staats secretarissen De Graaff-Nauta (Bin nenlandse Zaken) en Van Amels- voort (Financiën), dit weekeinde besloten. De staatssecretarissen stellen vast dat de Financiële ontsporing van Utrecht voornamelijk is te wij ten aan de veel te hoge uitgaven (350 miljoen) voor stadsvernieuwing en volkshuisvesting. Volgens hen bood de gewone, algemene uitke ring uit het Gemeentefonds hele maal niet de ruimte voor zulke grote inspanningen. De begrotingstekor ten zijn een logisch gevolg. Utrecht krijgt de 10,9 miljoen dan ook niet zo maar. De staatssecreta rissen hebben er de voorwaarden aan verbonden dat Utrecht in de pe- riode 1990-'94 tien miljoen extra be zuinigt en de gemeentelijke heffin- gen en belastingen met eenzelfde bedrag verhoogt. Daarnaast moeten de jaarlijkse bijdragen aan de stads vernieuwing worden beperkt van 16 tot 6 miljoen gulden en de onren dabele investeringen teruggebracht tot 21,7 miljoen. De beheerders van het Ge meentefonds zeggen zich te realise ren dat daarmee nog geen sprake zal zijn van een sluitende begroting omdat voor een deel van de tekor ten, die betrekking hebben op de stadsvernieuwing en de volkshuis vesting, nog een definitieve oplos sing moet worden gevonden. De staatssecretarissen zeggen zich er van bewust te zijn da^ de moeilijke Financiële positie van Utrecht op gespannen voet staat met de toekomstige ontwikkeling van de stad zoals die is beschreven in de Vierde Nota Ruimtelijke Or dening en het Bereikbaarheidsplan Randstad. Het Gemeentefonds is er volgens hen echter niet voor be doeld om deze doeleinden te verwe zenlijken. In een reactie zeggen B en W van Utrecht met instemming te consta teren dat ook de beheerders van het Gemeentefonds vinden dat met een bijdrage van 10,9 miljoen gulden de Financiële problemen van Utrecht niet zijn opgelost. "Daar is meer voor nodig, zoals een oplossing van de tekorten op de stadsvernieuwing Mocht er in Parijs overeenstem ming worden bereikt over kwijt schelding of vermindering van de landen daartoe niet zonder voor waarden aan meewerken. Opnieuw zullen de rijke landen de eis op tafel leggen dat de MOL's een gezond herstelbeleid in de steigers zetten. Pronk is het daarmee dus eens, maar wil niet terug naar strakke aanpassingsprogramma's van de Wereldbank. Gebleken is immers dat die niet tot het gewenste resultaat hebben geleid. Omdat de situatie in het ene land sterk van het andere kan ver schillen, dienen die landen volgens hem zelf hun beleid te formuleren en moet dat niet worden opgelegd, zo wordt op zijn departement ge zegd. Chili Chili kan de komende twee jaar op 30 miljoen gulden ontwikkelings hulp rekenen van Nederland. De hulp is bedoeld om het land in staat te stellen zijn produktie ten behoe ve van de export te bevorderen en uit te breiden, zo zei minister Pronk gistermiddag voor de AVRO-radio. Pronk brengt deze week een bezoek aan Chili om de herbegrafenis van de voormalige president Salvador Allende bij te wonen. Allende krijgt, zeventien jaar na zijn dood, alsnog een staatsbegrafenis. Chili wordt volgens Pronk opge nomen in het regiobeleid Latijns- Amerika, op grond waarvan ook landen als Peru, Colombia, Bolivia en Ecuador Financieel worden ge steund. Opneming in het regiobe leid betekent volgens de minister dat Chili ook op langere termijn op Nederlandse ontwikkelingshulp kan rekenen. Sinds de val van Al lende krijgt Chili geen ontwikke lingshulp meer van Nederland. UBBERGEN Een brandweerman plaatst apparatuur op de monumentale kapel van het voormalige klooster De Refter in Ubbergen bij Nijmegen. De kapel brandde zaterdag geheel uit. De schade bedraagt vijf tot tien mil joen gulden. De Refter stond een paar jaar geleden in de belangstelling toen het verlaten klooster door latere bewo ners werd omgebouwd tot woon- en werkcomplex. De 85 bewoners werden zaterdag geëvacueerd, maar konden na de brand in hun woningen terugkeren. Over de oorzaak van de brand is niets bekend. In Heemstede brandden zaterdagnacht zes bedrijfspanden uit. De schade bedraagt een miljoen gulden. Brand stichting wordt niet uitgesloten. Ook de Vrije School in Almere is zaterdag aangestoken, mogelijk door inbrekers die sporen wilden uitwissen. Het gebouw moet gesloopt worden. De schade bedraagt een miljoen gulden. (foto ANP) Akkoord over koopkracht gebagatelisseerd DEN HAAG (GPD) Premier Lub bers heeft al weer een voorbehoud gemaakt bij het akkoord dat afgelo pen vrijdag in het kabinet werd be reikt over de koopkracht in 1991. Volgens hem zijn de ontwikkelin gen rond de olieprijzen als gevolg van de Goflcrisis zo onzeker dat het akkoord uiteindelijk weer anders kan uitvallen. Lubbers stelde bij RTL-Veron- que dat niemand de ontwikkelin gen rond olieprijzen en doorwer king daarvan in de koopkracht met zekerheid kan voorspellen. "Dat geeft ook al aan dat alle berekenin gen rond koopkracht, als het aan komt op de laatste 0,25 procent, ei genlijk met een soort voorbehoud zijn omgeven", aldus Lubbers. Vorige week discussieerden CDA en PvdA urenlang over koopkracht- maatregelen, waarbij de strijd zich soms toespitste op twee cijfers ach ter de komma. Met name de PvdA trachtte met kleine maatregelen enige koopkrachtverbetering te be reiken voor de laagste inkomens, bejaarden en alleenstaanden. In de Notitie inkomensbeleid, die op Prinsjesdag openbaar wordt, zal nu staan dat de laagste inkomens er in 1991 0,5 procent op vooruit gaan, hogere inkomens 0,7 procent. Daarnaast komt er een eenmalige uitkering van vijftig gulden netto voor bepaalde groepen, zoals al leenstaande bejaarden met een klein pensioen en bejaarden met een jongere partner. Inmiddels is gebleken dat de eenmalige uitke ring ook wordt betaald aan de onge veer 400.000 uitkeringsgerechtig den die dit jaar hun vakantiegeld za gen teruglopen door hogere belas ting. De eenmalige uitkering wordt rond kerstmis uitbetaald en kost het rijk 70 miljoen gulden. Het be drag wordt uit de sociale fondsen gehaald. Voor de uitkeringstrek kers wordt in 1991 niets meer ge daan. De PvdA wil in 1991 wel iets extra's doen voor de bejaarden met een klein pensioen en hoopt daar voor in de Kamer steun te krijgen van het CDA. De WD heeft inmid dels al aangekondigd ook iets te wil len doen voor bejaarden met een klein pensioen. De alleenstaandentoeslag in de belastingen, dit jaar ruim 1100 gul den, wordt als gevolg van het ak koord in het kabinet, volgend jaar verlaagd tot ongeveer 800 gulden. Dat is weer niet naar de zin van het CDA. De christendemocraten heb ben aangekondigd extra maatrege len te verlangen voor alleenverdie ners en dan met name voor degenen die met hun inkomen meer mensen moeten onderhouden. De WD is slecht te spreken over het akkoord. Met cosmetische in grepen hoopt het kabinet het Finan cieringstekort omlaag te brengen naar 4,75 procent van het nationaal inkomen, aldus de liberalen. Dit verraadt volgens de WD een ge brek aan Financieel economische soliditeit bij het kabinet. In plaats van in te spelen op de onzekere eco nomische ontwikkeling zit het kabi net met de armen over elkaar te wachten op aanstaande aardgas meevallers. Ook oud-minister Ru- ding (CDA) zei dit weekeinde dat de aardgasbaten "niet moeten worden verjubeld aan allerlei uitgaven". (a 350 miljoen gulden) en een voor ziening m de ruimtenood van de stad". Het college vindt het teleurstel lend dat aan de bijdrage de voor waarden worden verbonden van ex tra ombuigingen, extra tariefsver hogingen en van een verlaging van de stadsvernieuwingsuitgaven. "Gelet op de forse ombuigingen van de afgelopen jaren, het hoge niveau van de eigen inkomsten, het in ver gelijking met andere gemeenten ze ker niet hoge voorzieningenniveau, de achterstand in de stadsvernieu wing en de ruimtenood, zijn deze voorwaarden niet redelijk", aldus B en W. B en W vinden de voorwaarden temeer onredelijk omdat wèl om een forse geldelijke inspanning wordt gevraagd, maar er nog niet meer dan een eerste aanzet van een oplossing van rijkszijde wordt ge boden. Ook is het college het niet eens met de opmerkeing dat de al gemene uitkering voldoende moet worden geacht. Drietal toch niet verdacht van overval op AH OOSTERBEEK (GPD) - De twee mannen en de vrouw die zijn aange houden door het recherchebij standsteam dat zich bezighoudt met de overval op de Albert Heijn in Oosterbeek, hebben bekend op 7 maart een gewapende overval op een snackbar in Arnhem hebben ge pleegd. Ze worden echter niet ver dacht van de overval op Albert Heijn, waarbij twee werknemers van de supermarkt werden doodge schoten en een derde zwaar gewond raakte. Het recherchebijstandsteam stelt in een persverklaring dit weekeinde het te betreuren dat "in de media hier en daar werd gesteld dat de drie personen óók werden verdacht van de overval op het AH-Filiaal in Oos terbeek". Volgens de politie wordt alleen "een eventueel verband tus sen de overval op de snackbar en de overval op de AJbert Heijn" onder zocht. 'Richt landelijk meldcentrum op voor mist' HILVERSUM (ANP/GPD) - Er moet een landelijk meidcentrum komen dat snelle en eenduidige in formatie geeft over de mist-situatie op de wegen. Dit staat in een rap port van de Werkgroep Mist, dat binnenkort aan het kabinet wordt aangeboden. In de werkgroep zitten de rijkspolitie in Driebergen. ANWB en regionaal overlegorgaan verkeersveiligheid Noord-Brabant. De werkgroep onderzocht maat regelen die de snelwegen bij mist veiliger moeten maken. Een van de aanleidingen voor het onderzoek waren twee grote ongelukken bij Breda op 23 augustus, toen ruim tweehonderd auto's in dichte mist op elkaar botsten. Daarbij werden twee mensen gedood.en 12 gewond. De werkgroep wil ook een onder zoek naar het effect van mistachter- lichten. Mr. Pieter van Vollenhoven van de Raad voor de Verkeersveilig heid, stelt dat mistachterlichten vaak remlichten overstralen. Het gevolg is verwarring. "Het gebruik van mistachterlichten in Nederland is niet verplicht. Een automoblist schrikt als zijn voorganger opeens zo'n lamp aanzet. Die gaat plotse ling op de rem staan en dan ontstaat gauw genoeg een kettingbotsing", aldus Van Vollenhoven gisteren voor de Avro-radio. De Raad voor de Verkeersveilig heid pleitte al eerder voor afschaf fing van mistachterlichten. Volgens EG-richtlijnen bleek dit echter niet mogelijk. Aanhouding De Velsense politie heeft gisteren een 25-jarige Zandvoorter aange houden op verdenking van moord op een negenjarig jongetje in Sant poort-Noord. Het slachtoffer speel de op 3 augustus op een speelplaats toen hij plotseling werd aangeval len en doodgestoken. De mogelijke dader werd naar aanleiding van het verspreide signalement gistermid dag herkend door een Velsenaar die hem voorbij zag Fietsen. Bij zijn aan houding bekende de man spontaan de dader te zijn. Verkeersdoden Bij een ongeluk in Werkendam zijn zaterdagmorgen twee inwoners van Roosendaal om het leven gekomen. Hun auto raakte door nog onbeken de oorzaak van de weg en reed te gen een boom. Zaterdagmiddag kwamen twee mensen uit Uden om het leven toen de motor waarop ze reden van de weg raakte en tegen twee bomen en een verkeerspaal botste. Gistermorgen raakte een 20- jarige man uit Weurt dodelijk ge wond toen de bestuurder van de auto waarin hij zat bij Beuningen te gen een boom aanreed. De bestuur der is aangehouden omdat hij onder invloed verkeerde. Gisteravond kwam een 20-jarige inwoner van Steenwijkerwold om het leven na dat hij door nog onbekende oorzaak op de verkeerde weghelft was ge raakt en botste op een tegenligger. Bommelding De vertrekhal van de luchthaven Maastricht is gistermiddag een uur lang ontruimd na een aantal telefo nische bommeldingen. Kort na de melding, die vals bleek te fcijn, werd een 22-jarige inwoner van Stein aan gehouden die bekende de telefoon tjes te hebben RIJSWIJK (ANP) - Hoewel de leefsituatie in Nederland als "be trekkelijk gunstig" kan worden om schreven, kampen we wel met een aantal hardnekkige problemen. Dat concludeert het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) in het vanmid dag gepresenteerde Sociaal en Cul tureel Rapport 1990. Dat rapport komt elke twee jaar uit en wordt door het SCP zelf gezien als "een uitgebreide beschrijving en analyse van ontwikkelingen in onze samen leving". Het planbureau gebruikt voor het rapport niet alleen de meest recente statistische en andere gegevens maar ook onderzoek naar meningen die onder de bevolking leven. Deze keer werd bovendien meegedaan aan een internationaal vergelijkend onderzoek. Met name dat internationaal ver gelijkende onderzoek bevestigt vol gens het SCP de conclusie over de betrekkelijk gunstige leefsituatie in Nederland. Want ook al behoort Ne derland "naar Westeuropese maat staf tot de landen met een laag wel vaartspeil", de Nederlander komt in dat onderzoek tegelijkertijd naar voren "als een burger die niet onte vreden is met de gang van zaken". Hij is bovendien optimistischer over zijn economische vooruitzich ten dan een paar jaar geleden. Bestaansonzekerheid Niettemin kampt Nederland met een aantal hardnekkige problemen. Het SCP noemt vooral het hoge, nog steeds groeiende aantal ar beidsongeschikten en het toene mende aantal langdurig werklozen. Voor de sterke groei van het aan tal arbeidsongeschikten (vervijf voudigd tussen 1968 en 1988) noemt het planbureau vier oorzaken. Toe name van de beroepsbevolking (het Stadsvernieuwingsproject Maredorp in hartje Leiden. De woonsituatie van veel mensen met een laag inkomen wordt door dit soort projecten verbeterd, stelt het Sociaal Cultureel Planbureau. (foto Wim Dijkman» SCP noemt met name vrouwen) en uitbreiding van de wetgeving voor arbeidsongeschikten (naar bijvoor beeld zelfstandigen) is goed voor 44 procent van de groei. Ook verrui ming van het begrip ziekte, psychi sche belasting en de verzwakte con currentiepositie van de arbeidson geschikten zelf op de arbeidsmarkt spelen volgens het SCP een belang- 'rijke rol. Terwijl de werkloosheid ook in Nederland naar gemiddeld West europees niveau is gedaald, neemt het aantal langdurig werklozen nog steeds toe. Etnische minderheden en lager opgeleiden hebben ook weinig profijt van het groeiende aantal banen. Het planbureau neemt aan dat de werkloosheid on der etnische minderheden drie tot vijf keer zo hoog is dan onder de an dere Nederlanders. Nederland behoort wat de uitga ven aan sqciale zekerheid betreft nog steeds tot de koplopers in de voor betere informatievoorziening over uitkeringsrechten en gericht gebruik van de bijzondere bijstand. Op terreinen als gezondheids zorg, onderwijs, huisvesting en cul tuur komt Nederland er internatio naal gezien goed of gemiddeld uit. Zo worden in Europa alleen Zwe den en Zwitsers ouder dan de Ne- EG, aldus het planbureau. Toch is derlanders die gemiddeld de leef- tijd van 76,8 jaar bereiken (twee jaar meer dan tien jaar geleden). De heid' komt vooral veel voor bij een- sterfte van zuigelingen ligt in Ne- oudergezinnen, zelfstandigen, werklozen, arbeidsongeschikten, aow-ers en jongeren. Het SCP be pleit ter bestrijding van die 'be- derland op een gunstig laag niveau. Dat geldt ook voor het aantal ver keersongevallen en "het praktize- ren van nadelige leefwijzen" Alleen staansonzekerheid' onder meer wat roken betreft maakt Nederland volgens het SCP een wat ongezonde indruk. Net als voor andere Westeuropese landen heeft de voortdurende uit breiding van het aantal medisch- technologische mogelijkheden ook voor Nederland de bekende gevol gen: veroudering van de bevolking en sterk stijgende uitgaven ten be hoeve van de gezondheidszorg. Ook wordt' een sterke groei geconsta teerd van de vraag naar geestelijke gezondheidszorg. "Voor een kwart te verklaren uit het feit dat ook geestelijk gehandicapten tegen woordig ouder worden, maar voor driekwart moet die groei worden gezocht in zaken als verruiming van de indicatie-criteria, afwenteling van de arbeidsmarkt en dergelijke". Speciaal onderwijs Wat het onderwijs betreft neemt Nederland volgens het SCP slechts op één terrein een bijzondere posi tie in. Nergens volgen zoveel kinde ren een vorm van speciaal onder wijs. Het SCP zet dan ook vraagte kens bij de doelmatigheid van het basisonderwijs. Voor het overige volgt Nederland op onderwijsge bied het algemene Westeuropese beeld: minder leerlingen die lange re onderwijscarrieres maken waar van vooral middelbaar en hoger be roepsonderwijs hebben geprofi teerd. Dat gemiddelde geldt lang niet ie dereen. Sociale en etnisch-culturele afkomst bepalen nog steeds ver schillen in onderwijspositie. "Het beleid om ongelijkheid in het on derwijs tegen te gaan. is tot dusver weinig succesvol geweest," aldus het SCP dat ook voor de toekomst geen aanleiding ziet "tot hoog- espannen verwachtingen". Wat wonen betreft is de Nederlan der minstens zo goed en vaak zelfs beter af dan zijn mede-Europeanen Nederland kent in de EG de nieuw ste woningen en het hoogste aantal kamers per woning. Driekwart van de Nederlandse woningen wordt centraal verwarmd en huizen zon der bad of douche komen nauwe lijks meer voor. Het Fiscale klimaat voor bewoners-eigenaren is in Ne derland "vergelijkenderwijs niet ongunstig". Het SCP concludeert ook dat de stadsvernieuwing "de woonsituatie van zowel Nederlanders met een laag inkomen als etnische minder heden heeft verbeterd". Tegelyk wordt gewaarschuwd cjat de aan dacht voor de stadsvernieuwings- wijken niet mag verslappen. Overi gens is de kwaliteit van de totale woningvoorraad de afgelopen jaren niet gestegen. Terwijl de kwaliteit van de vooroorlogse woningvoor raad verbeterde, verslechterde die van dé naoorlogse voorraad. Recreatief Nederlanders geven, met de Denen en de Westduitsers, meer geld uit aan recreatieve genoegens dan an dere EG-burgers. Vooral audio-vi- suele apparatuur is daarbij volgens het SCP sterk in opmars, op de voet gevolgd door buitenlandse vakan tiereizen. Uitgaven ,aan gedrukte media bevinden zich daarentegen "op een niveau dat nog steeds be duidend onder dat van 1980 ligt". In vergelijking met andere West europese landen "slaat Nederland echter ook op dat terrein geen slecht figuur". De Nederlandse boe- kenproduktie per duizend inwo ners behoort tot de hoogste van de EG en ook qua muscumbezoek scoort Nederland hoog. Alleen voor toneel en bioscoop heeft de Neder lander betrekkelijk weinig belang stelling.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 3