Iran voor hogere produktie van olie 'Airconditioning zegen in woestijn, maar hier ramp' Geruchtmakende affaire Guinnes eindigt in de nor ra ziekteverzuim, produktieverlies e Helft van kantoren ma,akt werknemers ziek WOENSDAG 29 AUGUSTUS 1990 PAGINA 5 OPEC officieel akkoord zonder Irak en Libië WENEN (AP/Rtr/KRF) De olie-landen van de OPEC hebben vandaag in Wenen een offi cieel akkoord bereikt over verhoging van de olie-produktie, nadat gisteren daarover al een informeel besluit was geavllen. Ook Iran, dat aanvankelijk dwars lag, heeft ingestemd met het opvangen van de olie-aanvoer uit Irak en Kuwayt. Alleen de in Wenen afwezige OPEC- landen Irak en Libië hebben het akkoord niet getekend. Opties 'tweede rang' niet voor 'babymarkt' gemaakt om in plaats van opties te laten gaan draai- op vrijdag. De handel in rechten op kopieerfabrikant Océ-van der Dat heeft de minister van financiën van Kuwayt, Ali-Khalifa, vanoch- CRISIS GOLFCRISIS GOLF tend bekendgemaakt. Meningsver- niet'meerman deord'e "heeft EA echter geen plannen te heb- steun toege^egd^a^e belofte van ben v„or een gesprek met de OPEC de OPEC dat de produktieverho- °™r het aanwenden van westerse ging slechts zou gelden voor de ^voorraden om ohetekorten te- 'tok.' - "iet aanwezig bij OPEC- druk uitgeoefend om een deel van bijeenkomst, die op verzoek van hun reserves aan te^preken. faudi-Arabië was belegd om te pra- De olieministers van 10 van de 11 ,oveï de ,C"S1S ,ln het Midden landen die sinds zondag in Wenen Oostem Irak dat met zijn recente in- informeel beraad bijeen zijn val in Kuwayt grote onrusten prijs- ■n er eieferen in nHnnine mie Stingen heeft veroorzaakt. Voelt mets voor een produktieverhoging. -- «-» <-»T iklA Unnft quota x verhoogd, compensatie van het wegvallen van de produktie in Irak en Kuwayt (bij elkaar ongeveer 4 miljoen vaten per dag) op te vangen. Alleen de olieminister van Iran onderschreef het principe-akkoord niet. Iran vond produktieverhoging vaten. Volgens waarnemers hebben onnodig, omdat het olie-aanbod beide landen hun produktie de af- nog ruim voldoende zou zijn en de gelopen dagen echter al flink opge- industrielanden daarnaast beschik ken over grote buffervoorraden. De Iraanse minister Gholamreza Aga- zadeh zei dit gisteren voor het Inter nationale Energie Agentschap, een organisatie van 23 westerse geïn dustrialiseerde landen, die is opge richt na de oliecrisis in 1973. Het Japan geeft geld aan landen die lijden onder boycot van Irak Economie kort Hypotheerente Met het oog op de onrust in het Mid den-Oosten en de situatie in Duits land heeft de Westland/Utrecht Hy potheekbank (WUH) de hypo theekrente verhoogd. De basisrente stijgt met ingang van vandaag met 0,2 procent tot 9,5 procent. Blokkade Franse veefokkers hebben vanoch tend een groot aantal grensovergan gen geblokkeerd tussen de Bonds republiek en Frankrijk uit protest tegen de import'van veel goedkoper vlees uit de DDR en de BRD. In alle vroegte blokkeerden de eerste boze boeren {ie grensovergang bij het plaatsje Weil am Rhein, zo deelde de douane mee. KLM De KLM zal zich voorlopig terug houdend opstellen bij het opvullen van "niet-produktiegebonden" va catures. Alleen bij uitzondering zul len vacatures die geen direct ver band houden met de dagelijkse be- drijfsvoeringinog worden opgevuld. De maatregel maakt deel uit van het bezuinigingspakket waartoe de KLM al eerder besloot. In het lopen de boekjaar wil de KLM 75 tot 100 miljoen gulden bezuinigen. ten. In Amsterdam liet de Ameri kaanse munteenheid rond 10.00 uur een koers aantekenen van f 1,7530 tegen een slotkoers van f 1,7480 gis- AMSTERDAM (ANP) - Op de Am sterdamse optiebeurs kunnen be leggers vanaf komende vrijdag han delen in een nieuw soort opties, die het recht geven om de niet veel ver handelde aandelen CSM, Pakhoed en VMF Stork te kopen of verko pen. Daarmee maakt de optiebeurs een begin met de introductie van de zogenaamde 'tweede-categorie-op- Plan: ties' op de wat minder courante drie, hoofdfondsen op de Amsterdamse effectenbeurs. Dit maakte de bestuursvoorzitter Grinten zou ook in de tweede divi- van de Optiebeurs (EOE) Wester- sie plaats kunnen vinden. Daarvoor terp gisteren bekend. Volgens Wes- had de optiebeurs zelfs al toestem- terterp moeten deze drie fondsen ming van de Stichting Toezicht F.f- niet worden gezien als een "baby- fectenverkeer gekregen, markt", maar worden zij in de twee- "Pregnante bezwaren" echter van de categorie ingeschaald wegens het bestuur van de Amsterdamse ef- het feit dat zij niet zijn verwerkt in fectenbeurs zorgde ervoor dat de de EOE-index. De EOE-index is het optiebeurs moest terugkeren op gemiddelde van een aantal van de haar schreden. Voornaamste strui- meest verhandelede opties. kelblok voor Damrak was volgens Binnen twee ofdne maanden valt Westerterp dat de handelaar AOT, het besluit om er nog twee opties bij die onder andere de markt voor te voegen. Welke twee dat zijn, wil- deze drie opties gaat verzorgen, ook de Westerterp niet bekend maken nog hoekman op de effectenbeurs anders krijg ik om mijn sodemie ter van de STE" (Stichting Toezicht Effectenverkeer). Een groei Om de markt gaande te houden - voor voldoende liquiditeit te zor- zelfs tien optiefondsen is met uitge- gen heeft de EOE er namelijk voor gezorgd dat de optiehandel in CSM, i Stork in handen komen sloten, Eerder had de optiebeurs nog Pakhoed" te liggen van een floorbroker/spe- cialist, die altijd de verplichting heeft om fysiek aanwezig te zijn. Daarvoor hebben AOT en Van Kol- lem Zonen ieder een belang van 50 procent genomen in het speciaal daarvoor opgerichte samenwer kingsverband. Om,, te voorkomen dat deze speciaal benoemde broker een monopoliepositie kan krijgen, mogen market makers concurreren. Of de handel in deze tweede-sec toropties kan doorgaan, hangt af van de reactie van de markt. Begin volgend jaar volgt een evaluatie: ''Wij bereiken door deze introductie in één klap een aanzienlijke uitbrei ding van het aantal optiefondsen". Westerterp is trots op de optie beurs. „Het gaat de EOE niet slecht", zegt hij met gevoel voor un derstatement. De omzet in het eer ste halfjaar is weliswaar gedaald met ruim 19 procent, maar op het gebied van optiehandel is de EOE nog steeds de grootste in Europa, zo beweert hij. In augustus is de han del sterk aangetrokken door de „ge weldige bewegingen op de aande- lenbeurzen" en kwam de gemiddel de dagomzet op ongeveer 60.000 contracten uit. „Dat is nog hoger dan de gemiddelde handel in het topjaar van 1989", zegt Westerterp. Kuwayt grote onrust gisteren inprincïpe mee stm8en heeft veroorzaakt akkoord gegaan dat de produktie- n" Prod"^tievernog'ng- quota van Saudi-Arabie, Venezuela, E,b'? heef* n0« nle' gereageerd op dp Verenigde Arabische Emiraten uitnodiging. d.e de en enkele andere landen tijdelijk OPEC verphcht .s te doen uitgaan zouden worden verhoogd. Dit ter ?m..een besluit er officieel door te Volgens de Saudische olieminis ter Hishan Nazer wil zijn land de dagproduktie van 5,4 miljoen vaten opvoeren met nog eens 2 miljoen voerd om aan de gestegen vraag te gemoet te komen. Venezuela pro duceert al meer olie, volgens presi dent Carlos Andres Perez gisteren. De extra olie gaat vooral naar lan den in Latijns-Amerika, zo zei Pe rez. Olieprijs De prijs van een vat (159 liter) olie van het soort West Texas Intermedi ate voor levering in oktober is dins dag in New York met 99 dollarcent gestegen tot 27,90 dollar op de hoog ste notering van de dag. De olieprijs opende dinsdag al 40 dollarcent ho ger op 27,40 dollar. Handelaren me nen dat de vehoging vooral het ge volg is van puur technische handel na de scherpe daling van maandag. Toen ging de notering met vier dol- lar omlaag tot 26,91 dollar. TOKYO (Rtr) De Japanse rege- ring zou bereid zijn de landen in het Benzineprijs Golfgebied die negatieve gevolgen De NOVOK, de organisatie van zelf- ondervinden van de economische standige olie- en kolenhandelaren, sancties tegen Irak financieel te heeft gisteren besloten de advies- steunen. Tokyo wil een miljard dol- prijzen voor benzine woensdag met lar overmaken zo heeft het En- twee cent en voor diesel met vijf gelstahge dagblad Yomiun vanoch- cent per liter te verlagen. De prijs tend gemeld. voor LPG, zowel van de vrije pom- De krant citeerde functionarissen pen ais BK, gaat daarentegen van het ministerie van financiën. De woensdag met twee cent per liter steun zou vooral ten behoeve van omhoog. Egypte, Turkije en Jordanië zyn. De De verhoging van de prijs voor hulp vormt onderdeel van een pak- LPG wordt volgens secretaris H. ket maatregelen, dat verder onder Oskam van de NOVOK veroorzaakt meer het leasen van schepen en door de nog steeds stijgende prijzen vliegtuigen voor transport in het van propaan en butaan op de inter- Golfgebied omvat. - nationale markt. De NOVOK tracht volgens hem een systematisch en De regering van Jordanië heeft samenhangend beleid te voeren bij een brief gestuurd aan de Veilig- het doorberekenen van de interna- heidsraad van de Verenigde Naties tionale marktnoteringen aan de waarin de schade voor Jordanië pomp, zowel naar boven als naar be door het embargo tegen Irak wordt neden. geraamd op 1,56 miljard dollar, 42 procent van het bruto nationaal pro- BCUrzen lager dukt. De inkomsten uit trans- De koersen op de beurs van Tokyo portheffingen nemen af, er is min- 2jjn vanochtend met 3,2 procent ge- der goedkope olie verkrijgbaar en daa]d. De belangrijkste oorzaak van arbeiders m het buitenland maken de daling was de vrees voor een ver minder geld over. hoging van het disconto in Japan. De Nikkei-index van 225 aandelen Bovendien zou de buitenlandse dook met 815 97 yen omlaag tot schuld van 8,4 miljard dollar met 2,6 24.894,79. Drie dagen lang wist de miljard dollar kunnen toenemen, beurs jn Tokyo hoger s,uiten De doordat Jordanië zich garant heeft markt was ryp v00r een correctie op gesteld voor kredieten aan Irak. de forse winste[li aldus m hande. Verder is zakendoen met Jordanië laar winstnemingen drukten de een stuk moeilijker geworden, om- koersen. De gang naar beneden dat banken geen kredieten of garan- werd versterkt door berichten in di- ties meer wi len verstrekken en om- versc j^ten over een discontover- dat verzekeringsmaatschappijen h Het rendement op staatsie hun premies hebben verhoogd. mngen steeg en ook de geldmarkt- Egypte heeft minder inkomsten tarieven gingen omhoog. Een offi- doordat het scheepvaartverkeer ciële tegenspraak van de jdpanse door het Suez-kanaal is afgenomen. centrale bank mocht niet meer ba. Turkije krijgt minder geld binnen aangezien het land de oliepijplei ding van Irak naar de Middellandse Zee heeft afgesloten. Grens Italië en Oostenrijk toch voorlopig dicht DEN HAAG (GPD) - De grens tus sen Italië en Oostenrijk blijft voor lopig gesloten voor het meeste vrachtverkeer. Europees commis saris Van Miert voert vandaag spoedoverleg met de transportmi nisters van Nederland, West Duits land, Oostenrijk en Italië over de patstelling tussen Beieren en Tirol. Deze deelstaten weigerden gister avond hun goedkeuring te geven aan het principe-akkoord dat Van Miert maandag met de betrokken ministers sloot. De Nederlandse organisatie van internationale wegvervoerders NI- WO spreekt van een dreigende ramp, omdat het wegtransport via Oostenrijk nagenoeg onmogelijk wordt. Het wegvervoer via Oosten rijk levert problemen op sinds de de brug bij Kufstein inzakte. Franse boeren sprenkelen gif op schapen LIMOGES (ANP) - Boze Franse schapenfokkers hebben gisteren in de buurt van Limoges 300 Neder landse schapen overgoten met de giftige stof lindaan. Het schape vlees is daardoor minstens enkele weken ongeschikt voor consump tie. De Franse veeboeren protesteer den met deze actie tegen de import van schapenvlees, waardoor zij hun eigen schapen niet meer rendabel zouden kunnen verkopen. De koers van dit schapenvlees is de laatste maanden schrikbarend gedaald in Frankrijk. Voor de driehonderd Nederland se schapen, met oorspronkelijke be stemming het slachthuis van Limo ges, betekent de actie in elk geval uitstel van executie met tenminste een maand. Ze zijn besprenkeld met het uiterst giftige, in de Neder landse landbouw al jaren verboden verdelgingsmiddel lindaan. De schapen gaan nu naar alle waar schijnlijkheid terug naar het bedrijf Van Veen in Zuilichem, waar ze vandaan komen. Het is al de derde keer in vijfjaar dat schapentransporten van Van Veen getroffen worden door acties in Frankrijk. Al eerder zijn schapen van zijn bedrijf bespoten met lin daan. Volgens hem moeten de scha pen acht weken in quarantaine voordat ze alsnog verkocht kunnen worden. Het is nog onduidelijk hoe veel de geleden schade bedraagt. De schapenfokkerij zal wel een aan klacht indienen bij de Franse poli tie, die naar zijn oordeel "totaal niet is opgewassen tegen de praktijken van de Franse schapenfokkers". De Franse schapenfokkers, maar ook andere veetelers, voeren al een maand actie. Verleden week koel den ze hun woede op een vrachtwa gen met uit Nederland en België af komstige runderkarkassen. Die zijn in de buurt van Lyon op straat ver brand. Eveneens verleden week is een uit Groot-Brittannië afkomstige vrachtwagen met 440 schapen in brand gestoken: zeker de helft van de dieren is levend verbrand. Eer der al waren bij soortgelijke acties driehonderd Britse schapen vergif tigd. Ziekmakende gebouwen' kosten jaarlijks ongeveer 1 miljard gulden c vroegde uittreding. De effectenbeurs van New York koerste gisteren zonder enige rich ting aan beide kanten van de nul lijn, om met een lichte winst de dag af te sluiten. De Dow Jones-index van 30 industriële fondsen wist uit eindelijk met een geringe winst van 3,21 punt te sluiten op 2614,85, na in de loop van de dag maar enkele ke ren een eveneens zeer bescheiden winst te hebben kunnen noteren. De verliezen liepen op tot 13 pun ten, wat al snel na de opening werd genoteerd. De koersen op de Amsterdamse effectenbeurs zijn gisteren iets ge daald. Beleggers namen hun winst en na de koerssprong van maandag, terwijl onzekerheid over de situatie in het Midden-Oosten velen aan de zijlijn hield. Bovendien moest Am sterdam steun uit het buitenland ontberen. Maandag boekte de stem mingsindex een winst van 4,26 pro cent. Londen, waar de beurs maan dag was gesloten, kwam gisteren niet verder dan een plus van twee procent, terwijl de koersen in Frankfurt met twee procent daal den. De CBS-stemmingsindex daal de dinsdag met 0,2 punt tot 102,5. De index bewoog zich de hele dag in de krappe marge tussen 102 en 103 punten. De koersindex steeg met 0,5 punt tot 179,T. Meer dan de •helft van de verhandelde fondsen wist hoger te sluiten, terwijl een kwart een verlies moest accepteren. Dollar De dollar is vanochtend hoger ge opend op de Europese valutamark- UTRECHT (ANP) - Geen 'kantoor tuinen', maar zoveel mogelijk apar te kamers. Geen airconditioning, maar gewoon even het raam open zetten. Geen blinde muur, maar een blik naar de overkant. Privacy, 'na tuurlijke' lucht en een wijde hori zon voorkomen dat een werknemer ziek wordt van het kantoor waarin hij werkt. "In ruimtes waar de tem peratuur het best is geregeld en de luchtzuivering het meest verfijnd,, zoals computerruimtes, komen de meeste klachten voor. De hoofd schuldige is de airconditioning. Dat is een historische blunder. Het sys teem werkt goed in de woestijn, maar had in Nederland nooit mogen worden toegepast". Gisteren presenteerde hoogleraar psychologie P. Vroon zijn onder zoek naar "Psychologische aspec ten van ziekmakende gebouwen". De bouw van kantoren is volgens hem in strijd met de basiswetten die het menselijk bestaan beheersen. De mens heeft behoefte aan prik kels en afwisseling en wil zelf greep hebben op zijn omgeving. Hoge gebouwen met airconditio ning en zonder uitzicht kosten de overheid jaarlijks ongeveer 1 mil jard gulden, doordat mensen tijde lijk ziek of voorgoed arbeidsonge schikt worden. Zonder een pnke- lende omgeving krijgen werkne mers lichamelijke en psychische klachten die leiden tot ziektever zuim, geringere prestaties en voor tijdig vertrek. Ziekmakend Vroon heeft in opdracht van de di rectie coördinatie bouwbeleid van het ministerie van VROM een litera tuurstudie verricht naar het 'sick building syndrome'; het ontstaan van allerlei klachten (hoofdpijn, duizelingen, bronchitis, allergie, verkoudheid en vermoeidheid) als gevolg van het binnenmilieu in (kantoor-)gebouwen. De hoogleraar schat dat zeker de helft van de onge veer 60.000 kantoorgebouwen in Nederland aan de criteria van een "sick building" voldoet. Dat leidt tot een jaarlijks produktieverlies van een miljard gulden. Volgens Vroon blijkt uit de litera tuur dat technische oplossingen een averechts effect hebben. "De mens wordt beheerst door de wet ten van de evolutie. Die kun je niet in twintig, dertig jaar terugdraai en", aldus Vroon. Het afweersys teem van de mens wordt geacti veerd door prikkeling van de her senstam. Een constante tempera tuur bijvoorbeeld leidt tot veel min der prikkeling. Het afweersysteem wordt dan onderdrukt, wat ertoe leidt dat mensen veel sneller ziek zyn. Bij een bedrijf dat naar een nieuw gebouw verhuisde, steeg het ziekte verzuim van 7 naar 40 procent. Dat is weliswaar een extreem voor beeld, maar in bedrijven met kan toortuinen en airconditioning ligt het ziekteverzuim drie keer zo hoog als in natuurlijk geventileerde kan toren. Vrouwen blijken twee keer zoveel klachten te hebben als man nen omdat zij vaak lagere, meer kantoorgebonden functies hebben. Vroon hoopt dit najaar opdracht te krijgen voor een vervolgonder zoek dat de inwerking van lucht, licht en lawaai moet duidelijk ma ken. Pasklare oplossingen zijn er op dit moment niet. Volgens de hoog leraar staat de overheid nogal twee slachtig tegenover de problematiek van de ziekmakende gebouwen. Enerzijds is er wel aandacht voor en wil het ministerie van VROM de bouwwereld doordringen van de noodzaak om meer rekening te hou den met het binnenmilieu. Ander zijds laat datzelfde ministerie een nieuw gebouw neerzetten dat vol gens Vroon voor de werknemers een 'ramp' zal zijn. LONDEN - Een Engelse rechter beëindigde gisteren de langstlopen- de rechtszaak in de Britse geschie denis met gevangenisstraffen en zware boetes voor de vier beschul digden. Het proces rond de 'Guin- nes-affaire' was even sensationeel als het lang was. Eerder had, tot on geloof van de Britse zakenwereld, een jury de verdachten schuldig be vonden aan illegale manipulatie van aandelen. Ernest Saunders, oud-voorzitter van het machtige Guinness-bedrijf en spil van het fraudeschandaal, kreeg een gevangenisstraf van vijf jaar opgelegd. Gerald Ronson, een van de rijkste Britse entrepeneurs, een boete van 17 miljoen gulden. De uitspraak voor een derde be trokkene moest worden verdaagd toen de miljonair-zakenman Antho ny Parnes, bijgenaamd 'The Ani mal', voor zijn onfeilbare instincten in de commerciële jungle, in de be klaagdenbank flauwviel. Hem werd later een gevangenisstraf van twee en een halfjaar en een boete van an derhalf miljoen gulden opgelegd. De vierde verdachte, Sir Jack Lyons, een kennis van premier Thatcher, wordt volgende maand veroordeeld. Het proces, dat zeven maanden duurde en 60 miljoen gulden kostte, was een van de meest gecompli ceerde rechtszaken die een jury voorgeschoteld kon krijgen. De ze- Engeland beslissen of een verdach te wel dan niet schuldig is, zijn per definitie leken. Ze oordeelden maandag dat vier van 's lands best bekende en rijkste ondernemers zwendelaars en criminelen waren. Sjiek De City, het hart van de Britse za ken- en financiënwereld, had ver wacht dat de jury het vanwege de juridische en technische complica ties zou laten afweten en zich er met een "niet schuldig" vanaf zou ma ken. De afgelopen jaren was de uit komst van menig fraudeproces, in de Britse populaire pers met "sjieke misdaad" aangeduid, om die reden opmerkelijk zonnig afgelopen voor verdachten. In het zogenoemde Guinness- proces vond de jury de vier beklaag den schuldig aan het kunstmatig duurder maken van de Guinness- aandelen om zo overname van het Distillers-bedrijf te vergemakkelij ken. De overname werd immers be taald met aandelen en om die reden had Guinnes belang bij aandelen met hoge koers. Guinness betaalde in het geheim 80 miljoen gulden uit om zich financieel aantrekkelijk te maken. De jury oordeelde dat de vier hiermee de overnameregle menten met voeten traden. Gebroken Volgens de aanklagers werden de motieven van de vier gedomineerd door "hebzucht, macht en ambitie". De rechter, die een "schuldig"-uit- spraak van de jury omzet in straf fen, zei in aanmerking genomen te hebben dat het Guinness proces ty perend was voor het klimaat van de *Ernest Saunders...'iferbitterd en gebroken' (foto EPA) jaren '80, toen bedrijfsovernames aan de orde van de dag waren. Hij zei bij de veroordeling ook rekening te houden te hebben met medede ling van Saunders' advocaat, dat de vroegere voorzitter van het Guinne- ss-imperium een "verbitterd en ge broken" man was. De opkomst en ondergang van Ernest Saunders, die volgens zijn advocaat praktisch eigenhandig het Guinness-bedrijf van de ondergang redde en er een dynamische, com merciële firma van maakte, lijkt rechtstreeks uit het scenario van een Amerikaanse tv-serie te zijn ge licht. Waarbij de inspiratie eerder kwam uit Dallas dan uit Walt Dis ney's Sneeuwwitje. Serieuze en minder serieuze Brit- - se bladen spraken van een verbit terd man die sinds het proces zijn fortuin en vrienden verloor en aan de hele affaire een gebroken huwe lijk en levenslange schulden over hield. Commentatoren - interprete ren de uitkomst van het Guinness- proces als een waarschuwing aan fi nanciers in Londens "vierkante mijl" dat fraude, zelfs fraude van ui terst complexe aard, niet loont. De moraal van de Guinness- rechtszaak lijkt aanzienlijk inge wikkelder. City-waarnemers waar schuwen al jaren dat de controle op onrechtmatige praktijken in de Britse business-wereld miniem zyn. Het Britse ministerie van handel en industrie heeft de reputatie te veel door de vingers te zien en de autori teiten van de Londense beurs wordt angsthazerij aangewreven. Wil de City zijn reputatie als een van 's we relds meest vooraanstaande geld markten handhaven, dan is daar meer voor nodig dan de uitkomst van een Guinness-proces.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1990 | | pagina 5