Beddenrace Langedijk:
bloedserieuze flauwekul
WK historisch wapenschieten: knalfeest van KNS A
Zwarte handel in startbewijzen en trainend heen en weer naar Parijs
De Langedijker Beddenrace: bloedserieuze flauwekul. En allesbehalve slaapverwekkend.
door Rob van den Dobbelsteen
Honderddertig ledikanten op
wielen razen vanavond met
een snelheid van om en nabij
de twintig kilometer per uur
door de straten van Langedijk.
Van alle vreemde evenemen
ten die men in de kop van
Noord-Holland kent, is dit wel
de meest bizarre. Calimero-
helmen, dichte wielen, hi-tech
puntbedden en urenlange trai
ningen; niets is de deelnemers
te dol om op de schouders te
gaan tijdens het afsluitende
Beddenracebal in café De
Schelvis op de Voorburg
gracht. Wat begon als 'een
geintje' is pure topsport gewor
den. "Het is flauwekul natuur
lijk. Maar wel bloedserieuze
flauwekul".
Het probleem is: het is niet uit te leggen.
Hij heeft het echt geprobeerd, Peter Kos.
Tientallen keren zelfs. Maar uiteindelijk
kwam hij toch steeds weer tot de slotsom
dat de mensen beter zelf konden komen
kijken. Wat trouwens ook makkelijker
gezegd is dan gedaan. Je komt, op die
laatste zaterdag van augustus, het dorp
bijna niet meer in tegenwoordig. Hijzelf
zou nooit een schatting durven maken,
Peter. Maar Rein Groot dacht vorig jaar
dat er bijna dertigduizend mensen langs
het parkoers stonden. En Rein kan het
weten. Hij is korpschef van de politie van
Langedijk.
Opstand
In wezen is het hele zaakje natuurlijk vol
komen uit de hand gelopen. Maar je kunt
er nu niet meer mee stoppen. "Dan krij
gen we een opstand hier", gelooft Peter
Kos. Het begon in 1980 als een geintje.
Broek op Langedijk bestond negenhon
derd jaar en dat diende gevierd te wor
den. Nou wil het geval dat ze zich in
West-Friesland graag mogen vermeien
met de meest bizarre spelletjes. In Lutje
winkel bijvoorbeeld .strijden ze al jaren
vol overgave om de wereldtitel suiker
bieten telen, en in Warmenhuizen be
stond zoiets als de 'beddenrace', een
wedstrijd waarbij het er om ging een le
dikant binnen zes uur zo veel mogelijk
rondjes om de Sint Ursulakerk te laten
draaien.
Wie die onzin heeft bedacht is nooit he
lemaal opgehelderd, maar' ongemeen po
pulair was die 'Zes uur van Warmenhui
zen' wel. Er werd door de duo's, die het
bed moesten voortduwen, zelfs akelig
hard voor getraind. Want won je, dan was
je wel mooi de held van het dorp. Wat
niet alleen betekende dat je een avondje
vrij drinken had in het café van Thijs
Pronk, maar ook dat de week daarop het
huis-aan-huis blad een foto van je af
drukte over de volle breedte van de voor
pagina. Met een uitgebreid artikel na
tuurlijk waarin de koers van ronde tot
ronde werd beschreven. "Als wij tijdens
de eeuwfeesten nou eens een revanche
wedstrijd organiseren?" bedacht het or
ganisatie-comité van de Langedijker
eeuwfeesten.
Zestig teams schreven dat eerste jaar
in. En waaraan het nou precies lag, moet
je Peter Kos ook niet vragen, maar de
beddenrace van Lgngedijft was van meet
af aan een klassieker. Terwijl het er, ver
geleken met nu, toen toch, nog vrij tam
aan toe ging. Ga maar na. Er lagen nog
keurig rechthoekige spiralen in de ledi
kanten: van enige stroomlijn in de bed
den was geen sprake en de wisseltech
nieken waren nog lang niet zo verfijnd
als nu.
Peter Kos: "Je kan wel zeggen dat ze
toen allemaal gewoon met een bed op
vier wielen reden. Zoals ook de opzet
was. Eentje duwde een bed voort waarop
de ander lag uit te rusten, en om de kilo
meter werd er dan gewisseld. Dat ging
heel rustig, dat wisselen. Het bed werd er
nog voor langs de kant gezet".
Maar dat was snel over. Een jaar daarop
al verschenen ruim honderd afgetrainde
ploegen op het parkoers dat was uitge
legd rondom 'De Stier', Langedijks
meest befaamde beeld. Maar wat meer
zei: sommige bedden waren voorzien
van aërodynamische snufjes. Zo ver
schenen de winnaars van het jaar daar
voor, Dirk ten Bruggencate en Stef Meij
er, met een uiterst geraffineerd hi-tech
puntbed op het parkoers. Het wigvormi
ge voertuig had drie wielen: een vóór en
twee achter, en constructeur Ten Brug
gencate liet al meteen weten waarom.
Ten eerste zou het projectiel veel zuiver
der door de bochten kunnen worden ge
stuurd, ten tweede stelde de vervaarlijke
punt hem (en zijn maat) in staat het bed
dwars door een peloton talmende con
currenten te wringen, en ten derde zou
de wind nauwelijks vat hebben op het
gestroomlijnde vehikel.
De concurrentie liep onmiddellijk te
hoop. Het bed van de favorieten, zo werd
na een korte inspectie geconstateerd,
was duidelijk niet gemaakt om erop te
slapen. Protest! Maar dat bleek vergeefs.
Een geschillencommissie bleek onvind
baar (dat is ze nog steeds, trouwens) en
bovendien was er in het reglement niets
te ontdekken over de vorm waarin de
bedden moesten zijn gegoten. Sterker
nog: er was helemaal geen reglement.
"Niet ouwehoeren manne, rijen", riep
het organisatiecomité dan ook vanachter
de onder vele glazen bier schuil gaande
jurytafel.
En gereden werd er. Althans, nadat de
chaos bij de start enigszins was ontward.
Het sturend vermogen van de heren cou
reurs namelijk, bleek jammerlijk genoeg
geen gelijke tred te houden met hun am
bitie om onvervaard de kop te nemen. De
gevolgen waren desastreus. Kapseizen
de bedden, afgebroken wielen, gespron
gen spiralen, licht gewonde passagiers,
ledikanten die plotseling tegenover .el
kaar stonden in plaats van naast elkaar.
Peter Kos (en de verbijstering spat nog
steeds uit zijn ogen): "Dat er toen geen
ongelukken zijn gebeurd. Ze scheurden
werkelijk met zeven dik de bocht door.
Heel spectaculair, maar ook knap ge
vaarlijk".
Topsport
Voor dat laatste aspect hadden de H.H.
coureurs nauwelijks.oog. Of er volgend
jaar alsjeblieft weer een beddenrace kon
komen, smeekten ze meteen na de wed
strijd. Want dan zouden ze echt eens wat
laten zien. Wat die Ten Bruggencate en
Meijer konden, dat konden zij ook. Het
gezaag, getimmer en geknutsel in en
rondom Broek op Langedijk was vervol
gens niet van de lucht en op de Pieter
Zeemanweg, de Veertweg en hoe al die
kaarsrechte wegen in de verkavelde pol
ders rondom het dorp ook mogen heten,
kon men al vroeg in het voorjaar de eer
ste trainende koppels waarnemen. Zelfs
zag men hoe een duo tien keer pijlsnel te
gen de steile helling naar de Langebalk-
brug sprintte teneinde de drempel vol
gens de nieuwste trainingsmethoden zo
ver mogelijk te verleggen. De Langedij
ker Beddenrace was warempel topsport
geworden.
Topsport vermengd met technisch
vernuft overigens. Want met een gewoon
ziekenhuisbed op rolschaats wieltjes kon
je, na de ondubbelzinnige triomf van Ten
Bruggencate en Meijer, natuurlijk niet
meer aankomen. Er verschenen bedden
met dichte fietswielen op het parkoers;
iemand bedacht een ledikant met
schuinstaande wielen (voor de balans);
er kwamen deelnemers aan de start met
Calimero-helmen op hun kop; de wissel
techniek (loper op het bed - passagier
eraf) werd zo geavancheerd dat het bed
nooit meer stilstond (Dirk ten Bruggen
cate: "Het bed moet z'n snelheid hou
den"); en - het gekrakeel daarover is in
Broek nog altijd niet verstomd - de spira
len werden hier en daar vervangen door
het veel minder comfortabeler maar wel
aanmerkelijk lichtere triplex.
Geen bed meer
Natuurlijk regende het opnieuw protes
ten. Vooral de vervanging van de spiraal
door triplex was de puriteinen een doorn
in het oog. "Nu is het geen bed meer".
Even dachten Peter Kos en zijn medebe
stuurslid Dirk Witte erover een speciale
onderzoekscommissie in te stellen, maar
toen een paar deelnemers glashard be
weerden dat ze thuis ook op triplex slie
pen, was de bodem accuut onder dat
plan weggeslagen. Kos zuchtend: "De
mens is spitsvondig. We hebben nu de re
gel: je moet op dat bed kunnen liggen.
Maar ja, dat kan je al vlug natuurlijk".
Niettemin houden Kos en zijn vijftig
medewerkers de ontwikkelingen nauw
lettend in het oog, "want het benne on
derhand natuurlijk dolle toestanden ge
worden". De_ zogenaamde Elfsteden
tochtstart waaraan de deelnemers zich
nu moeten onderwerpen, bleek een
vondst. Botsende bedden zijn een zeld
zaam verschijnsel geworden nu de eerste
loper achthonderd meter moet rennen
alvorens hij zijn bed in beweging mag
zetten. Het probleem ligt 'm nu vooral in
de inschrijving. Die vindt plaats in het
voorjaar bij Gerrit Smit, zoals café De
Schelvis in Broek kortweg wordt ge
noemd.
Tot twee jaar geleden was er niets aan
de hand. Toen echter nam de eerste ad-
spirant-deelnemer al ruim voordat de in
schrijving begon een pole position in
j voor de deur van Gerrit. Waarna het hek
van de dam was. Kos: "Verschrikkelijk,
daar moeten we iets op zien te vinden.
Dit jaar begon de inschrijving om acht
uur. Maar wie toen kwam was al te laat.
Er stonden er minstens driehonderd
voor de deur en we laten maar honderd
dertig koppels toe".
Zwarte handel
Gevolg: er is een zwarte handel op gang
gekomen in startbewijzen voor de Lan
gedijker Beddenrace. In 'De Koerier',
een van de vele huis-aan-huisbladen die
in Langedijk verschijnen, werd een paar
weken terug in besmuikte termen nog
een startplaats aangeboden voor hon
derd gulden. Kos: "Ja echt hoor, het
dreigt business te worden. Dat is wel
jammer, vind ik. Ik noem geen namen,
maar ik weet van iemand dat-ie voor vijf
honderd gulden het bed van Jan van
Baar en Martin Beerepoot heeft willen
kopen. Dat is een ultralicht bed met race-
wieltjes, uitvalnaven, nou ja, alles wat je
maar kunt bedenken. Ze hebben het niet
gedaan trouwens".
Nee, natuurlijk niet. Van Baar en Bee
repoot immers legden vorig jaar het hele
peloton hun wil op. Tot verdriet van de
autochtone Broekers, die het er knap
moeilijk mee hadden dat een Waarder
(inwoner van Heerhugowaard) en een
Hensbroeker in Langedijk met de zege
aan de haal gingen. Maar ja, wat moest je
tegen die lui. Ze ontwikkelden niet al
leen een geweldige loopsnelheid, maar
ze sjorden ook nog aan een bed dat - zo
wilden de geruchten - al vooruit schoot
als de passagier zwaar moest hoesten.
Het duo, ondersteund door verzorgings-
posten die om de 250 meter langs het tra
ject stonden, legde in 2 uur, 32 minuten
en 7 seconden ruim 52 kilometer af, het
geen een gemiddelde snelheid van 20.439
kilometer per uur betekende. Toen Den-
simo in Rotterdam een wereldrecord op
de marathon liep deed hij dat met een ge
middelde snelheid van 20.014 meter.
Dirk ten Bruggencate, drie keer win
naar van de race en ook vanavond onge
twijfeld weer een van de vedetten: "Het
is flauwekul natuurlijk, maar wel bloed
serieuze flauwekul. Wil je in Langedijk
winnen, dan moet je de halve marathon
binnen de 1.10 kunnen afleggen, anders
kun je het vergeten. Dat we harder gaan
dan het wereldrecord komt omdat we
verschrikkelijk grote stappen kunnen
nemen. Dat bed is zo gemaakt datje er bij
het lopen op kunt steunen. Je zweeft als
het ware. We hebben het wel eens uitge
meten; we maken passen van meer dan
drie meter".
Hogere lonen
Vanavond wil hij weer eens winnen,
Dirk. Hij heeft hard getraind, evenals
zijn compagnon voor deze keer, Friedjof
Komen uit Akersloot. Het probleem is al
leen: zij zijn niet de enigen. Neem Mare
van der Molen. Samen met Danny Stam
rende hij ter voorbereiding naar Parijs en
terug. Vijftig kilometer per dag. Toen ze
met hun bed de Eiffeltoren rondden is er
nog een foto gemaakt die niet alleen in
een paar Noordhollandse, maar ook in
Franse kranten heeft gestaan. Het onder
schrift sloeg nergens op (Mark en Danny
zouden demonstranten zijn voor hogere
lonen in de Hollandse ziekenhuizen),
maar dat intersseert ze in Broek op Lan
gedijk geen lor. Er doen tenslotte wel
meer vreemde verhalen over de bedden
race de ronde. "Dat komt", zegt Kos,
"omdat het er allemaal zo stom uitziet.
Tweehonderdzestig gekken die toege
juicht door dertigduizend mensen hon
derddertig bedden door een paar straten
duwen... Tweeëneenhalf uur lang. Je kan
het bijna niet bedenken".
Veel erger nog, ze wijzen naar hun
voorhoofd als Peter er tijdens een vakan
tie op de Veluwe wel eens voorzichtig
over begint. Beddenrace? "En weet je,
het kan zo mooi zijn. We starten altijd om
7 uur 's avonds. Zodat we om half tien,
tijdens de laatste ronde, in het donker lo
pen. Alle lichtjes zijn dan aan, van de hui
zen, van de lantaarns. Prachtig, prachtig.
Voor mij is dat altijd 'een rondje kippe-
vel'. Alleen daarom al zou ik die race van
m'n leven niet meer willen missen".
Van 27 augustus tot 1 september organiseert de Koninklijke Nederlandse Schutters As
sociatie (KNSA) het wereldkampioenschap schieten met historische wapens. Zo'n 450
schutters uit zeventien landen zullen op de schietbaan uitvechten wie het best overweg
kan met antieke wapens of replica's hiervan. Nederland zal de thuiswedstrijd spelen met
een 23 leden sterk team, bekwaam in verschillende disciplines zoals de vijftig meter
staand, de honderd meter liggend of het kleiduivenschieten. Mede-organisator en team
captain Mertens ziet het wel zitten: "We hebben een groot team. En tijdens de kwalifica
tiewedstrijden is er al heel goed geschoten".
door Mark Litjens
Captain Mertens; "Van alle schietsporten is historisch wapenschieten het
mooiste om te zien".
Schutters uit 17 landen op Leusderheide
In de huiskamer van L. Mertens staan
"éen paar oude geweren in de hoek. In een
bruine doos ligt een pistool dat uit een
film over struikrovers afkomstig lijkt. De
wapenverzameling is echter niet óm aan
de muur te hangen, maar om te gebrui
ken. Mertens schiet met deze antieke wa
pens tijdens wedstrijden, zowel natio
naal als internationaal. "Bij het schieten
met historische wapens maken wij al
leen gebruik van voorladers. Dat zijn ge
weren, pistolen en revolvers die via de
loop geladen worden. Wat kruit, loden
kogeltje, aanstampen en schieten", aldus
Mertens.
De schutter is lid van de Koninklijke
Nederlandse Schutters Associatie (KN
SA) en mede-organisator van het veer
tiende wereldkampioenschap Histori
sche Wapens, dat van 27 augustus tot 1
september gehouden wordt op de Leus
derheide. Er komen 450, uit zeventien
landen afkomstige, schutters. Mertens
zelf moet dit jaar afzien van prijzen. Hij
moest kiezen tussen schieten of organi
seren en koos voor het laatste. Boven
dien is hij teamcaptain van de Neder
landse ploeg.
"Het schieten lijk heel makkelijk maar
er komt heel wat bij kijken om op topni
veau mee te kunnen doen. Het is niet al
leen het overhalen van een trekker. Veel
oefenen op houding, trekkertechniek en
ademhaling is van groot belang. Echt vi
taal is het laden van het geweer. Hoeveel
kruit je erin doet, hoe hard je het aan
stampt en of het kogeltje er goed inzit.
Als dit niet goed gebeurt dan komt de ko
gel gegarandeerd ergens anders dan
waar de bedoeling was, namelijk in het
midden. Dit kan dus het verschil beteke
nen tussen een tien of een negen", legt de
teamcaptain uit.
Het balanceren tussen de bovenge
noemde componenten is heel vermoei
end. Vooral wanneer er veel op het spel
staat, bij voorbeeld een wereldtitel. "Ie
dere schutter krijgt een half uur om der
tien schoten te lossen. Na ieder schot
moet je opnieuw laden, weer de goede
houding zoeken en vooral je concentra
tie vasthouden. Van de dertien schoten
tellen de tien beste. Schiet iemand per
ongeluk veertien keer, dan wordt het
beste schot in mindering gebracht".
De wedstrijd kent verschillende on
derdelen en disciplines. Ook wordt er on
derscheid gemaakt tussen antieke wa
pens en replica's. Deze categorieën ko
men niet tegen elkaar uit. Er zijn drie ver
schillende banen waar de schutters
schijven moeten raken: van vijfentwin
tig, vijftig en honderd meter. Op de
laatste wordt liggend geschoten, op bei
de andere staand. Daarnaast is er ook
nog het kleiduivenschieten.
Op al deze onderdelen wordt weer met
verschillende wapens geschoten. Een
wedstrijd historische wapens kent dan
ook veel variëteit. "De deelnemers kun
nen aan diverse series meedoen. Meestal
kiezen ze er twee of drie uit om zoveel
mogelijk te schieten. Een allrounder
heeft veel mógelijkheden, maar dit is
niet voor iedereen weggelegd. Ieder wa
pen vraagt om een andere techniek, om
een andere laadwijze. Er is vakmanschap
vereist om alles goed te doen. En dat
vraagt ervaring".
Daarom is Mertens blij dat het WK dit
jaar in Nederland gehouden wordt. "Wij
doen aan deze kampioenschappen mee
met een team van 23 personen. Normaal
gesproken gaan wij met maximaal zes
tien mensen naar een WK. Voor een paar
van onze schutters is dit dan ook een
mooie gelegenheid om zo'n gebeuren
mee te maken, om ervaring op te doen.
Dat een WK-team meestal kleiner is,
komt doordat het budget van de KNSA
niet verder reikt. De bond betaalt alles
voor de afvaardiging, waaronder de reis,
het verblijf in een hotel en de kleding.
Dit jaar zijn de kosten vanzelfsprekend
lager omdat we in eigen land blijven en
zodoende hadden we de mogelijkheid
om ons team uit te breiden", zegt de cap
tain.
Mertens is al dertien jaar bezig met de
schietsport. Zijn interesse voor wapens
werd gewekt toen hij in het leger moest
dienen. Direct na het afzwaaien meldde
de captain zich bij een schietvereniging.
Weer iets later kwam hij in contact met
historische wapens.
Mertens: "Ik raakte geïnteresseerd in
het verleden van antieke geweren. Dit
combineerde ik met mijn schiethobby
en dat was het begin. Maar ik ben niet ie
mand die alleen maar verzamelt. Ik schaf
alleen maar wapens aan waarmee ik de
sport kan beoefenen. Een oud geweer
moet in een goede conditie z(jn, anders
heb ik er niks aan. Als ik aan een wed
strijd meedoe dan gaat het voor mij niet
om een mooi wapen, dan gaat het om de
punten".
Het visuele aspect is wèl heel interes
sant voor de toeschouwers. "Van alle
schietsporten is het historisch wapen
schieten het mooiste om te zien. Iedere
keer opnieuw laden, aanleggen en af
drukken. Het feit dat mensen staan te
schieten met wapens die al een hele his
torie achter de rug hebben, geeft een
apart accent aan de wedstrijd".
"Dat is wel wat anders dan die moder
ne wapens waar meerdere patronen tege
lijk ingaan en die afgevuurd worden zon
der dat de schutter uit zijn concentratie
hoeft te komen. Daarom wordt er door de
organisatie ook veel gedaan om alles zo
te houden zoals het vroeger was. Aan een
geweer mag totaal niks veranderd zijn.
Alleen dan krijg je de goedkeuring om
deel te nemen".
De KNSA mag dit WK organiseren
omdat de bond dit jaar haar eeuwfeest
viert. "Eigenlijk worden wereldkam
pioenschappen in de oneven jaren ge
houden. De even jaren zijn voor landelij
ke en Europese kampioenschappen.
Voor ons is nu dus een uitzondering ge
maakt".
0 -
i Jè»*"
