Recht op de man af
Gezonde leegte
ij-
Onze taal
ENKWIJZER
Homo-seks langs de snelweg: op zoek naar spanning
Sinds jaar en dag ontmoeten homoseksue
le mannen elkaar voor seksueel contact op
stille plekjes. De laatste twee decennia zijn
dat de donkere parkeerplaatsen langs de
snelweg, de zogeheten banen. Omwonen
den en passanten klagen daar geregeld
over. Niet zelden nemen gemeenten maat
regelen door deze plaatsen af te sluiten. In
het Gooi noteert de politie al enige tijd regel
matig kentekens van bezoekers van die
plaatsen. Dit tot ergernis van de belangen
organisatie voor homoseksuelen, het COC.
Voorzitter M. Jansen diende namens de re
gionale afdeling 't Gooi een klacht in bij de
procureur-generaal, maar werd in het onge
lijkgesteld. Het COC laat het er niet bij zit
ten en is nu naar de Nationale Ombudsman
gestapt.
Wat gebeurt er toch op die stille, donkere
plaatsen? Wat voor mensen zijn dat die
daar komen voor hun seksuele contacten
en hoe voltrekken die zich?
door Fred Bos
't Gooi, maandag laat in de avond. Ver
slaggever en fotograaf maken zich op
voor een rondje langs de parkeerplaat
sen van snelwegen, zoals ook homo
seksuele mannen rondrijden om elkaar
ontmoeten. Recht op de man af: op zoek
naar gratis seks met iemand die je niet
kent. Op donkere plaatsen, die door bui
tenstaanders worden gemeden. De bijna
volle maan staat helder aan de hemel.
Het oranje licht van de snelwegen heeft
ineens iets spannends.
Hilversum. De Bosberg langs de A27.
Het is bijna helemaal donker. De maan
zet een rij auto's in een vaag licht. Over
het zandpad naast de parkeerplaats
schuiven silhouetten langzaam voorbij.
Alleen het geraas van het verkeer op de
snelweg doorbreekt de beklemmende
stilte. Mannen wachten roerloos in hun
auto. Anderen lopen heen en weer. Ze
zwijgen, kijken, wachten bij de auto, lo
pen weer door. Af en toe worden twee ke
rels opgeslokt door de duisternis van het
achterliggende bos. Stilte. Het is alsof er
elk moment iets kan gebeuren.
Eemnes. Motel de Witte Bergen langs
de Al. Op de verlichte parkeerplaats
wachten de bezoekers van de Goij er-
gracht, aan de andere kant van de snel
weg. Halverwege dat laantje staan ook
auto's. De lichten zijn gedoofd. De auto
met verslaggever en fotograaf draait het
zandpad op. In de verte gaat bijna tegelij
kertijd een aantal koplampen aan. In een
mum van tijd rijden zes, zeven auto's
korte rondjes op de plek waar de wagen
van deze krant is gestopt. Een aantal
mannen stapt uit en loopt heen en weer.
Het geronk van motoren sterft weg. Het
is weer doodstil.
Naarden. De Bastion langs dezelfde
rijksweg 1. Spitsuur even na elven. Een
rij auto's, waarlangs mannen heen en
weer lopen. Af en toe leunen ?e noncha
lant met de rug tegen hun auto. Eén ver
dwijnt in de struiken. Een ander wacht
even en loopt er dan achteraan. Langs de
parkeerplaats rijdt een auto voor- en ach
teruit, heen en weer terug.
Naarden. Parkeerplaats Ronduit, aan
de overkant'langs de weg richting Hil
versum en Amsterdam. Zeven personen
wagens. Weer dat beklemmende, wat lu
gubere sfeertje. Emotieloos. Dezelfde
heen-en-weerrijder van zojuist zoekt nu
hier.
Opnieuw De Bastion. Nu tussen één en
twee uur 's nachts. Een man loopt heen
en weer bij de bosjes. Zijn brandende si
garet trekt de aandacht. Niemand rea
geert. Voor de auto van fotograaf en ver
slaggever hangt een man voqrover tegen
het voorportier van een auto. Als een wa
gen de parkeerplaats oprijdt en de> duis
tere plek even fel wordt verlicht, trekt hij
haastig zijn broek op. Als het weer don
ker is, neemt hij snel dezelfde houding
weer in. Na hem volgen binnen een
kwartier twee anderen. Het ritueel hér-
haalt zich. Niemand slaat er acht op.
De rijksweg Al. Midden in de nacht. Af
en toe raast een auto voorbij. De parkeer
plaatsen zijn nagenoeg verlaten als de
Naardense politie er een kijkje neemt.
Anonimiteit
Elke dag gebeurt het, bijna de klok rond,
maar vooral als de duisternis haar intre
de heeft gedaan. Langs de Nederlandse
snelwegen ontmoeten homoseksuelen
(voornamelijk mannen) elkaar. Echt con
tact wordt er niet'gelegd. Het gaat om de
seks en het dondert niet met wie. Parke
ren, heen en weer lopen en wachten tot je
'beet hebt'. Met z'n tweeën de struiken in
en even later terug naar huis, of zoals ook
wel voorkomt, naar een andere ontmoe
tingsplek. Voor de spanning. Maar ook
om die andere seksuele geaardheid voor
de omgeving verborgen te houden.
De 'banen', parkeerplaatsen waar ho
moseksuelen elkaar in anonimiteit ont
moeten, zijn zo óud als de weg naar Ro
me. Eén van de eerste en meest bekende
plekken in het Gooi moet het park.tussen
de AVRO-studio en het raadhuis in Hil
versum zijn geweest. Aan het eind van de
jaren zestig ontstonden daar problemen
en de groep verspreidde zich, op de
vlucht voor 'potenrammers' of politie.
De grootste baan werd vervolgens al snel
de Bosberg bij Hilversum. Maar ook die
heeft om dezelfde reden de drukste tijd
alweer gehad.
Landelijk bezien gaat de ge
schiedschrijving veel verder terug. In 's
lands archieven bevindt zich bijvoor
beeld een plattegrond van Amsterdam
uit 1878, waaróp de zeventien belangrijk
ste 'kruysplaatsen, bordelen, cafés, kof
fiehuizen en andere onmoetingsplaatsen
van sodomieters (homoseksuelen -red.)
staan aangegeven.
Sinds mensenheugenis hebben homo
seksuelen zich in meerdere of mindere
mate verborgen gehouden voor 'de rest
"Ik ben niet bang en ik heb niets te verbergen
GPD)
van de wereld'. Honderden jaren geleden
kon sodomie zelfs worden bestraft met
de dood. De geschiedenis gaat terug naar
1292, het jaar waarin twee homoseksuele
priesters in Gent op de brandstapel te
recht kwamen wegens sodomie. Dat was
niet alleen een kerkelijke zonde, maar in
die tijd eveneens een misdrijf. Veel ho
mo's en lesbiënnes hebben sindsdien
eeuwen lang hun seksuele geaardheid
met de dood moeten bekopen.
Veel later werden de staffen milder en
werd iemand pas in staat van beschuldi
ging gesteld als er een duidelijke getui
genverklaring kon worden' afgelegd.
Neem de 23-jarige sergeant en een 18-ja-
rige korporaal die 'het' met elkaar deden
op een van de Naardense bastions in
1886. Eén getuige klaagde hen aan. Een
onderofficier haastte zich naar de plek
waar het zou zijn gebeurd en zag aan het
ingedrukte gras dat daar iemand had ge
legen. Op het gras vond hij liggen 'een
vocht, het meeste gelijkend op rauw ei
wit'. De twee kregen drie maanden ge
vangenisstraf.
Homoseksualiteit is ook aan het begin
van deze eeuw nog taboe, maar zij die tot
deze groep behoren laten sinds 1912 van
zich horen via de humanitaire instelling
NWHK, die protest aantekent tegen een
nieuw wetsartikel: 248 bis. Daarin wordt
ontucht met mindeijarigen van hetzelfde
geslacht strafbaar gesteld.
In 1971 wordt vervolging op dat punt
versoepeld, maar van werkelijke accep
tatie van deze seksuele geaardheid is nog
steeds geen sprake. Dat is dan ook de re
den dat 'sodomieten' elkaar tot op de hui
dige dag op stille plekjes ontmoeten. Tot
een paar jaar geleden waren dat openba
re toiletten. Nog steeds zijn dat donkere
homobars waar jongens van rond de
twintigfich, voor tussen de 50 en 750 gul
den, verhuren aan kerels van een jaar of
veertig.
Frits van 't Noordende, medewerker
van de landelijke informatielijn voor ho
mo's en lesbiënnes Gay-switchboard,
vraagt zich anno 1990 af of daar wel zo
nodig verandering in moet komen. "De
constante roep 'accepteer ons toch' naar
de hetero's toe is er misschien wel de oor
zaak van dat homo- en biseksuelen nog
steeds worden gediscrimineerd. Ik heb
dit nog nooit gezegd en het wordt me
misschien niet in dank afgenomen, r
eigenlijk zitten we als homoseksueel niet
op erkenning van hetero's te wachten",
zegt hij.
"Bezoekers van de banen zitten per de
finitie in een isolement, al mag het aantal
probleemgevallen niet worden onder
schat", aldus Van 't Noordende, die vast
stelt dat deze groep veelal bestaat uit ge
trouwde (welgestelde) mannen. Mannen
die hun behoefte aan homoseksueel con-,
tact verbergen voor vrouw en kinderen.
Een groter aantal homo's gaat echter
voor de spanning naar de banen. Het
Mollebos bij Amersfoort is daar het
mooiste voorbeeld van. Iedere maandag
is het 'leeravond'. Wie er naartoe gaat,
ontmoet op z'n minst honderd liefheb
bers van leren kleding en/of sado-maso-
chisme.
Welgestelden
Terug naar de Bosberg, waar ook
dag gebruik van wordt gemaakt. Bij dag
licht is de parkeerplaats gewoon een par
keerplaats. Wie het niet weet, merkt niet
dat daar wordt gewacht op een seksueel
avontuurtje. Het hek, dat de weg scheidt
van het bos, is op verschillende plaatsen
vernield. De grond is bezaaid met stuk
ken toiletpapier. Safe-seks staat duide
lijk niet in het woordenboek van de be
zoekers. Er is geen condoom te vinden.
In het bos slenteren mannen schijn
baar doelloos rond. Een van hen hangt
tegen het hek en kijkt, met de blik op on
eindig, voor zich uit. Als de foto's van de
plaats zijn gemaakt komt hij vragen of
het voor de politie is. Ook vertelt hij dat
het beslist niet de homoseksuelen zijn
die het hek hebben vernield. "Jullie we
ten toch wel wat hier gebeurt?", vraagt
hij nadien voor de zekerheid.
Dan doet hij zijn verhaal, zonder te we
ten tegen wie of waarvoor. Het verhaal,
dat het goed is dat de banen er zijn en hoe
je er het snelst contact legt. Het verhaal,
dat hij als jonge homofiel is mishandeld
en sindsdien eigenlijk een verbitterd le
ven leidt. Dat hij en alle andere homo
seksuelen van 'zijn soort', op de baan zo
vaak worden misbruikt door die ge
trouwde 'high society'-kerels. Hij maakt
zich kwaad over het feit dat ze vrouw en
kinderen thuis besodemieteren.
"Zes van de tien bezoekers zijn welge
stelden. Burgemeesters, advocaten, dok
toren. Allemaal komen ze hier. Maar wel
in de auto van hun vrouw, omdat ze bang
zijn herkend te worden", zegt de man.
Hij komt op de banen, omdat hij geen
behoefte heeft aan contacten in een ho-
mobar. "Ze kijken naar je uiterlijk, daar j
gaat het alleen maar om. Ze gaan op stap
met knappe jongens, om anderen jaloers
te maken. Ik hou alleen van oudere r
nen en die kom je daar nauwelijks tegen.
Eigenlijk gaat het me alleen ook r
de seks. Het maakt me niet uit met
hoe hij eruit ziet en of hij keurig netjes of
smerig is".
Er komen ook kinderen op de baan,
I vertelt de man. Hij zegt, dat hij
i een jaar of veertien heeft wegge
stuurd met de mededeling: "Als je sek
sueel contact wil met mannen, vertel het
dan eerst maar eens thuis aan je ouders,
broers of zusters. Praat erover, maar kom
niet hier naartoe".
Als hem wordt verteld, dat de foto's
voor de krant zijn, verblikt of verbloost
hij niet. "Schrijf maar wat ik jullie heb
verteld", zegt de man. Op de foto wil hij
ook nog wel, geen enkel punt: Ik ben niet
bang en. ik heb niets te verbergen. Zeg
maar waar je de foto wilt maken".
Overlast
De banen van 't Gooi. De plaatsen van de j
mannen die een toevallige voorbijganger
bewust en onbewust doen schrikken.
Een manier van leven, waarover de me
ningen in homo- en heterokringen ver- I
deeld zijn.
"Een aantal hetero's klaagt, maar zijn
zij eigenlijk niet voor een deel de oorzaak
van het ontstaan van de banen?", vraagt
COC-voorzitter M. Jansen zich af.
"Ze bezorgen overlast", zeggen omwo
nenden.
"Ik voel me bedreigd", zeggen de toe
vallige bezoekers van een van de par
keerplaatsen.
"We worden gediscrimineerd, maar we
zijn toch ook gewone mensen met onze
eigen liefhebberijen?", zegt de homofiel.
De eeuwenlange discussie. Langs de
snelweg duurt zij voort.
'Vanaf hier nog 45 minuten' staat er op
het bordje. Nog drie kwartier schuifelen
onder de bloedhete zon op weg naar de
wildwaterbaan. Achter die spannende
naam gaat niet meer schuil dan hooguit
twee minuten natgespat worden op een
soort van plastic autoband die je zo on
handig op en neer schudt dat je voor je
rug begint te vrezen. In de entreeprijs
voor het pretpark zitten alle dertig at
tracties inbegrepen, maar de werkelijk
heid is datje voor drie daarvan, staat ge
lijk aan hoogstens vijf minuten echte
pret, al een hele middag uit moet trekken.
De jongeman voor mij, een soort van
Billy Turf met een broek aan waar iedere
plooi voortdurend wordt uitgeperst,
blijkt uitstekend voorbereid op het pret-
parkwerk. In zijn rechterhand houdt hij
een enorme kartonnen beker met pop
corn, waaruit hij regelmatig een portie
neemt om die met open mond weg te kau
wen. Ik kan het spul dan als sneeuwvlok
ken van zijn bovenkaak in de onderbak
zien vallen. Bij tussenpozen spoelt hij de
kauwresten weg met een luidruchtig ge
slurp uit de halve emmer cola die hij in
zijn linkerhand heeft. Als hij af en toe
even pauzeert, is het omdat het koolzuur
zich met een onsmakelijke knal een weg
naar buiten baant. Daarbij vliegt er ook
steeds iets wits mee de wereld in.
Hoewel ik het schouwspel niet het meest
verheffende vind, begin ik er na een
kwartier, waarin hij onvermoeid door
maalt en slokt, noodgedwongen aan te
wennen. Ik bedenk dat hij, riet als ik,
waarschijnlijk vakantie heeft en met zijn
gedachten op nul en niksdoen zich nu
eens lekker overgeeft aan de onbelemmer
de bevrediging van eerste levensbehoef
ten. Ik bedenk ook, dat in tegenstelling tot
zijn geest zijn lichaam geen vakantie
leeg gemaakt worden) is beschoren.
Waarschijnlijk moet het zelfs harder wer
ken dan anders om alle voedsel en drank
die extra en op ongewone tijden wordt
ingenomen verwerkt te krijgen. Ik begin
me af te vragen of dat niet voor de meeste
mensen geldt, namelijk dat vakantie niet
meer is dan het tijdelijk niet bezetten of
leegmaken van werkplek en (werk)geest
is, terwijl het lichaam of in ieder geval de
spijsvertering overuren moet maken. Als
ik vervolgens om me heenkijk, valt me in
derdaad op dat de meeste mensen in de
rij wel iets aan het kauwen, zuigen of
drinken zijn. Als ik later door het park te
rug naar de uitgang loop, zie ik hetzelfde
beeld. Overal waar mensen iets aan het
doen zijn, bestaat dat doen vooral uit
Blijkbaar staat vakantie voor veel
mensen gelijk aan niet-door-werken-on-
derbroken-eten-en-drinken. Toch weten
we al vele eeuwen lang dat het zowel voor
ons lichaam als voor onze geest van groot
belang kan zijn om ook onze spijsverte
ring af en toe op vakantie te laten gaan.
Dat wil dus zeggen, dat het heel heil
zaam, heel gezond is om af en toe te vas-
,ten. Maar alleen al dat strenge woord
'vasten' is voor de meesten van ons vol
doende om de schrik in de benen te krij
gen. We moeten er eenvoudig niet aan
denken dat we een tijdlang, een aantal
dagen of enkele weken, het comfort of de
troost van voedsel zouden moeten missen.
Vasten is iets dat we associëren met
moslims, ouderwetse christenen, of geite
haren alternatievelingen. Wie normaal
met deze tijd meedoet, die vast vast niet.
Want waarom zou je jezelf opzettelijk een
genoegen ontzeggen? Als we al eens vas
ten, doen we dat hoogstens om wat pon
den kwijt te raken, want alleen voor mooi
zijn willen we nog wel eens pijn lijden.
Toch gaat het bij vasten in de oorspron
kelijke zin van het woord om heel iets an
ders dan om zelfkastijding of om af te
slanken. Vosten is sinds mensenheugenis
een religieus ritueel geweest, omdat door
voedselonthouding opvallende psychi
sche, innerlijke veranderingen kunnen
optreden. De voornaamste daarvan zijn
dat vasten (mits op de goede manier ge
daan, dus onder goede begeleiding) er toe
leidt dat onze concentratie verbetert en
dat we helderder kunnen denken. Verder
verhoogt het onze gevoeligheid voor wat
er aan gevoelens en gedachten in ons om
gaat. We worden ons meer bewust van
onszelf. Door vasten verlangzaamt ook
ons levenstempo, waardoor de stress en
spanningen van alledag afnemen. We
worden er in psychisch opzicht vrijer,
ontspannener en gevoeliger door en het
vermindert onze bezetenheid voor stoffe
lijke zaken.
Maar niet alleen ónze geest ontdoet
zich via vasten vaak van ballast, ook ons
lichaam wordt erdoor in staat gesteld
zich van een stuk ballast, van, stofwisse-
lingresten (het zogenaamde ontslakken)
te ontdoen. (Hierdoor kunnen mensen die
vasten nogal eens een onaangename geur
verspreiden). Het effect daarvan kan
eu.
ui.
oe.
DOOR JOOP VAN DER HORST
Vakantietijd. Tijd voor een lekker dik boekl
Wat dat betreft heb ik me dit jaar echt ver
wend: J.J. Voskuil, 'Bij nader inzien', 1207
bladzijden. De VPRO schijnt bezit te zijn
met de verfilming ervan en ik ben zo iemand
die dan graag eerst het boek gelezen wil
hebben. Waarna ik de film meestal vergeet.
Prachtig boek. Mieters boek, om in stijl te
blijven, maar moeilijk om te verfilmen want
gebeurt hoegenaamd niets in. Alleen ge
sprekken tussen studenten op hun kamer.
Het speelt in de jaren 1946-1953 en het is
verschenen in 1963.
De laatste twee zinnen van het boek zijn als
samenvatting van het geheel, een slot-
I akkoord: 'Ze praatten luid tegen elkaar. Hun
stemmen weerkaatsten tegen de gesloten
gevels van de grachtenhuizen'. Want al het
gepraat levert niets op.
Ik weet niet of de schrijver in 1963 moeilijk
los kon komen van de oude spelling van
voor 1955.
Misschien gebruikte hij opzettelijk oudere
schrijfwijzen als copie, octoberen critiek om
de sfeer van verleden aan te geven. In ieder
geval vallen ze op want voor het overige is
het boek gewoon in de tegenwoordige spel
ling gesteld. October en critiek met een -c-
zijn inderdaad oude spelling, de spelling
De Vries en Te Winkel, die van 1864 tot
1947 gegolden heeft, toen men ook
mensch en visch schreef en kooien met
dubbele oo.
Ondertussen is de officiële spelling al zo'nj
kleine veertig jaar lang oktober en kritiek, al
schijnt dat nog steeds niet tot iedereen
gedrongen te zijn. Maar copie is nooit
officiële spelling geweest. Ook volgens De
Vries en Te Winkel diende men kopie te
schrijven, net als nu.
De meest opvallende afwijking van de spel
ling is giebelen, gegicheld, giebelden. Het
woord komt in die 1207 bladzijden af en toe
voor en steeds staat het dan zo geschreven.
Eerst twijfelde ik. Hoe schrijf je gichelen ei-I
genlijk? Opgezocht. Inderdaad, giechelen is
sinds 1947/1955 de gewone spelling. Ook
een ouderwetse schrijfwijze*? De Vries en
Te Winkel schrijven in hun Woordenlijst
voor: giegelen, ook met ie maar met twee
keer een -g. Aanvankelijk was het woord
vergeten, maar in de derde editie, van 1879,
staat dan toch giegelen.
Zoals bekend hebben De Vries en Te Win
kel hun spelling van 1864 in eerste opzet
niet ontworpen voor de,gewone gebruiker
om vastigheid te krijgen bij de samen
stelling van hun grote Woordenboek der
Nederlandsche Taal, het WNT, waaraan
toen begonnen werd. Wie nu eens gaat kij-
n het WNT hoe ze giechelen daar be
handelen, komt voor een verrassing te
staan. Je zou verwachten giegelen want zo
staat het in de Woordenlijst van De Vries en
Te Winkel, de voorloper van ons Groene
Boekje. In het WNT wordt de gebruiker bij
giegelen venwezen naargichelen.
Nou breekt mijn klomp! Eerst afspreken dat
je het woord als giegelen zal schrijven en
als puntje bij paaltje komt kiezen voor giche
len.
Deze onvaste koers van De Vries en Te
Winkel heeft ertoe geleid dat in ouderei
woordenboeken, woordenboeken van voor
1955, niemand het weet: alles wordt door el
kaar gebruikt, giegelen, gichelen en zelfs
wel af en toe giechelen.
Voskuil is neerlandicus en hij heeft tijdens
zijn studie zeer zeker kennis gemaakt met
het WNT. Maar hij zal in 1963 dan ook ge
weten hebben dat er toen al weer acht jaar
zoiets bestond als het Groene Boekje.
Waaruit ik afleidt dat hij welbewust allerlei
oudere spellingen door zijn boek gestrooid
heeft.
Toen ik dit stukje begon, was ik van plan iets
te schrijven over de oorsprong van dat aar
dige woord giechelen en over de samen
hang met giebelen en hinneken, maar mijn
hoekje is vol en ik moet dat uitstellen tot
volgende keer.
door René Diekstra
hoogleraar psychologie te Lejden.
zijn, dat bepaalde chronische klachten
minder worden of zelfs verdwijnen. Hoe
wel we ons er meestal niet van bewust
zijn, kennen we allemaal uit persoonlijke
ervaring de heilzame werking van vas
ten. Iedere nacht, als we inslapen, begin
nen we noodgedwongen te vasten. Als we
s morgens wakker worden, hebben we af
hankelijk van onze slaaptijd 6 tot 9 uur
gevast. In het Engels heet ontbijt daarom
ook heel toepasselijk 'breakfast', dat wil
letterlijk zeggen het afbreken van het
vasten.
Ook uit een andere situatie kennen de
meesten van ons het vasten. Als we ziek
worden, hebben we meestal pijn en ver
liezen we onze eetlust. Dat heeft een die
pere betekenis. Het zieke lichaam heeft
voor de genezing van wonden of de be
strijding van virussen en bacteriën zijn
hele afweerkracht nodig. Het kan zich
dan niet meer met het verteren van voed
sel bezighouden, omdat de spijsvertering
zelf meer dan een derde van de energie
verbruikt die in voedsel zit. Door de beno
digde energie uit de eigen lichaamsv'oor-
raden te halen (zoals *uit lichaamsvet)
kan ons lichaam ziektes veel effectiever te
lijf gaan.
Wat gebeurt er precies als we vasten?
Op lichamelijk vlak zijn er drie ver
schijnselen waar te nemen, wanneer we,
geen vast voedsel (vloeibaar in de vorm
van sap of mineraalwater is toegestaan)
meer tot ons nemen. Na een aantal uren
daalt de bloedsuikerspiegel en melden de
hersenen 'opgelet, voedsel aanvullen'. We
krijgen honger. Dit gevoel wordt door het
zien van eten. door geuren of door ons
denken aan eten versterkt. De bewegin
gen van de ingewanden en de afschei
ding van maagsappen en speeksel zorgen
er verder voor, dat we steeds driftiger
naar voedsel zoeken. Dat kan zover gaan,
dat we van verlangen naar voedsel ge
spannen raken, dat we duizelig worden
en ons zwakjes gaan voelen. Maar als we
deze moeilijke periode doorstaan, dan
verdwijnt het hongergevoel ten slotte vol
ledig. De maag stopt de afscheiding van
maagsappen als langere tijd geen vast
voedsel meer getransporteerd hoeft te
worden en ook de darmbewegingen hou
den op. Ons lichaam wacht niet langer
meer op de aanvoer van voedsel. Geen
maagknorren meer, geen voedselverlan-
gen. Het lichaam is overgeschakeld op de
innerlijke reserves.
Dat is ook het moment waarop veel
mensen een soort van innerlijke bevrij
ding ervaren. Niet alleen een bevrijding
van het eten zelf, van inkopen doen,
klaarmaken, afwassen, maar vooral ook
bevrijding van gevoelens van afhanke
lijkheid. Opeens merk je dat de dingen
waarvan je dacht datje er geen dag, laat
staan dagen, buiten kon, hélemaal geen
noodzaak zijn. Dat je je ook goed of zélfs
gelukkig kunt voelen zonder elke dag kof
fie, colavlees, muesli, twaaf boterham
men, gebak, chocola of alcohol te nutti
gen. Je ontdekt datje altijd een soort van
slaaf van je voedingsgewoonten bent ge
weest en dat er vaak ontzettend veel van
je aandacht en tijd dagelijks in het den
ken aan eten is gaan zitten. Veel mensen
merken zelfs voor de eerste keer. dat ze
hun dag altijd onbewust hebben inge
deeld naar de consumptiemomenten: om
negen uur zijn ze al in gedachten bezig
met de koffie van tien uur, om elf uur
gaat de aandacht naar de lunch van
twaalf, om twee uur naar de thee van
drie, enzovoorts. Vasten betekent, dat je
je ontdoet van je bezetenheid van voedsel,
van consumeren. Het betekent, dat je je li
chaam en geest leegmaakt om vervolgens
op een minder dwangmatige, gezondere
manier te gaan leven. En laten we eerlijk
zijn, een betere afloop dan 'dat kan een
vakantie niet hebben.
