Tuut, tuut, tuut, de groeten van...'
liefdesschandaal
beroert Turkije
André van Dirins nieuwe revue draait proef
■r-i
j e
MAANDAG 20 AUGUSTUS 1990
Van
correspondent Jacques J.d'Ancona
HOOGEVEEN Het toneel stelt voor: het kantoor van
een theateragent, de directeur van de Pretfabriek. De
man is opzichtig gekostumeerd, zijn secretaresse volle-
maans van omvang en lila bepruikt. De ideeënman van
de firma valt iets uit hun toon. 'Een lui met vingers,' zo
gezegd, niet super-intelligent. Op het podium vertoeven
respectievelijk René Sleeswijk, Marjolein Sligte en An
dré van Duin, de dragende krachten in de nieuwe André
van Duin Revue die twee seizoenen het vaderlandse pu
bliek zal amuseren. Dat laatste staat wel vast, want waar
Van Duin verschijnt, wordt het lollig.
Maar er wordt verschrikkelijk gebeuld, voordat de
pretfabriek als een veelkleurige draad verankerd ligt aan
de formule van de show met twaalf dansers, tien musici
en de solisten Suzanne Venneker en Dick Cohen.
Eind juli begonnen de repetities in de TV Studio van
Joop van den Ende Productions in Aalsmeer. Hoog-
eveen zag onlangs de eerste inspeelvoorstelling op klei
ne schaal. Nog geen ballet, nog geen orkest in de bak.
Een openbare repetitie, eigenlijk, met de komische scè
nes en de solo's van André.
Kennelijk heeft André van Duin
de lach aan zijn kont hangen.
Daar is hij inmiddels achter.
Maar toch steeds weer verbaasd
dat het blijkt te kloppen. Als hij
opkomt, gebeurt er iets en raast
er een ovatie door de zaal. Het
publiek houdt van hem, zoals
van Toon Hermans, Mary Dres-
selhuys en Herman van Veen,
nationale fenomenen in een dun
rijtje. Hij hoeft er weinig voor te
doen, denk je.... Dat dank je de
koekoek.
Vlak voordat het doek valt na
een avond van ongeremde pret
en kolkende lachsalvo's, mag het
even stil worden. Dan trekt Van
Duin het pretpak uit en stort zich
in een klein, emotioneel lied. En
dan heerst vertedering over een
gezongen levensverhaal. Nét niet
filosofisch, nét niet sentimen
teel. Hij vertelt dat hij als jochie
zijn moeder nooit gevraagd heeft
waar hij vandaan kwam. „Maar
ik wist waar ik naar toe wou. Ik
wou alleen maar horen lachen
om me heen..."
Je kunt wel zeggen dat hij ge
slaagd is. Als de eerste proef-
voorstelling een half uur is uitge
lopen, stelt hij om twintig minu-
iten voor twaalf vast dat het tijd
wordt om te stoppen. „Het is een
beetje laat geworden. Maar dat
vindt u niet erg, hè?"
Opnieuw groot applaus. André
van Duin kan maken wat hij wil.
Ze pikken het. Maar met onver
minderde ernst wijdt hij zich aan
zijn vak, het ambt van komiek.
Vrijwel alle ideeën komen van'
hem. In de nieuwe revue is hij in
de sketches de klant in een die-
jj renwinkel, hij verdwaalt hope-
51 loos in een vertelling van Robin
Hood, deelt met Marjolein Sligte,
René van Vooren en Suzanne
Venneker de verwarring omtrent
jj een nachtelijk telefoontje en ac-
teert als een verdwaasde hoofdfi-
guur in de 'Surprise Show,' een
genadeloze parodie op het dier
bare televisieprogramma van
Henny Huisman.
Daarnaast bloeien volgens ver
wachting zijn grote solo's op. Je
ziet André van Duin als vlooi-
entemmer, als de barre particu
lier Téo Vidéo en als een bekakte
specialist, een plastisch chirurg.
Een absoluut topnummer dus:
De anakomische les.
En hij doet Lubbers, tegen een
decor van bewindslieden in.de
Tweede Kamer. Lubbers, jaaaa,
lijzig stemmetje, karikaturale
kop. De zaal herkent het. Zijn te
levisiecreatie is niet vergeten.
'Tuut, tuut, tuuuut, de groeten,'
Dolgelukkig
Inmiddels is het nacht. Broeierig
en heet. „Ik ben echt dolgeluk
kig. Het is fantastisch dat we al
zó ver zijn," stelt André van Duin
vast, vlak voordat hij de auto be
stijgt, op weg naar huis na de eer
ste try out.
„Dit hebben we te pakken. Dat
is heerlijk, want de humor hangt
er vaak by, omdat het in de prak
tijk meestal allereerst aankomt
op het werk van het ballet, het
licht en het decor. Dat zit nu an
ders."
De basis voor de revue is ge
legd. Heeft hij al een voorkeur
voor bepaalde types?
André van Duin: „Nee, dat
komt pas na een paar weken. Het
is nu nog een beetje trekken, ik
sta nog niet lekker, ik loop nog
niet lekker, ik ben al blij dat ik
mijn tekst weet."
Je hebt ongeveer vijftien
jaar gewerkt met Frans van Dus-
schoten. Nu staat René van
Vooren opeens tegenover je.
André van Duin: „In principe
is René alleen de vervanger. Het
is de bedoeling dat Frans het
overneemt als hij hersteld is van
zijn operatie. Want je moet wel
André als Ruud.
gezónd zijn om dit vak te kunnen
beoefenen. Ik heb geen idee hoe
het zal gaan. Misschien dat Frans
pas in het tweede speelseizoen
terugkomt. Ik werk heerlijk met
René. Hij is zó geinteresseerd in
theater, hij komt zelf met ideeën
en grappen. Hij weet ontzettend
veel, kent alle Snip Snap Re
vues uit het hoofd. Het is razend
knap wat hij doet. Dat is wat ik
op dit moment kan zeggen. Ver
der heb ik het te druk met me
zelf. In de scènes denk ik nog
voortdurend aan mijn tekst: Wat
komt er nou, wat komt er nou..."
Twee seizoenen is André van
Duin onderdak met de revue. De
combinatie van theater en televi
sie ligt voor hem niet probleem
loos. „Dat werkt niet echt lekker.
Je moet je in de studio haasten
en rolt 's avonds hijgend de voor
stelling binnen. Het mooiste is
het ene jaar televisie en het vol
gende jaar theater."
Invaller
René van Vooren is een geval
apart. Hij repeteerde al weken
mee. Zijn taak bij het concern is
't aandragen van grappen en sug
gesties. Niet met de bedoeling
uit de anonimiteit te treden, na
dat hij een jaar of vijf geleden
was gestopt met De Mounties.
Maar hij staat er weer, omdat
Frans van Dusschoten plotseling
een operatie moet ondergaan.
Van Dusschoten mist het gebeu
ren en zendt een telegram met
mooie wensen, "speciaal voor
René."
Van Vooren: "Het is krankzin
nig. Wel heel iets anders dan dat
je er achter zit bij de repetities
om te souffleren. Ik moest mijn
schminkdoosje en mijn sponzen
weer opzoeken. Ik heb veel met
André gewerkt bij de voorberei
ding van revues en grote tv-
shows en het klikte altijd al. We
hebben dezelfde soort humor,
maar ik heb nooit met hem op de
bühne gestaan. Het is verdrietig
voor Frans en ik hoop dat hij
gauw terugkomt. Dan doe ik
meteen een stapje opzij, want het
publiek wil toch die combinatie
zien. Ik ben mijn leven lang in
valler geweest. Dat begon in
1954, toen Herbert Joeks uit de
Snip Snap Revue stapte. Ik
kwam in De Mounties naast Piet
Bambergen toen Fred Plevier
overleed..."
Het eerste revue-seizoen van
de Pretfabriek stopt 7 maart.
Op de plank bij RTL 4 liggen
vijf afleveringen van de vorige
revue gereed.
WD-kamerlid teleurgesteld na
besluit verenigingsraad VOO
DEN HAAG (GPD) - Het WD-Tweede Kamerlid mevrouw S. van
Heemskerck Pillis-D.uvekot is één van de zes weggestuurde bestuurs
leden van Veronica en nog enigzins beduusd door de gebeurtenissen
van de afgelopen dagen. „Zonder dat enig overleg mogelijk was" be
sloot de verenigingsraad deze week zes bestuursleden naar huis te stu
ren. „Ik stond donderdagochtend onder de douche toen ik via .de radio
van het ontslag hoorde", vertelt Van Heemskerck. „Een mede-be
stuurslid kreeg het weer te horen van collega's op zijn werk."
Van Heemskerck zegt 'verbaasd' te zijn over de gang van zaken, al
hoewel ze wél gerekend had op een harde confrontatie met de vereni
gingsraad. Voor Van Heemskerck als Tweede Kamerlid was „het in
trekken van de loyaliteitsverklaring onaanvaardbaar. De uitspraak
'Veronica is de bijl aan de wortel van het bestel' is een uitspraak van
Rob Out van vyftiën jaar geleden, maar zo hard bedoelen we het na
tuurlijk niet".
Volgens Van Heemskerck, die weigert verder in te gaan op de Vero-
nique-affaire en het functioneren van mede-bestuursleden, is de oor
zaak van de onvrede een hele duidelijk zaak: een uiterst gebrekkige
communicatie tussen bestuur en verenigingsraad. Er zou te weinig
overleg zijn geweest tussen beide partijen, zeker sinds de hele Veroni-
que-affaire in de kranten breed werd uitgemeten.
Een speciale commissie van goede diensten, die zal bestaan uit leden
van de verenigingsraad, het bestuur en medewerkers van Veronica,
gaat de komende weken onderzoeken of het besluit van de vereni
gingsraad juist was. Van Heemskerck gelooft echter niet dat zij nog te
rug zal keren aan de bestuurstafel.
ISTANBUL (GPD) Turkije
staat deze zomer in het teken
van een affaire die enigszins
doet denken aan die van de
Griekse premier Andreas
Papandreou, wiens liefde
voor de stewardes Dimitra
Liani vorig jaar de Griekse
publieke opinie bezighield.
De publiciteit is hier echter
nog wat groter, want het gaat
niet om de eerste minister,
maar om de eerste voetballer
van het land. Tanju Kolak, de
'goal-koning' van Galatasa-
ray, heeft al geruime tijd een
verhouding met Hulya Afsar,
een van 's lands bekendste
actrices.
Net als Andreas leek Tanju
gelukkig getrouwd. Hij heeft
echter geen volwassen kin
deren maar een jong zoontje,
en een tweede kind dat over
drie maanden komt. Hij
maakt er geen geheim meer
van met Hulya een nieuw le
ven te willen beginnen. Met
uitzondering van enkele
kranten heeft de hele Turkse
pers zich afkeurend op de af
faire geworpen. Bij de
laatste zomerfoto waarop hij
hand in hand met Hulya zit,
staan grote koppen als
'schaamteloos' en 'we dach
ten dat het uit was, maar...'
En de alimentatie die hij zijn
zwangere vrouw Aysu aan
biedt, wordt veel te laag ge
acht.
Aysu (de naam betekent:
maanwater) heeft inmiddels
bij de justitie een aanklacht
wegens echtbreuk ingediend,
iets waartoe het wetboek van
strafrecht de mogelijkheid
biedt. Eén boulevardblad
waarschuwde dat haar onge
boren kind 'in gevaar' was
vanwege alle emoties. Het
publiek deelt zich op: een
grote sector kiest partij voor
Aysu en een kleinere vindt
het een persoonlijke affaire
waarmee „vierden" zich niet
moeten bemoeien.
Hulya is tijdens enkele
voorstellingen uitgejouwd
en heeft nu voor de rest van
dit jaar al haar optredens af
gelast. Zij is bij nader inzien
ook niet meegegaan met Tur-
kije's 'first lady', presidents
vrouw Semra özal, die met
een groot aantal optredende
kunstenaars een bezoek
bracht aan de Sovjet-repu
bliek (al moet je dat woord
ter plaatse niet zeggen)
Azerbeidzjan om de culture
le betrekkingen met het
Turks sprekende en zingende
volk aldaar te verstevigen.
Mevrouw özal was een de
genen die zich tevoren met
de zaak hadden bemoeid. Na
afloop van een voorstelling in
Izmir fluisterde ze de actrice,
voor velen verstaanbaar, toe:
„Het was prachtig. Maar laat
die getrouwde man nu toch
schieten..." Ze nam het wel
op voor Hulya tegen de critici
die vinden dat ze gestraft
moet worden: Als er ge
straft moet worden, dan bei
den, niet één. De vrouw moet
er altijd weer voor opdraaien
in kwesties als deze". Intus
sen heeft Tanju zijn eerste
wedstrijd in het nieuwe sei
zoen gespeeld, en hij werd
niet uitgejouwd.
Hulya heeft haar leed ge
klaagd in de Cumhuriyet, een
serieuze krant die zich tevo
ren niet met de zaak had be
ziggehouden. „Onze affaire is
een nationale affaire gewor
den. Dat betekent dat ons
land er niet goed voor staat.
De pers schrijft over ons en
niet over de werkelijk be
langrijke zaken. Ik ben geen
verrader van mijn land. Ik
gebruik ook geen cocaïne of
amjere drugs, en ik verander
niet elke dag van man. Ik ben
de laatste twee jaar met één
man geweest, die ik liefheb
en respecteer...".
Een lichtpunt is, dat de af
faire nieuwe aandacht heeft
gewekt voor de juridische as
pecten van echtbreuk en
overspel in Turkije, bij de
vervolging waarvan de
vrouw in het nadeel blijkt.
Als er sprake is van overspel
met een getrouwde partner,
kan alleen de bedrogen
man een aanklacht indienen,
niet de bedrogen vrouw. En
de procedure van het 'betrap
pen' geschiedt onder omstan
digheden die vernederender
zijn voor de betrapte vrouw
dan voor de betrapte man.
Op een tip van de bedrogen
partner kan de politie een in
val doen in het pand dat door
de bedrogene wordt aange
duid als 'liefdesnest'. De offi
cier van justitie gaat mee.
Ook als de twee verdachten
niet samen in bed worden
aangetroffen, kunnen ze
worden meegenomen naar
het politiebureau, waar de
vrouw aan een gynaecolo
gisch onderzoek kan worden
onderworpen.
Berends chef-informatie VOO-radio
HILVERSUM (GPD) - Allard
Berends (30) is per 1 september
1990 benoemd tot hoofd informa
tieve programma's radio bij Ve
ronica. Berends is daarmee eind
redacteur van Veronica Nieuws
radio en coördinator van Radio
nique is vertrokken. Berends
werkt sinds 1985 bij Veronica.
Hij begon als bureauredacteur
bij Nieuwslijn. Daarna werd hij
adjunct-eindredacteur bij
Nieuwsradio, waarna hij april
vorig jaar naar Den Haag ver
huisde om de politieke redactie
Veronica's Nieuwsradio te
versterken.
Leesstraf
Een paar dagen geleden ver
scheen er op het Journaal, na het
nieuws over Irak en Liberia, zo
maar een literatuurprofessor in
beeld: Ton Anbeek, die vertelde
dat het hem en zijn medecommis
sieleden geen enkele moeite had
gekost een verplicht boekenlijstje
voor het eindexamen van de mid
delbare school samen te stellen.
Kennelijk is het de heren exami
natoren een doorn in het oog dat
schrijvers als Maarten 't Hart,
Jan Wolkers. Yvonne Keuls en
zélfs Marten Toonder op menige
literatuurlijst prijken.
De commissie ziet veel meer in
een eregalerij met werk van onder
anderen Hermans, Mulisch, Claus
en Hella Haasse. Die auteurs wor
den door scholieren ook wel gele
zen, maar dan gaat hun voorkeur
meestal uit naar andere boeken
dan die van de professoren.
Zouden Anbeek en de zijnen
hun zin krijgen, dan mag men
van Hermans wel 'De donkere ka
mer van Damocles' lezen, maar
niet 'Nooit meer slapen'. Wel 'De
avonden' van Gerard Reve, maar
niet 'Werther Nieland'. Wel 'De
aanslag' van Mulisch, maar niet
'Twee vrouwen'. Wel 'Een nieuwer
testament' van Hella Haasse,
maar niet 'De verborgen bron'.
Wat een arrogantie en bedilzucht!
Wie een beginnend lezer voor eens
en altijd kopschuw wil maken
voor literatuur, moet hem vooral
dwingen de verkeerde boeken te
lezen.
Het verbaast me niets dat deze
commissie van neerlandici zo
eensgezind is over de samenstel
ling van de lijst. Wie de kritieken
volgt die deze neerlandici in dag
en weekbladen schrijven, weet
dat er tussen hen nauwelijks ver
schil in smaak bestaat. Het lijkt
vaak of ze allemaal in dezelfde li
teraire ledstee geboren zijn. Ze
hebben stuk voor stuk een hekel
aan goede vertellers, zoals Jan de
Hartoa en Max Dendermonde.
Gerrit Jan Zwier
Wat ze bewonderen is het bleek
zuchtige geschrijf van andere
neerlandici, die ingewikkeld
doen over de relatie tussen 'ver
beelding' en 'werkelijkheid' en die
hun proza volstoppen met verwij
zingen en symbolen. Het liefst le
zen ze boeken over hoofdpersonen
die bezig zijn een boek te schrij
ven, en die verder wat ronddwa
len in het labyrint van een biblio
theek.
Zelf beweren ze dat ze als criti
cus een heel persoonlijke mening
op tafel leggen. Daar is in werke
lijkheid -geen sprake van. Zoals
een tamme gans de sloot boven de
zee verkiest, zo kiest een neerlan
dicus automatisch voor het pro-
bleemproza van zijn soortgeno
ten.
Neerlandici als Anbeek en com
missielid Jaap Goedegebuure,
schrijven niet alleen kritieken, zij
doen ook aan literatuurgeschie
denis. Hier zou het om 'objectief,
wetenschappelijk werk gaan. In
feite krijgen zij nu de kans hun ei
gen voorkeuren breeduit te etale
ren. Het is zelfs zo dat een criticus
als Goedegebuure, die in 'Het lite
rair klimaat 1970-1985' terugblikt
op recente literatuurveel meer
oog heeft voor critici dan voor
schrijvers.
Hans Warren, een van de weini
ge niet-neerlandici onder de boek
besprekers, heeft erop gewezen
dat in het bewuste boek de naam
van Ida Gerhardt slechts één keer
en die van Marga Minco twee keer
wordt genoemd, maar die van
Goedegebuure zelf liefst negen
keer! Goedegebuure reageerde op
dit statistische onderzoekje alsof
hij door een pofadder gebeten
was. Wat verbeeldde die Warren
zich wel! Dat was helemaal geen
criticus. Hij had immers niet eens
Nederlands gestudeerd! Warren
besprak veel te veel boeken, bij
hem kwamen boeken aan bod die
bij Goedegebuure niet door de
beugel konden.
Het is inderdaad waar dat er in
de Haagse Post, waar Goedege
buure huiscriticus is, maar een
fractie van het Nederlandse lite
raire aanbod wordt besproken.
Wie die dorre, zwaarwichtige ver
halen leest, krijgt niet de indruk
dat het lezen van literatuur een
spannende en plezierige bezig
heid is. Helaas heeft hij nooit het
advies opgevolgd dat hem eens
door een echte schrijver (Jeroen
Brouwers) werd gegeven: ''Mis
schien zou je 's een flink aantal ja
ren moeten leren volstrekte schijt
aan 'de literatuur' te hebben,
wantje bent momenteel verlitera
tuurd van oorknop tot witte schoe-
Natuurlijk was deze goedbe
doelde raad aan dovemansoren
gericht. Wie professor is in de lite
ratuur, criticus bij de Haagse
Post, schrijver van een literatuur
historie waarin de eigen naam
om de haverklap opduikt, en ook
nog lid is van een commissie die
de jeugd een leesstraf oplegt, die
gaat toch niet opeens heel wat an
ders doen?
WID GAAN ACTIE VOEREN
TEBEN HET KOPEN
VAN BONT...
WANT ONSCHULD! -
ÖE PIEREN MOETEN
STERVEN OMDAT
PIE QDELt
VROUWMENSEN
Z.0 NODIG
MOETEN OP -
SCHEPPEN
'MAAR ALS NU
HEEL VEEL
VROUWEN
DOLGRAAG
EEN
BONTOAS
HEBBEN?
