Gruwelijk misdrijf
komt niet zomaar
uit de lucht vallen
'We laten Saddam niet vallen voor
een paar uitzuigers
I REPORTAGE i
Jordanië en Palestijnen: oude vijanden nu bondgenoten
SCOOP
ZATEKDAG 18 AUGUSTUS 1990
Van onze correspondent Theo Haerkens
UTRECHT - "Bang? Nee, ik ben nooit bang. Maar er zijn wel mensen die ik voor laat
gaan als ik de trap af loop". Prof. dr. F.H.L. Beyaert glimlacht. "Meestal gaat het om een
relatieverhaal", stelt de directeur van het Pieter Baan Centrum in Utrecht. De mensen die
hier ter observatie worden opgenomen, hebben vrijwel allemaal zeer ernstige geweldsmis
drijven gepleegd. Meestal echter hadden ze op de een of andere manier een relatie met het
slachtoffer".
"Maar er zijn mensen van wie ieder
een hier denkt: wat is dat een grieze
lige man. En als we dat met zijn al
len vinden, is het echt zo". Beyaert
spreekt bedachtzaam en kiest zijn
woorden zorgvuldig, maar nu lacht
hij geamuseerd. "Een psychiater
hier heeft dat eens onderzocht. Hij
vroeg het personeel wat namen van
mensen die we allemaal eng von
den, spitte hun dossiers door en
toen bleek dat zij stuk voor stuk ie
mand gedood hadden die ze pas en
kele minuten of seconden eerder
voor het eerst ontmoetten. Je hebt
toch een antenne om onberekenba
re mensen te herkennen", stelt hij.
"Nee, ik heb me nooit echt bedreigd
gevoeld: Als ik op mijn knopje
druk, staan er binnen één minuut
twintig man in deze kamer".
Garanties zijn er echter niet in
deze wereld: een jaar of zes geleden
werden twee medewerkers van het
instituut gegijzeld. "Dat was schok
kend, want het leken niet de grie
zels waar we het juist over hebben,
dat hadden we duidelijk verkeerd
ingeschat".
Slijtend
Op 5 september wordt Beyaert zes
tig jaar. Hij gaat dan met functio
neel leeftijdsontslag, zoals dat ge
bruikelijk is voor ambtenaren van
justitiële instellingen die een 'slij
tend beroep' hebben omdat zij da
gelijks omgaan met gedetineerden.
Zijn werk als hoogleraar forensi
sche psychiatrie ("psychiatrie in
dienst van het recht") aan de Uni
versiteit van Utrecht gaat echter ge
woon door. Beyaert blijft daarnaast
vice-voorzitter van de International
Academy of Law and Mental Health
en redacteur van het Nederlands
Tijdschrift voor de Psychiatrie. "Er
is nog werk genoeg", vindt hij "en
het is goed om dit na twintig jaar
aan een ander over te dragen".
In de jaren dat hij er de scepter
zwaaide is de psychiatrische obser
vatiekliniek van het gevangeniswe
zen uitgegroeid tot een fenomeen
dat in binnen- en buitenland grote
bekendheid geniet. Een keer of vier
in de week wordt de kliniek wel ge
noemd in de media en vrijwel altijd
gaat het dan om de daders van lugu
bere geweldsmisdrijven.
"Maar we hebben hier ook lui die
zo in de war zijn dat niemand er
raad mee weet, of jongeren van wie
de kinderrechter wil vermijden dat
ze van kwaad tot erger komen. Over
het algemeen gaat het om delicten
waarvan de rechter-commissaris
denkt dat er meer achter zit".
Het centrum onderzoekt in hoe
verre een misdrijf iemand kan wor
den aangerekend. Was iemand op
dat moment verminderd toereke
ningsvatbaar en - heel belangrijk - is
er kans dat het zich herhaalt? Zo ja,
dan krijgt de rechter het advies ter
beschikkingstelling (tbs) op te leg
gen. Dat betekent dat iemand na
zijn straf twee jaar gedwongen
wordt verpleegd, een periode die
steeds met een jaar kan worden ver
lengd. "Als iemand zijn partner na
een ellendig huwelijk van dertig
jaar ombrengt, hoef je niet te ver
wachten dat zoiets zich herhaalt.
Maar die kans is er wel als iemand
van 25 zijn partner na een half jaar
de hersens inslaat. In zo'n geval ge
ven we een tbs-advies".
Brandstichting
Jaarlijks worden zo'n 200 mensen,
van wie vijftien vrouwen, onder
zocht. In de helft van de gevallen
gaat het om kindermishandeling,
brandstichting en verkrachting. In
de andere helft om moord en dood
slag, vaak op de meest afschuwelij
ke wijze gepleegd. Beyaert steekt
een sigaret op. "De manier waarop
is vaak heel aangrijpend en dat
schokt mij ook nu nog wel", erkent
hij. "Vooral als ik op de kleurenfo
to's van de politie zie wat er is aan
gericht. Maar ik slaap er niet slech
ter van. Dat kan ook niet, want an
ders houd je het geen twintig jaar
vol".
Toch hebben psychiaters en de
begeleiders die aan de kliniek zijn
verbonden ook hun emoties. Bij de
procedures in huis wordt daar ter
dege rekening mee gehouden. "Wij
maken altijd eerst kennis met nieu
we mensen. Pas daarna bestuderen
we het dossier en zien we wat voor
delict iemand heeft gepleegd. Nee,
wij weigeren nooit iemand".
Prof Beyaert neemt afscheid bij het Pieter Baan Centrum:
sfeer broeierig...
Beyaert neemt een trek van zijn si
garet. "Als je dan ziet wat voor een
vreselijk misdrijf die aardige vent
heeft gepleegd, moetje dat voor je
zelf wel zien te rijmen, ja".
Ook de daders zelf zijn vaak ge
schokt. "Ze zeggen: ik ben zo niet.
Dit mag nooit meer gebeuren en ze
zijn dankbaar als je probeert hen te
helpen. Maar er zijn er ook die hele
maal niet willen nadenken over wat
ze hebben gedaan".
Toch is dat voor Beyaert het be
langrijkst. "Zulke dingen, hoe gru
welijk ook, komen niet uit de lucht
vallen". Ook het grote publiek moet
weten wat er aan de hand is. "Het is
niet zo dat psychiaters maar alles
goedpraten of mensen eeuwig met
tbs laten opbergen". De directeur
spreekt niet tegen dat dat soort
praatjes hem soms stoort; "Je went
eraan, maar het is wel zaak zo helder
mogelijk uit te leggen wat je doet".
Fatsoen
Dat grote zaken, zoals de ontvoe
ring en de moord op Gerrit Jan
Heijn uitgebreid in de publiciteit
komen, vindt hij prima. De frustra
ties van Heijns moordenaar zijn
breed uitgemeten in de media. "Ik
hoop dat mensen hierdoor inzien
dat ze fatsoenlijk met elkaar moeten
omgaan. Je moetje realiseren datje
iemand soms vreselijk kwetst".
"Het kan iedereen overkomen. Ik
kan toch ook ziek worden en dan
iets doen?", stelt Beyaert. "Voor het
gros van de mensen die hier komen,
geldt dat ze een treurige jeugd heb
ben gehad. Ze voelden zich thuis
niet veilig, zijn verwaarloosd en
hebben daardoor kansen gemist".
In de zeven weken dat de delin
quenten in de kliniek verblijven,
wordt hun verleden uitgebreid on
derzocht. Daarbij gaat het niet al
leen om het verhaal van de mensen
zelf, maar vooral om dat van familie,
vrienden, onderwijzers en de huis
arts. De oprichter van de kliniek -
Baan - wist al dat het milieu een be
langrijke invloed heeft op de vor
ming van de persoonlij keid.
Beyaert ziet het inrichtingswerk
dat hij invoerde als een belangrijke
vernieuwing. "Drie inrichtingswer
kers observeren de delinquenten
terwijl ze hen verzorgen, met hen
eten, spelletjes doen en televisie kij
ken. De mensen leven in groepjes
van acht, met telkens drie begelei
ders. De ene keer is de sfeer ont
spannen, bijna zoals in een jeugd
herberg. De andere keer is het
broeierig, zodat je niet weet wat je
boven het hoofd hangt".
Intersubjectief
Zo objectief mogelijk - de weten
schapper spreekt van intersubjec
tieve objectiviteit - wordt uiteinde
lijk rapport opgemaakt met een ad
vies aan de rechter. Ieders bevin
dingen komen daarbij zoveel moge
lijk aan bod en er wordt gestreefd
naar een eensluidend geheel. "Als
er tegenstrijdigheden in zitten of te
veel jargon, begrijpt de rechter het
ook niet meer".
Verder ontwikkelde en introdu
ceerde de scheidend directeur een
methode om aan te geven hoe ge
vaarlijk iemand is en hoe groot de
kans is dat hij weer door het lint
gaat. Voor de rechter is dat een be
langrijk handvat bij het bepalen van
de strafmaat en het al dan niet op
leggen van tbs. Beyaert toont zich
tevreden: "Het blijft moeilijk, maar
het lukt redelijk". Toch komt het
voor dat iemand kort na zijn tbs-pe
riode weer moordt of verkracht.
"Sinds 1980 is dat vier keer voorge
vallen, maar het mag natuurlijk
nooit gebeuren".
De hoogleraar rekent voor dat dat
overeenkomt met een half procent.
"Dat is procentueel heel weinig,
maar voor de slachtoffers en nabe
staanden is het heel veel". In het
centrum is zo'n gebeurtenis aanlei
ding tot zelfonderzoek met als inzet:
doen we het wel goed? "Zoiets is zo
erg dat ik er wakker van lig. Het
schokt het hele huis en je blijft er
lang mee bezig".
Hoe vaak ten onrechte geadvi
seerd wordt mensen géén tbs op te
leggen is niet bekend. Beyaerd ziet
graag dat dat nog eens wordt onder
zocht omdat je een vergissing nooit
kunt uitsluiten. "Zo'n onderzoek is
eigenlijk heel belangrijk, maar tot
nu toe was er nooit geld voor".
Terroristen
In veertig procent van de gevallen
adviseert het Pieter Baan Centrum
de rechter tbs op te leggen. En dat
betekent dat mensen na hun straf
zo'n jaar of vijf psychiatrisch wor
den behandeld. Slechts in enkele
gevallen zijn moordenaars en ver
krachters volledig toerekeningsvat
baar. Daarbij moet worden gedacht
aan politieke terroristen en een en
kele huurmoordenaar, maar dat
soort zaken doet zich in Nederland
gelukkig weinig voor. Tbs helpt dan
niet en meestal volgt dan een lange
straf. De samenleving moet ten slot
te worden beschermd.
Internationaal loopt het Neder
lands strafrecht met zijn aanpak be
paald voorop, een gevolg van de hu-
maniseringsstroming die voort
vloeide uit de gevangeniservaring
die veel hooggeplaatsten in de
Tweede Wereldoorlog zelf opdeden.
De glijdende schaal om aan te geven
in hoeverre iemand verminderd
toerekeningsvatbaar is, is bij voor
beeld in België onbekend. Beyaert
betreurt dat: "Daar ben je gek of
niet gek en in het laatste geval ga je
voor lange tijd de gevangenis in, net
als in Amerika".
Dat verklaart wellicht
elders in de wereld n
de gevangenis zitten. In Nederland
zijn het er 45 op iedere 100.000 inwo
ners, in België, Duitsland en Enge
land tachtig en in de VS honderd.
"En dat terwijl iedereen aanneemt
dat gevangenisstraf niet helpt. Het
Nederlandse systeem is efficiënter,
economischer en beduidend huma
ner", stelt Beyaert.
Pijnlijk
Buitengewoon pijnlijk is de rap
portage van het Pieter Baan Cen
trum soms voor de mensen die het
betreft. Anderen zijn heel blij dat ze
nu geholpèn worden. "Een enkele
keer bellen mensen zelfs om te laten
weten dat het nu zo goed met ze
gaat. Ja, dat is leuk, dat vertel ik
thuis ook wel", glimlacht hij.
Maar er zijn ook mensen die abso
luut niet kunnen leven met wat ze
hun partner of kinderen in een
vlaag van woede hebben aange
daan. "Zij zijn wanhopig, voelen
zich diep schuldig en zouden het
liefst zelfmoord plegen. Je probeert
dat te voorkomen omdat je hoopt
dat ze tot andere inzichten komen,
maar dat lukt niet altijd".
Beyaert tot slot, bedachtzaam:
"Het gebeurt niet zo vaak dat men
sen uiteindelijk toch zelfmoord ple
gen. Ik ken er drie. Maar als het ge
beurt, denk ik wel eens: misschien
is dit ook maar het beste".
Van onze correspondent
Taco Slagter
AMMAN Priemende ogen kij
ken je aan. Het wantrouwen is er
duidelijk aan af te lezen. "Ameri
can?". vraagt een marktkoopman
bits. Mijn Palestijnse begeleider
stelt hem snel gerust. "Sahaffi Hol-
landa", een Nederlandse journalist,
zegt hij. "Goed volk", voegt hij er
nog aan toe.
Fachri Jebaly houdt de pas erin.
Hij wil liever geen discussies op
straat. Beter is het in een winkeltje
of bij iemand thuis over het pro-
Iraakse standpunt van de Palestij
nen in Jordanië te praten. "Wester
lingen zijn niet meer zo gewenst in
de vluchtelingenkampen".
"Het is maar goed dat die man er
even niet aan dacht dat jullie ook
oorlogsschepen naar de Golf heb
ben gestuurd. De Palestijnen zijn
woedend dat het Westen met twee
maten meet. Oké, Irak heeft Ku-
wayt bezet. Jullie vinden dat dat
niet kan, maar heeft Amerika en Eu
ropa ook troepen gestuurd nadat Is
raël de westelijke Jordaanoever en
de Gazastrook had ingepikt?"
Spandoeken
In het op vijf kilometer van Amman
gelegen vluchtelingenkamp de
monstreerden deze week tiendui
zenden Palestijnen tegen het 'Ame
rikaanse imperialisme op Arabisch
grondgebied'. Tussen de schamele
woningen hangen nog de spandoe
ken. 'Leve Saddam Husayn en de
Islam', valt er te lezen. Zelfs de mos
kee van het vluchtelingenkamp is
voor de gelegenheid beklad met de
veelzeggende leuze 'Dood aan Ame
rika'. Bovendien zijn de souk en de
winkelstraatjes volgeplakt met por
tretten van Saddam Husayn.
Op zijn minst is de openlijke vere
ring van Saddam Husayn in Jorda
nië opmerkelijk, want tot twee we
ken geleden was het recht om pu
bliekelijk in het koninkrijk te wor
den tentoongesteld slechts voorbe
houden aan koning Husayn. Maar
:n het Midden-Oosten veranderen
de dingen snel.
Zo ook de politieke stellingname
van de koning en de Palestijnen in
de Jordaanse vluchtelingenkam
pen. Hoewel de hasjemitische vorst
decennia lang een loyaal bondge
noot van de Verenigde Staten was
en Washington hem hiervoor alleen
al de laatste tien jaar twintig miljard
gulden fourneerde, koos Husayn
toch de kant van Irak. Ingeklemd
tussen de twee sterkste legers van
de regio Israël en Irak meent
de koning dat Baghdad hem de
meeste kans op overleven geeft.
Bondgenoten
Om dezelfde reden, namelijk het
redden.van de politieke huid, stapte
ook de PLO in dit wankelende
bootje. Koning Husayn en Arafat
veroordeeld tot bondgenoten. Na
het échec van het Akkoord van Am
man in 1986 - een toekomstig Pa
lestina zou met Jordanië een confe
deratie vormen, maar kort daarna
zegt de koning de overeenkomst op
- lag dat niet meer zo voor de hand.
Mohammed Milhem haalt er de
schouders bij op. In diens zwaarbe
waakte woning in een sjieke wijk
van Amman legt de Palestijnse ex-
burgemeester van Hebron in 1980
door Israël uitgewezen uit, dat
het hem geen 'donder' meer interes
seert wie er met wie gaat in de Ara
bische wereld.
"Luister, mijn vriend", zegt het
lid van het uitvoerend comité van
de PLO, "de boel is kapot. Er is geen
Arabische eenheid meer. En die
heeft in feite ook nooit bestaan. Ze
ker niet als het om de Palestijnse
kwestie ging. Er zijn nu twee kam
pen: pro- en anti-Amerikaanse. Wij
zijn voor Saddam Husayn. En met
hem negen andere Arabische lan
den, zoals op de Arabische top van
Cairo is gebleken. Syrië en Egypte
mogen dan wel in het pro-Ameri
kaanse kamp zitten, onderschat de
kracht van hun tegenstanders niet".
Volgens Milhem heeft Irak de
Palestijnse zaak altijd gesteund.
"Met geld en wapens", zegt hij
"maar ook met een ideologie die ons
aanspreekt. Saddam Husayn wil de
Arabieren bevrijden van het impe
rialisme, inclusief de agenten van
het Westen, zoals die stinkend rijke
sjeiks in hun oliestaten. Irak heeft
ons altijd beloofd te zullen mee
vechten voor een onafhankelijke
Palestijnse staat. Hem laten vallen
omwille van die uitzuigers in Ku
wayt? Vergeet het maar. Volgens
het internationaal recht zal het alle
maal wel niet kloppen van Irak,
maar deugt het wat Israël en de
Amerikanen al 22 jaar met ons uit
halen?"
Olie
Hij vervolgt: "Het gaat de Amerika
nen niet om dat emiraatje, noch om
het lot van Saudi-Arabië of Israël,
het gaat hen om de olie. Denk je nu
werkelijk dat Bush troepen naar
Saudi-Arabië had gestuurd als er
worden. Zeker de jonge generatie
Palestijnen niet. Twintigers als
Khadar Kuz, Abdul Ranof Rifia en
Zuhair Khateeb hebben die tijd niet
eens meegemaakt. Voor hen telt de
intifadah, de Palestjnse opstand in
door Israël bezet gebied. En die met
juist nu levend moet worden gehou
den. De 'revolutionair' Saddam
Husayn is in hun visie de enige die
dat samen met de Palestijnen kan.
Khadar wijst vervolgens op de
grote tegenstelling in de Arabische
wereld tussen arm en rijk. Verbit
terd praat hij over de honderden
miljarden dollars die Saudi-Arabië,
Kuwayt en de andere Golf-staten in
het Westen hebben geïnvesteerd
om van het rendement zichzelf en
de autochtonen onderdanen in
weelde te laten leven.
Vuile werk
Geëmotioneerd vertelt Khadar hoe
zijn familieleden alsmede Egypte-
naren en Jordaniërs jarenlang als
gastarbeiders het vuile werk voor
de sjeiks hebben opgeknapt zonder
ook maar van al die rijkdom te heb
ben geproefd. "Kennen jullie de do
denstad in Cairo?", vraagt Khadar.
"Is het geen schande dat honderd
duizenden mensen in graven moe
ten leven omdat ze geen huizen en
werk hebben, terwijl de emirs de
gekste dingen verzinnen om het
geld te kunnen opmaken. Hebben
wij Palestijnen en Egyptenaren
deze ongeletterde bedouinenstam-
men niet lezen en schrijven ge
leerd? En zijn we vervolgens niet als
tweederangs-burgers behandeld?".
Het zijn gevoelens waar Saddam
Hussein handig op in speelt bij het
mobiliseren van de publieke opinie
in de Arabische wereld. Maar ligt
daar werkelijk de reden waarom de
keus van de PLO op Irak gevallen?
Mijn Palestijnse begeleider in het
vluchtelingenkamp, Fachri Jebalij,
weet beter.
Lessen geleerd
"Arafat heeft weinig te kiezen. Zijn
legitimiteit ontleent hij aan de Pale
stijnen die- in de bezette gebieden
dag en nacht in oog staan met de Is
raëliërs. Zij wagen hun leven voor
de Palestijnse zaak. Zij houden ons
ideaal in de wereld levend. Zij heb
ben onmiddellijk de kaht van Irak
gekozen. Kon Arafat iets anders
doen? En konden de Palestijnen in
Jordanië anders reageren dan de
koning in hun armen te sluiten? Hij
misbruikte ons, nu gebruiken we
hem. Zo gaat dat in het Midden-
Oosten. Tot mijn spijt. Maar wij
hebben or\ze lessen geleerd. In 1970
in Jordanië en in 1982 in Libanon.
Toen hebben we machtspolitiek ge
speeld. Op het grondgebied van een
ander. Nu werken we samen met
degene die ons het meest heeft te
bieden".
Fachri geeft toe: als de Amerika
nen Irak een vernietigende slag toe
brengen, het ook met de PLO is ge
daan. "Dat risico lopen we. Een
Palestijnse staat kunnen we dan
wel vergeten. Iedereen zal ons uitla
chen en niet meer serieus nemen".
"We go to hell. Maar dat is al bijna
zo".
De Jordaanse koning Hussein
wedt op twee paarden en probeerde
deze week bij Bush te bemiddelen.
Zijn land kiest echter voor Irak.
Koppel en het koninklijk paar. Aan
hen deed hij als eerste het verzoek bij
Irak voor hem te lobbyen. Slim, heel
slim, want koning Husayn is zo'n
beetje de enige vriend die de Iraakse
president Saddam Husayn nog
Een paar dagen later was Koppel in
Cairo voor de top van de Arabische
Liga. Buiten de vergaderzaal
wachtte hij net zo lang tot hij Tariq
Aziz naar buiten zag komen. Die
kende Koppel ook nog van eerdere
interviews, en ook aan hem smeekte
de ABC-man zo ongeveer of hij naar
Baghdad zou mogen.
Weer een paar dagen later bleek het
gelobby succes te hebben opgeleverd,
toen de.ABC-ploeg een visum kreeg.
De vraag was nu alleen nog: hoe in
Irak te komen? De Iraki's stelden
ABC voor vanuit Jordanië over
land te gaan, maar dat vonden
Koppels bazen te riskant.
Uiteindelijk stuurden de Irakezen
een vliegtuig en landde Koppel
dinsdagmiddag in Baghdad. Hij zit
er niet meer alleen. De 'anchorman'
van CBS, Dan Rather, heeft
inmiddels ook zijn eerste verhalen
uit Baghdad naar huis gestuurd.
CNN en NBC denken er deze week
nog ook te zijn.
Maar het doet er niet meer toe:
Koppel was er als eerste. Eén oorlog
is daarmee al weer voorbij...
Amerikaanse gevoelens.
niet de grootste oliereserves in de
wereld in de bodem zou hebben ge
zeten. Denk je dat de Verenigde Na
ties en de Veiligheidsraad zich druk
hadden gemaakt om zo'n ministaat
je als Kuwayt als dat niet het zwarte
goud zou hebben bezeten?"
Opvallend is dat de gekleurde vi
sie van de voormalige Palestijnse
burgemeester sterk overeenkomt
met die van de man in de straten
van Amman. Zelfs Jordaanse hoge
ambtenaren en vakbondsleiders
in het verleden nu niet bepaald
vrienden van de Palestijnen lo
pen voorop in de dagelijkse terug
kerende pro-Iraakse demonstraties
in de buitenwijken van Amman en
andere steden.
Zo registreren de Jordaniërs
Azzam Abu Azzam, directeur van
het ministerie van cultuur, en Mo
hammed Rash Dahn, secretaris-ge
neraal van de vakbond voor hoger
opgeleid personeel, dagelijks met
plezier Palestijnen die vrijwillig in
het Iraakse leger willen dienen. Sa
men met de aanmeldingen van
Jordaanse kant zouden dat er al
70.000 zijn. Maar of .deze aspirant
srijders ooit in actie komen, valt
sterk te betwijfelen. Niettemin is
het een gevaarlijk fenomeen met
grote politieke betekenis.
Eén volk
Abu Azzam en Rash Dahn zijn keu
rige heren in dure pakken en met
gouden pennen die graag in de pu
bliciteit komen. Onbeschaamd,
maar geleid door angst, likken ze nu
de hielen van de Palestijnen en die
van Saddam Husayn. Zonder blik
ken of blozen zegt hij: "We zijn één
volk. Samen met Saddam Husayn
zullen we de Arabische natie restau
reren". Blijkbaar is de directeur cul
turele zaken 'zwarte september' van
1970 vergeten. Toen zijn vorst zich
met grof geweld van de Palestijnen
wilde afmaken en daarin werd ge-
foto AFP)
steund door de Jordaanse minder
heid in het land.
Maar in het vluchtelingenkamp
Al Wehdat zijn ze die zwarte jaren
vermoedelijk ook vergeten, of in elk
geval willen ze er niet aan herinnerd
Woensdagavond laat had de
Amerikaanse omroep ABC een drie
kwartier durend interview van tv-
persoonlijkheid Ted Koppel met de
Iraakse minister Tariq Aziz.
Het was niet het meest
indrukwekkende stukje tv dat ABC
ooit heeft uitgezonden. Er was
bijvoorbeeld geen decor. Je kon zien
dat Koppel en Aziz tegenover elkaar
zaten in een donkere, nogal
grotachtige ruimte, meer niet. Soms
waren de satelliet-beelden niet
helemaal duidelijk. Soms was het
geluid moeilijk te verstaan.
En het was misschien ook niet
Koppels beste interview. Koppel,
een zeer begenadigd journalist,
kreeg uit de geslepen Aziz niet veel
meer dan een handjevol platitudes
en diplomatieke pirouettes.
Koppel moet niettemin nu nog
glimmen. Zijn bazen bij ABC doen
dat zeker. Want het was een stukje
tv-geschiedenis: Koppel was de
eerste Amerikaanse journalist die
sinds de Iraakse inval van Kuwayt
Irak was binnengekomen.
Zoiets weegt zwaar bij de grote
Amerikaanse omroepen. Want wie
denkt dat in Nederland de
omroepen stevig met elkaar
concurreren, weet niet wat er op dit
vlak in Amerika gebeurt. Daar is de
concurrentie pas echt moordend, en
dat blijkt vooral bij grote
nieuwsgebeurtenissen.
De drie grote omroepen, ABC, NBC
en CBS, aangevuld met de
nieuwszender CNN, willen dan
maar één ding: als eerste aanwezig
zijn, de primeur hebben, een, zoals
dat in het Engels heet, 'scoop' halen.
Dat is meer dan gewone competitie.
Het is oorlog, compleet met
veldslagen, strategische
bewegingen, en logistieke
voorbereiding. De manier waarop
Koppel erin slaagde als eerste Irak
binnen te komen, is tekenend.
Al direct nadat Irak het kansloze
Kuwayt had overrompeld, trok
Koppel, met in zijn kielzog een hele
staf aan medewerkers, naar het
Midden-Oosten. (Terzijde: wellicht
vindt de NOS het interessant te
vernemen dat de Amerikaanse
omroepen nu elk meer dan 60 man
in het Midden-Oosten hebben
rondlopen.)
Koppel meldde zich in Jordanië,
waar hij zijn eerste slag sloeg. Hij
belde daar met de vrouw van
koning Husayn, koningin Noor
van oorsprong een Amerikaanse
die hij, net als de koning zelf, kende
door interviews voor zijn
nieuwsprogramma 'Nightline'.
De koningin nodigde hem uit langs
te komen, en de ontmoeting mondde
uiteindelijk uit in een etentje tussen
